«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏»

«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]

«رَبِّ اشْرَحْ لی‏ صَدْری * وَ یَسِّرْ لی‏ أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی‏ * یَفْقَهُوا قَوْلی‏».[۲]

«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]

مقدّمه

هدیه به پیشگاهِ باعظمتِ حضرت ختمی‌مرتبت صلی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت مکرّم ایشان سلام الله علیهم أجمعین، علی الخصوص امیرالمؤمنین علیه أفضل صلوات المصلّین، صدیقه طاهره سلام الله علیها صلواتی مرحمت بفرمایید.

اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم.

عرض ادب و ارادت و خاکساری و التجاء و استغاثه به محضر پُرخیر و برکتِ حضرت بقیّه الله الأعظم روحی و ارواح من سواه و فداه و عجّل الله تعالی فرجه الشّریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.

اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم.

مرور جلسه‌ی گذشته

جلسه‌ی گذشته به محضر شما عرض کردیم که معارف الهیّه و علوم اسلامی گوناگون و مختلف هستند، احکام شرعی، اخلاق، عقاید، سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، که سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را اندکی توضیح دادیم، سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین جهات چندجنبه‌ای دارد، در این سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هم عقاید هست، هم اخلاق هست، هم ارتباط روحی و عاطفی هست؛ محرم یک طیف موضوع دارد، ادعیه‌ی زاکیه‌ای که از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین رسیده است که دریا و گنجینه‌ی معارف است، قرآن کریم که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه درباره‌ی محتوای آن می‌فرماید «گنج بی‌انتهاست».

اما در بین همه‌ی این‌ها یک موضوع و مناسبت هست که نسبت به همه تفاوت دارد، خیلی حساس است، و این موضوع باعث شده است که واکنش‌های متفاوتی روی آن دیده شود.

اگر کسی از اخلاق سخن بگوید، از خوش‌خلقی، از امانتداری، از صداقت، مسلمان و غیرمسلمان در این زمینه بحثی ندارند. اگر از حق مردم گفته بشود، اگر از انصاف گفته بشود، اگر از همسرداری یا مدارا گفته بشود، کسی اختلافی ندارد.

اگر کسی در میان مسلمین قرآن بخواند و همین ترجمه‌ی ظاهری را کند، تقریباً اختلافی بین مذاهب نیست. در فقه هم که اختلاف هست، چون موضوع اجتهادی است، بنحوی این اختلاف حل شده است. حتّی بین مراجع ما هم اختلاف هست، دیگر چه برسد به مذاهب مختلف. نمونه‌ی بارز این موضوع رؤیت هلالِ اول ماه مبارک رمضان و اول ماه شوال است، که ممکن بود بعضی اوقات اختلافی پیش بیاید، اما الآن دیگر مردم عادت کرده‌اند. یک نفر می‌گوید مرجع من دستور داده است که امروز روزه بگیرم، به او «التماس دعا» می‌گوییم، دیگری هم می‌گوید مرجع من دستور داده است که امروز افطار کنم، به او هم «التماس دعا» می‌گوییم. چون هر دو قربه الی الله به حجّت خود عمل می‌کنند.

در همه‌ی این معارف، آن موضوعی که به فاطمیه مربوط است، با همه‌ی این‌ها تفاوت دارد.

اصلاً اگر در جهان اسلام اکثریت باخبر بشود که شما امشب در جلسه‌ی فاطمیه شرکت کرده‌اید، نسبت به شما غضب پیدا می‌کنند، ممکن است با شما هم‌غذا نشوند، اگر روی خودتان را برگردانید چیزهایی پشت سر شما بگویند. نه اینکه آدم‌های بدی هستند، بلکه چون رفتارِ شما را بشدّت ضدّ فکر خودشان می‌دانند و شما را توهین‌کننده به فکر خودشان می‌دانند. یک جهت حساسیت این موضوع هم همین است.

آن کسی که از نظر آن‌ها قوام و ستون معارف اسلامی است، در نگاه فاطمیه «رئیس منافقان» است.

ما و مسیحی‌ها هیچ مشکلی نداریم، چون حضرت عیسی بن مریم و مادر ایشان سلام الله علیهما را دوست داریم، ولی مسیحیان هم در حالت عادی می‌گویند این‌ها به پیامبر دیگری معتقد هستند؛ این موضوع با اینکه ما قومی را پیدا کنیم که پیغمبر یک دین را نعوذبالله ابلیس بدانند تفاوت دارد. مسلّماً آن مجموعه و آن مکتب حساس می‌شوند، دیگر موضوع از اختلاف می‌گذرد و از حساسیت عبور می‌کند. اینجا دیگر اخلاق هم زیر پا گذاشته می‌شود، جنگ و دعوا و یقه‌کشی رخ می‌دهد.

روی این موضوع می‌توان چند واکنش داشت، یک واکنش آن واکنشی بود که عرض کردم، که مرحوم آیت الله مصباح در ابتدا فرموده بود که اصلاً این بحث را مطرح نکنیم و کنار بگذاریم.

واقعاً اگر یک بحثِ اختلافی در این سطح حساس که اگر فقط باخبر بشوند که گروهی وجود دارند که برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مجلس برگزار می‌کنند، اینطور دیگران را بهم بریزد… چون می‌بینند که شما نسبت به رأس مقدّساتشان بغض دارید، پس این موضوع طبیعی است که حساس هستند. اولین واکنشی که به ذهن می‌رسد این است که اصلاً این بحث‌ها را کنار بگذاریم.

منتها واضح است که این واکنش واکنشِ دقیقِ درستی نیست، چرا؟ چون اگر این مسئله قابل کنارگذاشتن و مصالحه و مذاکره بود، توقع این بود که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این مسئله را کنار بگذارند و اینطور جامعه‌ی اسلامی را دچارِ صدپارگی نکنند.

اگر کسی بیاید و به من بگوید که این حرف‌ها را نزن، مثلاً الآن به مصلحت نیست…

چرا باید حقیقتِ فاطمیه را بدانیم؟

ما جلسه‌ی گذشته توضیح دادیم، الآن هم اشاره می‌کنم که اگر منظور این است که بعد از گفتگو راجع به این محتوای مهم فاطمیه، نتیجه این باشد که ما بخواهیم برویم و یقه‌ی مسلمین را پاره کنیم و درگیر بشویم و نعوذبالله فحاشی کنیم و بی‌احترامی یا بی‌محبتی کنیم، یا سرنوشت مسلمین از مذاهب دیگر برای ما بی‌تفاوت باشد، این حتماً واکنشِ غلطی است.

اما اینکه ما بالاخره باید حقیقت را بدانیم یا نه؟

اگر این از آن سنخ حقایقِ درجه‌ی سه‌ی قابل مصالحه بود، اولین توقع این بود که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از این موضوع بگذرند! اگر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از این موضوع می‌گذشتند که اصلاً این حرف‌ها به من و شما نمی‌رسید و موضوع تمام می‌شد. اما حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این کار را نکرده‌اند. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دستور ندادند که شما در خانه بنشینید. بعد هم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها جان خود و جان فرزند خود را در این راه داده است!

تحلیل رفتار حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر اساس حدیث متواتر

ما روایتی داریم، برادران غیرشیعه هم این روایت را دارند، بعنوان مثال در «صحیح بخاری» آمده است.

اگر کسی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را یک زن معمولی بداند… ما نمی‌دانیم… ولی فرض کنید که اگر کسی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را یک مسلمانِ خوبِ معمولی بداند، با این حال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم خبری به او فرموده است که اگر زنِ معمولی هم بود، ایشان باید خیلی ملاحظه می‌کرد. یعنی بعد از آن ملاحظه‌ها اینطور رفتار کرده است.

الآن من اینجا نشسته‌ام و مثلاً فرض بفرمایید که بدهکار هستم، مثلاً خدای نکرده پشت سرِ کسی حرف زده‌ام. یک نفر از طرف امام زمان ارواحنا فداه تشریف بیاورد و به من بفرماید که آقا فرموده‌اند که شما چند روز دیگر از این دنیا خواهید رفت.

من که عصمت و علم ندارم، اما الآن علمی بدست من رسید؛ رفتار طبیعی این است که بروم و بدهی‌های خود را از هر حیثی که هست پرداخت کنم.

این روایت را بخاری و مسلم نقل کرده است، ما هم داریم، که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم مطلبی در گوش زهرای مرضیه سلام الله علیها فرمود، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها گریه کرد. بعد عبارت دیگری فرمود، بعد دیدند صدیقه طاهره سلام الله علیها لبخند زد.

عایشه رفت و از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها پرسید: پیامبر چه گفت؟

زهرای مرضیه سلام الله علیها فرمود که من راز پیغمبر را فاش نمی‌کنم.

خود این جمله یک طعن بود، چون قرآن کریم هم اواخر عمر شریف رسول خدا، در سوره مبارکه تحریم نشان داد که ایشان و خانم دیگری از همسران پیغمبر، اسرار نبوّت را به دشمنان خدا فاش می‌کردند، یعنی بنحوی جاسوسی می‌کردند. این دیگر صریح قرآن کریم است و نمی‌شود با آن کاری کرد.

اصلاً این مثال را عرض کردم که بگویم گاهی قرآن کریم یک مسئله‌ای که ظاهراً حساس است را جزو آیات آورده است و نمی‌شود تا روز قیامت با آن کاری کرد.

چرا قرآن کریم در اینجا اینطور آبروی یک نفر را برده است؟

مسلمین با یکدیگر زیاد اختلاف نظر دارند، اما بر سر این موضوع که این خانم جاسوسِ فاش‌کننده‌ی اسرار چه کسی بوده است، اختلافی ندارند! در این موضوع هیچ اختلافی بین مسلمین نیست.

چرا قرآن کریم این موضوع را فاش کرده است؟ پس معلوم است که موضوع قابل پنهان‌کاری نبوده است، چون به هدایت امّت آسیب می‌رساند.

آنجا هم صدیقه طاهره سلام الله علیها طعنی زدند و فرمودند که من سرّ پدرم را فاش نمی‌کنم.

بعد که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از دنیا رفت، دوباره به سراغ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها رفتند و از ایشان پرسیدند که چرا شما گریه کردند و بعد خندیدید؟

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند که پدرم به من فرمود که من بزودی از این دنیا می‌روم.

فراق پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، برای ما قابل درک نیست. وابستگیِ روحی و عاطفیِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم برای ما قابل درک نیست. نمی‌توانستند فراق یکدیگر را تحمّل کنند. وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را به سفر می‌فرستاد هم بی‌تاب می‌شد. این موضوع برای ما قابل درک نیست. چون ما ندیده هستیم.

اگر زمانی کسی امام زمان ارواحنا فداه را ببیند، دیگر نمی‌تواند بعد از آن فراق و غیبت را تحمّل کند. الآن من اصلاً یک گیجی دارم که نمی‌دانم او کیست و چه عظمتی دارد، برای همین هم در غیبتِ او خیلی اذیت نیستم.

مانند غذایی که کسی هیچ فهمی از طعم و تصویر و نام آن ندارد، مسلّماً انسان هوسِ این غذا را هم ندارد. اما اگر انسان غذایی را چشیده باشید هوس می‌کند. اگر خدای نکرده مادری از دنیا برود، فرزند او دلش برای محبّت مادر تنگ می‌شود، کسی که این حس را نچشیده است که نمی‌داند او چه می‌گوید.

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمود: پدرم فرمود که من بزودی از دنیا می‌روم، من هم گریه کردم. بعد به من فرمود «إِنَّکِ أَوَّلُ أَهْلِ بَیْتِی لَحَاقًا بِی»،[۴] تو اولین نفر از این پنج تن هستی که به من ملحق می‌شوی. من لبخند زدم که فراق پدرم برای من طولانی نیست.

کسی که پدرش پیغمبر است و به او فرموده است که «بزودی به من ملحق می‌شوی»، مسلّماً باید خیلی مراقبت کند. چرا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ملاحظه‌ی این اختلاف را نکرد؟

چون اینجا سکوت راجع به این اختلاف برابرِ نفی نبوّت و انهدام دین بود، یعنی از بین رفتنِ زحماتِ بیست و سه ساله‌ی پیغمبر، یعنی بهم خوردنِ عاقبتِ بشریت، اصلاً جای سکوت و مذاکره و مداهنه حساب و کتاب نبود.

لذا عجیب است که اگر کسی این رفتار حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را ببیند و بعد تجویز کند و بگوید کلاً از این موضوع منصرف شوید!

این حرف، اولین طعن به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.

فاطمیه قابل کنار گذاشتن نیست

مجدداً تکرار می‌کنم که منظور من این است که با توجه به این مباحث و مفاهیم که کم کم وارد آن می‌شویم، فعلاً در مقدّمه هستیم و راجع به ماهیت فاطمیه گفتگو می‌کنیم.

اگر کسی بگوید این موضوع نباید منجر به دعوای بین مسلمین و گروه‌ها بشود، می‌گوییم حتماً همینطور است و نباید این اتفاق رخ بدهد. اما اینکه بخواهد اصل موضوع گذاشته شود، اول ناخواسته طعنی به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، کمااینکه مرحوم آیت الله مصباح هم می‌فرماید که حساب و کتاب کردم و دیدم اینطور که نمی‌شود حقیقت را قربانی کرد!

آیا این حقیقت باید به دیگران برسد یا نه؟ آیا این موضوع جزو مسائلِ فرعیِ بی‌ارزش است یا نه؟ نخیر! امّ المباحث است، اصل دین است، خودِ نبوّت است.

اصلاً یکی از اشتباهاتِ تبلیغاتیِ شیعیان این بوده است که خیال کرده‌اند موضوع حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اصالتاً بر سرِ ولایتِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، اینطور نیست، موضوع اصالتاً بر سرِ نبوّت است! و این بزرگواران چون مدافعِ نبوّت بودند در این دردسر افتادند.

اینطور اصل دین از بین می‌رود، صدیقه طاهره سلام الله علیها هم در آن خطبه می‌فرماید: «سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ»،[۵] نه «سَمَلَ جِلبابُ التَشَیُّع»! نفرمود تشیّع آسیب خورد، فرمود «سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ» دین از بین رفت!

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم با این همه خون دل، بیست و سه سال زحمت کشیده است که یک اسلام و هدایتی برقرار کند، آن هم یک دین ختمی که قرار است تا قیامت ادامه پیدا کند؛ اگر کسی این دین را ناکار کند، یعنی گمراهیِ همه‌ی نسل‌ها و نابود شدنِ همه‌ی پیغمبریِ پیغمبر. اینجا جای شوخی نیست.

اگر کسی خیال کند نبوّت یک چیزی است و ولایت یک چیز دیگری است، آنوقت به یک چیز فرعی تبدیل می‌شود.

اولین کسی که اجازه نداد این موضوع فراموش شود، خودِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بود، برای این موضوع هم خیلی هزینه داده‌اند، فرزند داده‌اند، تنِ مبارک خود را دادند، فراق با امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را تحمّل کردند، فراق فرزندان خود را تحمّل کردند، این همه آسیب خوردند.

یعنی وقتی کسی در ابتدا می‌پرسد «فاطمیه چیست؟»، باید چیزی بگویید که بر خلاف نستجیربالله عقلِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نباشد، آن کسی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم او را آنطور تجلیل کرده است، آن کسی که اراده‌ی او اراده‌ی خدا شده است، یعنی آنچه اراده می‌کند همان چیزی است که خدای متعال اراده کرده است، ایشان نگذشت، چرا نگذشت؟

این همان چیزی است که انبیاء برای آن گذشت نمی‌کردند.

ما وحدت‌طلب‌تر و اهل مداراتر از انبیاء علیهم السلام که نداریم، پس چرا وقتی پیغمبری می‌آید درگیری می‌شود؟ بین حضرت موسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام، و فرعون درگیری شد، بین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، و این غزواتی که رخ داد. چرا نمی‌گذشتند؟ چون اگر می‌گذشتند یعنی باید نبوّت را کنار می‌گذاشتند، یعنی امّت بیچاره و بدبخت شود. اینجا جای گذشتن نیست، این کار، خودِ «اسلام» است.

لذا عجیب است که اگر کسی چنین تجویزی کن، البته به خدمت شما عرض می‌کنم که این تجویز را می‌کنند. هم این تجویز را می‌کنند، هم بودجه دارند که این تجویز را کنند، هم به که کسی این تجویز را قبول نداشته باشد فشار می‌آورند. عدّه‌ی کم‌شمارِ پُرقدرتی به دنبالِ حذفِ فاطمیه هستند. گویی فاطمیه یک مسئله‌ی مستحبی است، ولو مهم است. یعنی می‌گویند مانند تسبیحات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بعد از نماز است، اگر کسی نخواند هم باعث باطل شدن نماز نمی‌شود.

می‌گویند خوب است ولی فعلاً آن را کنار بگذارید، ما موضوعات مهم‌تری هم داریم، جهان اسلام مسائلِ مهم‌تری هم دارد!

نکته اینجاست که اگر فاطمیه را کنار بگذارید، دیگر جهان اسلامی در کار نیست!

فاطمیه قابل کنار گذاشتن نیست.

اگر کسی در خیابان به ما بگوید یا انگشتر خودت را بده، یا تو را خواهم کشت، عقل می‌گوید انگشتر خود را بدهم، چون نباید بخاطر یک انگشتر بمیرم. اگر شما ببینید من بخاطر اینکه دزد انگشتر مرا نبرد، خودم و فرزند خودم را به کشتن داده‌ام چه می‌گویید؟

اگر موضوع فاطمیه هم مانند این انگشتر بود، آنوقت تنقیص صدیقه طاهره سلام الله علیها بود، چون حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها کوتاه نیامد. اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هم تا جایی که توانستند اجازه ندادند این موضوع فراموش شود.

به نظر شما چرا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مظلوم شده است؟ برای اینکه دین از بین نرود. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که این همه صبر کرده است و سختی‌های عجیب تحمّل کرده است، در این موضوع همسر او کشته شده است!

ان شاء الله خدای متعال معاویه را لعنت کند که این طعن را به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه زده است، در نامه‌ای به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌گوید: تو چادر به سر خانه‌نشینِ بیت خودت کردی و از این خانه به آن خانه بردی… ان شاء الله خدای متعال لحظه به لحظه به عذاب معاویه بیفزاید.

چرا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه این کار را کرده است؟ یک انسان عادی هم بر سرِ موضوعی مانند این انگشتر که این کار را نمی‌کند که همسرِ خود را از درِ خانه‌ی این انصاری به درِ خانه‌ی آن مهاجری ببرد، پس لابد این یک موضوع مهمّی بوده است.

آن کسی که می‌گوید این مسائل را رها کنید و ما مسائل اصلی داریم، این شخص اول صدیقه طاهره سلام الله علیها را تنقیص می‌کند، یعنی می‌گوید او بخاطر یک مسئله‌ی فرعی جان خود را داده است. چون اگر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها زنده می‌ماند چقدر به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه کمک می‌کرد؟

حتّی کسی زمانی در نماز جمعه گفته بود که این مسائل اختلافاتِ تمام‌شده است، این مسائل را رها کنید.

اولِ این حرف، تنقیصِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است که برای مسئله‌ای که اگر مدّتی صبر می‌کرد و آن مسئله حل می‌شد، و جهان اسلام با خوبی و خوشی در مسیر سعادت در حرکت بود، خود را به کشتن داد.

اگر موضوع فاطمیه اینطور بود که اول تنقیص به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است، چون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌داند برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه سخت است.

ان شاء الله خدای متعال برای کسی نیاورد که به چنین ابتلایی دچار شود که در مقابل چشم او به همسرش اهانت کنند و او مجبور شود صبر کند، آن هم أشجع الناس!

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دستورِ مستقیم داد که «یَا عَلِیُّ اُنْفُذْ لِمَا أَمَرَتْکَ بِهِ فَاطِمَهُ»[۶] دستورات فاطمه را اطاعت کن.

علّتِ این دستور چه بود؟ این بود که تحمّلِ این موضوع سخت و مشکل بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دستور داد که تحمّل کن. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم به امر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اطاعت کرد. یعنی غیر از اینکه عقل حضرت هم چنین می‌گفت و آیات قرآن کریم هم چنین می‌گفت، بصورت خاص و مستقیم، دستورِ نبی اکرم را هم داشت.

ولی پیغمبر نفرمود که اگر چنین اتفاقی رخ داد در خانه بنشینید و رها کنید.

این واقعاً خیلی عجیب است که بعضی‌ها خودشان را عاقل‌تر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می‌پندارند!

گاهی ممکن است که نتوانند موضوع را تحلیل کنند، اما وقتی نمی‌توانی تحلیل کنی، بیهوده حرف هم نزنید!

طرف می‌گوید: «ما موضوعات اصلی‌تری هم داریم».

باید به چنین شخصی گفت که اول بگو فاطمیه چیست، بعد بگو موضوعات اصلی‌تر چیست!

اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین چقدر اهلِ رواداری هستند؟ اصلاً مانند اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در رواداری و تحمّل وجود ندارد. طرف آمده و فحش داده است، حضرت فرمود که ظاهراً غریب هستی و تازه از سفر آمده‌ای، به خانه‌ی من بیا که میهمان من هستی!

راوی می‌گوید از شام حرکت کردم تا بیایم و در میان جمع به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه فحش بدهم. امام حسن مجتبی صلوات الله علیه هم می‌دانست که این آدم فریب خورده است. وقتی او آمد هم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فحش داد و هم به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه. می‌گوید با آنکه من بلند گفتم، انگار امام حسن مجتبی صلوات الله علیه اصلاً نشنید! بعد مرا نگاه کرد و فرمود: ظاهراً از راه دور آمده‌ای. دست مرا گرفت و فرمود: تا زمانی که در مدینه هستی میهمان من هستی. وقتی در حال برگشتن بودم دیدم هیچ کسی را به اندازه‌ی امام حسن مجتبی صلوات الله علیه دوست ندارم.

اصلاً اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین اسوه‌ی این گذشت کردن‌ها هستند.

یکی از اقوام امام سجّاد علیه السلام نزد حضرت آمد و فحش داد، حضرت سکوت کرد. او مریض‌احوال بود و حضرت او را تحمّل کرد. وقتی به خانه‌ی خود رفت، حضرت بلند شد که به خانه‌ی او برود. از حضرت پرسیدند: به کجا می‌روید؟ حضرت فرمودند: این شخص مریض‌احوال است، به عیادت او می‌روم.

وقتی امام سجّاد نزدیکِ خانه‌ی آن فرد شد، به آن شخص هتاک اطلاع دادند. او خیال کرد که حضرت برای جبران کار بد او آمده است. وقتی خواست دوباره فحاشی کند، حضرت فرمود: صبر کن! نمی‌ارزد که ما با یکدیگر دعوا کنیم. اگر این حرف‌هایی که در مورد من و پدر و مادرم زدی درست بود، ان شاء الله خدای متعال ما را ببخشد، اگر هم اینطور نبود ان شاء الله خدای متعال تو را ببخشد!

اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در دنیا اسوه‌ی این گذشت‌ها هستند.

یکی از مخالفین اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، یعنی پسرِ طلحه، که در جمل کشته شد، مریض شد، امام سجّاد علیه السلام به عیادت او رفت. همینکه امام سجّاد علیه السلام را دید گریه کرد، حضرت فرمودند: برای چه گریه می‌کنی؟ عرض کرد: آقا! بدهی من زیاد است.

امام سجّاد علیه السلام به این آدمی که جزو مخالفین بود نفرمود چقدر بدهی داری، بلکه فرمود: بدهی تو با من! بعد فرمود: بدهی تو چقدر هست؟

این کارِ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است، «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا».[۷]

وقتی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در جایی گذشت نکرده‌اند، انسان باید احتمال بدهد که اینجا یک مسئله‌ی عادی نیست، وگرنه نیاز نیست کسی به این بزرگواران تذکّر بدهد!

اگر کسی به ما هم تذکّر بدهد و بگوید «این مباحث را رها کنید»، این همان است که بگوید در آنجا هم رها کنید! یعنی می‌شد به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم بگویند رها کن!

لابد از این سنخ نیست.

«فاطمیه» از چه سنخی است؟

اولین نکته این است که «فاطمیه چیست؟».

آیا فاطمیه دعوای دو نامزدِ ریاست جمهوری است که در انتخابات و مناظرات یقه‌ی یکدیگر را پاره می‌کنند؟

حقی نیست؟ واجبی نیست؟ نجات بشریتی نیست؟

آیا فاطمیه به معنای یک رقابتِ بر سرِ قدرت است؟

به شما عرض می‌کنم که بعضی از مذاهب اسلامی، فاطمیه را اینطور می‌بینند.

دو سال و نیم قبل کتابی در عربستان بر علیه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نوشته شد، سه هزار و پانصد صفحه بود. آنجا می‌گوید حضرت زهرا و امیرالمؤمنین می‌دانستند حقی ندارند، منتها گفتند پدر من پیامبر بوده است، اگر به علی خلافت نمی‌رسد، بالاخره باید چیزی به ما بدهند! نستجیربالله العلی العظیم.

اگر فاطمیه راجع به این چیزها بود، باید می‌گفتید موضوع را رها کن.

اینکه می‌شود این بحث را کنار گذاشت، یعنی این بحث راجع به چه چیزی است؟ فاطمیه چیست؟ از چه سنخی است؟

چرا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه این موضوع را فراموش نمی‌کنند؟

این مثال را ببینید، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم اجازه نمی‌دهند این موضوع فراموش بشود، هم می‌فرمایند که از این موضوع نمی‌گذرم.

ما که اخلاقِ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را شنیده‌ایم، دائماً عفو می‌کنند، سهو می‌کنند، وقتی حرّ می‌آید می‌فرمایند «إرفَع رأسَک». همانطور که جلسه‌ی گذشته عرض کردم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین به دنبال این بودند که حتّی دشمنِ خود را هم کمتر بکشند.

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از فدک می‌فرماید

وقتی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به «عثمان بن حنیف» نامه می‌نویسند که در نهج البلاغه بعنوان نامه ۴۵ موجود است… «عثمان بن حنیف» شخصیت بسیار بسیار بسیار مهمّی است، زاهد است، عظیم الشأن است، عالم است، برادر او یعنی «سهل بن حنیف» از او هم مهم‌تر است… «عثمان بن حنیف» در یک میهمانی که ثروتمندان بودند و فقرا حضور نداشتند، حضور پیدا کرد. «عثمان بن حنیف» شأن حکومتی دارد و یک انسان عادی نیست، برای همین حضرت نامه‌ای به او نوشتند و او را توبیخ کردند. اما توجّه بفرمایید که توبیخ در سطحِ خودِ او بود، نه اینکه گناهی کرده است یا رشوه‌ای گرفته است یا وعده‌ای داده است، اصلاً اینطور نیست. او شخصیت خیلی مهمّی است. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از او این توقع را نداشتند. اشکالی که حضرت به او کردند، در سطح خود او بود. برای همین هم حضرت او را عزل نکردند، وگرنه اگر خلافی کرده بود که حضرت او را عزل می‌کردند. خلافِ او در سطح خودش بود، «حَسَنَاتُ اَلْأَبْرَارِ سَیِّئَاتُ اَلْمُقَرَّبِینَ» بود.

آنجا که بحث اصلاً به فاطمیه ربطی نداشت، حضرت فرمودند: به آنجا رفتی، شتاب هم ورزیدی، فقرا هم نبودند، بعد فرمود: «اَلا وَ اِنَّ اِمامَکُمْ قَدِ اکْتَفى مِنْ دُنیاهُ بِطِمْرَیْهِ، وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَیْهِ»، من که امپراطور مسلمین در آن پهنه‌ی گسترده هستم، دو تکه لباس دارم، (که شاید یعنی یک پایین پوش و یک بالاپوش یا دو تکه پارچه)، و دو قرص نان.

با اینکه حضرت چهل هزار دینار، یعنی چهل هزار مثقال طلا، (به پولِ امروز یعنی چهل هزار نیم‌سکه) درآمدِ سالانه‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از باغاتی بود که درست کرده بود، حضرت هم همه‌ی آن‌ها را وقف کرده بود.

زمانی طرف ندارد و ساده است، اما زمانی کسی دارد و دل کَنده است.

حضرت فرمودند: امام شما اینطور است، «اَلا وَ اِنَّکُمْ لاتَقْدِرُونَ عَلى ذلِکَ»، شما نمی‌توانید مانند من باشید و اینقدر سختی بکشید، «وَلکِنْ اَعینُونى بِوَرَع وَ اجْتِهاد وَ عِفَّه وَ سَداد» ولی مرا کمک کنید که دست شما را بگیرم.

بحث این است که ای حاکم مسلمین، ای استاندار مسلمین، تو باید هوای فقرا را داشته باشی، باید ساده‌زیست باشی. ناگهان فرمود: «بَلى کانَتْ فى اَیْدینا فَدَکٌ» بله! یک فدکی داشتیم، «فَشَحَّتْ عَلَیْها نُفُوسُ قَوْم، وَ سَخَتْ عَنْها نُفُوسُ قَوْم آخَرینَ» عدّه‌ای بخل ورزیدند و عدّه‌ای هم با سخاوت فعلاً ندید گرفته‌اند.

الآن این جمله چه ربطی به بحث داشت؟

اگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بتوانند با هر بهانه‌ای اجازه نمی‌دهند که موضوعِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فراموش شود. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در اینجا می‌خواستند بفرمایند که فدک را از ما غصب کردند.

چیزهای دیگری هم از این گزارش پیداست، یکی از آن‌ها این است که نمی‌شود بگویند که فقط مدیریت فدک بدست امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود، چون حضرت در حال بیان اموال خود بودند، نه اختیارِ آن‌ها. معلوم است که فدک هم برای خودشان بود، نه اینکه مدیریت فدک در اختیارشان بوده باشد. وگرنه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که نباید اینجا می‌فرمود، بالاخره امیرالمؤمنین صلوات الله علیه افصحِ عرب است، تاریخ حکیمی مانند امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به خود ندیده است.

حضرت چند مرتبه‌ی دیگر هم این کار را کرده‌اند.

بعد ناگهان عبارتی فرمودند، نکند در ذهن کسی که نامه را می‌خواند این موضوع بیاید که بگوید «عدّه‌ای بخل ورزیدند و ما هم گذشتیم و موضوع تمام شد»، اگر موضوع بر سرِ مسائل مادّی بود، قطعاً امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌گذشت، اما فرمود: «نِعْمَ الْحَکَمُ اللّهُ»، حال ما در اینجا فعلاً صبر کرده‌ایم، ولی قیامت دادخواهی خواهم کرد. یعنی از این موضوع نمی‌گذرم، یعنی این موضوع قابل کوتاه آمدن نیست.

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در بیانِ امام باقر صلوات الله علیه

امام باقر صلوات الله علیه درباره‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرماید: زمانی که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حاکم بود، تا زمانی که مجبور نمی‌شد، از بیت المال حقوق نمی‌گرفت.

اینکه مسئولی حقوق بگیرد ایرادی ندارد، چون از صبح تا شب در حال کار کردن است. ولی حضرت چون درآمد داشتند، تا زمانی که مجبور نمی‌شدند از بیت المال حقوق نمی‌گرفتند.

اما وقتی پول‌ها می‌آمد، وقتی خرماها می‌آمد، خرماها را بین فقرا پخش می‌کرد، خرما جزوِ غوت قالب مردم بود، حضرت خودشان خرماهای وازده و نیمه‌ترشیده را میل می‌کردند! آن هم از خرماهای خودشان، نه از خرماهای بیت المال!

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به مردم گوشت می‌داد، و خود حضرت نان خشکیده میل می‌کرد.

توجّه کنید که حضرت این کار را با پول خود انجام می‌دادند، نه با بیت المال!

زمانی من فکر کردم که اگر من بجای امام باقر علیه السلام بودم، مطلبی می‌گفتم که مردم مبهوت شوند… گاهی انسان خامی می‌کند… اینکه سلطان عالم باشی و حتّی از مال شخصی خودت هم، قسمت خوب را استفاده نکنی…

این آدم می‌فرماید: ولی روز قیامت فدک را دادخواهی می‌کنم.

اولین دادخواهِ روز قیامت

در همین صحیح بخاری نگاه کنید، حضرت فرمودند: «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو»[۸]…

وقتی کسی را خیلی اذیّت کنند و مظلومیت او به حدّ اعلی برسد، روی زانوی خود بلند می‌شود و فریاد می‌زند، به این شخص «جاثیه» می‌گویند. این شخص به زانو درآمده است.

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو»، اولین کسی که روز قیامت در دادگاه الهی روی دو زانوی خود بلند می‌شود و فریاد می‌زند، من هستم… «أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو بَیْنَ یَدَیِ الرَّحْمَنِ لِلْخُصُومَهِ یَوْمَ القِیَامَهِ»، اولین کسی که روز قیامت دادخواهی خواهد کرد من هستم.

این چه موضوعی است؟ آیا این موضوع مانند کاندیداتوری است؟ آیا صرفاً بر سرِ یک تکه زمین است؟ آیا قابل مذاکره است که بگوییم رهایش کنید؟ بعد معنای این «اول» چیست؟

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که بظاهر اولین مخلوق نیست، بظاهر اولین مظلوم هم نیست، به ظاهر و تقدّم و تأخر زمانی اولین مظلوم «هابیل» است، به لحاظ تقدّم و تأخر زمانی آنقدر «یَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ حَقٍّ»،[۹] آنقدر انبیاء را کشته‌اند، «بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ»،[۱۰] تا اسلام رسید. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در دارِ دنیا قطعاً از نظر زمانی اول نیستند، این «اول» تقدّم رُتبی است، یعنی بزرگترین حقی که غصب شده است. «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو» یعنی بزرگترین حقی که غصب شده، از من غصب شده است.

آن چه حقی است؟

برای پدر این سخت‌تر است که ماشین او را بدزدند، یا فرزند او را گمراه کنند؟

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پدرِ عالم است، جریانی در حالِ از بین بردنِ بیست و سه سال زحمات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود، برای اینکه این هم از بین نرود، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه همسر و پسر خود را هم تقدیم حضرت حق کرد.

در روایت دیگری از امام صادق علیه الصلاه و السلام هست که موضوع دادگاهی را هم معلوم می‌کند، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند اولین کسی که روی دو زانوی خود بلند می‌شود و فریاد می‌زند، من هستم. امام صادق علیه السلام در روایتی فرمود که موضوع اولین دادگاهی عالم حضرت محسن علیه السلام است.

این دو روایت را کنار یکدیگر بگذارید. اولین شاکی روز قیامت من هستم، یعنی بزرگترین حق، حق من غصب شده است…

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «أَوَّلُ مَنْ یُحْکَمُ فِیهِ مُحَسِّنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ»،[۱۱] اولین دادگاه روز قیامت برای حضرت محسن علیه السلام است.

خدای متعال به ما منّت گذاشته است که نسیان پیدا می‌کنیم.

اگر خدای نکرده داغ ببینید، حال انسان در هفته‌ی بعد و شش ماه بعد و سه سال بعد و سی سال بعد تفاوت دارد، اما امام…

بعضی از مجتهدهای ما وقتی می‌خواستند عمل جراحی کنند، احتیاط می‌کردند که نباید به حالتِ اغماء بروند و نباید هوش و حواس‌شان آسیب بخورد، بدون بیهوشی عمل می‌کردند. این کارِ هر کسی نیست. در این غزّه هم وقتی چیزی نبود بعضی از جوان‌ها با ذکر پیش می‌رفتند. این موضوع برای علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه و بعضی از بزرگان دیگر نقل شده است، چه برسد به معصوم!

آن روزی که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را روی زمین را می‌کشیدند و می‌دید که بین در و دیوار چه می‌گذرد، تا روزی که به سرِ مبارک حضرت ضربه اصابت کرد، حالِ ایشان ذرّه‌ای تفاوت پیدا نکرده بود، چون نسیانِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه صفر بود.

اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین اجازه نمی‌دادند مسئله‌ی فاطمیه فراموش شود

ان شاء الله جلوتر عرض می‌کنم که موضوع فاطمیه چیست، چرا فاطمیه حقیقتِ اسلام است، چرا فاطمیه خود اسلام است.

اگر در جنگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم زنده بود، کفّار در حال حمله کردن بودند، کفّار هم بالای سرِ پیامبر بودند و شمشیرها را بالا آورده بودند و در حال ضربه زدند بودند، آیا دیوانه‌ای پیدا می‌شد که به پیامبر بگوید «کوتاه بیایید»؟ اینجا اصلاً جای کوتاه آمدن نیست، اگر کوتاه بیایند که آن‌ها می‌زنند و کار تمام است.

اگر غیر از این باشد، شما باید بگویید که چرا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه کوتاه نیامدند؟ اتفاقاً همین امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بیشتر از همه بقیه را تحمّل کرد و به ما هم یاد داد. تحمّلِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از امام حسن مجتبی صلوات الله علیه بیشتر است.

امام حسن مجتبی صلوات الله علیه رفتاری کرده‌اند که معلوم است امیرالمؤمنین صلوات الله علیه خیلی اذیت می‌شدند ولی به زبان نمی‌آوردند. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در این مدینه می‌رفت و می‌آمد، مغیره‌ی ملعون هم راه می‌رفت، فلانی و فلانی هم بودند، و گزارشی نداریم که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نسبت به این‌ها یادآوری کرده باشد، حضرت تحمّل می‌کرد.

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اهلِ تحمّل بود، اما نباید اصلِ موضوع فراموش می‌شد.

روزی مغیره ملعون آمد و طعنی به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه زد، امام حسن مجتبی صلوات الله علیه فرمودند: دهان خودت را بزن، «أَنْتَ اَلَّذِی ضَرَبْتَ فَاطِمَهَ بِنْتَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»،[۱۲] من آن روزی فراموش نکرده‌ام…

این موضوع نشان می‌دهد امیرالمؤمنین صلوات الله علیه تحمّل می‌کند و لازم نیست کسی به حضرت تذکّر بدهد و بگوید تحمّل کن.

اصلِ موضوع، اصلِ دین بود، که به آن خواهیم پرداخت.

مسلماً نباید دعوا کرد و یقه کشید، مخصوصاً ما چهارده قرن بعد از آن موضوع، چرا باید یقه‌ی مردم را بگیریم؟ اگر خیلی عرضه داریم دعا کنیم، تلاش کنیم، فعالیت کنیم تا حقیقت برایشان روشن شود.

وقتی می‌خواهی حقیقت برای کسی روشن بشود، نباید لج او را درآورید، نباید اعصاب او را خرد کنید، همه‌ی این‌ها سرِ جای خود؛ اما بالاخره ما باید بدانیم که چه اتفاقی رخ داده است، بالاخره آیا اسوه بوده‌اند یا نه؟ «وَالمَثَلُ الأعلَی» اسوه بودند، الگوی اعلی هم بودند. اجازه نداده‌اند این یک موضوع فراموش شود.

جنگِ بی‌وقفه

آن جنگی که یک طرف آن صدیقه طاهره سلام الله علیها بود و دیگرانی هم در طرف مقابل، تا همین امروز، حتّی یک ثانیه هم متوقف نشده است.

من همین امسال چند نمایشگاه بین المللی شرکت کردم، در همه‌ی این نمایشگاه‌ها کتاب بر علیه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هست! اگر آن کتب را بخوانید، در آن‌ها نوشته‌اند که حتّی علی هم راستگو بودن او را قبول نداشت! دیگر باید چه چیزی پلیدتر و بی‌ادبانه‌تر از این گفت؟

از همان روز اول هم طرف آمد و گفت «وَاللَّهِ مَا مِنْ أَحَدٍ أَحَبَّ إِلَیْنَا مِنْ أَبِیکِ، وَمَا مِنْ أَحَدٍ أَحَبَّ إِلَیْنَا بَعْدَ أَبِیکِ مِنْکِ»[۱۳] ما تو را خیلی دوست دارم و تو بعد از پدرت محبوب‌ترین فردِ امّت هستی. اما چون در حال انجام خلاف هستید، می‌خواهیم خانه را بر روی سر شما آتش بزنیم!

یعنی از روز اول گفتند ما شما را دوست داریم، معلوم بود که باید چنین می‌گفتند، کسی جرأت نداشت بگوید که من حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را دوست ندارم، چون در اینصورت متّهم به «نفاق» می‌شد، برای همین می‌گفتند ما شما را دوست داریم ولی مصلحت امّت ایجاب می‌کند که چنین عمل کنیم!

هارون نزد قبر مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمد و عرض کرد: یا رسول الله! فدای شما بشوم، چکار کنم که این نوه‌ی شما (موسی بن جعفر) در حال اختلاف بین امّت است، مجبور هستم که او را دستگیر کنم و به زندان بیندازم.

مسلّماً نمی‌گفت من دشمن او هستم، بلکه می‌گوید «این کار بخاطر مصلحت امّت است».

وقتی فرعون هم می‌خواست با حضرت موسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام درگیر شود به مردم گفت: اگر او بیاید کشاورزی‌های شما خراب می‌شود، مصلحت نیست که به سراغ دین موسی برویم، چون در اینصورت نسلِ ما منقطع می‌شود و منقرض می‌شویم.

همیشه این ادبیات بوده است و ادامه دارد، هزار و چهارصد سال است که ادامه دارد، و خدا می‌داند اگر کسی برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مجلسی برگزار کند، در مجلسی حرف بزند، در مجلسی شرکت کند، حداقل جزو سیاهی لشکرِ لشکر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیهاست. آن حقیقتی که او بدنبال این بود که فراموش نشود را بر سرِ دست گرفته است که فراموش نشود.

روضه و توسّل

هر کسی در این عالم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را بشناسد و به زمین بخورد، «یا علی» می‌گوید…

راوی می‌گوید با دوست خود در حال رفتن به زیارت حضرت صادق علیه الصلاه و السلام می‌رفتیم، دوست من محتضر شد…

در آن دوره سفر طولانی بود، از این شهر به آن شهر بصورت پیاده، گرما و بیابان و…

این شخص محتضر شد و دید که دیگر امیدی به زیارت امام صادق علیه السلام ندارد، یک دستِ خود را بلند کرد و گفت: «بَسَطهُ یَدِی إلَیکَ یَا أمیرَالمُؤمِنِین»… من این دستم را به سمت تو دراز کردم، دیگر جانی در بدن ندارم که چیز دیگری بگویم… و افتاد…

حال اطرافیان خیلی خراب شد و او را در همان دفن کردند، با دلِ شکسته‌ای وارد مدینه شدند و به زیارت حضرت صادق صلوات الله علیه رفتند.

وقتی احوالپرسی کردند، عرض کردند: آقا جان! ما عزادار هم هستیم، دوستی داشتیم که دلِ او برای شما تنگ شده بود، چقدر راه آمد و سختی کشید، نرسیده به مدینه محتضر شد و توان او تمام شد، دست خود را بلند کرد و عرض کرد: «بَسَطهُ یَدِی إلَیکَ یَا أمیرَالمُؤمِنِین»…

می‌گوید تا این مطلب را عرض کردم، انگار امام صادق علیه السلام ضربه‌ای به پیشانی خود زدند… دیدم حضرت خیلی منقلب شدند… وقتی این صحنه را دیدیم خارج شدیم و از گفتنِ این موضوع پشیمان شدیم… قدری دور شده بودیم که خادم حضرت ما را صدا کرد و فرمود: برگردید.

برگشتیم، همینکه حضرت ما را دیدند فرمودند: بخدا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دست او را گرفت…

یعنی هم دل من برای آن شیعه سوخت و هم به این موضوع ملتفت شدم که عاقبت او چه شد…

در این عالم هر کسی زمین بخورد «یا علی» می‌گوید، و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم دست‌گیر است…

ائمه‌ی ما اینطور هستند که اگر دشمنشان هم آن‌ها را واقعاً از سرِ بی‌پناهی صدا بزنند، دستشان را می‌گیرند… آن کسی که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بیشتر از همه دوست داشت دست او را بگیرد، وقتی به زمین افتاد رویش نشد «یا امیرالمؤمنین» بگوید…

نه او رویش شد، نه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه توانست بیاید دستِ او را بگیرد…

وقتی تحت فشارِ بینِ در و دیوار قرار گرفت، اول صیحه‌ای زد…

شاعری می‌گوید: هر کسی برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها گریه کرده است، شنیده است که دردی بر او وارد شد، فرزندان او هم که در آن صحنه حضور داشتند، دیدند که دردی بر او وارد شد، اما آن پسری که به دنیا نیامده بود، درد را چشید…

هر اتفاقی برای مادر افتاد، برای او هم افتاد…

وقتی به زمین افتاد فرمود: «یا فِضَّهُ خُذینی»… دل او نیامد که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را صدا بزند… «وَ اللّه لَقَد قُتِلَ مَا فِی اَحْشائی»… پسرم را کشتند…

اینجا اولین مرتبه‌ای بود که مادری برای امام خود از پسرِ خود گذشت، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را صدا نزد که حضرت خجالت نکشند… عروسِ او هم یاد گرفت، وقتی پسر تشنه بود از خیمه بیرون نیامد که سیّدالشّهداء صلوات الله علیه شرمنده نشود… در خیمه بود و حضرت زینب کبری سلام الله علیها این طفل را به سیّدالشّهداء صلوات الله علیه تحویل داد… نخواست حضرت را خجالت بدهد…

سیّدالشّهداء صلوات الله علیه طفل را به وسط میدان برد…

مرحوم آیت الله غروی اصفهانی این مطلب را زبان حال فرموده است، می‌گوید: دیده‌اید که مادر جلو جلو می‌رود، هنوز بچه به دنیا نیامده است، لباس‌های سیسمونی را نگاه می‌کند و برای آن خاطره می‌سازد، وقتی بچه به دنیا می‌آید می‌گوید اگر راه بیفتد اینطور می‌شود، وقتی بچه شیر می‌خورد می‌گوید بزودی به او غذای کمکی می‌دهم و او را از شیر می‌گیرم…

هر کسی طوری فرزند خود را از شیر می‌گیرد… این مادر جلو نیامد که سیّدالشّهداء صلوات الله علیه خجالت نکشد، از شکاف خیمه وسطِ میدان را نگاه کرد و دید که حضرت این بچه را بالا برد و چه اتفاقی افتاد، گفت:

مَا خِلت أنّ السَّهمَ لِلفِطَامِ

حَتّی أرتنِی جَهرَهِ أیامی

فکر می‌کردم تو را با هر چیزی از شیر بگیرم، اما باور نمی‌کردم که تو را با تیر از شیر بگیرم…

[۱]– سوره‌ مبارکه غافر، آیه ۴۴٫

[۲]– سوره‌ مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫

[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫

[۴] صحیح بخاری، جلد ۴، صفحه ۲۰۳ (فَقَالَتْ: أَسَرَّ إِلَیَّ: «إِنَّ جِبْرِیلَ کَانَ یُعَارِضُنِی القُرْآنَ کُلَّ سَنَهٍ مَرَّهً، وَإِنَّهُ عَارَضَنِی العَامَ مَرَّتَیْنِ، وَلاَ أُرَاهُ إِلَّا حَضَرَ أَجَلِی، وَإِنَّکِ أَوَّلُ أَهْلِ بَیْتِی لَحَاقًا بِی». فَبَکَیْتُ، فَقَالَ: «أَمَا تَرْضَیْنَ أَنْ تَکُونِی سَیِّدَهَ نِسَاءِ أَهْلِ الجَنَّهِ، أَوْ نِسَاءِ المُؤْمِنِینَ» فَضَحِکْتُ لِذَلِکَ)

[۵] خطبه فدکیه

[۶] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۲۲ ، صفحه ۴۸۴ (وَ بِالْإِسْنَادِ اَلْمُتَقَدِّمِ عَنْ عِیسَى اَلضَّرِیرِ عَنِ اَلْکَاظِمِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی فَمَا کَانَ بَعْدَ خُرُوجِ اَلْمَلاَئِکَهِ عَنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ فَقَالَ ثُمَّ دَعَا عَلِیّاً وَ فَاطِمَهَ وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ قَالَ لِمَنْ فِی بَیْتِهِ اُخْرُجُوا عَنِّی وَ قَالَ لِأُمِّ سَلَمَهَ کُونِی عَلَى اَلْبَابِ فَلاَ یَقْرَبْهُ أَحَدٌ فَفَلَعَتْ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ اُدْنُ مِنِّی فَدَنَا مِنْهُ فَأَخَذَ بِیَدِ فَاطِمَهَ فَوَضَعَهَا عَلَى صَدْرِهِ طَوِیلاً وَ أَخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ بِیَدِهِ اَلْأُخْرَى فَلَمَّا أَرَادَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْکَلاَمَ غَلَبَتْهُ عَبْرَتُهُ فَلَمْ یَقْدِرْ عَلَى اَلْکَلاَمِ فَبَکَتْ فَاطِمَهُ بُکَاءً شَدِیداً وَ عَلِیٌّ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ لِبُکَاءِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالَتْ فَاطِمَهُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ قَدْ قَطَعْتَ قَلْبِی وَ أَحْرَقْتَ کَبِدِی لِبُکَائِکَ یَا سَیِّدَ اَلنَّبِیِّینَ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ وَ یَا أَمِینَ رَبِّهِ وَ رَسُولَهُ وَ یَا حَبِیبَهُ وَ نَبِیَّهُ مَنْ لِوُلْدِی بَعْدَکَ وَ لِذُلٍّ یَنْزِلُ بِی بَعْدَکَ مَنْ لِعَلِیٍّ أَخِیکَ وَ نَاصِرِ اَلدِّینِ مَنْ لِوَحْیِ اَللَّهِ وَ أَمْرِهِ ثُمَّ بَکَتْ وَ أَکَبَّتْ عَلَى وَجْهِهِ فَقَبَّلَتْهُ وَ أَکَبَّ عَلَیْهِ عَلِیٌّ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمْ فَرَفَعَ رَأْسَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلَیْهِمْ وَ یَدُهَا فِی یَدِهِ فَوَضَعَهَا فِی یَدِ عَلِیٍّ وَ قَالَ لَهُ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ هَذِهِ وَدِیعَهُ اَللَّهِ وَ وَدِیعَهُ رَسُولِهِ مُحَمَّدٍ عِنْدَکَ فَاحْفَظِ اَللَّهَ وَ اِحْفَظْنِی فِیهَا وَ إِنَّکَ لِفَاعِلُهُ یَا عَلِیُّ هَذِهِ وَ اَللَّهِ سَیِّدَهُ نِسَاءِ أَهْلِ اَلْجَنَّهِ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ هَذِهِ وَ اَللَّهِ مَرْیَمُ اَلْکُبْرَى أَمَا وَ اَللَّهِ مَا بَلَغَتْ نَفْسِی هَذَا اَلْمَوْضِعَ حَتَّى سَأَلْتُ اَللَّهَ لَهَا وَ لَکُمْ فَأَعْطَانِی مَا سَأَلْتُهُ یَا عَلِیُّ اُنْفُذْ لِمَا أَمَرَتْکَ بِهِ فَاطِمَهُ فَقَدْ أَمَرْتُهَا بِأَشْیَاءَ أَمَرَ بِهَا جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ اِعْلَمْ یَا عَلِیُّ أَنِّی رَاضٍ عَمَّنْ رَضِیَتْ عَنْهُ اِبْنَتِی فَاطِمَهُ وَ کَذَلِکَ رَبِّی وَ مَلاَئِکَتُهُ یَا عَلِیُّ وَیْلٌ لِمَنْ ظَلَمَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنِ اِبْتَزَّهَا حَقَّهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ هَتَکَ حُرْمَتَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ أَحْرَقَ بَابَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ آذَى خَلِیلَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ شَاقَّهَا وَ بَارَزَهَا اَللَّهُمَّ إِنِّی مِنْهُمْ بَرِیءٌ وَ هُمْ مِنِّی بُرَآءُ ثُمَّ سَمَّاهُمْ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ ضَمَّ فَاطِمَهَ إِلَیْهِ وَ عَلِیّاً وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ قَالَ اَللَّهُمَّ إِنِّی لَهُمْ وَ لِمَنْ شَایَعَهُمْ سِلْمٌ وَ زَعِیمٌ بِأَنَّهُمْ یَدْخُلُونَ اَلْجَنَّهَ وَ عَدُوٌّ وَ حَرْبٌ لِمَنْ عَادَاهُمْ وَ ظَلَمَهُمْ وَ تَقَدَّمَهُمْ أَوْ تَأَخَّرَ عَنْهُمْ وَ عَنْ شِیعَتِهِمْ زَعِیمٌ بِأَنَّهُمْ یَدْخُلُونَ اَلنَّارَ ثُمَّ وَ اَللَّهِ یَا فَاطِمَهُ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى ثُمَّ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى ثُمَّ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى قَالَ عِیسَى فَسَأَلْتُ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ قُلْتُ إِنَّ اَلنَّاسَ قَدْ أَکْثَرُوا فِی أَنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَمَرَ أَبَا بَکْرٍ أَنْ یُصَلِّیَ بِالنَّاسِ ثُمَّ عُمَرَ فَأَطْرَقَ عَنِّی طَوِیلاً ثُمَّ قَالَ لَیْسَ کَمَا ذَکَرُوا وَ لَکِنَّکَ یَا عِیسَى کَثِیرُ اَلْبَحْثِ عَنِ اَلْأُمُورِ وَ لاَ تَرْضَى عَنْهَا إِلاَّ بِکَشْفِهَا فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّمَا أَسْأَلُ عَمَّا أَنْتَفِعُ بِهِ فِی دِینِی وَ أَتَفَقَّهُ مَخَافَهَ أَنْ أَضَلَّ وَ أَنَا لاَ أَدْرِی وَ لَکِنْ مَتَى أَجِدُ مِثْلَکَ یَکْشِفُهَا لِی فَقَالَ إِنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَمَّا ثَقُلَ فِی مَرَضِهِ دَعَا عَلِیّاً فَوَضَعَ رَأْسَهُ فِی حَجْرِهِ وَ أُغْمِیَ عَلَیْهِ وَ حَضَرَتِ اَلصَّلاَهُ فَأُؤْذِنَ بِهَا فَخَرَجَتْ عَائِشَهُ فَقَالَتْ یَا عُمَرُ اُخْرُجْ فَصَلِّ بِالنَّاسِ فَقَالَ أَبُوکِ أَوْلَى بِهَا فَقَالَتْ صَدَقْتَ وَ لَکِنَّهُ رَجُلٌ لَیِّنٌ وَ أَکْرَهُ أَنْ یُوَاثِبَهُ اَلْقَوْمُ فَصَلِّ أَنْتَ فَقَالَ لَهَا عُمَرُ بَلْ یُصَلِّی هُوَ وَ أَنَا أَکْفِیهِ إِنْ وَثَبَ وَاثِبٌ أَوْ تَحَرَّکَ مُتَحَرِّکٌ مَعَ أَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مُغْمًى عَلَیْهِ لاَ أَرَاهُ یُفِیقُ مِنْهَا وَ اَلرَّجُلُ مَشْغُولٌ بِهِ لاَ یَقْدِرُ أَنْ یُفَارِقَهُ یُرِیدُ عَلِیّاً عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَبَادِرْهُ بِالصَّلاَهِ قَبْلَ أَنْ یُفِیقَ فَإِنَّهُ إِنْ أَفَاقَ خِفْتُ أَنْ یَأْمُرَ عَلِیّاً بِالصَّلاَهِ فَقَدْ سَمِعْتُ مُنَاجَاتِهِ مُنْذُ اَللَّیْلَهِ وَ فِی آخِرِ کَلاَمِهِ اَلصَّلاَهَ اَلصَّلاَهَ قَالَ فَخَرَجَ أَبُو بَکْرٍ لِیُصَلِّیَ بِالنَّاسِ فَأَنْکَرَ اَلْقَوْمُ ذَلِکَ ثُمَّ ظَنُّوا أَنَّهُ بِأَمْرِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَلَمْ یُکَبِّرْ حَتَّى أَفَاقَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَالَ اُدْعُوا لِیَ اَلْعَبَّاسَ فَدُعِیَ فَحَمَلَهُ هُوَ وَ عَلِیٌّ فَأَخْرَجَاهُ حَتَّى صَلَّى بِالنَّاسِ وَ إِنَّهُ لَقَاعِدٌ ثُمَّ حُمِلَ فَوُضِعَ عَلَى مِنْبَرِهِ فَلَمْ یَجْلِسْ بَعْدَ ذَلِکَ عَلَى اَلْمِنْبَرِ وَ اِجْتَمَعَ لَهُ جَمِیعُ أَهْلِ اَلْمَدِینَهِ مِنَ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ حَتَّى بَرَزَتِ اَلْعَوَاتِقُ مِنْ خُدُورِهِنَّ فَبَیْنَ بَاکٍ وَ صَائِحٍ وَ صَارِخٍ وَ مُسْتَرْجِعٍ وَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَخْطُبُ سَاعَهً وَ یَسْکُتُ سَاعَهً وَ کَانَ مِمَّا ذَکَرَ فِی خُطْبَتِهِ أَنْ قَالَ یَا مَعْشَرَ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ وَ مَنْ حَضَرَنِی فِی یَوْمِی هَذَا وَ فِی سَاعَتِی هَذِهِ مِنَ اَلْجِنِّ وَ اَلْإِنْسِ فَلْیُبَلِّغْ شَاهِدُکُمُ اَلْغَائِبَ أَلاَ قَدْ خَلَّفْتُ فِیکُمْ کِتَابَ اَللَّهِ فِیهِ اَلنُّورُ وَ اَلْهُدَى وَ اَلْبَیَانُ مَا فَرَّطَ اَللَّهُ فِیهِ مِنْ شَیْءٍ حُجَّهُ اَللَّهِ لِی عَلَیْکُمْ وَ خَلَّفْتُ فِیکُمُ اَلْعَلَمَ اَلْأَکْبَرَ عَلَمَ اَلدِّینِ وَ نُورَ اَلْهُدَى وَصِیِّی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَلاَ هُوَ حَبْلُ اَللَّهِ فَاعْتَصِمُوا بِهِ جَمِیعاً وَ لاٰ تَفَرَّقُوا  عَنْهُ وَ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدٰاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوٰاناً  أَیُّهَا اَلنَّاسُ هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ کَنْزُ اَللَّهِ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ مَنْ أَحَبَّهُ وَ تَوَلاَّهُ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ فَقَدْ أَوْفىٰ بِمٰا عٰاهَدَ عَلَیْهُ اَللّٰهَ  وَ أَدَّى مَا وَجَبَ عَلَیْهِ وَ مَنْ عَادَاهُ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ جَاءَ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ أَعْمَى وَ أَصَمَّ لاَ حُجَّهَ لَهُ عِنْدَ اَللَّهِ أَیُّهَا اَلنَّاسُ لاَ تَأْتُونِی غَداً بِالدُّنْیَا تَزِفُّونَهَا زَفّاً وَ یَأْتِی أَهْلُ بَیْتِی شُعْثاً غُبْراً مَقْهُورِینَ مَظْلُومِینَ تَسِیلُ دِمَاؤُهُمْ أَمَامَکُمْ وَ بِیعَاتِ اَلضَّلاَلَهِ وَ اَلشُّورَى لِلْجَهَالَهِ أَلاَ وَ إِنَّ هَذَا اَلْأَمْرَ لَهُ أَصْحَابٌ وَ آیَاتٌ قَدْ سَمَّاهُمُ اَللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ عَرَّفْتُکُمْ وَ بَلَّغَتْکُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَیْکُمْ وَ لٰکِنِّی أَرٰاکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ  لاَ تَرْجِعُنَّ بَعْدِی کُفَّاراً مُرْتَدِّینَ مُتَأَوِّلِینَ لِلْکِتَابِ عَلَى غَیْرِ مَعْرِفَهٍ وَ تَبْتَدِعُونَ اَلسُّنَّهَ بِالْهَوَى لِأَنَّ کُلَّ سُنَّهٍ وَ حَدَثٍ وَ کَلاَمٍ خَالَفَ اَلْقُرْآنَ فَهُوَ رَدٌّ وَ بَاطِلٌ اَلْقُرْآنُ إِمَامٌ هُدًى وَ لَهُ قَائِدٌ یَهْدِی إِلَیْهِ وَ یَدْعُو إِلَیْهِ بِالْحِکْمَهِ وَ اَلْمَوْعِظَهِ اَلْحَسَنَهِ  وَلِیُّ اَلْأَمْرِ بَعْدِی وَلِیُّهُ وَ وَارِثُ عِلْمِی وَ حِکْمَتِی وَ سِرِّی وَ عَلاَنِیَتِی وَ مَا وَرِثَهُ اَلنَّبِیُّونَ مِنْ قَبْلِی وَ أَنَا وَارِثٌ وَ مُوَرِّثٌ فَلاَ تَکْذِبَنَّکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَیُّهَا اَلنَّاسُ اَللَّهَ اَللَّهَ فِی أَهْلِ بَیْتِی فَإِنَّهُمْ أَرْکَانُ اَلدِّینِ وَ مَصَابِیحُ اَلظُّلَمِ وَ مَعْدِنُ اَلْعِلْمِ عَلِیٌّ أَخِی وَ وَارِثِی وَ وَزِیرِی وَ أَمِینِی وَ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِی وَ اَلْمُوفِی بِعَهْدِی عَلَى سُنَّتِی – أَوَّلُ اَلنَّاسِ بِی إِیمَاناً وَ آخِرُهُمْ عَهْداً عِنْدَ اَلْمَوْتِ وَ أَوْسَطُهُمْ لِی لِقَاءً یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ فَلْیُبَلِّغْ شَاهِدُکُمْ غَائِبَکُمْ أَلاَ وَ مَنْ أَمَّ قَوْماً إِمَامَهً عَمْیَاءَ وَ فِی اَلْأُمَّهِ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ فَقَدْ کَفَرَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ قِبَلِی تَبِعَهٌ فَهَا أَنَا وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ عُدَّهٌ فَلْیَأْتِ فِیهَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ فَإِنَّهُ ضَامِنٌ لِذَلِکَ کُلِّهِ حَتَّى لاَ یَبْقَى لِأَحَدٍ عَلَیَّ تِبَاعَهٌ .)

[۷] سوره مبارکه انسان، آیه ۸

[۸] صحیح بخاری، جلد ۵، صفحه ۷۵ (حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الرَّقَاشِیُّ، حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبِی یَقُولُ: حَدَّثَنَا أَبُو مِجْلَزٍ، عَنْ قَیْسِ بْنِ عُبَادٍ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّهُ قَالَ: «§أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو بَیْنَ یَدَیِ الرَّحْمَنِ لِلْخُصُومَهِ یَوْمَ القِیَامَهِ» وَقَالَ قَیْسُ بْنُ عُبَادٍ: وَفِیهِمْ أُنْزِلَتْ: {هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ} [الحج: ۱۹] قَالَ: ” هُمُ الَّذِینَ تَبَارَزُوا یَوْمَ بَدْرٍ: حَمْزَهُ، وَعَلِیٌّ، وَعُبَیْدَهُ، أَوْ أَبُو عُبَیْدَهَ بْنُ الحَارِثِ، وَشَیْبَهُ بْنُ رَبِیعَهَ، وَعُتْبَهُ بْنُ رَبِیعَهَ، وَالوَلِیدُ بْنُ عُتْبَهَ “)

[۹] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۲۱ (إِنَّ الَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ حَقٍّ وَیَقْتُلُونَ الَّذِینَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ)

[۱۰] سوره مبارکه تکویر، آیه ۹

[۱۱] کامل الزیارات، جلد ۱ ، صفحه ۳۳۲ (حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ اَلْأَصَمِّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ : لَمَّا أُسْرِیَ بِالنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلَى اَلسَّمَاءِ قِیلَ لَهُ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یَخْتَبِرُکَ فِی ثَلاَثٍ لِیَنْظُرَ کَیْفَ صَبْرُکَ قَالَ أُسَلِّمُ لِأَمْرِکَ یَا رَبِّ وَ لاَ قُوَّهَ لِی عَلَى اَلصَّبْرِ إِلاَّ بِکَ فَمَا هُنَّ قِیلَ لَهُ أَوَّلُهُنَّ اَلْجُوعُ وَ اَلْأَثَرَهُ عَلَى نَفْسِکَ وَ عَلَى أَهْلِکَ لِأَهْلِ اَلْحَاجَهِ قَالَ قَبِلْتُ یَا رَبِّ وَ رَضِیتُ وَ سَلَّمْتُ وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ وَ اَلصَّبْرُ وَ أَمَّا اَلثَّانِیَهُ فَالتَّکْذِیبُ وَ اَلْخَوْفُ اَلشَّدِیدُ وَ بَذْلُکَ مُهْجَتَکَ فِی مُحَارَبَهِ أَهْلِ اَلْکُفْرِ بِمَالِکَ وَ نَفْسِکَ وَ اَلصَّبْرُ عَلَى مَا یُصِیبُکَ مِنْهُمْ مِنَ اَلْأَذَى وَ مِنْ أَهْلِ اَلنِّفَاقِ وَ اَلْأَلَمِ فِی اَلْحَرْبِ وَ اَلْجِرَاحِ قَالَ قَبِلْتُ یَا رَبِّ وَ رَضِیتُ وَ سَلَّمْتُ وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ وَ اَلصَّبْرُ وَ أَمَّا اَلثَّالِثَهُ فَمَا یَلْقَى أَهْلُ بَیْتِکَ مِنْ بَعْدِکَ مِنَ اَلْقَتْلِ أَمَّا أَخُوکَ عَلِیٌّ فَیَلْقَى مِنْ أُمَّتِکَ اَلشَّتْمَ وَ اَلتَّعْنِیفَ وَ اَلتَّوْبِیخَ وَ اَلْحِرْمَانَ وَ اَلْجَحْدَ [وَ اَلْجُهْدَ] وَ اَلظُّلْمَ وَ آخِرُ ذَلِکَ اَلْقَتْلُ فَقَالَ یَا رَبِّ قَبِلْتُ وَ رَضِیتُ وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ وَ اَلصَّبْرُ وَ أَمَّا اِبْنَتُکَ فَتُظْلَمُ وَ تُحْرَمُ وَ یُؤْخَذُ حَقُّهَا غَصْباً اَلَّذِی تَجْعَلُهُ لَهَا وَ تُضْرَبُ وَ هِیَ حَامِلٌ وَ یُدْخَلُ عَلَیْهَا وَ عَلَى حَرِیمِهَا وَ مَنْزِلِهَا بِغَیْرِ إِذْنٍ ثُمَّ یَمَسُّهَا هَوَانٌ وَ ذُلٌّ ثُمَّ لاَ تَجِدُ مَانِعاً وَ تَطْرَحُ مَا فِی بَطْنِهَا مِنَ اَلضَّرْبِ وَ تَمُوتُ مِنْ ذَلِکَ اَلضَّرْبِ قُلْتُ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ – قَبِلْتُ یَا رَبِّ وَ سَلَّمْتُ وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ وَ اَلصَّبْرُ [لِلصَّبْرِ] وَ یَکُونُ لَهَا مِنْ أَخِیکَ اِبْنَانِ یُقْتَلُ أَحَدُهُمَا غَدْراً وَ یُسْلَبُ وَ یُطْعَنُ تَفْعَلُ بِهِ ذَلِکَ أُمَّتُکَ قُلْتُ یَا رَبِّ قَبِلْتُ وَ سَلَّمْتُ- إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ  وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ لِلصَّبْرِ وَ أَمَّا اِبْنُهَا اَلْآخَرُ فَتَدْعُوهُ أُمَّتُکَ لِلْجِهَادِ ثُمَّ یَقْتُلُونَهُ صَبْراً وَ یَقْتُلُونَ وُلْدَهُ وَ مَنْ مَعَهُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ ثُمَّ یَسْلُبُونَ حَرَمَهُ فَیَسْتَعِینُ بِی وَ قَدْ مَضَى اَلْقَضَاءُ مِنِّی فِیهِ بِالشَّهَادَهِ لَهُ وَ لِمَنْ مَعَهُ وَ یَکُونُ قَتْلُهُ حُجَّهً عَلَى مَنْ بَیْنَ قُطْرَیْهَا فَیَبْکِیهِ أَهْلُ اَلسَّمَاوَاتِ وَ أَهْلُ اَلْأَرَضِینَ جَزَعاً عَلَیْهِ وَ تَبْکِیهِ مَلاَئِکَهٌ لَمْ یُدْرِکُوا نُصْرَتَهُ ثُمَّ أُخْرِجُ مِنْ صُلْبِهِ ذَکَراً بِهِ أَنْصُرُکَ وَ إِنَّ شَبَحَهُ عِنْدِی تَحْتَ اَلْعَرْشِ وَ فِی نُسْخَهٍ أُخْرَى – ثُمَّ أُخْرِجُ مِنْ صُلْبِهِ ذَکَراً أَنْتَصِرُ لَهُ بِهِ وَ إِنَّ شَبَحَهُ عِنْدِی تَحْتَ اَلْأَرْشِ یَمْلَأُ اَلْأَرْضَ بِالْعَدْلِ وَ یُطْبِقُهَا بِالْقِسْطِ یَسِیرُ مَعَهُ اَلرُّعْبُ یَقْتُلُ حَتَّى یُشَکَّ فِیهِ قُلْتُ إِنَّا لِلَّهِ فَقِیلَ اِرْفَعْ رَأْسَکَ فَنَظَرْتُ إِلَى رَجُلٍ أَحْسَنِ اَلنَّاسِ صُورَهً وَ أَطْیَبِهِمْ رِیحاً وَ اَلنُّورُ یَسْطَعُ مِنْ بَیْنِ عَیْنَیْهِ وَ مِنْ فَوْقِهِ وَ مِنْ تَحْتِهِ فَدَعَوْتُهُ فَأَقْبَلَ إِلَیَّ وَ عَلَیْهِ ثِیَابُ اَلنُّورِ وَ سِیمَاءُ کُلِّ خَیْرٍ حَتَّى قَبَّلَ بَیْنَ عَیْنَیَّ وَ نَظَرْتُ إِلَى اَلْمَلاَئِکَهِ قَدْ حَفُّوا بِهِ لاَ یُحْصِیهِمْ إِلاَّ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَقُلْتُ یَا رَبِّ لِمَنْ یَغْضَبُ هَذَا وَ لِمَنْ أَعْدَدْتَ هَؤُلاَءِ وَ قَدْ وَعَدْتَنِی اَلنَّصْرَ فِیهِمْ فَأَنَا أَنْتَظِرُهُ مِنْکَ وَ هَؤُلاَءِ أَهْلِی وَ أَهْلُ بَیْتِی – وَ قَدْ أَخْبَرْتَنِی مِمَّا یَلْقَوْنَ مِنْ بَعْدِی وَ لَئِنْ [وَ لَوْ] شِئْتَ لَأَعْطَیْتَنِی اَلنَّصْرَ فِیهِمْ عَلَى مَنْ بَغَى عَلَیْهِمْ وَ قَدْ سَلَّمْتُ وَ قَبِلْتُ وَ رَضِیتُ وَ مِنْکَ اَلتَّوْفِیقُ وَ اَلرِّضَا وَ اَلْعَوْنُ عَلَى اَلصَّبْرِ – فَقِیلَ لِی أَمَّا أَخُوکَ فَجَزَاؤُهُ عِنْدِی جَنَّهُ اَلْمَأْوَى نُزُلاً بِصَبْرِهِ أفلح[أُفْلِجُ]حُجَّتَهُ عَلَى اَلْخَلاَئِقِ یَوْمَ اَلْبَعْثِ وَ أُوَلِّیهِ حَوْضَکَ یَسْقِی مِنْهُ أَوْلِیَاءَکُمْ وَ یَمْنَعُ مِنْهُ أَعْدَاءَکُمْ وَ أَجْعَلُ عَلَیْهِ جَهَنَّمَ بَرْداً وَ سَلاَماً یَدْخُلُهَا وَ یُخْرِجُ مَنْ کَانَ فِی قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّهٍ مِنَ اَلْمَوَدَّهِ وَ أَجْعَلُ مَنْزِلَتَکُمْ فِی دَرَجَهٍ وَاحِدَهٍ فِی اَلْجَنَّهِ وَ أَمَّا اِبْنُکَ اَلْمَخْذُولُ اَلْمَقْتُولُ وَ اِبْنُکَ اَلْمَغْدُورُ اَلْمَقْتُولُ صَبْراً فَإِنَّهُمَا مِمَّا أُزَیِّنُ بِهِمَا عَرْشِی وَ لَهُمَا مِنَ اَلْکَرَامَهِ سِوَى ذَلِکَ مِمَّا لاَ یَخْطُرُ عَلَى قَلْبِ بَشَرٍ لِمَا أَصَابَهُمَا مِنَ اَلْبَلاَءِ فَعَلَیَّ فَتَوَکَّلْ وَ لِکُلِّ مَنْ أَتَى قَبْرَهُ مِنَ اَلْخَلْقِ مِنَ اَلْکَرَامَهِ لِأَنَّ زُوَّارَهُ زُوَّارُکَ وَ زُوَّارَکَ زُوَّارِی وَ عَلَیَّ کَرَامَهُ زُوَّارِی [زَائِرِی] وَ أَنَا أُعْطِیهِ مَا سَأَلَ وَ أَجْزِیهِ جَزَاءً یَغْبِطُهُ مَنْ نَظَرَ إِلَى عَظَمَتِی إِیَّاهُ وَ مَا أَعْدَدْتُ لَهُ مِنْ کَرَامَتِی وَ أَمَّا اِبْنَتُکَ فَإِنِّی أُوْقِفُهَا عِنْدَ عَرْشِی فَیُقَالُ لَهَا إِنَّ اَللَّهَ قَدْ حَکَّمَکِ فِی خَلْقِهِ فَمَنْ ظَلَمَکِ وَ ظَلَمَ وُلْدَکِ فَاحْکُمِی فِیهِ بِمَا أَحْبَبْتِ فَإِنِّی أُجِیزُ حُکُومَتَکِ فِیهِمْ فَتَشْهَدُ اَلْعَرْصَهُ فَإِذَا وَقَفَ مَنْ ظَلَمَهَا أَمَرْتُ بِهِ إِلَى اَلنَّارِ فَیَقُولُ اَلظَّالِمُ وَا حَسْرَتَاهْ عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اَللَّهِ وَ یَتَمَنَّى اَلْکَرَّهَ وَ یَعَضُّ اَلظّٰالِمُ عَلىٰ یَدَیْهِ  وَ یَقُولُ یٰا لَیْتَنِی اِتَّخَذْتُ مَعَ اَلرَّسُولِ سَبِیلاً – `یٰا وَیْلَتىٰ لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاٰناً خَلِیلاً  وَ قَالَ حَتّٰى إِذٰا جٰاءَنٰا قٰالَ یٰا لَیْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ بُعْدَ اَلْمَشْرِقَیْنِ فَبِئْسَ اَلْقَرِینُ `وَ لَنْ یَنْفَعَکُمُ اَلْیَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّکُمْ فِی اَلْعَذٰابِ مُشْتَرِکُونَ  فَیَقُولُ اَلظَّالِمُ أَنْتَ تَحْکُمُ بَیْنَ عِبٰادِکَ فِی مٰا کٰانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ  أَوِ اَلْحُکْمُ لِغَیْرِکَ فَیُقَالُ لَهُمْ أَلاٰ لَعْنَهُ اَللّٰهِ عَلَى اَلظّٰالِمِینَ `اَلَّذِینَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اَللّٰهِ وَ یَبْغُونَهٰا عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَهِ هُمْ کٰافِرُونَ  وَ أَوَّلُ مَنْ یُحْکَمُ فِیهِمْ مُحَسِّنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ فِی قَاتِلِهِ ثُمَّ فِی قُنْفُذٍ فُیُؤْتَیَانِ هُوَ وَ صَاحِبُهُ فَیُضْرَبَانِ بِسِیَاطٍ مِنْ نَارٍ لَوْ وَقَعَ سَوْطٌ مِنْهَا عَلَى اَلْبِحَارِ لَغَلَتْ مِنْ مَشْرِقِهَا إِلَى مَغْرِبِهَا – وَ لَوْ وُضِعَتْ عَلَى جِبَالِ اَلدُّنْیَا لَذَابَتْ حَتَّى تَصِیرَ رَمَاداً فَیُضْرَبَانِ بِهَا ثُمَّ یَجْثُوا أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بَیْنَ یَدَیِ اَللَّهِ لِلْخُصُومَهِ مَعَ اَلرَّابِعِ فَیُدْخَلُ اَلثَّلاَثَهُ فِی جُبٍّ فَیُطْبَقُ عَلَیْهِمْ لاَ یَرَاهُمْ أَحَدٌ وَ لاَ یَرَوْنَ أَحَداً فَیَقُولُ اَلَّذِینَ کَانُوا فِی وَلاَیَتِهِمْ – رَبَّنٰا أَرِنَا اَلَّذَیْنِ أَضَلاّٰنٰا مِنَ اَلْجِنِّ وَ اَلْإِنْسِ نَجْعَلْهُمٰا تَحْتَ أَقْدٰامِنٰا لِیَکُونٰا مِنَ اَلْأَسْفَلِینَ  قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَنْ یَنْفَعَکُمُ اَلْیَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّکُمْ فِی اَلْعَذٰابِ مُشْتَرِکُونَ  فَعِنْدَ ذَلِکَ یُنَادُونَ بِالْوَیْلِ وَ اَلثُّبُورِ وَ یَأْتِیَانِ اَلْحَوْضَ فَیَسْأَلاَنِ عَنْ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ مَعَهُمْ حَفَظَهٌ فَیَقُولاَنِ اُعْفُ عَنَّا وَ اِسْقِنَا وَ تُخَلِّصُنَا[خَلِّصْنَا]فَیُقَالُ لَهُمْ فَلَمّٰا رَأَوْهُ زُلْفَهً سِیئَتْ وُجُوهُ اَلَّذِینَ کَفَرُوا وَ قِیلَ هٰذَا اَلَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ  بِإِمْرَهِ اَلْمُؤْمِنِینَ اِرْجِعُوا ظِمَاءً مُظْمَئِینَ إِلَى اَلنَّارِ – فَمَا شَرَابُکُمْ إِلاَّ اَلْحَمِیمُ وَ اَلْغِسْلِینُ وَ مَا تَنْفَعُکُمْ شَفٰاعَهُ اَلشّٰافِعِینَ  .)

[۱۲] الاحتجاج، جلد ۱ ، صفحه ۲۶۹

[۱۳] مصنف ابن أبی شیبه، جلد ۷ ، صفحه ۴۳۲