برای مشاهده و دریافت بسته مستندات این جلسه، اینجا کلیک نمایید.

به محضر شما و بینندگان بزرگوار و روزه‌داران عزیز عرض سلام و ادب و احترام دارم، امیدوار هستم که ان شاء الله حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه سحرشان را نورانی بفرماید.

مقدّمه

بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه نسبت به انتخابِ کارگزاران و مسئولان، شرایط مسئولان، و عزل و نصب آن‌ها دغدغه‌های فراوان و حساسیت‌های مهمّی داشتند، یعنی اگر بخواهیم دو یا سه مورد از دغدغه‌های اصلی حکومتیِ حضرت را نام ببریم، یک مورد از آن‌ها عدالت اقتصادی و اجتماعی است، یک مورد هم عدم تبعیض، چه بسا باید بعد از محبّت به فقرا و…(که ذیل همان عدالت و عدم تبعیض است) از مسئله‌ی کارگزاران نام برد، حضرت روی این موضوع خیلی حساس هستند.

تفاوت کارگزارِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه باید با کارگزارِ قبلی‌ها مشخص باشد

وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به حکومت رسیدند تمامِ کارگزارانِ مسئولانِ قبلی را بجز یک نفر عزل کردند،[۱] که باید در مورد آن یک نفر هم توضیح داد که الآن نمی‌خواهم به آن بحث وارد بشوم، و بعد هم حضرت در نامه‌ای که به ایشان منصوب است به مالک اشتر فرمودند: «إِنَ‏ شَرَّ وُزَرَائِکَ‏»[۲] بدترین وزراء و کسانی که می‌خواهند به تو کمک کنند «مَنْ کَانَ [قَبْلَکَ لِلْأَشْرَارِ] لِلْأَشْرَارِ قَبْلَکَ وَزِیراً» کسانی هستند که به اشرارِ قبل از تو کمک کرده‌اند.

مثلاً قبل از حکومتِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه در مصر «عمروعاص» و «ابن ابی سَرح» کارگزار بودند.

از این‌ها و دوستان و مشاورانِ این‌ها استفاده نکن و کسی را بکار نگیر، فتنه‌گرها را بر سرِ کار نیاور، دزدها را بر سرِ کار نیاور، بالاخره مردم بفهمند که حکومتِ علی بن ابیطالب صلوات الله علیه با حکومتِ قبلی‌ها تفاوت دارد. این موضوع خیلی مهم است. سپس حضرت اینطور فرمودند: «مَنْ شَرِکَهُمْ فِی الْآثَامِ فَلَا یَکُونَنَّ لَکَ بِطَانَهً» وای بحالِ تو اگر بالشِ زیرِ سرِ تو و دوستِ خلوتِ تو کسی باشد که به گنهکارانِ قبلی کمک کرده است.

یعنی آقای وزیر! آقای وکیل! مشاورانِ تو، دوستانِ تو چه کسانی هستند؟ جمعه‌ها با چه کسانی نهار می‌خوری؟ چه کسانی دائم با تو حرف می‌زنند؟ این‌ها هستند که اولویت‌های تو را جابجا می‌کنند، این‌ها هستند که روی عزل و نصبِ آدم‌های نزدیکِ تو کمک می‌کنند و تأثیر می‌گذارند، اگر این‌ها اهلِ گناه باشند قطعاً تو را به گناه وادار می‌کنند و چشمِ تو را نسبت به خطای خطاکاران می‌بندند.

اهمیّت «صدق حدیث» و «امانتداری» برایِ کارگزارِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

چند چیز برای حضرت خیلی مهم است، قبلاً عرض کردیم که امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: همه‌ی عظمتِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه برای حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دو چیز بود… یعنی معلوم است که این دو چیز خیلی ویژه بودند، یک مورد از آن‌ها «صدقِ حدیث» یعنی همان راستگویی و مورد دیگر هم «امانتداری» بود.[۳]

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه در موردِ کارگزاران در کنارِ دینداری به این دو چیز بسیار اهمیّت می‌دادند.

عزیزانِ ما این موضوع را دائماً با گوشت و پوستِ خود حس کرده‌اند که اگر کسی یک مسئولیتِ کوچکی داشته باشد ولی امانتدار و راستگو نباشد وضع چقدر بهم می‌ریزد.

اگر کسی مثلاً دو میلیارد تومان پول داشته باشد و بخواهد همه‌ی سرمایه‌ی خود را به دستِ کسی بسپارد به دستِ چه کسی می‌سپارد؟ صرفاً کسی که مثلاً یقه‌ی بسته دارد؟ مسلّماً نه! تا زمانی که از راستگویی و امانتداری او مطمئن نباشد این کار را نمی‌کند.

ما گاهی… چه ما مردم بعنوانِ رأی‌دهندگان، چه شورای محترم نگهبان بعنوانِ غربالی که ناخلف‌ها نیاند، می‌خواهیم به کسی مسئولیت بدهیم که هفتصد هزار میلیارد تومان بودجه‌ی عمومی در اختیار دارد، حال مدام هم بگویند ما کاره‌ای نیستیم و اختیاری نداریم!

حال این پول را باید به دستِ چه کسی بسپاریم؟ گاهی ما نمی‌توانیم پشت سرِ مسئولانمان نماز بخوانیم، چطور می‌شود هفتصد هزار میلیارد تومان پولِ مردم را به دستِ آن‌ها بدهیم؟ وقتی حرف می‌زند ما باور نمی‌کنیم، ما نمی‌توانیم به او اطمینان کنیم، پس چطور هفتصد هزار میلیارد تومان به او می‌سپاریم؟

صدق حدیث و ادای امانت خیلی برای حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه مهم است.

چند مورد را خواهم شمرد.

«مسئولیت» یک «امانت» است

فرمودند: «لا یَخُصُّ بِالوِلایاتِ إلّا أهلَ الدِّیاناتِ وَالأَماناتِ»[۴]، اصلاً کسی حق ندارد مسئول و حاکم بشود و کاری در جایی در اختیارِ او باشد، مگر اینکه دیندار و امانتدار باشد.

این حکومت‌ها، این مسئولیت‌ها… آنقدر شده است کسانی مسئولیتی گرفته‌اند و باور نکرده‌اند این میز خواهد گذشت، خطاهایی هم کرده‌اند و بعد همه چیز از بین رفته است. خوب است که وقتی مسئول به مسئولیت می‌رسد همه‌ی شخصیتِ او عنوانِ مقامِ او نباشد که تا سی سال بعد هم بگوید من فلانِ مسئولِ اسبقِ فلان‌جا هستم!

الآن چه هستی؟ آن امانت بود، آن که اصلاً برای تو نبود، این پست که برای تو نیست که بخواهی یک عمر برای آن کیسه بدوزی یا از عنوانِ آن استفاده کنی، این یک امانت است و امانتداری کارِ خیلی سختی است.

من با این موضوع همیشه مخافت هستم که یک نفر یک پستی می‌گیرد و به او تبریک می‌گویند، این موضوع یک امانت است و مسئولیتِ خیلی سختی است، کسی که می‌خواهیم به او یک امانتِ سنگین بدهیم، و احتمالِ جهنّمی شدنِ یک مسئول خیلی بیشتر از احتمالِ بهشتی شدنِ اوست، چون بار سنگین است و به مقصد رساندنِ بار هم خیلی سخت است و بعد هم گفته‌اند اگر نمی‌توانی نیا، اگر بهتر از تو هست و تو می‌آیی خیانت کرده‌ای و خائن هستی.

حال شما حساب کنید که چرا باید یک نفر ولع داشته باشد که امانتی را بعهده بگیرد، انسان اینطور شک می‌کند، آیا این موضوع طبیعی است که کسی زد و بند کند که امانت بگیرد؟

اگر انسان نگاه کند و فکر کند این پست برای من است و حق من است، معلوم است که می‌خواهد از این پست چیزی بدست بیاورد، اما اگر امانت باشد فرار می‌کند و از زیر آن موضوع شانه خالی می‌کند. و حقیقتاً کسی که برای پست‌های سنگین ولع دارد…

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به طلحه و زبیر پُستی ندادند

چون حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرموده است، ابن عباس عرض کرد: آقا جان! طلحه را به بصره و زبیر را به کوفه بفرست، کمی هم مردم‌داری… اما این موضوع مردم‌داری نبود، مردم‌دارتر از حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه نداریم، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه هر روز صبح با مردم و فقرا می‌نشستند و صحبت می‌کردند و به سؤالاتِ آن‌ها پاسخ می‌دادند و دیگر لازم نبود مردم به دارالحکومه بیایند، اگر مردم گرفتاری داشتند حضرت حل می‌کردند، این مردم‌داری است… اما منظورِ ابن عباس این بود که هوای طلحه و زبیر را داشته باشید.

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند: اگر این‌ها حرص نداشتند شاید فکری می‌کردم، ولع[۵]…

کسی که ولع دارد و خود را به آب و آتش می‌زند که به یک پست برسد، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به این شخص کوچکترین مسئولیت هم نمی‌دهند.

اصلاً چرا باید کسی برای امانت ولع داشته باشد؟ کدام شخصی با ولع زیرِ بارِ دیگران می‌رود؟ مثل این است که شما در حال اسباب‌کشی هستید، چند نفر هم برای جابجا کردنِ بار آمده‌اند، یک نفر التماس و تبلیغات کند و بگوید من می‌خواهم بارِ خانه‌ی شما را جابجا کنم! چه کسی این کار را می‌کند؟ یا باید خیلی با شما رفیق باشد (که این مورد استثناء است)، وگرنه کسی زیرِ بارِ دیگری نمی‌رود.

حال کسی می‌خواهد زیرِ بارِ دینِ هشتاد میلیون نفر برود! اصلاً آدمِ عاقل این کار را نمی‌کند، مگر اینکه خیلی خبره باشد و التماسِ سایرِ خبرگان پشتِ او باشد، وگرنه چرا باید زیرِ این بار برود؟ آن هم در این شرایطی که ما در بیست سال اخیر می‌بینیم شروعِ حکومت‌ها و مسئولیت‌ها ماه‌عسل است، اما دو سال آخر جرأت نمی‌کنند بینِ مردم بروند!

این کار سنگین است، چرا ولع دارید؟

لذا حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌فرمایند دینداری و امانتداری مهم است.

باید فهمید که این مسئولیت امانت است، برای امانت باید حساب پس داد، چیزی از امانت برای خودتان نیست.

طلحه و زبیر آمدند و گفتند: بالاخره ما زحمت کشیده‌ایم، بالاخره وقتی ما با شما بیعت کردیم، دو نفر آدمِ شناخته شده و صاحب نفوذ بودیم[۶]…

ما در شرایط خودمان می‌بینیم، یک پستی به مسئول ستاد انتخاباتی آقای «الف» می‌دهند که معمولاً هم بی‌ربط است! جلوتر هم عرض می‌کنم که حضرت به کسانی که به آدم‌های بی‌ربط پست می‌دهند برچسبِ خیانت می‌زنند.

طلحه و زبیر گفتند: آقا! بالاخره یک جایی را هم به ما بده! حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند: «اعلما أنى لا أشرک فی أمانتی»[۷] بدانید من این امانت را با کسی شریک نمی‌شوم «إلا من أرضى بدینه و أمانته من أصحابی» مگر اینکه از دین و امانتداری او راضی باشم… و اینکه او می‌فهمد حکومت امانت است، اصلاً همینکه امانت است یعنی دائمی نیست، یعنی در گردش است، یعنی دوره‌ای در دست ماست، بفهمم که این دوره یک وقتی در این دنیا و یک وقت خطرناک‌تری هم در قیامت به سراغِ من می‌آید.

مسئولین نیاز بیشتری به درس اخلاق دارند

لذا فرمودند: «اسْتَخْلِفْ عَلَى عَمَلِکَ أَهْلَ الثِّقَهِ وَ النَّصِیحَهِ»[۸]، دینداری و امانتداری و راستگویی…

وقتی حرف می‌زند بتوانی باور کنی، وقتی مشورت می‌دهد بتوانی قبول کنی، اگر مردم بدبین باشند که اصلاً دیگر کار پیش نمی‌رود.

«ابن عبدالبرّ» می‌گوید حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه هر کسی را که می‌خواستند به حکومت منصوب کنند در ابتدا دو توصیه می‌نمودند، «یَأْمُرُهُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَصِدْقِ الْحَدِیثِ»[۹].

البته عرض می‌کنم که این موضوع فقط یک شعار نبود، حضرت در ابتدا زندگی او را بررسی می‌کردند، ولی باز هم می‌فرمودند، کمااینکه حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند: «عَلَیْکَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ»[۱۰]، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم که ظهورِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه را در صدق حدیث و راستگویی و امانتداری می‌دیدند، باز هم می‌فرمودند: «عَلَیْکَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ».

یعنی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه ناراحت نمی‌شدند، ما در زیارتنامه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌خوانیم: «السَّلامُ عَلَیکَ یا أمینَ اللّه فی أرضِهِ»[۱۱]، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌فرمودند: «یا علی! عَلَیْکَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ».

یعنی باید دائماً و روزانه باشد، نه اینکه وعاظِ سلاطین، نه یک طلبه‌ای که یک حقوق‌بگیر است از خودمان باشد، واقعاً باید ربّانیّین از علماء را که به روح و نفس مسئولان شلاق بزنند دید، باید برای این‌ها درس اخلاق تشکیل بدهند، باید کمی گریه کنند، باید به یاد داشته باشند. یعنی اگر دلِ ما برای یک مسئول می‌سوزد باید بدانیم که باید از جهنّمی شدنِ او جلوگیری کنیم.

این موضوع حتّی برای آدم‌های خوب هم هست، برای آدم‌های خوب هم لازم است که ربّانیّین از علماء برایشان… تلنگر و تحذیر لازم است، همه‌ی ما شلاقِ تحذیر لازم داریم، اما آن کسی که مسئولیت بعهده می‌گیرد بیشتر.

الآن امانتِ این لباس و سخنان و خانواده‌ی من بر عهده‌ی من است، ولی برای آن مسئول اینگونه نیست، پولِ کلانِ مردمی که… امروز فقر بعضی‌ها را ناراحت کرده است، کارِ خیلی سنگینی است…

لذا حضرت فرمودند: اولاً تقوا؛ ثانیاً بدان باید کاری کنی که تو را به خدا نزدیک کند، چون این پست و مقامِ تو احتمالِ دوری تو را از خدای متعال زیاد می‌کند.

علّتِ تشویق یک کارگزار توسّط حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

مسلّماً حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه تشویق هم می‌نمودند، مسلّماً همیشه مجازات نبود، فراوان داریم که… وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌خواهند تشویق کنند بابتِ چه چیزی تشویق می‌کنند؟ «قَدْ أَحْسَنْتَ الْوِلَایَهَ وَ أَدَّیْتَ الْأَمَانَهَ»[۱۲]، خوب کارکردی و فعلاً خوب امانتداری کرده‌‌ای، وقتی بیت المالِ منطقه‌ی تو را چک کردیم دیدیم که حساب‌ها بازرسی شده و دقیق است، امانت رعایت شده است.

مسئولیت «طعمه» نیست

از آن طرف حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به اشعث می‌فرمایند: «إن عملک لیس لک بطعمه»[۱۳]، الآن که مسئول شده‌ای، این مسئولیت برای تو فرصتی برای بریز و بپاش نیست.

وقتی انسان می‌بیند که ما در دوره‌ای هستیم که دوره‌ی مسئولیت برای خیلی‌ها فرصتی برای بریز و بپاش است، برای خیلی‌ها فرصتِ دزدی از مردم است، ان شاء الله خدای متعال کمک کند که هم فیلتر دقّتِ خود را بالا ببرد و هم مردم دقّتِ خودشان را بالا ببرند که آدم‌های پاک‌تر… بالاخره ما که فعلاً دسترسی مستقیم به معصوم نداریم، طبیعتاً باید از همین افراد انتخاب کرد.

«اصاله البرائه» برای همه است، یعنی تا زمانی که جرمِ من ثابت نشده است بی‌گناه هستم، شما هم همینطور، وقتی کسی را در خیابان می‌بینیم ان شاء الله مردم خوب هستند، اما برای مسئولیت اینطور نیست، همه حق ندارد یک مرتبه بر گرده‌ی مردم سوار بشوند و خرابکاری کنند و بعد بگوییم همه حق دارند بیایند!

همه حق دارند بیایند و در انتخابات رأی بدهند، اما همه حق ندارند حاکم و مسئول و رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه و رئیس قوه مقننه بشوند، فقط خبرگان و شایستگان و پاکان حق دارند.

اگر ما الآن بخواهیم امام جماعت مسجد محلمان را انتخاب کنیم فقط به ظاهرِ او نگاه نمی‌کنیم، اگر برای فرزندِ ما خاستگار بیاید ما فقط به ظاهرِ او نگاه نمی‌کنیم، نمی‌گوییم اصاله البرائه است، بلکه می‌رویم و تحقیق می‌کنیم، در این حال ما فقط می‌خواهیم یک دخترمان را به آن شخص بدهیم، حال می‌خواهیم سرنوشت دختران و پسران جامعه را در گروی یک مسئول قرار بدهیم، در گروی یک تصمیمِ اوست، یک تصمیم غلط روی تعداد فرزند و مادران شاغل و… تأثیر دارد، که اصلاً وضعِ زندگی مردم را بهم می‌ریزد، گاهی منجر به خوب شدن و گاهی منجر به بد شدن می‌شود، گاهی یک تصمیمِ خوب زندگیِ مردم را جابجا می‌کند و یک تصمیم غلط زندگی مردم را بهم می‌ریزد. اتّفاقاً باید اینجا واقعاً مو را از ماست کشید، و باید همه‌ی این مسیر را بازخواست کرد، یعنی آسیب‌شناسی از آن کسی که قرار بوده است غربال کند، آسیب‌شناسی از جریان‌هایی که قرار بود افرادِ خوب معرّفی کنند، آسیب‌شناسی از رأی دادنِ مردم.

یکی از کارهایی که الآن صدا و سیما انجام می‌دهد و کافی نیست این است که هر شب به مردم «انتخاب درست» را متذکّر می‌شود، این حرفِ خیلی درستی است ولی کافی نیست، انتخابِ درست در کنارِ غربالِ درست است، غربالِ درست در کنارِ معرّفیِ درست است، یعنی خواص، شورای نگهبان، مردم؛ نه اینکه فقط بگوییم مردم، حال که مردم رأی داده‌اند ما نباید مدام بگوییم انتخاب درست کنید و اگر این کار را نکردید… مگر ما مردم جرم کرده‌ایم؟ یعنی باید انصاف را رعایت کرد، مسلّماً اگر مردم به کسی رأی بدهند او بالا خواهد آمد، اما دو مورد قبلی هم خیلی مهم است، همه‌ی این مجموعه با هم می‌توانند یک انتخاب خوب را رقم بزند.

لذا حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌فرمایند: «إن عملک لیس لک بطعمه»، الآن که مسئول شده‌ای، این مسئولیت برای تو فرصتی برای بریز و بپاش نیست، «و لکنه أمانه فی عنقک».

خدا کند من بفهمم که این صندلی که الآن در اختیار من است که من از حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بگویم یک امانت است، از من بازخواست می‌کنند و می‌گویند این بیست دقیقه‌ای که حرف می‌زنی ممکن است میلیاردها تومان هزینه و همچنین صرف وقت مردم را داشته باشد، برای این کار چقدر وقت گذاشته‌ای؟ و من اعتراف می‌کنم که از چند ماه قبل از ماه مبارک رمضان عرض کردم که عزیزِ دیگری برای این امر تشریف بیاورند، و کار سنگین است. البته مسئولان سازمان صدا و سیما لطف کردند و در ابتدا قرار بود ما سی شب در خدمت شما باشیم اما زمانی که به ماه مبارک رمضان نزدیک شدیم تصمیم گرفتند ما بیست روز در خدمت شما باشیم.

یعنی این مسئولیت سنگین است و اداء امانت است و شوخی نیست و بازخواست خواهیم شد. حال من باید بروم و بازخواست بشوم که چقدر وقت گذاشته‌ام و چقدر تیم درست کرده‌ام و آیا به وظیفه‌ی خود عمل کرده‌ام یا نه. باید حساب پس بدهیم، وقت مردم است و بیت المال هزینه شده است، مسلّماً برای مواردِ بالاتر بیشتر هم هست.

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند این مسئولیت امانت است.

مسئول خائن نزد حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

اگر کارگزاری خراب عمل می‌کرد حضرت می‌فرمودند: اگر این اشتباه را کرده باشی «أَسْخَطْتَ رَبَّکَ وَ عَصَیْتَ إِمَامَکَ وَ أَخْزَیْتَ أَمَانَتَکَ»[۱۴] خدای متعال را خشمگین کرده‌ای و از امامِ خودت نافرمانی کرده‌ای و در امانت خیانت کرده‌ای.

بعد حضرت عبارتِ عجیبی فرموده‌اند، فرمودند: «لا تقبلن فی استعمال عمالک و أمرائک شفاعه»[۱۵]، به هیچ وجه برای انتخاب کارگزاران یا برای رسیدگی نکردن به خطای آن‌ها، شفاعتِ هیچ کسی را نپذیر. یعنی «سفارش کردن» نداریم.

ایشان حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه و امام ما شیعیان هستند. باید نسبتِ ما با حضرت معلوم باشد، حضرت فرموده‌اند که به هیچ وجه شفاعتِ هیچ کسی را قبول نکن، «إلا شفاعه الکفایه و الأمانه»، مگر اینکه یک شخص مهمّی بیاید و بگوید مثلاً من بیست سال است که امانتداری او را دیده‌ام.

بالاخره وقتی مسئولین به مسئولیت برسند، آن‌هایی که دیندار هستند دغدغه دارند که پست‌های مهم را به چه کسانی بدهند، مثلاً کسی می‌آید و می‌گوید کسی را پیدا کرده‌ام که بیست سال است خبره است و امانتدار است… اگر کسانی پیدا شدند که برای یک شخص کارکشته‌ی امین شهادت بدهند که این شخص خیلی خبره است، در این صورت بپذیر، اما آنجایی که کسی خطا کرده بود و برای پوشاندن حق یا آنجایی که خواستند کسی را معرّفی کنند و آن شخصی که معرّفی شده است خصوصیت خاصّی ندارد نپذیر.

ببینید حضرت چه عبارت سنگینی می‌فرمایند، فرمودند: اولاً وقتی خواستی امّال خودت را انتخاب کنی اختباری انتخاب کن، یعنی به آن‌ها ضمانتامه‌ی دائمی نده و دائم زیر نظر بگیر و ببین آیا خطا می‌کنند یا نه، «ولا تُوَلِّهِم اُمورَکَ مُحاباهً وأثَرَهً»[۱۶] با پارتی‌بازی یا بی‌مشورت نباشد.

اگر کسی این کار را کند، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرموده‌اند: «جِماعُ (مِنْ شُعَبِ) الجَورِ وَالخِیانَهِ» خیانت کرده‌اند.

یعنی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه برای این مسئول که کارگزاران و زیردستان خود را با پارتی‌بازی انتخاب کند حکمِ خیانت زده‌اند.

دعا

ان شاء الله خدای متعال به همه‌ی ما رحم کند و امیدوار هستیم انتخابات پیش رو وضع زندگی ما را به سمت مهدوی شدنِ جامعه ببرد.

خدایا! حاجات مردم فراوان است، بیماران زیادی التماس دعا گفته‌اند، خدایا! حاجات مؤمنان را روا بفرما، بیماران ما را شفاء عنایت بفرما، در فرج امام زمان ارواحنا فداه تعجیل بفرما، این انتخابات پیش رو را هم مایه‌ی دلگرمی مردم و هم مورد پسند حضرت حجّت ارواحنا فداه قرار بده.

[۱] تاریخ الطبری، جلد ۴، صفحات ۴۴۰ – ۴۳۹ (قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ:فَقُلْتُ لِعَلِیٍّ: أَمَّا الْمَرَّهُ الأُولَى فَقَدْ نَصَحَکَ، وَأَمَّا الْمَرَّهُ الآخِرَهُ فَقَدْ غَشَّکَ، قَالَ لَهُ عَلِیٌّ: وَلِمَ نَصَحَنِی؟ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: لأَنَّکَ تَعْلَمُ أَنَّ مُعَاوِیَهَ وَأَصْحَابَهُ أَهْلَ دُنْیَا، فَمَتَى تُثْبِتْهُمْ لا یُبَالُوا بِمَنْ وُلِّیَ هَذَا الأَمْرَ، وَمَتَى تَعْزِلْهُمْ یَقُولُوا: أَخَذَ هَذَا الأَمْرَ بِغَیْرِ شُورَى، وَهُوَ قَتَلَ صَاحِبَنَا، وَیُؤَلِّبُونَ عَلَیْکَ فَیُنْتَقَضُ عَلَیْکَ أَهْلَ الشَّامِ وَأَهْلَ الْعِرَاقِ، مَعَ أَنِّی لا آمَنُ طَلْحَهَ وَالزُّبَیْرَ أَنْ یکرا علیک (فَقَالَ عَلِیٌّ: أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ إِقْرَارِهِمْ فو الله مَا أَشُکُّ أَنَّ ذَلِکَ خَیْرٌ فِی عَاجِلِ الدُّنْیَا لإِصْلاحِهَا، وَأَمَّا الَّذِی یَلْزَمُنِی مِنَ الْحَقِّ والمعرفه بعمال عثمان فو الله لا أُوَلِّی مِنْهُمْ أَحَدًا أَبَدًا، فَإِنْ أَقْبَلُوا فَذَلِکَ خَیْرٌ لَهُمْ: وَإِنْ أَدْبَرُوا بَذَلْتُ لَهُمُ السَّیْفَ) قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: فَأَطِعْنِی وَادْخُلْ دَارَکَ، وَالْحَقْ بِمَالِکَ بِیَنْبُعَ، وَأَغْلِقْ بَابَکَ عَلَیْکَ، فَإِنَّ الْعَرَبَ تَجُولُ جَوْلَهً وَتَضْطَرِبُ وَلا تَجِدُ غَیْرَکَ، فَإِنَّکَ وَاللَّهِ لَئِنْ نَهَضْتَ مَعَ هَؤُلاءِ الْیَوْمَ لَیُحَمِّلَنَّکَ النَّاسُ دَمَ عُثْمَانَ غَدًا فَأَبَى عَلِیٌّ، فَقَالَ لابْنِ عَبَّاسٍ: سِرْ إِلَى الشَّامِ فَقَدْ وَلَّیْتُکَهَا، فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: مَا هَذَا بِرَأْیِ، مُعَاوِیَهَ رَجُلٌ مِنْ بَنِی أُمَیَّهَ وَهُوَ ابْنُ عَمِّ عُثْمَانَ وَعَامِلُهُ عَلَى الشَّامِ، وَلَسْتُ آمَنُ أَنْ یَضْرِبَ عُنُقِی لِعُثْمَانَ، أَوْ أَدْنَى مَا هُوَ صَانِعٌ أَنْ یَحْبِسَنِی فَیَتَحَکَّمَ عَلَیَّ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ: وَلِمَ؟ قَالَ: لِقَرَابَهِ مَا بَیْنِی وَبَیْنَکَ، وَإِنَّ کُلَّ مَا حُمِلَ عَلَیْکَ حُمِلَ عَلَیَّ، وَلَکِنِ اکْتُبْ إِلَى مُعَاوِیَهَ فَمَنِّهِ وَعِدْهُ فَأَبَى عَلَیَّ وَقَالَ: وَاللَّهِ لا کَانَ هَذَا أَبَدًا.) و همچنین تاریخ الیعقوبی، جلد ۲، صفحه ۱۷۸ (و عزل على عمال عثمان عن البلدان خلا أبی موسى الأشعری، کلمه فیه الأشتر، فأقره، و ولی قثم بن العباس مکه، و عبید الله بن العباس الیمن، و قیس بن سعد بن عباده مصر، و عثمان بن حنیف الأنصاری البصره) و همچنین الأمالی للشیخ مفید، صفحه۲۹۴ («قال: حدّثنا عمرو ابن شمر، قال: سمعت جابر بن یزید الجعفى، یقول: سمعت أبا جعفر محمّد بن على (علیهما السلام) یقول: حدّثنى أبى، عن جدّى (علیهما السلام) قال: لما توجّه أمیر المؤمنین (علیه¬السلام) من المدینه إلى الناکثین بالبصره نزل بالربذه فلمّا ارتحل منها لقیه عبد اللّه بن خلیفه الطائى و قد نزل بمنزل یقال له فائد فقربه أمیر المؤمنین فقال له عبد اللّه الحمد للّه الّذی ردّ الحق إلى أهله و وضعه فى موضعه کره ذلک قوم أو استبشروا به فقد و اللّه کرهوا محمّدا (صلّى اللّه علیه و آله )و نابذوه و قاتلوه فردّ اللّه کیدهم فى نحورهم و جعل دائره السوء علیهم و اللّه لنجاهدنّ بک فى کلّ موطن حفظا لرسول اللّه (صلّى اللّه علیه و آله) فَرَحَّبَ بِهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) وَ أَجْلَسَهُ إِلَى جَنْبِهِ، وَ کَانَ لَهُ حَبِیباً وَ وَلِیّاً، یُسَائِلُهُ عَنِ النَّاسِ، إِلَى أَنْ سَأَلَهُ عَنْ أَبِی‏ مُوسَى‏ الْأَشْعَرِیِ‏، فَقَالَ (عبدالله بن خلیفه الطائی ): وَ اللَّهِ مَا أَنَا وَاثِقٌ بِهِ، وَ مَا آمَنُ عَلَیْکَ خِلَافَهُ إِنْ وَجَدَ مُسَاعِداً عَلَى ذَلِکَ. فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ): مَا کَانَ عِنْدِی مُؤْتَمَناً وَ لَا نَاصِحاً، وَ لَقَدْ کَانَ الَّذِینَ تَقَدَّمُونِی اسْتَوْلَوْا عَلَى مَوَدَّتِهِ وَ وَلَّوْهُ وَ سَلَّطُوهُ بِالْأَمْرِ عَلَى النَّاسِ، وَ لَقَدْ أَرَدْتُ عَزْلَهُ، فَسَأَلَنِی الْأَشْتَرُ فِیهِ أَنْ أُقِرَّهُ فَأَقْرَرْتُهُ عَلَى کُرْهٍ مِنِّی لَهُ، وَ عَمِلْتُ عَلَى صَرْفِهِ مِنْ بَعْدُ»)

[۲] نهج البلاغه، نامه ۵۳ (إِنَ‏ شَرَّ وُزَرَائِکَ‏ مَنْ کَانَ [قَبْلَکَ لِلْأَشْرَارِ] لِلْأَشْرَارِ قَبْلَکَ وَزِیراً وَ مَنْ شَرِکَهُمْ فِی الْآثَامِ فَلَا یَکُونَنَّ لَکَ بِطَانَهً فَإِنَّهُمْ أَعْوَانُ الْأَثَمَهِ وَ إِخْوَانُ الظَّلَمَهِ وَ أَنْتَ وَاجِدٌ مِنْهُمْ خَیْرَ الْخَلَفِ مِمَّنْ لَهُ مِثْلُ آرَائِهِمْ وَ نَفَاذِهِمْ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ مِثْلُ آصَارِهِمْ‏ وَ أَوْزَارِهِمْ‏ وَ آثَامِهِمْ مِمَّنْ لَمْ یُعَاوِنْ ظَالِماً عَلَى ظُلْمِهِ وَ لَا آثِماً عَلَى إِثْمِهِ أُولَئِکَ أَخَفُّ عَلَیْکَ مَئُونَهً وَ أَحْسَنُ لَکَ مَعُونَه)

[۳] کافى(ط الاسلامیه) جلد ۲، صفحه ۱۰۴، حدیث ۵ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی کَهْمَسٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع،  عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِی یَعْفُورٍ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ قَالَ عَلَیْکَ وَ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا أَتَیْتَ عَبْدَ اللَّهِ فَأَقْرِئْهُ السَّلَامَ وَ قُلْ لَهُ إِنَّ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ یَقُولُ: لَکَ انْظُرْ مَا بَلَغَ بِهِ عَلِیٌّ ع عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص فَالْزَمْهُ فَإِنَّ عَلِیّاً ع إِنَّمَا بَلَغَ مَا بَلَغَ بِهِ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله  بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ.)

[۴] الإستیعاب، جلد ۳، صفحه ۱۱۱۱ (لا یَخُصُّ بِالوِلایاتِ إلّا أهلَ الدِّیاناتِ وَالأَماناتِ ، وإذا بَلَغَهُ عَن أحَدِهِم خِیانَهٌ کَتَبَ إلَیهِ : قَد جاءَتکُم مَوعِظَهٌ مِن رَبِّکُم فَأَوفُوا الکَیلَ وَالمیزانَ بِالقِسطِ ولا تَبخَسُوا النَّاسَ أشیاءَهُم ولا تَعثَوا فِی الأَرضِ مُفسِدینَ . بَقِیَّهُ اللّه ِ خَیرٌ لَکُم إن کُنتُم مُؤمِنینَ وما أنَا عَلَیکُم بِحَفیظٍ. إذا أتاکَ کِتابی هذا فاحتَفِظ بِما فی یَدَیکَ مِن أعمالِنا حَتّى نَبعَثَ إلَیکَ مَن یَتَسَلَّمُهُ مِنکَ ثُمَّ یَرفَعُ طَرفَهُ إلَى السَّماءِ فَیَقولُ : اللّهُمَّ إنَّکَ تَعلَمُ أنّی لَم آمُرهُم بِظُلمِ خَلقِکَ ، ولا بِتَرکِ حَقِّکَ . وخُطَبُهُ ومَواعِظُهُ ووَصایاهُ لِعُمّالِهِ إذ کانَ یُخرِجُهُم إلى أعمالِهِ کَثیرَهٌ مَشهورَهٌ لَم أرَ التَّعَرُّضَ لِذِکرِها ، لِئَلّا یَطولَ الکِتابُ ، وهِیَ حِسانٌ کُلُّها)

[۵] الجمل، صفحه ۱۶۴ – ۱۶۳ (لما بلغه قول الزبیر و طلحه و تعریضهما (له‌) بالنکث، دعا بعبد اللّه بن عباس و قال له: یا أبا العباس أ ما بلغک قول هذین الرجلین؟ قال: بلى. قال: فما ترى؟ قال: أرى أن ینصفا حتى یذاقا، و لن یذاقا حتى یعملا، فولّ طلحه البصره، و الزبیر الکوفه فإنهما متى یلیا و یبسطا أیدیهما و ألسنتهما استحقّا العزل، و استوجبا البغض. فضحک علیّ و قال: یا أبا العباس إنّ العراق بها الرجال و الأموال، و متى یملکان رقاب الناس، یستمیلا السفیه بالطمع، و یضربا الضعیف بالبلاء و یقویا على البغی بالسلطان!!! و لو کنت مستعملا أحدا لنفعه أو لضرّه فی یومه أو غده، استعملت معاویه على الشام! و لو لا ما ظهر لی من حرصهما کان لی فیهما رأی. فأیّ الرأیین عندکم أبلغ و أولى بالصواب و أوفق و أجمعهما للدنیا و الدین؟ و قد تعلمون فضل ابن عباس فی رأیه، و أن عمر قد کان یستعین به على أمره. فلم یؤت (علیّ‌) رضی اللّه عنه فی أموره لسوء تدبیر کان منه أو لغلط فی رأی، غیر أنه کان یؤثر الصواب عند اللّه فی مخالفه الرأی و لا یؤثر الرأی فی مخالفه رضا ربّه) المعیار و الموازنه، صفحه ۹۸ (….و أن الرجلین (طلحه و زبیر) خاصه لما أیسا من نیل‌ ما طمعا فیه من الأمر فوجدا الأمه لا تعدل بأمیر المؤمنین أحدا و عرفا رأی المهاجرین و الأنصار فی ذلک أرادا الحظوه عنده بالبدار إلى بیعته و ظنا أنهما بذلک یشرکانه فی أمره فلما استویا بالحال من بعد وضح لهما أمره و رأیه و تحققا أنهما لا یلیان معه أمرا فامتحنا ذلک مع ما غلب فی ظنهما کما ذکرناه بأن صارا إلیه بعد استقرار الأمر له ببیعه المهاجرین و الأنصار و بنی هاشم و کافه الناس إلا من شذ من بطانه عثمان و کانوا على خفاء لأشخاصهم مخافه على دمائهم من أهل الإیمان فصارا إلى أمیر المؤمنین ع فخطب إلیه طلحه ولایه العراق و طلب منه الزبیر ولایه الشام فأمسک ع عن إجابتهما فی شی‌ء من ذلک فانصرفا و هما ساخطان منه فعرفا ما کان غلب فی ظنهما قبل من رأیه ع فترکاه یومین أو ثلاثه أیام ثم صارا إلیه و استأذنا علیه فأذن لهما و کان فی علیه فی داره فصعدا إلیه و جلسا عنده بین یدیه و قَالا یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَدْ عَرَفْتَ حَالَ هَذِهِ الْأَزْمِنَهِ وَ مَا نَحْنُ فِیهِ مِنَ الشِّدَّهِ وَ قَدْ جِئْنَاکَ لِتَدْفَعَ إِلَیْنَا شَیْئاً نُصْلِحُ بِهِ أَحْوَالَنَا وَ نَقْضِی بِهِ حُقُوقاً عَلَیْنَا فَقَالَ ع:  قَدْ عَرَفْتُمَا مَالِی بِیَنْبُعَ‌ فَإِنْ شِئْتُمَا کَتَبْتُ لَکُمَا مِنْهُ مَا تَیَسَّرَ فَقَالا لَا حَاجَهَ لَنَا فِی مَالِکَ بِیَنْبُعَ فَقَالَ لَهُمَا فَمَا أَصْنَعُ فَقَالا لَهُ أَعْطِنَا مِنْ بَیْتِ الْمَالِ شَیْئاً فِیهِ لَنَا کِفَایَهٌ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع سُبْحَانَ اللَّهِ وَ أَیُّ یَدٍ لِی فِی بَیْتِ الْمَالِ ذَلِکَ لِلْمُسْلِمِینَ وَ أَنَا خَازِنُهُمْ وَ أَمِینٌ لَهُمْ) و همچنین تاریخ الیعقوبی، جلد ۲، صفحه ۱۷ («أتاهُ طَلحَهُ وَالزُّبَیرُ فَقالا: إنَّهُ قَد نالَتنا بَعدَ رَسولِ اللّه جَفوهٌ،ف َأَشرِکنا فی أمرِکَ ! فَقالَ: أنتُما شَریکایَ فِی القُوَّهِ وَالاِستِقامَهِ وعَونایَ عَلَى العَجزِ وَالأَوَدِ»)

[۶] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، جلد ۱، صفحه ۲۳۱ (جاء الزبیر وطلحه إلى علی علیه السلام بعد البیعه بأیام، فقالا له یا أمیر المؤمنین، قد رأیت ما کنا فیه من الجفوه فی ولایه عثمان کلها، وعلمت رأى عثمان کان فی بنى أمیه، وقد ولاک الله الخلافه من بعده، فولنا بعض أعمالک، فقال لهما ارضیا بقسم الله لکما، حتى أرى رأیی، واعلما أنى لا أشرک فی أمانتی إلا من أرضى بدینه و أمانته من أصحابی، ومن قد عرفت دخیلته، فانصرفا عنه وقد دخلهما الیأس، فاستأذناه فی العمره)

[۷] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، جلد ۱، صفحه ۲۳۱ (جاء الزبیر وطلحه إلى علی علیه السلام بعد البیعه بأیام، فقالا له یا أمیر المؤمنین، قد رأیت ما کنا فیه من الجفوه فی ولایه عثمان کلها، وعلمت رأى عثمان کان فی بنى أمیه، وقد ولاک الله الخلافه من بعده، فولنا بعض أعمالک، فقال لهما ارضیا بقسم الله لکما، حتى أرى رأیی، واعلما أنى لا أشرک فی أمانتی إلا من أرضى بدینه و أمانته من أصحابی، ومن قد عرفت دخیلته، فانصرفا عنه وقد دخلهما الیأس، فاستأذناه فی العمره)

[۸] الغارات (ط القدیمه)، جلد ۱، صفحات ۱۶۵-۱۶۴ (کَتَبَ (امیرالمؤمنین سلام¬الله¬علیه) إِلَى مَالِکِ بْنِ الْحَارِثِ الْأَشْتَرِ رَحِمَهُ اللَّهُ وَ کَانَ مُقِیماً بِنَصِیبِینَ‌: أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّکَ مِمَّنْ أَسْتَظْهِرُ بِهِ عَلَى إِقَامَهِ الدِّینِ وَ أَقْمَعُ بِهِ نَخْوَهَ الْأَثِیمِ وَ أَسُدُّ بِهِ الثَّغْرَ الْمَخُوفَ وَ قَدْ کُنْتُ وَلَّیْتُ مُحَمَّدَ بْنَ أَبِی بَکْرٍ مِصْرَ فَخَرَجَتْ عَلَیْهِ خَوَارِجُ وَ هُوَ غُلَامٌ حَدَثُ السِّنِّ لَیْسَ بِذِی تَجْرِبَهٍ لِلْحُرُوبِ وَ لَا مُجَرَّباً لِلْأَشْیَاءِ فَاقْدَمْ عَلَیَّ لِنَنْظُرَ فِیمَا یَنْبَغِی وَ اسْتَخْلِفْ عَلَى عَمَلِکَ أَهْلَ الثِّقَهِ وَ النَّصِیحَهِ وَ السَّلَامُ)

[۹] الإستیعاب، جلد ۳، صفحه ۱۱۱۲ (قَالَ: وَأَخْبَرَنَا یَحْیَى بْنُ سُلَیْمَانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الخراسانی أبو الهیثم، قال: حدثنا أبحر بْنُ جُرْمُوزٍ عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: رَأَیْتُ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ یَخْرُجُ مِنَ الْکُوفَهِ وَعَلَیْهِ قِطْرِیَّتَانِ مُتَّزِرًا بِالْوَاحِدَهِ مُتَرَدِّیًا بِالأُخْرَى، وَإِزَارُهُ إِلَى نِصْفِ السَّاقِ، وَهُوَ یَطُوفُ فِی الأَسْوَاقِ، وَمَعَهُ دُرَّهٌ، یَأْمُرُهُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَصِدْقِ الْحَدِیثِ، وَحُسْنِ الْبَیْعِ، وَالْوَفَاءِ بِالْکَیْلِ وَالْمِیزَانِ) و الإستیعاب، جلد ۳، صفحه ۱۱۱۲ (قَالَ: وَأَخْبَرَنَا یَحْیَى بْنُ سُلَیْمَانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الخراسانی أبو الهیثم، قال: حدثنا أبحر بْنُ جُرْمُوزٍ عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: رَأَیْتُ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ یَخْرُجُ مِنَ الْکُوفَهِ وَعَلَیْهِ قِطْرِیَّتَانِ مُتَّزِرًا بِالْوَاحِدَهِ مُتَرَدِّیًا بِالأُخْرَى، وَإِزَارُهُ إِلَى نِصْفِ السَّاقِ، وَهُوَ یَطُوفُ فِی الأَسْوَاقِ، وَمَعَهُ دُرَّهٌ، یَأْمُرُهُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ وَصِدْقِ الْحَدِیثِ، وَحُسْنِ الْبَیْعِ، وَالْوَفَاءِ بِالْکَیْلِ وَالْمِیزَانِ)

[۱۰] تحف العقول، صفحه ۱۱ (قال رسول الله صلی الله علیه وآله: یا علیُّ عَلَیکَ بِالصِّدقِ وَلا تَخرُج مِن فیکَ کَذِبهٌ أبَدا وَلا تَجتَرِئَنَّ عَلى خِیانَهٍ أَبَدا……) و همچنین الکافی، جلد ۵، صفحه ۱۳۴ (….قَالَ (الصادق علیه¬السلام) لِی: أَ لَا أُوصِیکَ؟ قُلْتُ: بَلَى جُعِلْتُ فِدَاکَ. فَقَالَ علیه¬السلام: عَلَیْکَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ تَشْرَکُ النَّاسَ فِی أَمْوَالِهِمْ هَکَذَا وَ جَمَعَ بَیْنَ أَصَابِعِهِ قَالَ فَحَفِظْتُ ذَلِکَ عَنْهُ فَزَکَّیْتُ ثَلَاثَمِائَهِ أَلْفِ دِرْهَمٍ.) و همچنین الکافی، جلد ۲،صفحه ۱۰۴ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً إِلَّا بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ) و همچنین الکافی، جلد ۲،صفحه ۱۰۴ (عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تَغْتَرُّوا بِصَلَاتِهِمْ وَ لَا بِصِیَامِهِمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَّمَا لَهِجَ بِالصَّلَاهِ وَ الصَّوْمِ حَتَّى لَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ وَ لَکِنِ اخْتَبِرُوهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ.) و همچنین الکافی، جلد ۲، صفحه ۱۰۵ (عَنْهُ عَنْ أَبِی طَالِبٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‌ لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِکَ شَیْ‌ءٌ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِکَ وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ.) و همچنین الکافی، جلد ۲،صفحه ۷۷ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ أَبِی أُسَامَهَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ‌ عَلَیْکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ کُونُوا دُعَاهً إِلَى أَنْفُسِکُمْ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ وَ کُونُوا زَیْناً وَ لَا تَکُونُوا شَیْناً وَ عَلَیْکُمْ بِطُولِ الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَإِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا أَطَالَ الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ هَتَفَ إِبْلِیسُ مِنْ خَلْفِهِ وَ قَالَ یَا وَیْلَهُ أَطَاعَ وَ عَصَیْتُ وَ سَجَدَ وَ أَبَیْتُ.)

[۱۱] کامل الزیارات، جلد ۱، صفحه ۳۹ (حدَّثَنِی أَبُو عَلِیٍّ أَحْمَدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ مَهْدِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَلِیُّ بْنُ صَدَقَهَ الرَّقِّیُّ قَالَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَى قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ع عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرٍ ع: زارَ زَینُ العابِدینَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیهماالسلام قَبرَ أمیرِ المُؤمِنینَ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام ووَقَفَ عَلَى القَبرِ فَبَکى ثُمَّ قالَ : السَّلامُ عَلَیکَ یا أمیرَ المُؤمِنینَ ورَحمَهُ اللّه ِ وبَرَکاتُهُ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا أمینَ اللّه فی أرضِهِ، وحُجَّتَهُ عَلى عِبادِهِ، أشهَدُ أنَّکَ جاهَدتَ فِی اللّه حَقَّ جِهادِهِ ، وعَمِلتَ بِکِتابِهِ، وَاتَّبَعتَ سُنَنَ نَبِیِّهِ صلى الله علیه و آله ، حَتّى دَعاکَ اللّه ُ إلى جِوارِهِ ، وقَبَضَکَ إلَیهِ بِاختِیارِه….) و همچنین مصباح المتهجد، صفحه ۷۳۸ (روى جابر الجعفی قال: قال أبو جعفر علیه السلام: مضى أبی علی بن الحسین علیهما السلام إلى مشهد أمیر المؤمنین علی صلوات الله علیه، فوقف علیه ثم بکی. و قال: السلام علیک یا أمین الله فی أرضه وحجته على عباده! السلام علیک یا أمیر المؤمنین! أشهد أنک جاهدت فی الله حق جهاده وعملت بکتابه واتبعت سنن نبیه صلى الله علیه وآله حتى دعاک الله إلى جواره فقبضک إلیه باختیاره….)

[۱۲] نهج البلاغه، خطبه ۲۴ (و کان عامله على البحرین فعزله و استعمل النعمان بن عجلان الزرقی مکانه إِنِّی قَدْ وَلَّیْتُ النُّعْمَانَ بْنِ عَجْلَانَ الزُّرَقِیَّ عَلَی الْبَحْرَیْنِ، وَ نَزَعْتُ یَدَکَ بِلَا ذَمٍّ لَکَ وَ لَا تَثْرِیبٍ عَلَیْکَ، فَلَقَدْ أَحْسَنْتَ الْوِلَایَهَ وَ أَدَّیْتَ الْأَمَانَهَ، فَأَقْبِلْ غَیْرَ ظَنِینٍ وَ لَا مَلُومٍ وَ لَا مُتَّهَمٍ وَ لَا مَأْثُومٍ، فَلَقَدْ أَرَدْتُ الْمَسِیرَ إِلَی ظَلَمَهِ أَهْلِ الشَّامِ وَ أَحْبَبْتُ أَنْ تَشْهَدَ مَعِی، فَإِنَّکَ مِمَّنْ أَسْتَظْهِرُ بِهِ عَلَی جِهَادِ الْعَدُوِّ وَ إِقَامَهِ عَمُودِ الدِّینِ إِنْ شَاءَ اللهُ)

[۱۳] وقعه صفین، نصر بن مزاحم، صفحه۲۰ (أما بعد، فلو لا هنات کن فیک کنت المقدم فی هذا الأمر قبل الناس، فلعل أمرا یحمل بعضه بعضا إن اتقیت الله، و قد کان من بیعه الناس إیای ما قد بلغک، و کان طلحه و الزبیر أول من بایعنی، ثم نقضا بیعتی على غیر حدث، و أخرجا أم المؤمنین إلى البصره، فسرت إلیهما فی المهاجرین و الأنصار، فالتقینا، فدعوتهما إلى أن یرجعا إلى ما خرجا منه، فأبیا. فأبلغت فی الدعاء، و أحسنت فی البقاء، و إن عملک لیس لک بطعمه و لکنه أمانه فی عنقک، و المال مال الله، و أنت من خزانی علیه حتى تسلمه إلیّ إن شاء الله، و علیّ أن لا أکون شر ولاتک)

[۱۴] نهج البلاغه، نامه ۴۹ (أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ بَلَغَنِی عَنْکَ أَمْرٌ إِنْ کُنْتَ فَعَلْتَهُ فَقَدْ أَسْخَطْتَ رَبَّکَ وَ عَصَیْتَ إِمَامَکَ وَ أَخْزَیْتَ أَمَانَتَکَ بَلَغَنِی أَنَّکَ جَرَّدْتَ الْأَرْضَ فَأَخَذْتَ مَا تَحْتَ قَدَمَیْکَ وَ أَکَلْتَ مَا تَحْتَ یَدَیْکَ فَارْفَعْ إِلَیَّ حِسَابَکَ وَ اعْلَمْ أَنَّ حِسَابَ اللَّهِ أَعْظَمُ مِنْ حِسَابِ النَّاسِ وَ السَّلاَمُ.)

[۱۵] شرح نهج البلاغه، جلد ۲۰، صفحه ۲۷۶

[۱۶] نهج البلاغه (صبحی صالح)، صفحه ۴۳۰، نامه ۵۳ («إِنَ‏ شَرَّ وُزَرَائِکَ‏ مَنْ کَانَ [قَبْلَکَ لِلْأَشْرَارِ] لِلْأَشْرَارِ قَبْلَکَ وَزِیراً وَ مَنْ شَرِکَهُمْ فِی الْآثَامِ فَلَا یَکُونَنَّ لَکَ بِطَانَهً فَإِنَّهُمْ أَعْوَانُ الْأَثَمَهِ وَ إِخْوَانُ الظَّلَمَهِ وَ أَنْتَ وَاجِدٌ مِنْهُمْ خَیْرَ الْخَلَفِ مِمَّنْ لَهُ مِثْلُ آرَائِهِمْ وَ نَفَاذِهِمْ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ مِثْلُ آصَارِهِمْ‏ وَ أَوْزَارِهِمْ‏ وَ آثَامِهِمْ مِمَّنْ لَمْ یُعَاوِنْ ظَالِماً عَلَى ظُلْمِهِ وَ لَا آثِماً عَلَى إِثْمِهِ أُولَئِکَ أَخَفُّ عَلَیْکَ مَئُونَهً وَ أَحْسَنُ لَکَ مَعُونَه» . . «…ثُمَّ انظُر إلى اُمورِ عُمّالِکَ ، وَاستَعمِلُهُم اختِباراً، ولا تُوَلِّهِم اُمورَکَ مُحاباهً وأثَرَهً ؛ فَإِنَّ المُحاباهَ وَالأَثَرَهَ جِماعُ (مِنْ شُعَبِ) الجَورِ وَالخِیانَهِ، «وإدخالُ الضَّرورَهِ عَلَى النّاسِ ، ولَیسَت تَصلُحُ الاُمورُ بِالإِدغالِ ، فَاصطَفِ لِوِلایَهِ أعمالِکَ أهلَ الوَرَعِ وَالعِلمِ وَالسِّیاسَهِ»، وتَوَخَّ مِنهُم أهلَ التَّجرِبَهِ وَالحَیاءِ مِن أهلِ البُیوتاتِ الصّالِحَهِ وَالقَدَمِ فِی الإِسلامِ؛ فَإِنَّهُم أکرَمُ أخلاقاً وأصَحُّ أعراضاً وأقَلُّ فِی المَطامِعِ إشرافاً ، وأبلَغُ فی عَواقِبِ الاُمورِ نَظَراً مِن غَیرِهِم»)