حجت الاسلام کاشانی روز یکشنبه مورخ ۲۰ آذر ۱۴۰۱ در هیئت الزهرا سلام الله علیها دانشگاه صنعتی شریف به ادامه سخنرانی با موضوع «تلاش معاویه برای وادار کردن سپاه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به ارتکاب دو اشتباه» پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه باعظمت حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب و تسلیت به پیشگاه مقدّس و مبارک حضرت بقیّه الله الأعظم روحی و ارواح العالمین له الفداه و عجّل الله تعالی فرجه الشّریف و رزقنا الله رؤیته و زیارته و الشّهاده بین الیَدَیه صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
هدیه به پیشگاه امام امّت، شهدای عظیم الشّأن از صدر اسلام، شهدای جنگ و مدافعان حرم و امنیت و شهدای گمنام دانشگاه و همچنین سلامتی خودتان، صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم.
مرور جلسه گذشته
در جلسه‌ی قبل به محضر شما عرض کردیم که خدای متعال می‌فرماید «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا»،[۴] ما رسولان و مؤمنان را در این دنیا دائماً و پیوسته یاری می‌کنیم. در یاد هم دارد که چه بلایی بر سر انبیاء و ائمه علیهم السلام و مؤمنان آمده است، انبیائی که کشتند، شکنجه‌هایی که شده است، استضعاف‌هایی که رخ داده است، آنهایی را که در شکاف‌ها سوزاندند را در یاد دارد، در ذات باری تعالی که عدم علم راه ندارد، وجود است. پس چرا خدای متعال می‌فرماید «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا»؟
بعضی‌ها که حواسشان قدری پرت بوده است، مانند «عبدالعزیز دهلوی» و پدر او، می‌گویند معلوم است که آنجاهایی که نصرتِ ظاهری نیست، ایمان نیست، یا رضایت نیست، پس علی [سلام الله علیه] خلیفه نیست، چون خدا راضی نبود، اگر راضی بود نصرت می‌کرد.
این حرف یعنی اینکه هرجا هر پیغمبری شکست خورد منصور نیست و مخذول است و مورد رضایت حضرت حق نیست!
به نظر می‌رسد که بطلان این حرف واضح است، حضرت حق می‌فرماید «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا»، حال رسولانی که ظاهراً مخذول شدند را چکار کنیم؟ مگر اینکه بگوییم باید ادبیات او را درک کنیم، نصرتی که می‌فرماید، یعنی در اهداف.
حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه که کشته شده‌اند، وقتی به اهداف خود رسیده‌اند، پیروز هستند یا شکست خورده‌اند؟
یک قصه‌ی مشهوری راجع به شهید فهمیده هست که بعدها روی آن إن‌قُلت‌هایی کرده‌اند، اگر آن قصه‌ی مشهور درست باشد، او با کشته شدنِ خود، آیا به هدف خود رسیده است یا نه؟ شما می‌گویید مقتول و مخذول است یا می‌گویید به هدف خود رسیده است و جلوگیری کرده است؟ اگر آن قصه‌ی معروف به آن شکلی که می‌گویند درست باشد، واضح است که منصور است و نصرت شده است و به هدف خود رسیده است.
سعید بن عبدالله حنفی علیه السلام که به امام حسین علیه السلام پشت کرد تا حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه نماز بخوانند، تیرباران شد، آیا او منصور بود یا مخذول بود؟ او می‌خواست تا زمانی که زنده است امام را یاری کند و امام را حفظ کند، و این کار را هم کرد.
از آن روزگاری که حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه شهید شده‌اند، دستگاه ایشان تعطیل نشده است. ما لاجرم باید نصرت را چندبُعدی ببینیم، یعنی عالم یک بُعدی نیست، اگر عالم یک بُعدی بود، برای اینکه ما چگونه در این دنیا زندگی کنیم، این حرف غلط است که بگویم باید به سراغ اهل مادی‌گرایی و اهل خوش‌گذرانی برویم، چون آن‌ها در این دنیا هم آرامش ندارند. آن آرامشی که آقای بهجت اعلی الله مقامه الشّریف داشت که این‌ها ندارند، اما به فرض، اگر ماجرا یک بُعدی بود که اینقدر دردسر و رسول و نبی لازم نبود.
برخلاف تصوّر ما، خدای متعال یک کارگردانِ خیلی چیره‌دستی است و رئیس فتنه‌گران است، منتها فتنه همیشه شر نیست، بستگی به غرض دارد، «أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ»،[۵] همینکه «آمَنَّا» گفتید من مدام برای شما صحنه‌ی جدید و نقش جدید تعریف می‌کنم و مجدد از اول. در بعضی از جاها هم اصلاً خودِ خدای متعال در کار دَم می‌دهد.
اگر آیات ماجرای قارون را نگاه کنید که بعضی از شیعیان حضرت موسی علیه السلام نگاه می‌کردند و می‌گفتند: ای کاش ما هم… خدای متعال می‌فرماید: ما خودمان این‌ها را به او داده‌ایم.
همه خودشان نقش خودشان را انتخاب کرده‌اند، اگر کسی به این موضوع توجّه داشته باشد که این یک نقشِ طراحی‌شده است، از شدیدترین صحنه‌های دلخراش هم مضطرب نمی‌شود.
نگاهی نو به دنیا
«هشام بن حکم» گفت امام عصمت دارد، چون مبادیِ مخل به عصمت خود را اصلاح کرده است، یکی از آن‌ها این است که امام هیچ وقت احساسِ ضرر نمی‌کند.
شما جنسی را به مغازه‌ی خودتان آورده‌اید که بفروشید، اگر هر کیلو را ده هزار تومان بفروشید سود کرده‌اید، اگر هر کیلو را بیست هزار تومان بفروشید ذوق‌زده می‌شوید، اگر هر کیلو را صد هزار تومان بفروشید دیگر… حال اگر بدانید اگر دزد این بار را ببرد، بیمه بابت هر کیلوگرم به شما دویست هزار تومان می‌دهد، چطور؟ می‌گویید ان شاء الله دزد ببرد!
قصد شما سود است، دیگر کاری به این موضوع ندارید که آیا این جنس را خوردند یا دور ریختند.
خانمی نزد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آمد و سؤال کرد، حضرت جواب دادند و او رفت. دقایقی گذشت، دوباره برگشت و همان سؤال را تکرار کرد، حضرت جواب دادند و او رفت. دوباره برگشت و همان سؤال را تکرار کرد، حضرت جواب دادند و او رفت. این موضوع چند مرتبه‌ی دیگر هم رخ داد، خجالت کشید و گفت: من شرمنده هستم. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: اگر به تو بگویند…
یعنی اگر شما کارگردان را ببینید، شما آنجایی که در فیلم در حال داد زدن هستید، باطناً عصبانی نیستید، وقتی می‌خندید هم باطناً خوشحال نیستید، نگاه شما به کارگردان است که ببینید آیا کات می‌دهد یا نه.
خود خدای متعال از اول به ما لو داده است که تمام این صحنه‌های عالم دوربین مداربسته است و تو باید آن کاری را انجام بدهی که من از تو می‌خواهم، آنطور که من می‌گویم. چون در اینجا پول می‌گیرید که وقتی چوب را به سمت شما آوردند «آخ» بگویید و نقشِ کتک خوردن را بازی کنید، در اینجا نه کسی زورِ واقعی دارد و نه کسی کتکِ واقعی می‌خورد. یعنی کسی ضرر و سودِ واقعی نمی‌برد. در نهایت هم بابت بازی بهتر، دستمزد بهتر می‌دهند. باید او بپسندد، وگرنه شما می‌گویید خیلی خوب بود، ولی او می‌گوید به درد نمی‌خورد و باید از اول اجراء شود.
صدا و سیما برنامه‌ای را پخش می‌کرد، اول از کسی می‌پرسید: ببخشید! آیا صد هزار تومان دارید به من قرض بدهید؟ طرف می‌گفت: نه! ندارم. آن شخص می‌گفت: ببخشید، اینجا دوربین مخفی است، وقتی من با شما صحبت می‌کنم، درواقع ما می‌خواهیم بگوییم که مردم ایران، مردم بسیار ایثارگری هستند، من برمی‌گردم و دوباره می‌پرسم، شما آن طرف را نگاه نکنید. دوباره می‌آمد و می‌پرسید: آقا ببخشید! آیا صد هزار تومان دارید که به من قرض بدهید؟ طرف می‌گفت: نه! ولی می‌توانم کارت بانکی خودم را با رمز آن تقدیم کنم. در ادامه آن شخص گفت: من احساس سرمای زیادی دارم. طرف روبرو کت خود را درآورد. آن شخص گفت: چه ساعت زیبایی داری! طرف روبرو ساعت خود را هم داد!
سخاوت برای آدمی که دوربین را نبیند سخت است. قارون می‌گفت: «إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَى عِلْمٍ عِنْدِی»،[۶] خودم زحمت کشیده‌ام. اما اگر بدانند که دوربین در حال فیلمبرداری است سخاوتمند می‌شوند.
خدای متعال فرموده است که همه‌ی این عالم دوربین دارد، من همه‌ی دوربین‌ها را می‌بینم، کارگردان ایستاده است، همه‌ی این‌ها هم طراحی است، طوری هم طراحی کرده است که همه بفهمند.
برای خدای متعال هیچ کاری نداشت که بگوید این فرعون بی‌تربیت می‌خواهد موسی را بکشد، موسی را به بیابانی می‌برم تا یک گرگ او را بزرگ کند، تا به همه یاد بدهم که اگر من بخواهم، همه‌ی عالم سرباز من هستند.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرمایند: «جَوَارِحُکُمْ جُنُودُهُ»[۷] همه‌ی جوارح شما سرباز خدای متعال هستند.
اما خدای متعال فرمود من موسی را به خانه‌ی خود فرعون می‌برم. تا این فرعون که می‌گفت «أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَى»،[۸] به او بگویم تو رُب هم نیستی! چون تو حتّی نمی‌توانی دل خودت را هم جمع کنی. آن کسی که بخاطر او همه‌ی سرها را بریدی، کاری می‌کنم که وقتی او را دیدی آنقدر از تو دل ببرد که همین را بزرگ کنی و بگویی دوست دارم با همین زندگی کنم، «أَلْقَیْتُ عَلَیْکَ مَحَبَّهً مِنِّی»،[۹] تو حتّی نمی‌توانی دل خودت را نگه داری!
خدای متعال می‌توانست حضرت موسی علیه السلام را به جای دیگری بفرستد یا او را در جایی مانند غار مخفی کند، یا انسانی او را بزرگ کند، یا حیوانی او را بزرگ کند، اما حضرت موسی علیه السلام را به خانه‌ی فرعون می‌برد که اولاً زمینه‌ی هدایت برای فرعون فراهم بشود، یعنی طراحی می‌کند.
خدای متعال می‌خواهد قوم حضرت موسی علیه السلام را امتحان کند، اگر به قوم حضرت موسی علیه السلام می‌فرمود که هزار گوسفند قربانی کنید، این‌ها براحتی این کار را می‌کردند. اما این قوم علاقه‌ی عجیبی به گاو داشتند. خدای متعال فرمود: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَهً»،[۱۰] این‌ها نمی‌خواستند قربانی کنند، برای همین مدام می‌گفتند چه رنگی باشد؟ چه مدلی باشد؟ در نهایت هم دوباره سامری آمد و یک قیافه‌ی گوساله درست کرد. اگر خدای متعال کمک نکرده بود که این مجسمه صدا نمی‌داد، چون اینطور نیست که معاذالله دست خدا بسته باشد، گفت «قَبَضْتُ قَبْضَهً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ»[۱۱] از جای پای رسول (که احتمالاً منظور فرشته است) چیزی برداشتم. اینطور نیست که کسی نتواند کنترل کند. می‌توانست کار نکند. منتها چرا کار نکند؟ چون این صحنه‌ای که خدای متعال طراحی کرده است… «لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا»،[۱۲] سامری تصمیم گرفت نقش بد را بردارد.
البته تفاوت این با آن در اینجاست که سامری باید بعداً حساب پس بدهد. اتفاقاً ما در این عالم بازی و عبس و لهو و لعب و لغو نداریم، اتفاقاً مثقال ذرّه هم جواب دارد. منتها ضرر و منفعت، آن چیزی که می‌بیند نیست. آن کسی که بگوید ضرر و منفعت همین ظاهر است، گیر می‌کند.
مگر اعانه‌ی بر اثم حرام نیست؟ پس برای چه خودت به قارون پول می‌دهی؟ پس برای چه خودت کاری می‌کنی که شیطان نمیرد؟ «إِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ»![۱۳] آیا این اعانه‌ی بر اثم نیست؟
نخیر! این اعانه‌ی بر اثم نیست! چون طراحی کرده است. عالم را برای من و شما طراحی کرده است.
«هشام» می‌گوید امام عصمت دارد، چون منشأها و مبادی عصمت امام آسیب نمی‌خورد.
کجا آسیب می‌خورد؟ مثلاً با غضب، انسان غصب می‌کند که اشتباه می‌کند. بعضی از این کسانی که الآن پدر و مادرانشان گریه می‌کنند و می‌گویند شما را به خدا قسم می‌دهیم که این‌ها را مجازات نکنید… و خدا شاهد است ما از اینکه هر آدمی در این عالم مجازات بشود و رسوا بشود ناراحت می‌شویم، ان شاء الله خدای متعال همه‌ی ما، همه‌ی مسلمان‌ها، همه‌ی انسان‌ها را هدایت کند. ان شاء الله خدای متعال قبل از اینکه کسی یقه‌ی ما را بگیرد، ما را بیدار کند؛ و ان شاء الله خدای متعال اگر راهی هست برای اینکه با ضرر کمتری وفاق بین مردم برگردد، آن راه را پیش پای ما بگذارد… یک لحظه غضب کرده است، اگر قاتل حرفه‌ای نیست، غضب کرده است.
مؤمن ضرر نمی‌کند
«هشام» می‌گوید امام غضب نمی‌کند، می‌دانید چرا امام غضب نمی‌کند؟ چون امام ضرر نمی‌کند.
شما هر کجا که غضب می‌کنید، برای این است که احساس می‌کنید در جایی ضرر کرده‌اید. مثلاً کسی شما را مسخره می‌کند، می‌گویید من در جمع ضایع شد، غضب می‌کنید و عکس العمل نشان می‌دهید. اگر پول شما را بردارند غضب می‌کنید، چون ضرر کرده‌اید.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به آن خانمی که مدام فراموش می‌کرد فرمودند: چرا عذرخواهی می‌کنی؟ اگر خدای متعال به تو بگوید یک کیسه گندم روی دوش خود بگذار و با بالای پشت بام برو، برای این کار هم به تو صد هزار درهم می‌دهم. آیا برای تو سخت می‌شود؟ تو هر مرتبه که می‌آیی، من قربه الی الله، علی حبّ الله بنده‌ی او را تکریم می‌کنم، من که ضرر نمی‌کنم. یعنی وقت من که تلف نمی‌شود، به من چیزی می‌دهد که اصلاً قابل قیاس با این چند لحظه نیست، من که ضرر نمی‌کنم.
مؤمن هیچ وقت ضرر نمی‌کند، مؤمن هیچ وقت شکست نمی‌خورد، برای همین آرامش خود را از دست نمی‌دهد.
سال ۵۷ کسی آمد و به امام خمینی رضوان الله تعالی علیه عرض کرد: در حال رفتن به ایران هستیم، چه احساسی دارید؟…
بعضی‌ها گفتند: چقدر بی‌احساس است!
بی‌احساس نیست، چون اگر هواپیما را بزنند که «عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ»[۱۴] است، اگر هواپیما را نزنند و پایین بیاید، در مسیر عبادت و «عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ» است، ضرر نمی‌کند. برای همین احساس ندارد، اضطراب ندارد. کسی اضطراب دارد که بی‌پشت و پناه است، مؤمن که شکست نمی‌خورد. اگر مؤمن را بکشند، خودش مخذول نمی‌شود.
بخدا قسم حضرت زینب کبری سلام الله علیها تمرین نکرده بودند، اگر معاذالله می‌خواستند نقش بازی کنند که در آن فشار روحی و روانی می‌شکستند. اقتدار حضرت زینب کبری سلام الله علیها درونی بود.
رفتار حضرت زینب کبری سلام الله علیها ارتجالی و بدون فکرِ قبلی بود، مانند اینکه وقتی شما شربت می‌خورید، اگر از شما بپرسند چه مزه‌ای دارد، شما فکر نمی‌کنید.
ابن زیاد ملعون عرض کرد: «کَیْفَ رَأَیْتِ صُنْعَ اَللَّهِ بِأَخِیکِ»،[۱۵] چطور می‌بینی؟ حضرت زینب کبری سلام الله علیها آن چیزی را که دیدند فرمودند: «مَا رَأَیْتُ إِلاَّ جَمِیلاً».
اگر به شما یک تصویر زیبا نشان بدهند و از شما بپرسند، برای پاسخ دادن که فکر نمی‌کنید، سریع می‌گویید زیباست.
اگر حضرت زینب کبری سلام الله علیها در جایی هم گریه کرده‌اند، در آنجا دیده‌اند که به امام ایشان جسارت کرده‌اند، وگرنه حضرت زینب کبری سلام الله علیها نشکسته‌اند و ذلیل نشده‌اند، شاید ظاهر امر ذلّت و تنهایی و خذلان بود، اما حضرت زینب کبری سلام الله علیها احساس ذلّت نکردند. وقتی به حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه توهین کردند حضرت زینب کبری سلام الله علیها گریه کردند، حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه امامِ حضرت زینب کبری سلام الله علیها هستند، حضرت سجّاد علیه السلام هم خیلی برای جسارت به پدرشان گریه کردند، این یک امر طبیعی است.
ما برای یک شهیدی که با او بد رفتار کنند، دلمان می‌سوزد، ولی او ضرر نکرده است.
در صحنه‌ی جهاد حضور داشته باشیم
ما چقدر دلمان شهادت می‌خواست و می‌گفتیم راه جهاد و شهادت برای ما بسته شده است. جهاد از شهادت مهم‌تر است، چون جهاد انواع دارد. ناگهان اتفاقی می‌افتد، شاید کسی خطا کرد و شاید خطا نکرد… در موضوع شیطان، شیطان خطا کرد که دعوا درست شد… حال کسی خطا کرد یا نکرد، حضرت حق صحنه‌ای طراحی کرده است و ما را در یک جنگی انداخته است، به همین موی روی صورت جنگ است، به همین مقنعه‌ی بانوان جنگ است، به اینکه الآن عصبانی می‌شوید که آیا جواب بدهید یا نه جنگ است، به اینکه جبهه‌ی حق تنها می‌شود سکوت کنی و منفعت‌طلبی کنی جنگ است. باب را باز کرده است.
نمی‌شود که شما بخواهید عاقبتتان با عاقبت مجاهدان یکی بشود، بعد در صحنه‌ی نبرد نباشید.
این را بدین معنا نمی‌گویم که ما مدام برویم و مرض بریزیم که صحنه‌ی جنگ درست کنیم، لزومی ندارد که ما نقش بد را بازی کنیم.
آن مسئولی که خطا می‌کند، آن آدمی که خطا می‌کند و فضایی ایجاد می‌کند، او هم نباید این کار را کند.
صدام می‌توانست به ما حمله نکند، ولی حالا که حمله کرده است یک عرصه‌ی جهاد پیش آمده است و عده‌ای جوان زیر سی سال رفتند و فرمانده‌ی جنگ شدند، ما چقدر غبطه خوردیم. من خودم هر وقت احساس می‌کردم بی‌پشت و پناه شده‌ام بر سر قبر شهدا می‌رفتم و آرام می‌شدم، چقدر به این‌ها غبطه خورده‌ایم.
حال در یک عرصه‌ی دیگر جنگ بوجود آمده است.
نمی‌شود که شما بگویید خدایا عاقبت ما را با مجاهدان ختم به شهادت کن… بالاخره وقتی فضای جهاد پیش می‌آید شما باید قدمی بردارید.
اگر کسی نداند کجاست، اگر نگاه کسی با نگاه قرآن کریم یکی نباشد، می‌گوید اینجا را آتش زده‌اند، سپس به جزع و فزع می‌افتد. این که اینجا را آتش زدند که به نفع شما بود!
خیلی از اوقات کتک خوردن و جان دادن به نفع جبهه‌ی حق است. این ماجرای کشته‌سازی، کپی‌برداری از آن شهیدِ جبهه‌ی حق است، جبهه باطل می‌خواهد ادای او را دربیاورد و از آن استفاده‌ی ناحق کند. همیشه حرف زدن جواب نمی‌دهد.
جنگ با منافق «جهاد تبیین» است
در شرایطی که دشمن پشت سر هم دروغ می‌گوید، «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ»،[۱۶] ای پیامبر! با کفار و منافقین بجنگ.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در بدر و احد و حنین و احزاب و… با کفار جنگیدند، اما کجا با منافقین جنگیدند؟ منافق که شمشیر ندارد که با او بجنگد. تیر منافق شایعه و دروغ و فریب و ناامید و انسجام‌شکنی و دو بهم زنی و پیغمبر‌خراب‌کن است، می‌گوید پیغمبر فریب می‌خورد، می‌شود برای او فضاسازی کرد، برای او تصمیم‌سازی می‌کنند، معلوم نیست چه کسی برای او این تصمیم را می‌گیرد، آن‌ها زیاد هستند، ما کم هستیم، هر کسی به پیامبر کمک می‌کند به او نسبت بد بدهید، «یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ»[۱۷] را عرض کردم، «لَا تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّه»[۱۸] هر کسی کنار پیامبر است بگذارید آنقدر در گرسنگی و فقر بماند و او را کمک نکنید که پشیمان بشود.
کار منافق این است که اتحاد و انسجام را با دروغ بشکند و رأس خیمه را بزند، جنگ با این منافق چطور است؟ جهاد تبیین.
روزی که می‌خواستیم برویم و خرمشهر را آزاد کنیم، جنگ اصلی جهاد با اسلحه بود، روز احد جهاد با شمشیر بود، روز جنگ با منافقین جهاد تبیین است، باید تبیین کنیم.
تبیین چطور است؟ آسانِ آن همین حرف زدن است. به درد کسانی می‌خورد که نمی‌دانند، برای آنهایی که نمی‌دانند می‌گویی و بعد می‌دانند. برای آنهایی که ابهام دارند می‌گویی و برطرف می‌شود. این قسمتِ آسان است.
جهاد تبیین یک قسمت سخت دارد، آن کجاست؟ آنجایی که طرف مقابل بخاطر بغض و کینه و نفرت و دروغی که باور کرده است، تهدید، تطمیع، با شما دشمن است، حرف شما را باور نمی‌کند، دشمن هر خزعبلی بر علیه شما بگوید باور می‌کند، اما شما هر حرف خوبی بزنید دیگر باور نمی‌کند.
الآن اینطور شده است، بعضی از اوقات می‌گویید چطور به حرف این‌ها گوش می‌دهند و حرفشان را باور می‌کنند؟ علّت این است که از شما بدشان می‌آید، اگر اینطور نبود که خزعبل او را گوش نمی‌کرد، می‌داند که او چرت می‌گوید.
آن فوتبالیستی که کلاً نمی‌تواند یک بازی اسم و فامیل با سه حرف بازی کند، مثلاً لیدر فکری نیست. خود او هم می‌داند، از تو بدش می‌آید، از تو یعنی از من، از فلان مسئول، از رئیس دانشگاه. یا غلط کرده‌ایم و بد عمل کرده‌ایم، یا او خیال می‌کند که بد عمل کرده‌ایم. هرچه بگوییم گوش نمی‌دهد، خواب نیست، خودش را به خواب زده است. جهل ندارد، کفر دارد. البته واضح است که نمی‌خواهم بگویم این‌هایی که به خیابان می‌آیند کافر هستند، در حال استفاده از اصطلاح هستم، «جَحَدُوا بِهَا وَاسْتَیْقَنَتْهَا أَنْفُسُهُمْ».[۱۹]
می‌داند حق چیست، اگر او را به یک فضای آزمایشگاهی مانند خلأ ببرید می‌فهمد اوضاع از چه قرار است، اما در حالت عادی هیجانات و بغض و حبّ او باعث می‌شود که تو را باور نمی‌کند و می‌گوید تو دروغ می‌گویی و دشمن هستی.
اینجا باید چکار کرد؟ اینجا جهاد تبیین با حرف فایده‌ای ندارد.
قسمتی از آن را که بخش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است را برای جلسه‌ی بعد عرض می‌کنم، آنجایی که جبهه‌ی منافقین خیلی پررنگ است و این‌ها جنگ دارند، خدای متعال در این طرف حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را می‌برد که اصلاً جنگ فیزیکی ندارد، ایشان یک بانو هستند، باردار هستند، حرمت دارند، اصلاً به ایشان بهتانِ خونریزی و کشتار نمی‌چسبد.
یک مورد دیگر هم در کربلاست.
ما دو نوع جهل داریم، یک نوع اینطور است که من نمی‌دانم و شما می‌گویید و بعد من می‌دانم. اما گاهی اوقات جهل عمدی است، چون ضرر می‌کنم یا چون کینه و حبّ و بغض و طمع دارم یا رشوه گرفته‌ام یا می‌ترسم، می‌گویم نمی‌دانم.
اگر الآن از پشت سر یک خنجری به کمر من زده باشند، شما نمی‌بینید. من ممکن است هر خزعبلی بگویم. شما هم می‌گویید چرا چرت و پرت می‌گوید؟ شما هم نمی‌دانید که خنجری به کمر من زده‌اند، اگر من حرف درست را بزنم او مرا می‌زند.
حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه در کربلا می‌فرمایند: چرا من هرچه با شما حرف می‌زنم شما نمی‌فهمید؟ گفتند: «خِفْنَا طَرْحَ العَطَاءِ»[۲۰] چون حقوق ما را قطع می‌کنند!
آیا دیده‌اید بعضی از زن و شوهرها می‌گویند با یکدیگر تفاهم نداریم؟ یعنی چه؟ آیا با دو زبان با یکدیگر حرف می‌زنند؟ نه! باید یک نفر یک «غلط کردم» بگوید و نمی‌خواهد بگوید. برای همین می‌گویند ما کلاً حرف یکدیگر را نمی‌فهمیم!
پس چطور قدیم‌ها می‌فهمیدید؟ الآن به یک جهتی نمی‌خواهی کوتاه بیایی، یک عامل و مانعی درمیان است. این «حرف یکدیگر را نمی‌فهمیم» جهل عمدی است.
شما کربلا را ببینید، حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه خطبه هم خواندند، اما اثری که حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه در عالم وجود گذاشتند، آیا بخاطر خطبه‌های ایشان بود؟
امام صادق علیه السلام در زیارت اربعین می‌فرمایند: «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ وحَیرَهِ الضَّلالَهِ» خون قلبش را داد تا بندگان خدا را از جهالت عمدی و حیرت گمراهی آزاد کند.
مردم کوفه بعد از واقعه کربلا یکپارچه گریه کردند، ده‌ها قیام رخ داد، دویست سال تشیّع در همان کوفه‌ی حسین‌کُش رخ دارد، شهر حضرت حجّت ارواحنا فداه هم همان کوفه است. «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ وحَیرَهِ الضَّلالَهِ».
وقتی ما فیلم یک شهید را ببینیم که او را می‌زنند، همه‌ی وجودمان آتش می‌گیرد، ولی این در مسیر «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ» است.
کاشانی ده هزار ساعت فایل آرشیوی صوت دارد اما استنقاذ صورت نگرفته است، آن فرد دیگر دو سیلی خورده است و چهار نفر را بیدار کرده است.
پدر شهید علی‌وردی به من گفت: آیا در یاد داری که فاطمیه دوم سال قبل به دانشگاه شریف آمدیم و او گفت من می‌خواهم برای منبری شدن باید چکار کنم؟ گفتم: بله! قرار بود جمعه صبح بیاید اما نیامد. البته آن منبری که او باید می‌رفت، اگر من تا آخر عمرم هم حرف لاطائلات بزنم نرفته‌ام. من حرف می‌زنم، ما مرد حرف هستیم، اما او کاری کرد که عده‌ای فهمیدند که مظلومیتی هم هست.
نکاتی در مورد آتش زدن دفتر بسیج دانشگاه
این به نفع شماست که دفتر بسیج شما را آتش زدند، اولاً باید بنشینیم و ببینیم که ما کارِ سطحی نکنیم، چرا درِ آنجا باز بوده است؟ باید به کارِ متقن عادت کنیم. ثانیاً فقط آتش زده‌اند و کسی هم کشته نشده است. ثالثاً الحمدلله که ما می‌فهمیم دشمن داریم، وقتی هم می‌فهمیم از خواب بیدار می‌شویم.
سالیان اخیر ما در بین خودمان حال و غفلت داشتیم، خدای متعال کمی اوضاع را بهم زده است و می‌گوید کنکور آزمایشی است، یک فتنه‌ی کوچکی هست، بیایید ببینیم «أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا».
آنهایی که خیلی مرد میدان هستند و خدای متعال آن‌ها را می‌شناسد، آن‌ها «بَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ وحَیرَهِ الضَّلالَهِ»، آن‌ها نجات می‌دهند، آن‌ها مرد عمل هستند.
جهادِ تبیینِ امروز
امروز جهاد تبیین، برطرف کردنِ بهتانِ عدمِ مهربانیِ شیعیانِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است. باید خیلی در این مورد دقت کرد، مسئولان هم باید به این موضوع دقّت کنند.
من این را نمی‌گویم که در جایی که باید مبارزه کرد و شدّت عمل داشت، مبارزه نکنند و شدّت عمل نداشته باشند. جلسه‌ی گذشته هم عرض کردم که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در صفین، در طی یک شبانه روز خودشان پانصد و بیست و سه نفر را کشتند، اما بنای حضرت بر این نبود.
ما که الآن در اینجا مسئول نیستیم، باید بنای ما بر این باشد که دو حرف بخوریم و یک حرف نزنیم، مگر اینکه جایی ببینیم جسارت و جرأت و تجرّی به کسی آسیب می‌زند، وگرنه حالا چیزی هم بگوید. مظلوم همیشه رشد می‌کند. باید از این موضوع بترسیم که دشمنمان مظلوم بشود یا مظلوم‌نمایی کند. مظلوم محبوب است.
جوانمردی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
اگر شما قصه‌ی حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه را برای بودایی بگویید گریه می‌کند، کمااینکه من دیده‌ام، بودایی‌های هندوستان برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه شعر می‌گویند، کتاب چاپ شده است که چهارصد شاعر بودایی برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شعر گفته‌اند. مسئله‌ی آن‌ها که شیعه و سنّی و ولایت نیست، این علی بن ابیطالب [صلوات الله علیه] برای عالم حرف دارد.
می‌گوید: قاعده این بود آنجایی که زدند بزند، چون زور هم داشت، ولی نزد. آنجایی که فرصت و زور انتقام را داشت انتقام نگرفت. البته همانطور که عرض کردم آنجایی هم که حضرت مجبور شدند نکول نداشتند و کشتند، اما همان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که وقتی وارد نبرد می‌شد همه می‌ترسیدند و می‌گفتند مرگ سرخ آمد و ملک الموت سمتی است که علی بن ابیطالب [علیه السلام] ایستاده است، همان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه وقتی عمرو بن عبدود را به زمین زدند… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در خانه از گرسنگی می‌لرزیدند، در جایی هم نقل شده است که وقتی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه برگشتند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گریه می‌کردند، علّت را از پیامبر پرسیدند و ایشان فرمودند: علی از صبح گرسنه بوده است… امیرالمؤمنین صلوات الله علیه همین زره‌ی رویی عمرو بن عبدود که بیش از هزار درهم ارزش داشت را درنیاورد.
وقتی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه برگشتند عمر گفت: چرا زره‌ی او را برنداشتی؟ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه جواب ندادند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: جواب بده. (تا معلوم بشود تو چه کسی هستی)
محمد بن ابی‌بکر به معاویه نامه نوشت و خواست به معاویه فحش بدهد و از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه تعریف کند، نمی‌دانست باید چه بگوید، گفت: «أمَّا أنتَ فَأنتَ، وَ هُوَ هُوَ» تو تو هستی و او او. تو تو هستی و من هر چیزی بگویم کم است، باید اگر خواستند به بقیه چیزی بگویند، بگویند تو هستی، و او اوست و من هرچه بگویم کم است.
«وَ قَالُوا عَلِیٌ عَلَی»، گفتند علی چقدر علو پیدا کرده است و مقامات و اوصاف دارد، «قُلتُ لَا، فَإنَّ العُلَی بِعَلیٍ عَلَی»، مکارم و شجاعت است که می‌گوید بَه‌بَه که من مصداقی دارم «عَلِیٌ الشُّجَاع»، کَرَم می‌گوید من صفتی هستم که مصداق آن «عَلِیٌ الکَرِیم» است، کَرَم با علی بالا می‌رود نه علی با کَرَم، علی کَرَم و شجاعت را جابجا کرده است و قابل قیاس با کسی نبوده است.
عمر گفت: تو که همسرت در خانه از گرسنگی می‌لرزد چرا زره‌ی عمرو بن عبدود را برنداشتی؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: جواب بده. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: عمر بن عبدود به من گفت من آبروی این سپاه هستم، من را ضایع نکن. من هم به او دست نزدم.
حال اگر کسی بگوید «نصرت» کجا بود؟ «نصرت» کشتنِ عمرو بن عبدود نبود، این میزان کفّ نفس بود.
شما این را به هر گبر و بت‌پرست و اسکیمویی بگویید که یک نفر وسطِ کشتن به آبروی آن رقیب خود هم که آمده است و آنقدر به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دشنام داده است و با یکدیگر جنگیده‌اند و قانون خدا بر این قرار گرفته است که او واجب القتل است، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه غنیمت شخصی نخواستند و گذشتند. چون امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نفع و ضرر را از کس دیگری می‌بیند با خیال راحت برمی‌گردد. آن‌ها خیلی نگاه کردند و گفتند: آخ آخ زره را رها کرد و آمد، اما امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حتّی برنگشتند که پشت سر خود را نگاه کنند. چون نگاه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه با آن‌ها تفاوت داشت.
ان شاء الله خدای متعال نگاه ما را با نگاه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مطابق کند.
روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
از وقتی که هجوم رخ داد، سُلیم می‌گوید که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ملازم فراش شدند، بستری شدند، دیگر از بستر بلند نشدند.
بمرور بدن از بین رفت، «ذَابَ لَحْمُهَا»،[۲۱] «نَحَلَ جِسْمُهَا» جسم از بین رفت، «وَ صَارَتْ کَالْخَیَالِ»، شَبَهی ماند، «مَا زَالَتْ بَعْدَ أَبِیهَا مُعَصَّبَهَ الرَّأْسِ نَاحِلَهَ الْجِسْمِ مُنَهَّدَهَ الرُّکنِ»[۲۲]… بلایی بر سر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آمده بود که دیگر نمی‌توانست راست بایستد، «مُحْتَرِقَهَ الْقَلْبِ، یُغْشَى عَلَیْهَا سَاعَهً بَعْدَ سَاعَهٍ»، بچه‌ها هر لحظه می‌دیدند می‌ترسیدند که الآن مادر چشم‌ها را بست و دیگر برنگردد… در این روزها مردند و زنده شدند…
همه‌ی وجود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها درد بود…
وقتی ما کاری می‌کنیم، صد مرتبه بر سر خدای متعال منّت می‌گذاریم، اما مرحوم عابد حرفی زده است که توضیح آن طلبِ شما، می‌گوید: همه‌ی نهضت اسلام و لشگر اسلام را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حفاظت می‌کردند، حال یک زنی آمده است که از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دفاع کند!
جلّ الخالق که آفرید زنی را کز اسدالله او نموده حمایت
این اصلاً عجیب است، همه جا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه محافظ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و اسلام هستند، هر پهلوانی که می‌آید امیرالمؤمنین صلوات الله علیه سینه سپر می‌کنند، اما اینجا یک نفر کاری کرده است که جا دارد «جلّ الخالق» بگویید. این خیلی جای افتخار و بیان کردن دارد، نه! جای آخ گفتن دارد…
هم صورت خود را مخفی کرد، هم آخ نگفت…
هر کسی در این عالم زمین بخورد «یا علی» می‌گوید، ولی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها وقتی زمین خورد صدا زد: «یا فضّه»… دل ایشان نیامد که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را صدا بزند…
روزی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به خانه آمدند و دیدند حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در حال گریه کردن هستند…
اگر کسی تصوّر کند، دنیا روی سر او خراب می‌شود، یک نفر سینه‌ی خود را سپر کند، می‌خواهند مرا بکشند اما او را بزنند، اگر من بروم و ببینم او در حال گریه کردن است بیچاره می‌شوم، کجای او درد می‌کند که حال او را بهم ریخته است؟
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دویدند و سرِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به دامان گرفتند، «یَا سَیِّدَتِی»[۲۳]… ادب را ببینید… «یَا سَیِّدَتِی»… انگار امیرالمؤمنین صلوات الله علیه با امام خود صحبت می‌کند، «یَا سَیِّدَتِی مَا یُبْکِیکِ» چرا گریه می‌کنی؟
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: «أَبْکِی لِمَا تَلْقَى بَعْدِی» برای غربت تو گریه می‌کنم… اینقدر از من برآمد، بیش از این از من برنیامد…
بعد از ماجراهایی که رخ داد، فراق خیلی به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فشار می‌آورد، چون نمی‌توانستند مدام به آن جایی بروند که بایستی می‌رفتند، حضرت در بقیع بین قبور حرکت می‌کردند و می‌فرمودند:
مالِی وَقَفتُ عَلى القُبورِ مُسَلِّماً قَبرَ الحَبیبِ فَلَم یَرُدَّ جَوابی
بین قبور به تو سلام می‌کنم، اما دیگر صدای تو را نمی‌شنوم…
حضرت گاهی در زاویه‌ی عقیل در بقیع می‌نشستند و مانند بچه‌های مادرمرده گریه می‌کردند، عمّار آمد و گفت: آقا! تو امام ما هستی، ما به شما تأسّی می‌کنیم. شما معمولاً هم آرام هستید، فرزندان شما هم خردسال هستند، اما بعضی اوقات طوری ضجّه می‌زنید که ما را آتش می‌زنید، آن هنگام به یاد چه چیزی می‌افتید؟ حضرت فرمودند: وقتی که او را روی مغتسل گذاشتم، باید از زیر لباس دست می‌کشیدم، «وَجَدَتُ ضِلْعاً مِن أَضلاعِها مَکسوراً»[۲۴] دستم به آن استخوانی رسید…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] سوره مبارکه غافر، آیه ۵۱ (إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ)
[۵] سوره مبارکه عنکبوت، آیه ۲
[۶] سوره مبارکه قصص، آیه ۷۸ (قَالَ إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِی ۚ أَوَلَمْ یَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَکَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّهً وَأَکْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا یُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ)
[۷] نهج البلاغه، خطبه ۱۹۹ (إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لَا یَخْفَى عَلَیْهِ مَا الْعِبَادُ مُقْتَرِفُونَ فِی لَیْلِهِمْ وَ نَهَارِهِمْ، لَطُفَ بِهِ خُبْراً وَ أَحَاطَ بِهِ عِلْماً؛ أَعْضَاؤُکُمْ شُهُودُهُ وَ جَوَارِحُکُمْ جُنُودُهُ وَ ضَمَائِرُکُمْ عُیُونُهُ وَ خَلَوَاتُکُمْ عِیَانُه.)
[۸] سوره مبارکه نازعات، آیه ۲۴ (فَقَالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَىٰ)
[۹] سوره مبارکه طه، آیه ۳۹ (أَنِ اقْذِفِیهِ فِی التَّابُوتِ فَاقْذِفِیهِ فِی الْیَمِّ فَلْیُلْقِهِ الْیَمُّ بِالسَّاحِلِ یَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِی وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَیْتُ عَلَیْکَ مَحَبَّهً مِنِّی وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَیْنِی)
[۱۰] سوره مبارکه بقره، آیه ۶۷ (وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَهً ۖ قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ)
[۱۱] سوره مبارکه طه، آیه ۹۶ (قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَهً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَکَذَٰلِکَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی)
[۱۲] سوره مبارکه ملک، آیه ۲ (الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ)
[۱۳] سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۵ (قَالَ إِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ)
[۱۴] سوره مبارکه قمر، آیه ۵۵ (فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ)
[۱۵] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۴۵ ، صفحه ۱۱۴ (ثُمَّ إِنَّ اِبْنَ زِیَادٍ جَلَسَ فِی اَلْقَصْرِ لِلنَّاسِ وَ أَذِنَ إِذْناً عَامّاً وَ جِیءَ بِرَأْسِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَوُضِعَ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أُدْخِلَ نِسَاءُ اَلْحُسَیْنِ وَ صِبْیَانُهُ إِلَیْهِ فَجَلَسَتْ زَیْنَبُ بِنْتُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مُتَنَکِّرَهً فَسَأَلَ عَنْهَا فَقِیلَ هَذِهِ زَیْنَبُ بِنْتُ عَلِیٍّ فَأَقْبَلَ عَلَیْهَا فَقَالَتْ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی فَضَحَکُمْ وَ أَکْذَبَ أُحْدُوثَتَکُمْ فَقَالَتْ إِنَّمَا یَفْتَضِحُ اَلْفَاسِقُ وَ یَکْذِبُ اَلْفَاجِرُ وَ هُوَ غَیْرُنَا فَقَالَ اِبْنُ زِیَادٍ کَیْفَ رَأَیْتِ صُنْعَ اَللَّهِ بِأَخِیکِ وَ أَهْلِ بَیْتِکِ فَقَالَتْ مَا رَأَیْتُ إِلاَّ جَمِیلاً هَؤُلاَءِ قَوْمٌ کَتَبَ اَللَّهُ عَلَیْهِمُ اَلْقَتْلَ فَبَرَزُوا إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَ سَیَجْمَعُ اَللَّهُ بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُمْ فَتُحَاجُّ وَ تُخَاصَمُ فَانْظُرْ لِمَنِ اَلْفَلْجُ یَوْمَئِذٍ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ یَا اِبْنَ مَرْجَانَهَ قَالَ فَغَضِبَ وَ کَأَنَّهُ هَمَّ بِهَا فَقَالَ لَهُ عَمْرُو بْنُ حُرَیْثٍ إِنَّهَا اِمْرَأَهٌ وَ اَلْمَرْأَهُ لاَ تُؤَاخَذُ بِشَیْءٍ مِنْ مَنْطِقِهَا فَقَالَ لَهُ اِبْنُ زِیَادٍ لَقَدْ شَفَى اَللَّهُ قَلْبِی مِنْ طَاغِیَتِکِ اَلْحُسَیْنِ وَ اَلْعُصَاهِ اَلْمَرَدَهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِکِ فَقَالَتْ لَعَمْرِی لَقَدْ قَتَلْتَ کَهْلِی وَ قَطَعْتَ فَرْعِی وَ اِجْتَثَثْتَ أَصْلِی فَإِنْ کَانَ هَذَا شِفَاءَکَ فَقَدِ اِشْتَفَیْتَ فَقَالَ اِبْنُ زِیَادٍ هَذِهِ سَجَّاعَهٌ وَ لَعَمْرِی لَقَدْ کَانَ أَبُوکِ سَجَّاعاً شَاعِراً فَقَالَتْ یَا اِبْنَ زِیَادٍ مَا لِلْمَرْأَهِ وَ اَلسَّجَّاعَهَ. و قال ابن نما : و إن لی عن السجاعه لشغلا و إنی لأعجب ممن یشتفی بقتل أئمته و یعلم أنهم منتقمون منه فی آخرته وَ قَالَ اَلْمُفِیدُ رَحِمَهُ اَللَّهُ: فَوُضِعَ اَلرَّأْسُ بَیْنَ یَدَیْهِ یَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ یَتَبَسَّمُ وَ بِیَدِهِ قَضِیبٌ یَضْرِبُ بِهِ ثَنَایَاهُ وَ کَانَ إِلَى جَانِبِهِ زَیْدُ بْنُ أَرْقَمَ صَاحِبُ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ هُوَ شَیْخٌ کَبِیرٌ فَلَمَّا رَآهُ یَضْرِبُ بِالْقَضِیبِ ثَنَایَاهُ قَالَ اِرْفَعْ قَضِیبَکَ عَنْ هَاتَیْنِ اَلشَّفَتَیْنِ فَوَ اَللَّهِ اَلَّذِی لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ لَقَدْ رَأَیْتُ شَفَتَیْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلَیْهِمَا مَا لاَ أُحْصِیهِ یُقَبِّلُهُمَا ثُمَّ اِنْتَحَبَ بَاکِیاً فَقَالَ لَهُ اِبْنُ زِیَادٍ أَبْکَى اَللَّهُ عَیْنَیْکَ أَ تَبْکِی لِفَتْحِ اَللَّهِ وَ اَللَّهِ لَوْ لاَ أَنَّکَ شَیْخٌ کَبِیرٌ قَدْ خرقت [خَرِفْتَ] وَ ذَهَبَ عَقْلُکَ لَضَرَبْتُ عُنُقَکَ فَنَهَضَ زَیْدُ بْنُ أَرْقَمَ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ صَارَ إِلَى مَنْزِلِهِ. وَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی طَالِبٍ : ثُمَّ رَفَعَ زَیْدٌ صَوْتَهُ یَبْکِی وَ خَرَجَ وَ هُوَ یَقُولُ مَلَکَ عَبْدٌ حُرّاً أَنْتُمْ یَا مَعْشَرَ اَلْعَرَبِ اَلْعَبِیدُ بَعْدَ اَلْیَوْمِ قَتَلْتُمُ اِبْنَ فَاطِمَهَ وَ أَمَّرْتُمُ اِبْنَ مَرْجَانَهَ حَتَّى یَقْتُلَ خِیَارَکُمْ وَ یَسْتَعْبِدَ أَشْرَارَکُمْ رَضِیتُمْ بِالذُّلِّ فَبُعْداً لِمَنْ رَضِیَ وَ قَالَ اَلْمُفِیدُ : فَأُدْخِلَ عِیَالُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمَا عَلَى اِبْنِ زِیَادٍ فَدَخَلَتْ زَیْنَبُ أُخْتُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی جُمْلَتِهِمْ مُتَنَکِّرَهً وَ عَلَیْهَا أَرْذَلُ ثِیَابِهَا وَ مَضَتْ حَتَّى جَلَسَتْ نَاحِیَهً وَ حَفَّتْ بِهَا إِمَاؤُهَا فَقَالَ اِبْنُ زِیَادٍ مَنْ هَذِهِ اَلَّتِی اِنْحَازَتْ فَجَلَسَتْ نَاحِیَهً وَ مَعَهَا نِسَاؤُهَا فَلَمْ تُجِبْهُ زَیْنَبُ فَأَعَادَ اَلْقَوْلَ ثَانِیَهً وَ ثَالِثَهً یَسْأَلُ عَنْهَا فَقَالَتْ لَهُ بَعْضُ إِمَائِهَا: هَذِهِ زَیْنَبُ بِنْتُ فَاطِمَهَ بِنْتِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَأَقْبَلَ عَلَیْهَا اِبْنُ زِیَادٍ وَ قَالَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی فَضَحَکُمْ وَ قَتَلَکُمْ وَ أَکْذَبَ أُحْدُوثَتَکُمْ فَقَالَتْ زَیْنَبُ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی أَکْرَمَنَا بِنَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ طَهَّرَنَا مِنَ اَلرِّجْسِ تَطْهِیراً إِنَّمَا یَفْتَضِحُ اَلْفَاسِقُ إِلَى آخِرِ مَا مَرَّ وَ قَالَ اَلسَّیِّدُ وَ اِبْنُ نَمَا : ثُمَّ اِلْتَفَتَ اِبْنُ زِیَادٍ إِلَى عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ فَقَالَ مَنْ هَذَا فَقِیلَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ فَقَالَ أَ لَیْسَ قَدْ قَتَلَ اَللَّهُ عَلِیَّ بْنَ اَلْحُسَیْنِ فَقَالَ عَلِیٌّ قَدْ کَانَ لِی أَخٌ یُسَمَّى عَلِیَّ بْنَ اَلْحُسَیْنِ قَتَلَهُ اَلنَّاسُ فَقَالَ بَلِ اَللَّهُ قَتَلَهُ فَقَالَ عَلِیٌّ : اَللّٰهُ یَتَوَفَّى اَلْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهٰا وَ اَلَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنٰامِهٰا فَقَالَ اِبْنُ زِیَادٍ وَ لَکَ جُرْأَهٌ عَلَى جَوَابِی اِذْهَبُوا بِهِ فَاضْرِبُوا عُنُقَهُ فَسَمِعَتْ عَمَّتُهُ زَیْنَبُ فَقَالَتْ یَا اِبْنَ زِیَادٍ إِنَّکَ لَمْ تُبْقِ مِنَّا أَحَداً فَإِنْ عَزَمْتَ عَلَى قَتْلِهِ فَاقْتُلْنِی مَعَهُ وَ قَالَ اَلْمُفِیدُ وَ اِبْنُ نَمَا : فَتَعَلَّقَتْ بِهِ زَیْنَبُ عَمَّتُهُ وَ قَالَتْ یَا اِبْنَ زِیَادٍ حَسْبُکَ مِنْ دِمَائِنَا وَ اِعْتَنَقَتْهُ وَ قَالَتْ وَ اَللَّهِ لاَ أُفَارِقُهُ فَإِنْ قَتَلْتَهُ فَاقْتُلْنِی مَعَهُ فَنَظَرَ اِبْنُ زِیَادٍ إِلَیْهَا وَ إِلَیْهِ سَاعَهً ثُمَّ قَالَ عَجَباً لِلرَّحِمِ وَ اَللَّهِ إِنِّی لَأَظُنُّهَا وَدَّتْ أَنِّی قَتَلْتُهَا مَعَهُ دَعُوهُ فَإِنِّی أَرَاهُ لِمَا بِهِ. وَ قَالَ اَلسَّیِّدُ : فَقَالَ عَلِیٌّ لِعَمَّتِهِ اُسْکُتِی یَا عَمَّهِ حَتَّى أُکَلِّمَهُ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَیهِ السَّلاَمُ فَقَالَ أَ بِالْقَتْلِ تُهَدِّدُنِی یَا اِبْنَ زِیَادٍ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ اَلْقَتْلَ لَنَا عَادَهٌ وَ کَرَامَتَنَا اَلشَّهَادَهُ ثُمَّ أَمَرَ اِبْنُ زِیَادٍ بِعَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ أَهْلِهِ فَحُمِلُوا إِلَى دَارٍ إِلَى جَنْبِ اَلْمَسْجِدِ اَلْأَعْظَمِ فَقَالَتْ زَیْنَبُ بِنْتُ عَلِیٍّ – لاَ یَدْخُلَنَّ عَلَیْنَا عَرَبِیَّهٌ إِلاَّ أُمُّ وَلَدٍ أَوْ مَمْلُوکَهٌ فَإِنَّهُنَّ سُبِینَ وَ قَدْ سُبِینَا .)
[۱۶] سوره مبارکه توبه، آیه ۷۳ (یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ ۚ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ)
[۱۷] سوره مبارکه توبه، آیه ۷۹ (الَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقَاتِ وَالَّذِینَ لَا یَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ ۙ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ)
[۱۸] سوره مبارکه منافقون، آیه ۷ (هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنْفِقُوا عَلَىٰ مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّىٰ یَنْفَضُّوا ۗ وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَٰکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ)
[۱۹] سوره مبارکه نمل، آیه ۱۴ (وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَیْقَنَتْهَا أَنْفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا ۚ فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُفْسِدِینَ)
[۲۰] الطبقات الکبرى – متمم الصحابه – الطبقه الخامسه ، جلد ۱ ، صفحه ۴۶۴ (فَوَجَّهَ إلَیهِ [أی إلَى الحُسَینِ علیه السلام ]عُبَیدُ اللَّهِ بنُ زِیادٍ عُمَرَ بنَ سَعدِ بنِ أبی وَقّاصٍ فی أربَعَهِ آلافٍ ، وقَد کانَ استَعمَلَهُ قَبلَ ذلِکَ عَلَى الرَّیِّ وهَمذانَ ، وقَطَعَ ذلِکَ البَعثَ مَعَهُ ، فَلَمّا أمَرَهُ بِالمَسیرِ إلى حُسَینٍ علیه السلام تَأَبّى ذلِکَ وکَرِهَهُ وَاستَعفى مِنهُ . فَقالَ لَهُ ابنُ زِیادٍ : اُعطِی اللَّهَ عَهداً لَئِن لَم تَسِر إلَیهِ وتُقدِم عَلَیهِ ، لَأَعزِلَنَّکَ عَن عَمَلِکَ ، وأهدِمُ دارَکَ ، وأضرِبُ عُنُقَکَ ! فَقالَ : إذَن أفعَلُ . فَجاءَتهُ بَنو زُهرَهَ ، قالوا : نَنشُدُکَ اللَّهَ أن تَکونَ أنتَ الَّذی تَلی هذا مِن حُسَینٍ ، فَتَبقى عَداوَهٌ بَینَنا وبَینَ بنی هاشِمٍ ، فَرَجَعَ إلى عُبَیدِ اللَّهِ فَاستَعفاهُ فَأَبى أن یُعفِیَهُ ، فَصَمَّمَ وسارَ إلَیهِ . ومَعَ حُسَینٍ علیه السلام یَومَئِذٍ خَمسونَ رَجُلاً ، وأتاهُم مِنَ الجَیشِ عِشرونَ رَجُلاً ، وکانَ مَعَهُ مِن أهلِ بَیتِهِ تِسعَهَ عَشَرَ رَجُلاً . فَلَمّا رَأَى الحُسَینُ علیه السلام عُمَرَ بنَ سَعدٍ قَد قَصَدَ لَهُ فی مَن مَعَهُ قالَ : یا هؤُلاءِ ، اسمَعوا یَرحَمُکُمُ اللَّهُ ! ما لَنا ولَکُم ؟ ! ما هذا بِکُم یا أهلَ الکوفَهِ ؟ ! قالوا : خِفنا طَرحَ العَطاءِ ، قالَ : ما عِندَ اللَّهِ مِنَ العَطاءِ خَیرٌ لَکُم)
[۲۱] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۷۸ ، صفحه ۲۸۲ (دَعَائِمُ اَلْإِسْلاَمِ ، رُوِّینَا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ : أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَسَرَّ إِلَى فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلاَمُ أَنَّهَا أُولَى مَنْ یَلْحَقُ بِهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ فَلَمَّا قُبِضَ وَ نَالَهَا مِنَ اَلْقَوْمِ مَا نَالَهَا لَزِمَتِ اَلْفِرَاشَ وَ نَحَلَ جِسْمُهَا وَ ذَابَ لَحْمُهَا وَ صَارَتْ کَالْخَیَالِ وَ عَاشَتْ بَعْدَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمَا سَبْعِینَ یَوْماً فَلَمَّا اُحْتُضِرَتْ قَالَتْ لِأَسْمَاءَ بِنْتِ عُمَیْسٍ کَیْفَ أُحْمَلُ عَلَى رِقَابِ اَلرِّجَالِ مَکْشُوفَهً وَ قَدْ صِرْتُ کَالْخَیَالِ وَ جَفَّ جِلْدِی عَلَى عَظْمِی قَالَتْ أَسْمَاءُ یَا بِنْتَ رَسُولِ اَللَّهِ إِنْ قَضَى اَللَّهُ عَلَیْکِ بِأَمْرٍ فَسَوْفَ أَصْنَعُ لَکِ شَیْئاً رَأَیْتُهُ فِی بَلَدِ اَلْحَبَشَهِ قَالَتْ وَ مَا هُوَ قَالَتِ اَلنَّعْشُ یَجْعَلُونَهُ مِنْ فَوْقِ اَلسَّرِیرِ عَلَى اَلْمَیِّتِ یَسْتُرُهُ قَالَتْ لَهَا اِفْعَلِی فَلَمَّا قُبِضَتْ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهَا صَنَعَتْهُ لَهَا أَسْمَاءُ فَکَانَ أَوَّلَ نَعْشٍ عُمِلَ لِلنِّسَاءِ فِی اَلْإِسْلاَمِ .)
[۲۲] مناقب ابن شهر آشوب، جلد ۳ ، صفحه ۱۳۲ (وَ رُوِیَ أَنَّهَا مَا زَالَتْ بَعْدَ أَبِیهَا مُعَصَّبَهَ الرَّأْسِ نَاحِلَهَ الْجِسْمِ مُنَهَّدَهَ الرُّکنِ بَاکِیَهَ الْعَیْنِ مُحْتَرِقَهَ الْقَلْبِ یُغْشَى عَلَیْهَا سَاعَهً بَعْدَ سَاعَهٍ وَ تَقُولُ لِوَلَدَیْهَا أَیْنَ أَبُوکُمَا الَّذِی کَانَ یُکْرِمُکُمَا وَ یَحْمِلُکُمَا مَرَّهً بَعْدَ مَرَّهٍ أَیْنَ أَبُوکُمَا الَّذِی کَانَ أَشَدَّ النَّاسِ شَفَقَهً عَلَیْکُمَا فَلَا یَدَعُکُمَا تَمْشِیَانِ عَلَى الْأَرْضِ وَ لَا أَرَاهُ یَفْتَحُ هَذَا الْبَابَ أَبَداً وَ لَا یَحْمِلُکُمَا عَلَى عَاتِقِهِ کَمَا لَمْ یَزَلْ یَفْعَلُ بِکُمَا ثُمَّ مَرِضَتْ وَ مَکَثَتْ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً ثُمَّ دَعَتْ أُمَّ أَیْمَنَ وَ أَسْمَاءَ بِنْتَ عُمَیْسٍ وَ عَلِیّاً (ع) وَ أَوْصَتْ إِلَى عَلِیٍّ بِثَلَاثٍ ۱٫ أَنْ یَتَزَوَّجَ بِابْنَهِ أُخْتِهَا أُمَامَهَ لِحُبِّهَا أَوْلَادَهَا ۲٫ وَ أَنْ یَتَّخِذَ نَعْشاً لِأَنَّهَا کَانَتْ رَأَتِ الْمَلَائِکَهَ تَصَوَّرُوا صُورَتَهُ وَ وَصَفَتْهُ لَهُ ۳٫ وَ أَنْ لَا یَشْهَدَ أَحَدٌ جَنَازَتَهَا مِمَّنْ ظَلَمَهَا وَ أَنْ لَا یَتْرُکَ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیْهَا أَحَدٌ مِنْهُم.)
[۲۳] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۴۳ ، صفحه ۲۱۸ (وَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ قَالَ: لَمَّا حَضَرَتْ فَاطِمَهَ اَلْوَفَاهُ بَکَتْ فَقَالَ لَهَا أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ یَا سَیِّدَتِی مَا یُبْکِیکِ قَالَتْ أَبْکِی لِمَا تَلْقَى بَعْدِی فَقَالَ لَهَا لاَ تَبْکِی فَوَ اَللَّهِ إِنَّ ذَلِکِ لَصَغِیرٌ عِنْدِی فِی ذَاتِ اَللَّهِ قَالَ وَ أَوْصَتْهُ أَنْ لاَ یُؤْذِنَ بِهَا اَلشَّیْخَیْنِ فَفَعَلَ)
[۲۴] طرف من الأنباء والمناقب، جلد ۱، صفحه ۳۹۶ (حتّى قال علیّ علیه‌السلام لعمار بن یاسر : وإنّ أعظم ما لقیت من مصیبتها أنّی لمّا وضعتها على المغتسل وجدت ضلعا من أضلاعها مکسورا ، وجنبها قد اسودّ من ضرب السیاط)
پاسخ دهید