حجت الاسلام کاشانی روز پنجشنبه مورخ ۱۸ مردادماه ۱۴۰۳ در بیت الحسین علیه السلام به ادامه ی سخنرانی با موضوع “تحلیل تاریخی واقعه کربلا” پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می‌شود.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت ختم المرسلین صلی الله علیه و آله و اهل بیت مکرّم ایشان، علی الخصوص سیّدالشّهدا و سیّدالسّاجدین سلام الله علیهما صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب، ارادت، خاکساری، التجاء و استغاثه، عرض تسلیت به محضر باعظمت حضرت بقیه الله الأعظم روحی و ارواحُ مَن سِواهُ فِداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مرور جلسات گذشته
بحثی را که در این جلسات دنبال می‌کنیم و بنده هم به حوصله و فهم شما عزیزان طمع کرده‌ام، یک بازخوانی از واقعه‌ی کربلاست، اما در لایه‌ی تاریخی آن.
یعنی اولاً ادعا نداریم که حقایق باطنی ماجرای کربلا را بحث می‌کنیم، درک و فهم بخش‌هایی از این واقعه موهبتی است. یعنی اینکه در ماوراء و باطن عالم و ملکوت و عرش چه اتفاقی افتاد مباحث مفصلی است که کار تحلیلگر تاریخ نیست، هر کسی که دوست داشت باید برود و روایات را ببیند و آدم‌های استخوان خردکرده‌ی باطن‌بین پیدا کند که شاید قدمی پیش برود، ما می‌خواهیم همین ظواهر ماجرای عاشورا را با یکدیگر وارسی کنیم. اتفاقاً همین موضوع هم پیچیدگی دارد.
مقدّماتی عرض کردیم، معمولاً کسانی که به این عرصه وارد می‌شوند اشتباهات پُرتکراری می‌کنند، مانند اینکه از امام توقع خاصی دارند.
«توقع خاص داشتن» ناخواسته مجبور و ملزم کردنِ امام به یک رفتار است.
امام مظهر این آیه‌ی شریفه در ساحت خودش هست که «لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ»،[۴] امام به امر خدا عمل می‌کند، نه به امر کس دیگری. اگر به مصلحت بداند اعلام می‌کند، ممکن است به مصلحت هم نداند که اعلام کند.
مرحله‌ی بعدی این است که نباید هیچ امامی را با امام دیگری قیاس کرد، به این معنا که بگوییم چون این امام این کار را کرده است، پس آن امام هم باید فلان کار را انجام دهد.
توضیحاتی گذشت، روایاتی هم در این زمینه هست که هر امامی به صحیفه‌ی خودش عمل می‌کند، کأنّه کارتابلی از جانب حضرت حق دارد و به آن عمل می‌کند.
مرحله‌ی بعدی این بود که عرض کردیم همه‌ی ائمه‌ی ما مجاهد بودند، اهل جهاد هستند، اما جهاد صورت‌ها و شیوه‌ها و روش‌ها و عرصه‌های مختلفی دارد.
جهاد یعنی مبارزه‌ی سخت با دشمن خدا برای از بین بردن او و باز کردنِ راه برای مؤمنین. این امر زمانی به شمشیر و سیف و موشک و جنگ سخت است، که در آن خونریزی هست، گاهی ممکن است اقتصادی یا فرهنگی یا ترکیبی باشد.
در زیارتنامه‌ی همه‌ی ائمه علیهم السلام مکرر می‌بینیم که «جَاهَدتُم فِی اللهِ حَقَّ جِهَادِه»، اما جهاد ائمه علیهم السلام با یکدیگر متفاوت است.
اگر کسی بخواهد جهاد را به صورت خاصّی مقیّد کند، باید بگوید بخشی از ائمه علیهم السلام نعوذبالله اهل جهاد نیستند، و این خلاف است؛ و یکی از راه‌های جدا شدنِ ما از جریان زیدیه، بعد از حضرت سجّاد صلوات الله علیه هم همین تصوّر آن‌ها بود که می‌گفتند امامی امام است، امامی شجاع است، امامی مجاهد است، امامی دنیاگریز است، امامی به دنبال حقیقت است، امامی اهل عزّت است که حتماً شمشیر بدست بگیرد؛ درصورتیکه اینطور نیست.
ما در این جلسات فرصت نداریم که بخواهیم جریان زیدیه‌ی عصر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را نقد و بررسی کنیم، به یک جهت دیگر هم این کار را نمی‌کنیم، و آن جریان امروزِ یمن است.
جریان امروز یمن با جریان زیدیه‌ی صدر اسلام تفاوت‌های زیادی دارد، و این‌ها الآن پیشانیِ دفاع از جهان اسلام هستند، ولذا به این جهت هم وارد این مباحث نمی‌شویم.
ما الآن با آن‌ها در اوج قرابت هستیم، تفاوت‌هایی هم داریم که امیدواریم وقتی حضرت حجّت ارواحنا فداه تشریف آوردند با زیارت روی مبارک حضرت و شنیدن جملاتی از حضرت، ان شاء الله آن مختصر تفاوت‌ها و اختلافات هم برطرف بشود. لذا وارد این بحث نمی‌شویم.
همه‌ی ائمه علیهم السلام اهل جهاد هستند، اما باید ببینیم در چه شرایطی چه می‌کنند.
اتفاقاً مرحله‌ی بعدی که بحث تأسّی است، اینجا مهم است. اینطور نیست که ما همواره بتوانیم از هر کاری که امام انجام می‌دهد تأسّی و پیروی کنیم. امام همواره قابل تأسّی نیست، نه اینکه چون نعوذبالله خطا می‌کند قابل تأسّی نیست، مانند این می‌ماند که همواره وقت خواندنِ نماز ظهر نیست. نماز ظهر درست است، اما نمی‌شود بعد از مغرب، نماز ظهر خواند.
هر کاری که امام انجام داده است درست است، بعضی اوقات قابل توسعه و پیروی نیست، بعضی اوقات وقت آن عمل نیست.
مثلاً حج برای یک زمان مشخصی است، ایام تشریق و منا و عرفات و رمی، یک زمان خاص دارد. حال چون یک عمل خوب است که نمی‌شود در ماه‌های دیگر هم بگوییم می‌خواهیم حج به عمل بیاوریم و همان کارها را انجام دهیم.
یعنی گاهی یک کار امام اصلاً مخصوص امام است، گاهی کار امام مخصوص خود امام نیست ولی برای الآن هم نیست.
اینکه «الآن وظیفه‌ی ما چیست» به این سادگی‌ها نیست که بگوییم مثلاً الآن وظیفه‌ی ما رفتارِ حضرت سجّاد علیه السلام است یا رفتار سیّدالشّهداء علیه السلام است یا رفتارِ امام باقر علیه السلام است یا رفتار امام صادق علیه السلام است.
البته واضح است در کلیّاتی که همه چیز مشترک است که مشترک هستند، بنده در موارد خاص عرض می‌کنم.
حال چند جمله راجع به این تأسّی عرض کنم.
نکاتی درباره‌ی تأسّی و پیروی از امام
ما باید از امام پیروی کنیم، ولی اول باید بدانیم که آن کارِ امام مخصوص به او نبوده است.
مانند اینکه هیچ کسی هوس نمی‌کند که از کار حضرت ابراهیم علیه السلام برای قربانی کردن فرزند پیروی کند.
بعضی از کارها اصلاً قید خورده است که این‌ها اختصاصات است، مانند صوم الوصال، یعنی شما روزه را افطار نکرده به روزه‌ی فردا متصل کنید. این امر برای ما ممنوع است، ولی برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اینطور نیست. تعداد ازدواج‌های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم قابل تأسّی نیست.
یعنی بعضی از رفتارهای امام قابل الگوبرداری نیست.
یکی از تفاوت‌های امام با ما این است که ورودی علم او غیر از این عمومات ما مانند قرآن و احادیث معتبر است، امام بصورت مستقیم هم دریافت دارد، لذا ممکن است زمانی یک حکم خاص داشته باشد؛ که ما نداریم. بعضی چیزها اختصاصات پیغمبر یا امام است که آن‌ها برای ما نیست، مثلاً همسرِ پیغمبر بعد از پیغمبر نباید ازدواج کند، اما همسرِ امام بعد از امام ازدواج می‌کند، چه برسد به همسر ما.
بعضی اوقات برای اینکه اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نگران معاویه و بنی امیّه بودند… چون این‌ها از نظر ناموسی خیلی آدم‌های بیچاره‌ای بودند، بنی امیّه به دنبال این بودند که شوائبی برای اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین درست کنند، لذا هم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه قبل از شهادت خود نگران بود و در مورد برخی از همسران خود وصیت کرد که بعد از عده با فلانی ازدواج کنید، هم امام حسن مجتبی صلوات الله علیه از خوف بدعملی و خیانت و بی‌ادبی معاویه این کار را کردند. خاندان بنی امیّه چون مادران خوبی نداشتند، دنبال این بودند که نسبت به بنی هاشم شائبه‌هایی درست کنند. پس «ممنوع بودن ازدواج همسر بعد از شوهر» فقط مختص همسران پیامبر است، حتّی برای همسران امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم نیست، چه برسد به ما که بخواهیم تأسّی کنیم.
پس اولاً تأسّی یک نکته دارد، باید بدانیم که آن فعل امام مخصوص امام نیست.
مرحله‌ی بعدی این است که باید بدانیم آن فعل امام عمومی است یا موقت است؛ یا جزو موارد لازمه نیست.
مثلاً اگر شاید شما یک سینی میوه مقابل ده امام ببرید، لزوماً اینطور نیست که همگی یک میوه را انتخاب کنند، همه اهل عبادت هستند اما میزان و شیوه‌ی عبادتشان با یکدیگر تفاوت دارد، شیوه‌ی لباس پوشیدنشان مانند یکدیگر نیست. یعنی در کلیّات با یکدیگر مشترک هستند اما در جزئیات با یکدیگر تفاوت دارند. در تعداد ازدواج با یکدیگر تفاوت دارند، در تعداد فرزند با یکدیگر تفاوت دارند. در زندگی‌های شخصی‌شان با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. چهره‌ها و رنگ پوست و موی‌شان با یکدیگر تفاوت دارد. هر امامی از یک پدر معصوم و از یک مادر است، مادر یک امام عرب است و مادر یک امام برای قاره‌ی افریقای امروز است، لذا با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.
در آنجایی که انتخاب و بیانشان در موضوع حقیقت است، همه معصوم هستند، یعنی به حق عمل می‌کنند.
لذا اینکه اگر در جایی دیدیم که امامی سپید پوشیده است، از این فعل متوجه می‌شویم که سپید پوشیدن حرام نیست، اما نمی‌توانیم با این یک جمله بگوییم که شما هم همیشه سپید بپوشید. گاهی ممکن است این سپید پوشیدن برای اقلیم آن منطقه باشد، یعنی امام در یک منطقه‌ای زندگی می‌کند که اقتضای آب و هوای آن منطقه این است که سپید بپوشد.
الآن در کشور عمان همه چیز سفید است، اما در بعضی از کشورهای افریقایی همه چیز هفت‌رنگ است.
این موضوع برای توصیه‌ی دین نیست، نه منعی بوده است، نه وجوبی بوده است، نه حرمتی بوده است، ولی به جهاتی ممکن است زندگی و خوراک و… تفاوت پیدا کند.
حال این موضوع را به مطالب قبلی اضافه کنید که نگاه مردم به این امام چیست، آیا ایشان را امام می‌دانند یا نه؟ چقدر حضرت را می‌شناسند؟
در جلسات قبل عرض کردم که اینجا من منبر بروم یا یک مرجع تقلید تفاوت دارد، اگر مرجع تقلید منبر برود، خیلی لازم نیست استدلال کند، چون مرجع شماست؛ ولی اگر من حرف بزنم باید مستند و مستدل حرف بزنم، چون من مرجع شما نیستم، و من باید بنحوی شما را قانع کنم، وگرنه بحث پیش نمی‌رود، و این امر طبیعی است.
شکی نیست که سیّدالشّهداء علیه الصلاه والسلام و سیّدالسّاجدین علیه السلام در نگاه مردم دو شخص با دو سطح هستند؛ واضح است که من به حقیقت‌شان کاری ندارم که هر دو معصوم هستند. نگاه مردم متفاوت است، پس طبعاً رفتار این دو امام در بعضی امور متفاوت است. یعنی مقدورات و مقتضیات و موانع مختلف است.
بخش دیگری از این، برای شرایط آن بحث و آن موضوع است.
آمدند و به حضرت سجّاد علیه السلام و حضرت باقر علیه السلام و شاید حضرت صادق علیه السلام گفتند: زمان پیغمبر سنّت این بوده است که در حج بازوی راست را از کتف بیرون می‌انداختند، و هروله کنان طواف می‌کردند.
فرمودند: بله! این سنّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بوده است.
پرسیدند: پس چرا شما می‌فرمایید بهتر این است که بازو و کتف دو طرف را بپوشانید و آرام آرام و طمأنینه طواف کنید؟
فرمودند: بله! آن سنّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است، ولی آن برای دوره‌ی حصر اقتصادی و بعد از صلح حدیبیه و فشاری که آورده بودند و اموال مسلمین را در مکه غصب کردند و شعب ابی طالب و حبشه رخ داده بود، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌خواست به این‌ها بفهماند که مسلمین شکست نخورده‌اند و همه لاغر و وارفته و لاجون نشده‌اند، لذا فرمود: هم بازویتان را بیرون بیندازید که این‌ها پیچیدگیِ بازوی شما را ببینند که شما آمادگی جنگ دارید، هم هروله کنان طواف کنید که نشاط شما معلوم شود. اما الآن دیگر آن دوره نیست. لذا هم دو طرف را بپوشانید و هم با طمأنینه انجام دهید. الآن فقط طواف کنید.
آن روز طواف بعلاوه‌ی نمایش قدرت به کافر بود که دستور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در آن بود.
حال امام بعدی که عصمت دارد و مانند خودِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است می‌فرماید: حال دیگر نیازی نیست آن کار را کنید.
یعنی بعضی اوقات چیزهایی در دوره‌ای درست و مهم بوده است، اما الآن موضوع آن گذشته است.
شاید در دوره‌ی امام هادی علیه السلام، یا مثلاً ان شاء الله خدای متعال روزی کند که با امیرالحاج حضرت بقیّه الله ارواحنا فداه حج مشرّف شویم، آنجا حضرت بفرمایند که الآن هم دوباره همان کار را کنید، دوباره بازوها را بیرون بیندازید و هروله کنید… ان شاء الله خدای متعال روزی کند که با «لبّیک یا بقیّه الله» وارد مطاف شویم… شاید هم اینطور نفرمایند و بفرمایند همان طمأنینه را داشته باشید.
یعنی گاهی کاری شده است و رفتاری از امام سر زده است، ولی مقیّد به شرایطی بوده است، مخصوص دوره‌ای بوده است.
اگر امام زمان ارواحنا فداه تشریف بیاورند، هرچه بفرمایند حجّت مطلق است، اما همانطور که جلسات قبل عرض کردیم، امام چیزی نمی‌فرماید که عقل ما را بهم بزند. مثلاً هیچ امامی نمی‌فرماید که از امروز بُت هم بپرستید. یعنی حضرت عقل قطعی را نقض نخواهد، ولی ممکن است در بقیه‌ی موارد مصلحت یا امری باشد که انجام دهد.
یکی از مشترکات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین
حال می‌خواهیم وارد ماجرای کربلا شویم.
در ماجرای کربلا چند سؤال جدّی هست، آیا ماجرای کربلا یک استثناء در شیوه‌ی زندگی ائمه‌ی ما علیهم السلام است؟ یا یک فرهنگ است و مدام تکرار می‌شود؟
اگر کسی کربلا را یک مبارزه‌ی نظامیِ صرف بداند، نمی‌تواند بگوید این واقعه فرهنگ است. چون ائمه‌ی قبل و بعد این کار را نکرده‌اند.
آنوقت یا باید بگوییم شرایط متفاوت بوده است، یا بگوییم امام حسین علیه السلام استثناء است.
اولاً آیا ماجرای کربلا رویّه است یا نه؟
ثانیاً ائمه‌ی ما علیهم السلام که به دنبال هدایت ما هستند، یک سری احکام خاص دارند که می‌بینیم در زندگی امامان ما تفاوت‌هایی پیدا می‌شود؛ یک سری رفتارهای عمومی دارند، یعنی همه‌ی ائمه علیهم السلام آن کار را کرده‌اند. مثلاً همه‌ی ائمه‌ی ما به دنبال مدحِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بودند، یعنی اگر فرصت بدست می‌آوردند از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرمودند. این جزو مشترکات امامان است. یعنی معرّفی و بیان فضیلت و افزایش محبّت به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و افزایش دشمنی نسبت به دشمنان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه جزو کارهای عمومی همه‌ی ائمه علیهم السلام است. کار دیگر موضوع هدایت است، اصلاً امام شده‌اند که هدایت کنند.
منافقین در مقابله با حدیث ثقلین
یک کاری همه‌ی ائمه‌ی ما می‌کردند که آن کار قطعاً مرحله‌ی یک هدفِ سیّدالشّهداء صلوات الله علیه هم هست، که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم که عَین الله و متخصص هدایت است برای بعد از خودش فرمود: برای اینکه شما گمراه نشوید، قرآن لازم دارید و اهل بیت.
خوب دقّت بفرمایید، «قرآن و اهل بیت»، نه قرآن و حدیث!
حدیث گاهی ما را بر سرِ سفره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می‌برد…
تفاوت در چیست؟ تفاوت این است که «قرآن» یک متن است و «اهل بیت» در هر دوره‌ای یک شخص است. یعنی شما تا روز قیامت باید یک امام حیّ داشته باشید، تا آن زمانی که به حوض کوثر می‌رسید.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در اینباره خیلی فرموده است، جلسه‌ی قبل هم به مواردی اشاره کردیم، اگر کسی بخواهد این روایات را فقط تیتروار بخواند، یک دهه کار دارد.
دشمن منافق که حواس او هست که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چه می‌فرماید، شروع به تخریب دو نقطه کرد. یک نقطه «خود پیغمبر» بود و یک نقطه هم «اهل بیت پیغمبر» بود. یعنی اصل و ادامه را تخریب کرد.
اگر زمانی کسی بخواهد بیست جلسه حرف بزند، می‌تواند در این مورد حرف بزند که منافقین چگونه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را تخریب کردند.
فعلاً از تخریب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌گذرم، اگر مجبور شدیم وارد بحث می‌شویم، اما به موضوع «تخریب اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین» اشاره می‌کنم.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرموده است که اگر می‌خواهید گمراه نشوید، به کتاب خدا و اهل بیت تمسّک بجویید.
اگر مردم به سراغ کتاب خدا و اهل بیت بروند، دیگر جایگاهی برای فلانی و فلانی باقی نمی‌ماند، ادّعای امامت و خلافت و ریاستی باقی نمی‌ماند، پس منافق مجبور است که پیامبر و اهل بیت را بزند.
وارد بخش تخریب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نمی‌شوم، همین یک اشاره می‌کنم که مانند این ماجرای کتاب «آیات شیطانی» که در روزگار ما معروف شده است و ان شاء الله خدای متعال این بدبختِ کورِ کورباطن سلمان رشدی را بیشتر از این ذلیل کند، اگر بروید و تاریخ را نگاه کنید، بعضی از بزرگانِ بعضی از مذاهب می‌گویند که باید بپذیری پیامبر در وحی خطا کرده است و نستجیربالله دستور سجده به بُت داده است.
تخریب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم کار عجیبی است، و اگر به من بگویند تشیّع از کجا شروع شد، عرض می‌کنم که تشیّع برای دفاع از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم شروع شد.
تفاوت ما با دیگران بر سرِ نگاه ما به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نیست، تفاوت ما با دیگران بر سرِ نگاهمان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است. ما یک پیغمبرِ معصوم از هر جهت داریم، دیگران چنین پیغمبری ندارند، یا خطاکار است، یا کینه‌توز است، یا خسیس است، یا ظالم است، یا چشم‌چران است، یا جاهل است یا…
اصلاً تشیّع آمده است که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دفاع کند، بحثِ تشیّع با دیگران «کدام پیغمبر؟» است نه «کدام امام؟». خود این موضوع یک بحث مفصلی است.
آن جریان برای اینکه بخواهد موفق شود، باید اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را تخریب می‌کرد، پس بنابراین کارهایی کردند که اشاره می‌کنم.
اولین قدم این است که باید ما بدانیم اهل بیت پیغمبر سلام الله علیهم أجمعین انسان‌های استثنائی هستند. از امام رضا علیه الصلاه والسلام نقل شده است که فرمود «اَلْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ لاَ یُدَانِیهِ أَحَدٌ»،[۵] امام تکِ تک است. به قولِ آن شاعر، هر قصیده‌ای و هر غزلی یک شاه‌بیت دارد، به شاه‌بیت غزل «بیت الغزل» می‌گویند و به شاه‌بیت قصیده هم «بیت القصید» می‌گویند. «شیخ محسن ابوالحُب» به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عرض می‌کند: «یَا وَاحِدَ الدُّنیَا» ای تَکِ عالم «وَ بَیتَ قَصِیدِهَا» ای بیت القصید عالم خلقت.
اهل بیت زمان پیغمبر، غیر از خودِ پیغمبر، چهار نفر هستند که با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم «خَمسه» هستند. اولین قدمی که دستگاه خلافت برداشت این بود که این اهل بیت پنجگانه‌ی زمان پیغمبر را به هزاران آدم تبدیل کرد! اصلاً اگر هیچ کار دیگری نکند، ارزشِ این‌ها را در اذهان شکست.
مثلاً کتابی نسخه‌ی خطی است که فقط همین یک نسخه است که دستخط مؤلف است و از روی آن هم چاپ نشده است و از روی این کتاب هم ننوشته‌اند؛ دیگر روی این کتاب نمی‌توان قیمت گذاشت. الآن کتابی وجود دارد که قیمتِ هر برگ آن بیش از یک میلیارد تومان است!
ولی وقتی از کتابی مثلاً یازده هزار نسخه چاپ می‌کنند، قیمت آن دیگر مثلاً صد هزار تومان است.
چرا این کتاب اینقدر ارزان است؟ چون هم منتشر می‌شود و هم فایل پی دی اف آن را در کانال‌ها منتشر می‌کنند و هم قابل چاپ مجدد است.
دستگاه نفاق خیلی هنرمندانه تعداد اهل بیت را از چهار نفر زمان پیغمبر به هزاران نفر تبدیل کرد!
اهل بیتی که ما می‌شناسیم، چه ویژگی‌های مشترکی دارند؟ عصمت، علم الهی و…
ولی وقتی شما بگویید «اهل بیت» یعنی سادات بنی هاشم… توجّه کنید که سادات بنی الزهرا سلام الله علیها عدّه‌ای هستند که برای ما هم خیلی محترم هستند و ما دست سادات را می‌بوسیم، اما اگر بقالِ سرِ کوچه‌ی ما سادات باشد، ما دین خود را از او اخذ نمی‌کنیم، احترام می‌گذاریم ولی دین خود را از او اخذ نمی‌کنم.
حال محور اشتراک بنی هاشم که دیگر فقط بنی الزهرا سلام الله علیها نیستند و عباس و… هم هستند، چیست؟ محور اشتراک در بین این‌ها نه تنها دیگر عصمت و علم نیست، حتّی ممکن است کسی شراب هم بخورد و یک نفر تقوا هم نداشته باشد و یک نفر کاهل نماز هم باشد. پس محور اشتراک چیست؟ اینکه اقوام پیغمبر هستند!
لذا صرفاً یک احترامِ نَسَبی دارد.
یکی از مشترکات آن چهار فردی که زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم «اهل بیت» بودند، این بود که «مفترض الطاعه» بودند، یعنی اطاعت از آن‌ها واجب بود.
این وجوب اطاعت از کجاست؟ چون این‌ها هرچه بگویند حق محض است و عینِ علم است.
اما در این گزاره‌ی جدید اگر بگویند یکی از سادات بنی هاشم این جمله را فرموده است… الآن ممکن است در یک ساختمان هفت واحدی دو یا سه واحد سیّد باشند، مسلماً نمی‌گویند هرچه این‌ها بگویند، بلکه ساختمان یک مدیر دارد. احترام دارند اما شاید در حد یک مدیر ساختمان هم توانایی نداشته باشد.
تبدیل کردنِ اهل بیت پیغمبر که این‌ها تا کنار حوض کوثر از قرآن جدا نمی‌شوند، به ساداتِ بنی هاشم؛ یعنی عملاً لزومی ندارد شما از اهل بیت اطاعت کنید.
امروز در جهان اسلام یک نظریه این است که «اهل بیت» اقوام پیامبر از بنی هاشم هستند، یعنی آل جعفر و آل عقیل و آل عباس و آل ابوطالب و…
پس دیگر طبیعی است که بگوید اجماع اهل بیت ارزش علمی ندارد!
پس دیگر طبیعی است که وقتی بشنوند پسرِ پیغمبر در برابر یزید بیعت نکرد، عکس العملی نداشته باشند، می‌گویند فعلاً ما فقط احترام می‌گذاریم.
نه تنها به فرمایش امام حسین علیه السلام گوش نمی‌دهند، بلکه می‌گویند چرا می‌روی؟ اشتباه نکن!
یک قدم این بود که «اهل بیت» را به «سادات» تبدیل کردند.
ما سادات داریم، برای سادات هم احترام قائل هستیم، ولی سادات «اهل بیت» نیستند.
امام رضا علیه الصلاه والسلام برادری داشت، او کارهایی می‌کرد که خوب نبود، وقتی از او می‌پرسیدند که چرا این کارها را می‌کنی، می‌گفت: چون روایت داریم که «فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلاَمُ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى اَلنَّارِ»،[۶] یعنی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از همه‌ی جهات عفیف بود درنتیجه خدا آتش را بر فرزندان او حرام کرد… در ادامه می‌گفت: پس من گارانتی مادام العمر دارم!
امام رضا علیه الصلاه والسلام برادر خود را صدا زد و فرمود: زید! فریبِ این روایت را نخور! این روایت برای فرزندانِ بی‌واسطه‌ی صدیقه طاهره سلام الله علیها است که در دامان او پرورش پیدا کرده‌اند. دامان تربیتِ صدیقه طاهره سلام الله علیها اینطور است که هر کسی در آن دامان تربیت بشود، بخاطر اینکه خوب تربیت شده است و درست عمل می‌کند به جهنّم نخواهد رفت.
یعنی این حدیث برای امام حسن مجتبی صلوات الله علیه و سیّدالشّهداء صلوات الله علیه و حضرت زینب کبری سلام الله علیها و حضرت امّ کلثوم سلام الله علیها و شهید راه ولایت حضرت محسن سلام الله علیه است.
یعنی علّت عصمتِ امام رضا علیه السلام یک دلیلِ دیگر است و این دلیل نیست.
دستگاه نفاق این اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را از دست مردم گرفتند، امروز اکثریت جهان اسلام از اهل بیت پیغمبر محروم هستند، چون خیال می‌کنند «اهل بیت» یعنی سادات بنی هاشم.
ما راجع به مسلمین در جهان اسلام، نمی‌دانیم کدامیک کج رفته‌اند، کدامیک از این‌ها عمداً کج رفته‌اند، کدامیک از این‌ها را کج برده‌اند، لذا ما با این‌ها دشمنی نداریم، بلکه از آرزوهایمان این است که خدا به منِ بی‌لیاقت هم توفیق بدهد که یک نفر از این‌ها در مسیر کاری که ما می‌کنیم هدایت شود. یعنی نگاه من بیشتر آرزو و دعا برای هدایتشان است.
این مقابله با حدیث ثقلین بلافاصله بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بوجود آمد.
یکی از جهاتی که در روایات فراوان داریم که هرچه شد در سقیفه شد، هر کسی را کشتند در سقیفه کشتند، «إذا کُتِبَ الکِتابُ قُتِلَ الحُسَینُ»، این است که در کربلا کسی با امام حسین علیه السلام بعنوان اهل بیتی که مفترض الطاعه‌ی معصومِ عالم است کار نداشت، بلکه می‌گفتند او نوه‌ی پیغمبر است.
ائمه‌ی ما و پیغمبر اکرم علیهم السلام تلاش کردند که این «اهل بیت» درست تبیین شود، ائمه‌ی ما علیهم السلام سعی کردند این انحرافاتی که آن‌ها ایجاد کردند را برگردانند که جلوتر عرض خواهم کرد.
روضه و توسّل به حضرت سکینه سلام الله علیها
شب جمعه است، در روایات چند استقبال کننده از زائر کربلا هست، اول صدیقه طاهره سلام الله علیها، امام حسن مجتبی صلوات الله علیه، حضرت سجّاد صلوات الله علیه و حضرت صادق صلوات الله علیه. در روایات مختلف نقل این است که این چهار بزرگوار به استقبال می‌روند…
حسین جان! ما هم گرچه دوریم، به یاد تو سخن می‌گوییم…
صَلَّی اللهُ عَلَیکَ یَا أبَاعَبدِالله، صَلَّی اللهُ عَلَیکَ یَا أبَاعَبدِالله، صَلَّی اللهُ عَلَیکَ یَا أبَاعَبدِالله، ألسَّلامُ عَلَیکَ وَ رَحمَهُ اللهِ وَبَرَکَاتُه…
یکی از سختی‌های روزگار این است، امام اینطور است که اگر به میدان برود و کشته شود که کاری ندارد، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اصلاً در تب شهادت می‌سوخت، بعد از زخم‌هایی که در اُحُد به تنِ مبارک حضرت نشسته بود به هوش آمد و شروع کرد به گریه کردن. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود: علی جان! فوق العاده بودی، ملائکه تعجّب کرده بودند. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عرض کرد: یا رسول الله! پس چرا من شهید نشدم؟
امام که به دنبال شهادت است، آن کسانی هم که دشمن امام هستند و از امام کینه دارند، می‌دانند کشتنِ امام که برای خود امام بشارت است، لذا یک بلایی بر سرِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه آوردند و گفتند کاری می‌کنیم که هر روز هزار مرتبه بمیرد و زنده شود…
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه هم وقتی به وسط میدان رفت، وقتی همه شهید شده بودند، دیگر کسی باقی نمانده بود که برای دفاع از ناموس خدا کمک کند، «فَنَظَرَ یَمِیناً وَ شِمَالاً» حضرت چپ و راست میدان را نگاهی کرد و دید همه‌ی یاران روی زمین افتاده‌اند، اینجا صدای حضرت بلند شد: «هَلْ مِنْ ذَابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسُولِ اللَّهِ»…
یک جهت را جلسه‌ی قبل عرض کردم و یک جهت هم این جلسه عرض می‌کنم، صدای گریه‌ی بانوان که جگرشان برای غربتِ سیّدالشّهداء صلوات الله علیه سوخت… دیدند لحظات آخر حضرت است، تن حضرت زخمی است اما نگران این بانوان است…
وقتی صدای گریه‌ی بانوان بلند شد حضرت برگشت…
یکی از این مرتبه‌ها که برگشت این دخترها و خواهران را جمع کرد، مرتبه‌ی آخر بود و دیگر شیرخوار هم شهید شده بود، نگاهی به این مخدّرات کرد، دختر کوچک خود را نگاه کرد و تا خرابه‌ی شام را دید، حضرت رباب سلام الله علیها را دید و تا مرگِ او را دید، حضرت زینب کبری سلام الله علیها را نگاه کرد و مصیبت‌ها و خطبه‌ها و مجالس را دید…
این‌ها را دور هم جمع کرد و فرمود: «یا بَناتِ رَسُولِ اللهِ» ای دختران پیامبر «إستَعِدُّوا لِلبَلاَء» برای بلا آماده باشید، «إنَّ اللهَ حَافِظُکُم» خدا نگهدار شما باشد…
این بچه‌ها از اسم رمزی خبر داشتند، می‌گفتند پدر ما برای آماده کردنِ ما مدام به میدان می‌رود و برمی‌گردد، مرتبه‌ی آخر یک اسم رمز داشت، سیّدالشّهداء صلوات الله علیه رو کرد به حضرت زینب کبری سلام الله علیها و فرمود: «إئتِیِنِی بِثَوبٍ عَتِیق لایُرغَبُ فِیهِ أحَد»[۷] لباسِ کهنه‌ای به من بده که کسی به آن طمع نکند، «لِئَلاّ اُجَرَّد» نمی‌خواهم مرا برهنه کنند…
همینکه این فرمایش سیّدالشّهداء صلوات الله علیه را شنیدند، حرم بهم ریخت، فهمیدند این آخرین دیدار است…
دختر وسطیِ حضرت برای اینکه فضا را عوض کند جلو آمد و گفت: «یَا اَبَتَاهُ! رُدَّنَا إلَی حَرَمِ جَدِّنِا»، ما را بین این‌ها تنها نگذار، این‌ها خیلی حرامی هستند… ما را برگردان…
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه سر مبارک خود را پایین انداخت و آرام اشک می‌ریخت و فرمود: «لَو تُرِکَ القَطَا لَنَامَ» اگر می‌شد این کار را می‌کردم…
در این عالم کسی از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین «نه» نشنیده است، طبعاً دخترِ حضرت بیش از بقیه «نه» نشنیده است، اینجا وقتی جواب منفی شنید نتوانست تحمّل کند، «کَانَت تَصِیحُ سُکَینه» شروع کرد بلند بلند گریه کردن…
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه دختر را به همان سینه‌ی غرق به خون خود چسباند، سرِ دختر را به سینه‌ی خود چسباند، بعد فرمود: «لاَ تُحرِقِی قَلبِی بِدَمعِکَ حَسرَهً مَادَامَ مِنِّی الرُّوحُ فِی جُثمَانِی»[۸] تا من زنده هستم اینطور با حسرت ضجّه نزن… بعد فرمود: وقتی فهمیدید مرا کشتند، نگذارید عمّه‌ات تنها به قتلگاه بیاید، او دخترِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است…
لذا وقتی خبر آمد، با حضرت زینب کبری سلام الله علیها به قتلگاه رفت، هنوز دقایقی از قتلِ سیّدالشّهداء صلوات الله علیه نگذشته بود، اما هرچه نگاه کردند تشخیص ندادند… آثار شناسایی از بین رفته بود… نه سری، نه انگشتری، نه لباسی، حتّی نه لباسِ کهنه‌ای…
اول حیرت‌زده شد، بعد که فهمیدند خواستند عزاداری کنند…
در روایت هست اگر یتیم گریه کند عرش به لرزه درمی‌آید، خوشا به حال آن کسی که بتواند آن یتیم را آرام کند… با یتیمانِ سیّدالشّهداء صلوات الله علیه چه کردند…
یک نفر را در خرابه با تشتِ سر… یک نفر را هم اینجا «فَجَائَه عِدَّهٌ مِنَ الأعرَاب» بعضی از این حرامی‌ها…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] سوره مبارکه انبیاء، آیه ۲۳ (لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَهُمْ یُسْأَلُونَ)
[۵] الکافی، جلد ۱، صفحه ۱۹۸ (أَبُو مُحَمَّدٍ اَلْقَاسِمُ بْنُ اَلْعَلاَءِ رَحِمَهُ اَللَّهُ رَفَعَهُ عَنْ عَبْدِ اَلْعَزِیزِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: کُنَّا مَعَ اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِمَرْوَ فَاجْتَمَعْنَا فِی اَلْجَامِعِ یَوْمَ اَلْجُمُعَهِ فِی بَدْءِ مَقْدَمِنَا فَأَدَارُوا أَمْرَ اَلْإِمَامَهِ وَ ذَکَرُوا کَثْرَهَ اِخْتِلاَفِ اَلنَّاسِ فِیهَا فَدَخَلْتُ عَلَى سَیِّدِی عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَأَعْلَمْتُهُ خَوْضَ اَلنَّاسِ فِیهِ فَتَبَسَّمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ ثُمَّ قَالَ یَا عَبْدَ اَلْعَزِیزِ جَهِلَ اَلْقَوْمُ وَ خُدِعُوا عَنْ آرَائِهِمْ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَقْبِضْ نَبِیَّهُ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَتَّى أَکْمَلَ لَهُ اَلدِّینَ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ اَلْقُرْآنَ فِیهِ تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ بَیَّنَ فِیهِ اَلْحَلاَلَ وَ اَلْحَرَامَ وَ اَلْحُدُودَ وَ اَلْأَحْکَامَ وَ جَمِیعَ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ اَلنَّاسُ کَمَلاً فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: «مٰا فَرَّطْنٰا فِی اَلْکِتٰابِ مِنْ شَیْءٍ » وَ أَنْزَلَ فِی حَجَّهِ اَلْوَدَاعِ وَ هِیَ آخِرُ عُمُرِهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ «اَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ اَلْإِسْلاٰمَ دِیناً » وَ أَمْرُ اَلْإِمَامَهِ مِنْ تَمَامِ اَلدِّینِ وَ لَمْ یَمْضِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَتَّى بَیَّنَ لِأُمَّتِهِ مَعَالِمَ دِینِهِمْ وَ أَوْضَحَ لَهُمْ سَبِیلَهُمْ وَ تَرَکَهُمْ عَلَى قَصْدِ سَبِیلِ اَلْحَقِّ وَ أَقَامَ لَهُمْ عَلِیّاً عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ عَلَماً وَ إِمَاماً وَ مَا تَرَکَ لَهُمْ شَیْئاً یَحْتَاجُ إِلَیْهِ اَلْأُمَّهُ إِلاَّ بَیَّنَهُ فَمَنْ زَعَمَ أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یُکْمِلْ دِینَهُ فَقَدْ رَدَّ کِتَابَ اَللَّهِ وَ مَنْ رَدَّ کِتَابَ اَللَّهِ فَهُوَ کَافِرٌ بِهِ هَلْ یَعْرِفُونَ قَدْرَ اَلْإِمَامَهِ وَ مَحَلَّهَا مِنَ اَلْأُمَّهِ فَیَجُوزَ فِیهَا اِخْتِیَارُهُمْ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ أَجَلُّ قَدْراً وَ أَعْظَمُ شَأْناً وَ أَعْلَى مَکَاناً وَ أَمْنَعُ جَانِباً وَ أَبْعَدُ غَوْراً مِنْ أَنْ یَبْلُغَهَا اَلنَّاسُ بِعُقُولِهِمْ أَوْ یَنَالُوهَا بِآرَائِهِمْ أَوْ یُقِیمُوا إِمَاماً بِاخْتِیَارِهِمْ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ خَصَّ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا إِبْرَاهِیمَ اَلْخَلِیلَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بَعْدَ اَلنُّبُوَّهِ وَ اَلْخُلَّهِ مَرْتَبَهً ثَالِثَهً وَ فَضِیلَهً شَرَّفَهُ بِهَا وَ أَشَادَ بِهَا ذِکْرَهُ فَقَالَ «إِنِّی جٰاعِلُکَ لِلنّٰاسِ إِمٰاماً » فَقَالَ اَلْخَلِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ سُرُوراً بِهَا «وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی» قَالَ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى: «لاٰ یَنٰالُ عَهْدِی اَلظّٰالِمِینَ» فَأَبْطَلَتْ هَذِهِ اَلْآیَهُ إِمَامَهَ کُلِّ ظَالِمٍ إِلَى یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ وَ صَارَتْ فِی اَلصَّفْوَهِ ثُمَّ أَکْرَمَهُ اَللَّهُ تَعَالَى بِأَنْ جَعَلَهَا فِی ذُرِّیَّتِهِ أَهْلِ اَلصَّفْوَهِ وَ اَلطَّهَارَهِ فَقَالَ «وَ وَهَبْنٰا لَهُ إِسْحٰاقَ وَ یَعْقُوبَ نٰافِلَهً وَ کُلاًّ جَعَلْنٰا صٰالِحِینَ. `وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنٰا وَ أَوْحَیْنٰا إِلَیْهِمْ فِعْلَ اَلْخَیْرٰاتِ وَ إِقٰامَ اَلصَّلاٰهِ وَ إِیتٰاءَ اَلزَّکٰاهِ وَ کٰانُوا لَنٰا عٰابِدِینَ » فَلَمْ تَزَلْ فِی ذُرِّیَّتِهِ یَرِثُهَا بَعْضٌ عَنْ بَعْضٍ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّى وَرَّثَهَا اَللَّهُ تَعَالَى اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ جَلَّ وَ تَعَالَى: «إِنَّ أَوْلَى اَلنّٰاسِ بِإِبْرٰاهِیمَ لَلَّذِینَ اِتَّبَعُوهُ وَ هٰذَا اَلنَّبِیُّ وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ اَللّٰهُ وَلِیُّ اَلْمُؤْمِنِینَ » فَکَانَتْ لَهُ خَاصَّهً فَقَلَّدَهَا صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلِیّاً عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِأَمْرِ اَللَّهِ تَعَالَى عَلَى رَسْمِ مَا فَرَضَ اَللَّهُ فَصَارَتْ فِی ذُرِّیَّتِهِ اَلْأَصْفِیَاءِ اَلَّذِینَ آتَاهُمُ اَللَّهُ اَلْعِلْمَ وَ اَلْإِیمَانَ بِقَوْلِهِ تَعَالَى: «وَ قٰالَ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ وَ اَلْإِیمٰانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِی کِتٰابِ اَللّٰهِ إِلىٰ یَوْمِ اَلْبَعْثِ » فَهِیَ فِی وُلْدِ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ خَاصَّهً إِلَى یَوْمِ اَلْقِیَامَهِ إِذْ لاَ نَبِیَّ بَعْدَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَمِنْ أَیْنَ یَخْتَارُ هَؤُلاَءِ اَلْجُهَّالُ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ هِیَ مَنْزِلَهُ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ إِرْثُ اَلْأَوْصِیَاءِ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ خِلاَفَهُ اَللَّهِ وَ خِلاَفَهُ اَلرَّسُولِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ مَقَامُ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ مِیرَاثُ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ زِمَامُ اَلدِّینِ وَ نِظَامُ اَلْمُسْلِمِینَ وَ صَلاَحُ اَلدُّنْیَا وَ عِزُّ اَلْمُؤْمِنِینَ إِنَّ اَلْإِمَامَهَ أُسُّ اَلْإِسْلاَمِ اَلنَّامِی وَ فَرْعُهُ اَلسَّامِی بِالْإِمَامِ تَمَامُ اَلصَّلاَهِ وَ اَلزَّکَاهِ وَ اَلصِّیَامِ وَ اَلْحَجِّ وَ اَلْجِهَادِ وَ تَوْفِیرُ اَلْفَیْءِ وَ اَلصَّدَقَاتِ وَ إِمْضَاءُ اَلْحُدُودِ وَ اَلْأَحْکَامِ وَ مَنْعُ اَلثُّغُورِ وَ اَلْأَطْرَافِ اَلْإِمَامُ یُحِلُّ حَلاَلَ اَللَّهِ وَ یُحَرِّمُ حَرَامَ اَللَّهِ وَ یُقِیمُ حُدُودَ اَللَّهِ وَ یَذُبُّ عَنْ دِینِ اَللَّهِ وَ یَدْعُو إِلَى سَبِیلِ رَبِّهِ «بِالْحِکْمَهِ وَ اَلْمَوْعِظَهِ اَلْحَسَنَهِ» وَ اَلْحُجَّهِ اَلْبَالِغَهِ اَلْإِمَامُ کَالشَّمْسِ اَلطَّالِعَهِ اَلْمُجَلِّلَهِ بِنُورِهَا لِلْعَالَمِ وَ هِیَ فِی اَلْأُفُقِ بِحَیْثُ لاَ تَنَالُهَا اَلْأَیْدِی وَ اَلْأَبْصَارُ اَلْإِمَامُ اَلْبَدْرُ اَلْمُنِیرُ وَ اَلسِّرَاجُ اَلزَّاهِرُ وَ اَلنُّورُ اَلسَّاطِعُ وَ اَلنَّجْمُ اَلْهَادِی فِی غَیَاهِبِ اَلدُّجَى وَ أَجْوَازِ اَلْبُلْدَانِ وَ اَلْقِفَارِ وَ لُجَجِ اَلْبِحَارِ اَلْإِمَامُ اَلْمَاءُ اَلْعَذْبُ عَلَى اَلظَّمَإِ وَ اَلدَّالُّ عَلَى اَلْهُدَى وَ اَلْمُنْجِی مِنَ اَلرَّدَى اَلْإِمَامُ اَلنَّارُ عَلَى اَلْیَفَاعِ اَلْحَارُّ لِمَنِ اِصْطَلَى بِهِ وَ اَلدَّلِیلُ فِی اَلْمَهَالِکِ مَنْ فَارَقَهُ فَهَالِکٌ اَلْإِمَامُ اَلسَّحَابُ اَلْمَاطِرُ وَ اَلْغَیْثُ اَلْهَاطِلُ وَ اَلشَّمْسُ اَلْمُضِیئَهُ وَ اَلسَّمَاءُ اَلظَّلِیلَهُ وَ اَلْأَرْضُ اَلْبَسِیطَهُ وَ اَلْعَیْنُ اَلْغَزِیرَهُ وَ اَلْغَدِیرُ وَ اَلرَّوْضَهُ اَلْإِمَامُ اَلْأَنِیسُ اَلرَّفِیقُ وَ اَلْوَالِدُ اَلشَّفِیقُ وَ اَلْأَخُ اَلشَّقِیقُ وَ اَلْأُمُّ اَلْبَرَّهُ بِالْوَلَدِ اَلصَّغِیرِ وَ مَفْزَعُ اَلْعِبَادِ فِی اَلدَّاهِیَهِ اَلنَّآدِ اَلْإِمَامُ أَمِینُ اَللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ حُجَّتُهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ خَلِیفَتُهُ فِی بِلاَدِهِ وَ اَلدَّاعِی إِلَى اَللَّهِ وَ اَلذَّابُّ عَنْ حُرَمِ اَللَّهِ اَلْإِمَامُ اَلْمُطَهَّرُ مِنَ اَلذُّنُوبِ وَ اَلْمُبَرَّأُ عَنِ اَلْعُیُوبِ اَلْمَخْصُوصُ بِالْعِلْمِ اَلْمَوْسُومُ بِالْحِلْمِ نِظَامُ اَلدِّینِ وَ عِزُّ اَلْمُسْلِمِینَ وَ غَیْظُ اَلْمُنَافِقِینَ وَ بَوَارُ اَلْکَافِرِینَ اَلْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ لاَ یُدَانِیهِ أَحَدٌ وَ لاَ یُعَادِلُهُ عَالِمٌ وَ لاَ یُوجَدُ مِنْهُ بَدَلٌ وَ لاَ لَهُ مِثْلٌ وَ لاَ نَظِیرٌ مَخْصُوصٌ بِالْفَضْلِ کُلِّهِ مِنْ غَیْرِ طَلَبٍ مِنْهُ لَهُ وَ لاَ اِکْتِسَابٍ بَلِ اِخْتِصَاصٌ مِنَ اَلْمُفْضِلِ اَلْوَهَّابِ فَمَنْ ذَا اَلَّذِی یَبْلُغُ مَعْرِفَهَ اَلْإِمَامِ أَوْ یُمْکِنُهُ اِخْتِیَارُهُ هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ ضَلَّتِ اَلْعُقُولُ وَ تَاهَتِ اَلْحُلُومُ وَ حَارَتِ اَلْأَلْبَابُ وَ خَسَأَتِ اَلْعُیُونُ وَ تَصَاغَرَتِ اَلْعُظَمَاءُ وَ تَحَیَّرَتِ اَلْحُکَمَاءُ وَ تَقَاصَرَتِ اَلْحُلَمَاءُ وَ حَصِرَتِ اَلْخُطَبَاءُ وَ جَهِلَتِ اَلْأَلِبَّاءُ وَ کَلَّتِ اَلشُّعَرَاءُ وَ عَجَزَتِ اَلْأُدَبَاءُ وَ عَیِیَتِ اَلْبُلَغَاءُ عَنْ وَصْفِ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِهِ أَوْ فَضِیلَهٍ مِنْ فَضَائِلِهِ وَ أَقَرَّتْ بِالْعَجْزِ وَ اَلتَّقْصِیرِ وَ کَیْفَ یُوصَفُ بِکُلِّهِ أَوْ یُنْعَتُ بِکُنْهِهِ أَوْ یُفْهَمُ شَیْءٌ مِنْ أَمْرِهِ أَوْ یُوجَدُ مَنْ یَقُومُ مَقَامَهُ وَ یُغْنِی غِنَاهُ لاَ کَیْفَ وَ أَنَّى وَ هُوَ بِحَیْثُ اَلنَّجْمُ مِنْ یَدِ اَلْمُتَنَاوِلِینَ وَ وَصْفِ اَلْوَاصِفِینَ فَأَیْنَ اَلاِخْتِیَارُ مِنْ هَذَا وَ أَیْنَ اَلْعُقُولُ عَنْ هَذَا وَ أَیْنَ یُوجَدُ مِثْلُ هَذَا أَ تَظُنُّونَ أَنَّ ذَلِکَ یُوجَدُ فِی غَیْرِ آلِ اَلرَّسُولِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَذَبَتْهُمْ وَ اَللَّهِ أَنْفُسُهُمْ وَ مَنَّتْهُمُ اَلْأَبَاطِیلَ فَارْتَقَوْا مُرْتَقًى صَعْباً دَحْضاً تَزِلُّ عَنْهُ إِلَى اَلْحَضِیضِ أَقْدَامُهُمْ رَامُوا إِقَامَهَ اَلْإِمَامِ بِعُقُولٍ حَائِرَهٍ بَائِرَهٍ نَاقِصَهٍ وَ آرَاءٍ مُضِلَّهٍ فَلَمْ یَزْدَادُوا مِنْهُ إِلاَّ بُعْداً «قٰاتَلَهُمُ اَللّٰهُ أَنّٰى یُؤْفَکُونَ » وَ لَقَدْ رَامُوا صَعْباً وَ قَالُوا إِفْکاً وَ «ضَلُّوا ضَلاٰلاً بَعِیداً» وَ وَقَعُوا فِی اَلْحَیْرَهِ إِذْ تَرَکُوا اَلْإِمَامَ عَنْ بَصِیرَهٍ «وَ زَیَّنَ لَهُمُ اَلشَّیْطٰانُ أَعْمٰالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ اَلسَّبِیلِ وَ کٰانُوا مُسْتَبْصِرِینَ» رَغِبُوا عَنِ اِخْتِیَارِ اَللَّهِ وَ اِخْتِیَارِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ إِلَى اِخْتِیَارِهِمْ وَ اَلْقُرْآنُ یُنَادِیهِمْ «وَ رَبُّکَ یَخْلُقُ مٰا یَشٰاءُ وَ یَخْتٰارُ مٰا کٰانَ لَهُمُ اَلْخِیَرَهُ سُبْحٰانَ اَللّٰهِ وَ تَعٰالىٰ عَمّٰا یُشْرِکُونَ » وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ مٰا کٰانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لاٰ مُؤْمِنَهٍ إِذٰا قَضَى اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ اَلْخِیَرَهُ مِنْ أَمْرِهِمْ » اَلْآیَهَ وَ قَالَ: «مٰا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ `أَمْ لَکُمْ کِتٰابٌ فِیهِ تَدْرُسُونَ `إِنَّ لَکُمْ فِیهِ لَمٰا تَخَیَّرُونَ `أَمْ لَکُمْ أَیْمٰانٌ عَلَیْنٰا بٰالِغَهٌ إِلىٰ یَوْمِ اَلْقِیٰامَهِ إِنَّ لَکُمْ لَمٰا تَحْکُمُونَ `سَلْهُمْ أَیُّهُمْ بِذٰلِکَ زَعِیمٌ `أَمْ لَهُمْ شُرَکٰاءُ فَلْیَأْتُوا بِشُرَکٰائِهِمْ إِنْ کٰانُوا صٰادِقِینَ » وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: «أَ فَلاٰ یَتَدَبَّرُونَ اَلْقُرْآنَ أَمْ عَلىٰ قُلُوبٍ أَقْفٰالُهٰا » أَمْ «طَبَعَ اَللّٰهُ عَلىٰ قُلُوبِهِمْ» «فَهُمْ لاٰ یَفْقَهُونَ » أَمْ «قٰالُوا سَمِعْنٰا وَ هُمْ لاٰ یَسْمَعُونَ `إِنَّ شَرَّ اَلدَّوَابِّ عِنْدَ اَللّٰهِ اَلصُّمُّ اَلْبُکْمُ اَلَّذِینَ لاٰ یَعْقِلُونَ `وَ لَوْ عَلِمَ اَللّٰهُ فِیهِمْ خَیْراً لَأَسْمَعَهُمْ وَ لَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ » أَمْ «قٰالُوا سَمِعْنٰا وَ عَصَیْنٰا » بَلْ هُوَ «فَضْلُ اَللّٰهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ ذُو اَلْفَضْلِ اَلْعَظِیمِ» فَکَیْفَ لَهُمْ بِاخْتِیَارِ اَلْإِمَامِ وَ اَلْإِمَامُ عَالِمٌ لاَ یَجْهَلُ وَ رَاعٍ لاَ یَنْکُلُ مَعْدِنُ اَلْقُدْسِ وَ اَلطَّهَارَهِ وَ اَلنُّسُکِ وَ اَلزَّهَادَهِ وَ اَلْعِلْمِ وَ اَلْعِبَادَهِ مَخْصُوصٌ بِدَعْوَهِ اَلرَّسُولِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ نَسْلِ اَلْمُطَهَّرَهِ اَلْبَتُولِ لاَ مَغْمَزَ فِیهِ فِی نَسَبٍ وَ لاَ یُدَانِیهِ ذُو حَسَبٍ فِی اَلْبَیْتِ مِنْ قُرَیْشٍ وَ اَلذِّرْوَهِ مِنْ هَاشِمٍ وَ اَلْعِتْرَهِ مِنَ اَلرَّسُولِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلرِّضَا مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرَفُ اَلْأَشْرَافِ وَ اَلْفَرْعُ مِنْ عَبْدِ مَنَافٍ نَامِی اَلْعِلْمِ کَامِلُ اَلْحِلْمِ مُضْطَلِعٌ بِالْإِمَامَهِ عَالِمٌ بِالسِّیَاسَهِ مَفْرُوضُ اَلطَّاعَهِ قَائِمٌ بِأَمْرِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نَاصِحٌ لِعِبَادِ اَللَّهِ حَافِظٌ لِدِینِ اَللَّهِ إِنَّ اَلْأَنْبِیَاءَ وَ اَلْأَئِمَّهَ صَلَوَاتُ اللَهِ عَلَیْهِمْ یُوَفِّقُهُمُ اَللَّهُ وَ یُؤْتِیهِمْ مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِهِ وَ حِکَمِهِ مَا لاَ یُؤْتِیهِ غَیْرَهُمْ فَیَکُونُ عِلْمُهُمْ فَوْقَ عِلْمِ أَهْلِ اَلزَّمَانِ فِی قَوْلِهِ تَعَالَى «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَى اَلْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لاٰ یَهِدِّی إِلاّٰ أَنْ یُهْدىٰ فَمٰا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ » وَ قَوْلِهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى: «وَ مَنْ یُؤْتَ اَلْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً » وَ قَوْلِهِ فِی طَالُوتَ «إِنَّ اَللّٰهَ اِصْطَفٰاهُ عَلَیْکُمْ وَ زٰادَهُ بَسْطَهً فِی اَلْعِلْمِ وَ اَلْجِسْمِ وَ اَللّٰهُ یُؤْتِی مُلْکَهُ مَنْ یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ وٰاسِعٌ عَلِیمٌ » وَ قَالَ لِنَبِیِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَنْزَلَ «عَلَیْکَ اَلْکِتٰابَ وَ اَلْحِکْمَهَ وَ عَلَّمَکَ مٰا لَمْ تَکُنْ تَعْلَمُ وَ کٰانَ فَضْلُ اَللّٰهِ عَلَیْکَ عَظِیماً » وَ قَالَ فِی اَلْأَئِمَّهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّهِ وَ عِتْرَتِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمْ «أَمْ یَحْسُدُونَ اَلنّٰاسَ عَلىٰ مٰا آتٰاهُمُ اَللّٰهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنٰا آلَ إِبْرٰاهِیمَ اَلْکِتٰابَ وَ اَلْحِکْمَهَ وَ آتَیْنٰاهُمْ مُلْکاً عَظِیماً `فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ کَفىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِیراً » وَ إِنَّ اَلْعَبْدَ إِذَا اِخْتَارَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأُمُورِ عِبَادِهِ شَرَحَ صَدْرَهُ لِذَلِکَ وَ أَوْدَعَ قَلْبَهُ یَنَابِیعَ اَلْحِکْمَهِ وَ أَلْهَمَهُ اَلْعِلْمَ إِلْهَاماً فَلَمْ یَعْیَ بَعْدَهُ بِجَوَابٍ وَ لاَ یُحَیَّرُ فِیهِ عَنِ اَلصَّوَابِ فَهُوَ مَعْصُومٌ مُؤَیَّدٌ مُوَفَّقٌ مُسَدَّدٌ قَدْ أَمِنَ مِنَ اَلْخَطَایَا وَ اَلزَّلَلِ وَ اَلْعِثَارِ یَخُصُّهُ اَللَّهُ بِذَلِکَ لِیَکُونَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَى خَلْقِهِ وَ «ذٰلِکَ فَضْلُ اَللّٰهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ ذُو اَلْفَضْلِ اَلْعَظِیمِ» فَهَلْ یَقْدِرُونَ عَلَى مِثْلِ هَذَا فَیَخْتَارُونَهُ أَوْ یَکُونُ مُخْتَارُهُمْ بِهَذِهِ اَلصِّفَهِ فَیُقَدِّمُونَهُ تَعَدَّوْا وَ بَیْتِ اَللَّهِ اَلْحَقَّ وَ نَبَذُوا « کِتٰابَ اَللّٰهِ وَرٰاءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لاٰ یَعْلَمُونَ» وَ فِی کِتَابِ اَللَّهِ اَلْهُدَى وَ اَلشِّفَاءُ فَنَبَذُوهُ وَ اِتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ فَذَمَّهُمُ اَللَّهُ وَ مَقَّتَهُمْ وَ أَتْعَسَهُمْ فَقَالَ جَلَّ وَ تَعَالَى : «وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اِتَّبَعَ هَوٰاهُ بِغَیْرِ هُدىً مِنَ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ لاٰ یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلظّٰالِمِینَ » وَ قَالَ «فَتَعْساً لَهُمْ وَ أَضَلَّ أَعْمٰالَهُمْ » وَ قَالَ «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اَللّٰهِ وَ عِنْدَ اَلَّذِینَ آمَنُوا کَذٰلِکَ یَطْبَعُ اَللّٰهُ عَلىٰ کُلِّ قَلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبّٰارٍ » وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى اَلنَّبِیِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً کَثِیراً .)
[۶] عیون أخبار الرضا علیه السلام، جلد ۲، صفحه ۲۳۲ (حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ اَلسِّنَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْکُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو اَلْفَیْضِ صَالِحُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ زِیَادٍ قَالَ حَدَّثَنَا صَالِحُ بْنُ أَبِی حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْحَسَنُ بْنُ مُوسَى بْنِ عَلِیٍّ اَلْوَشَّاءُ اَلْبَغْدَادِیُّ قَالَ: کُنْتُ بِخُرَاسَانَ مَعَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی مَجْلِسِهِ وَ زَیْدُ بْنُ مُوسَى حَاضِرٌ قَدْ أَقْبَلَ عَلَى جَمَاعَهٍ فِی اَلْمَجْلِسِ یَفْتَخِرُ عَلَیْهِمْ وَ یَقُولُ نَحْنُ وَ نَحْنُ وَ أَبُو اَلْحَسَنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مُقْبِلٌ عَلَى قَوْمٍ یُحَدِّثُهُمْ فَسَمِعَ مَقَالَهَ زَیْدٍ فَالْتَفَتَ إِلَیْهِ فَقَالَ یَا زَیْدُ أَ غَرَّکَ قَوْلُ نَاقِلِی اَلْکُوفَهِ إِنَّ فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلاَمُ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى اَلنَّارِ فَوَ اَللَّهِ مَا ذَاکَ إِلاَّ لِلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ وَ وُلْدِ بَطْنِهَا خَاصَّهً فَأَمَّا أَنْ یَکُونَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ یُطِیعُ اَللَّهَ وَ یَصُومُ نَهَارَهُ وَ یَقُومُ لَیْلَهُ وَ تَعْصِیهِ أَنْتَ ثُمَّ تَجِیئَانِ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ سَوَاءً لَأَنْتَ أَعَزُّ عَلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ إِنَّ عَلِیَّ بْنَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ کَانَ یَقُولُ لِمُحْسِنِنَا کِفْلاَنِ مِنَ اَلْأَجْرِ وَ لِمُسِیئِنَا ضِعْفَانِ مِنَ اَلْعَذَابِ قَالَ اَلْحَسَنُ اَلْوَشَّاءُ ثُمَّ اِلْتَفَتَ إِلَیَّ فَقَالَ لِی یَا حَسَنُ کَیْفَ تَقْرَءُونَ هَذِهِ اَلْآیَهَ قَالَ یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمِلَ غَیْرَ صَالِحٍ فَقُلْتُ مِنَ اَلنَّاسِ مَنْ یَقْرَأُ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صٰالِحٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ إِنَّهُ عَمِلَ غَیْرَ صَالِحٍ فَمَنْ قَرَأَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صٰالِحٍ فَقَدْ نَفَاهُ عَنْ أَبِیهِ فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ کَلاَّ لَقَدْ کَانَ اِبْنَهُ وَ لَکِنْ لَمَّا عَصَى اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَفَاهُ عَنْ أَبِیهِ کَذَا مَنْ کَانَ مِنَّا لَمْ یُطِعِ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَیْسَ مِنَّا وَ أَنْتَ إِذَا أَطَعْتَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَنْتَ مِنَّا أَهْلَ اَلْبَیْتِ .)
[۷] مدینه معاجز الأئمه الإثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، جلد ۴، صفحه ۶۷ (أنّه لمّا قتل أصحاب الحسین – علیه السلام – کلّهم، و تفانوا و ابیدوا و لم یبق (معه) أحد، بقی – علیه السلام – یستغیث فلا یغاث، و أیقن بالموت، فأتى إلى نحو الخیمه، و قال لاخته: (یا اختاه) ائتینی بثوب عتیق، لا یرغب أحد فیه من القوم أجعله تحت ثیابی، لئلاّ اجرّد منه بعد قتلی. [قال:] فارتفعت أصوات النسوه بالبکاء و النحیب، ثمّ اوتی بثوب فخرقه و مزّقه من أطرافه، و جعله تحت ثیابه، و کان له سروال جدید فخرقه أیضا، لئلاّ یسلب منه. فلمّا قتل عمد إلیه رجل، فسلبهما منه و ترکه عریانا [بالعراء] ، مجرّدا على الرمضاء، فشلّت یداه فی الحال .)
[۸] مناقب آل ابی‌طالب، جلد ۴، صفحه ۱۰۹
پاسخ دهید