«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏»

الحَمدُللهِ رَبِّ العَالَمِین وَ صَلَّی الله عَلَی سَیّدِنا وَ نَبیّنَا مُحَمَّدٍ وَ أهلِ بَیتِهِ الطّاهِرین

یکی از سننی که در زندگی ما جاری است بحثِ «سرزنشِ دیگران» است، ما باید خیلی دقّت کنیم که مرزِ «تذکّر» با «سرزنش» و «سرکوب» خیلی به یکدیگر نزدیک است.

تذکّر دادن به یک اشتباهی که دیگران مرتکب می‌شوند نهی از منکر است، امّا «سرزنش» به چه معناست؟ به این معناست که گناهِ او را به روی او بیاورید و سرکوفت بزنید و بگویید که چرا این کار را می‌کند و جلوی خودت را نمی‌گیری؟ به این معنا که چرا توانمند نیستی و نمی‌توانی خودت را کنترل کنی؟

در روایات به ما گفته‌اند که مراقب باشید دیگران را با سرکوفت و سرزنش تحقیر نکنید، اگر این کار را کردید خودتان دچار خواهید شد، و این نکته‌ی بسیار عجیبی است.

در روایت داریم که «مَنْ عَیَّرَ مُؤْمِناً بِذَنْبٍ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَرْکَبَهُ»[۱]، اگر کسی مؤمنی را سرزنش کند و بخاطرِ کاری که او کرده است به او سرکوفت بزند نمی‌میرد مگر اینکه خودِ او هم همین اشتباه را مرتکب بشود.

در روایتِ دیگری داریم که از حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه نقل شده است که فرمودند: «مَنْ عَیَّرَ بِشَیْءٍ بُلِیَ بِهِ»[۲]، کسی که دیگران را بخاطرِ کاری که مرتکب می‌شوند سرزنش می‌کند خودِ او هم به آن کار مبتلا خواهد شد.

روایت خیلی دقیقی از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم داریم که نقل شده است: «مَنْ عَیَّرَ أَخَاهُ بِذَنْبٍ قَدْ تَابَ مِنْهُ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَعْمَلَهُ»[۳] اگر کسی گناهی کرد و توبه کرد و شما او را دوباره سرزنش کنید و به او سرکوفت بزنید قبل از مرگ حتماً به همان عمل مرتکب خواهید شد.

پس مراقب باشیم دیگران را سرزنش نکنیم.

از امام باقر علیه الصلاه و السلام روایتی هست که فرمودند: «مَا مِنْ إِنْسَانٍ یَطْعُنُ فِی عَیْنِ مُؤْمِنٍ إِلاَّ مَاتَ بِشَرِّ مِیتَهٍ»[۴] هیچ کس نیست که به مؤمنی رو در رو طعنه بزند و او را سرزنش کند مگر اینکه به بدترین نوعِ مرگ از این دنیا برود.

پس رفتارِ ما در زندگیِ ما تأثیرگذار است، خصوصاً تحقیرِ دیگران با سرکوفت زدن و سرزنش کردن.

ان شاء الله که خدای متعال به همه‌ی ما توفیق بدهد که بتوانیم از این گناه و از این خصلتِ ناپسند مبرّی باشیم.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

[۱] الکافی ، جلد ۲ ، صفحه ۳۵۶

[۲] غرر الحکم و درر الکلم، جلد ۱، صفحه ۵۸۳

[۳] تنبیه الخواطر و نزهه النواظر (مجموعه ورّام)، جلد ۱، صفحه ۱۱۳

[۴] الکافی، جلد ۲، صفحه ۳۶۱