یکی از خسارت‌ها این است که ما تصوّر کنیم باید دعا را حتماً بصورت جمعی بخوانیم، کارهای جمعی خیلی خوب است، مثل همین مجالس که ما هم مدام در مورد عظمت این مجالس عرض کرده‌ایم، مجالس اهل بیت علیهم السلام خیلی خوب است، خوب است که مجلس عزای سیّدالشّهداء علیه السلام اینطور شلوغ باشد، به اندازه‌ای که می‌شود، اقوام را دعوت کنیم و دور هم بنشینیم و تباکی کنیم، که معنای تباکی ریا نیست، یعنی به گریه کمک کنیم، همین‌که شما گریه می‌کنید و کناردستیِ شما هم گریه می‌کند، همین‌که از حرارتِ خودت انتقال می‌دهی خیلی خوب است، ولی بعضی کارها هم نیازی نیست که عمومی باشد، خوب نیست انسان وابسته به جمع باشد، یکی از آن‌ها دعاست، دعا شخصی است، من باید برای خودم خلوت داشته باشم، اگر نداشته باشم کارِ من خراب است، من نباید برای دعا نیازی به مدّاح داشته باشم؛ در مسیر کربلا هم… حالا گاهی انسان خسته می‌شود، ان شاء الله در اربعین قسمتِ ما بشود که ما هم در آن مسیر رویایی پا بگذاریم، بعضی اوقات هم انسان بخاطر طولانی بودن مسیر خسته می‌شود و دوست دارد که ذکری هم گوش بدهد، این اشکالی ندارد، اما اینکه هر وقتی خواست با حضرت حرف بزند باید به چیزی گوش بدهد خوب نیست! ما به دعا نیاز داریم، برای دعا اینقدر به مدّاح نیاز نداریم، باید بتوانیم از روی متن بخوانیم، باید روی معانیِ دعا فکر کنیم، آنجایی را که احساس می‌کنم دلِ من رفت توقّف کنم ببینم چه می‌فرماید، تمرکز کنم… مثل اعتکاف! این‌ها شخصی است، وقتی جمعی می‌شود مثلاً من الآن حال خوابیدن دارم و سخنران دعوت کرده‌اند و آنجایی که من می‌خواهم دعا کنم بقیّه خواب هستند! اعتکاف جمعی نیست، حالا نمی‌خواهم عرض کنم که اگر جمعی باشد بد است، ولی یک سری چیزها برای ماست، من باید خودم دعا کنم! هیچ وقت نگفتند… من زیاد دیده‌ام که اهل بیت علیهم السلام به اندازه‌ی توان خود مجلس روضه داشته‌اند ولی همه‌ی دعاهای امام سجّاد علیه السلام شبانه و مخفیانه است.

 

آن فقیه مشهور تابعین که از اهل سنّت است و نام پسر خودِ او هم طاووس است می‌گوید: من به کنار مسجد الحرام رفته بودم و حال عبادت هم نداشتم و دیدم یک صدای ناله‌ای می‌آید، رفتم و گشتم و دیدم علی بن الحسین علیه السلام است و همراه با گریه دعا می‌کنند، حضرت تنها بودند! نگفتند چند نفری هم کنار حضرت بودند، اینکه دعا را بصورت عمومی هم بخوانیم عیبی ندارد، مخالف اینکه شب جمعه کمیل بخوانید و با هم گریه کنید نیستم، آن در سر جای خود، اما ما به خلوت نیاز داریم، جایی که هیاهو نباشد، چراغ نباشد، دوربین نباشد، این دوربین‌ها… بالاخره شاید چند برابر جمعیّتِ اینجا… یا جاهای دیگر هم همینطور… مخاطبینی که دستشان به اینجا و یا به جاهای دیگر نمی‌رسد استفاده می‌کنند، ولی همه‌ی ما به خلوت نیاز داریم! به دعا نیاز داریم.