حجت الاسلام کاشانی سحر روز پنجشنبه مورخ ۳ فروردین ۱۴۰۲ مصادف با شب اول ماه مبارک رمضان در مسجد ارک به سخنرانی با موضوع «امام سجاد علیه السلام الگوی تراز در دوران دین گریزی» پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
- مقدّمه
- تبیینِ بحث
- سخنی راجع به کتاب نهج‌البلاغه
- نحوه مواجهه با کتاب نهج‌البلاغه
- سخنی از «بولس سلامه» راجع به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و نهج‌البلاغه
- ویژگی دیگر کتاب نهج‌البلاغه
- مقایسه دوران حاضر با دوران معصومین سلام الله علیهم أجمعین
- نمونه‌هایی برای مقایسه زمان حاضر با گذشته
- دین‌گریزی یا لج‌بازی با دینداران؟
- نمونه‌هایی از سختی دوران اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین
- آیا الان وضعمان خوب است؟
- نحوه برخورد اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین با فقرای مخالفین
- وظیفه امروز ما چیست؟
- روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت اهل بیت علیهم السلام، خاصّه امیرالمؤمنین علیه افضل صلوات المصلین صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب، ارادت، خاکساری، التجاء و استغاثه به محضر مبارک حضرت بقیه الله اعظم روحی و ارواحُ العالَمِینَ لَهُ الفِداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
تبیینِ بحث
یکی از دغدغه‌های بعضی از دوستداران اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین و دینداران این است که در روزگاری که دین‌گریزی زیاد می‌شود – البته بنده نمی‌گویم دین‌گریزی در حال زیاد شدن است؛ بلکه صرفاً بعنوان یک دغدغه عرض می‌کنم- در میان سیره اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، ما باید کدامیک را انجام دهیم و الان وقت کدام کار است؟ در این روزگاران به کدام امام باید تمسک کنیم؟
این دو سؤال یعنی در این روزگاری که خیلی افراد خیال می‌کنند دوره دین‌گریزی است، باید چکار کرد؟ و اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در روزگاری که قدرت به دست ایشان بوده است – که در آن دوره هم مثل همه دوره‌ها، محدودیت‌ها فراوان بوده است – چه چیزهایی برایشان مهم بوده است و چه چیزهایی برایشان اهمّ؟ چه کارهایی برایشان اولویت بوده است؟ شیوه و سبک ایشان چگونه بوده است؟ باید چه چیزی را مطالبه کرد و چه اموری را می‌توان فعلاً ندید گرفت؟ یعنی مهم یا اهم نیستند، اینها مسائلی است که این شب‌ها راجع به آنها بحث خواهیم کرد.
سخنی راجع به کتاب نهج‌البلاغه
«نهج‌البلاغه» کتاب بسیار باعظمتی است اما مانند دیگر کتب روایی ماست، یعنی یک غیرمعصوم آن را جمع‌آوری کرده است. غیرمعصوم هم امکان خطا دارد، لذا تمام چیزهایی که علما در اعتبارسنجی روایات به کار می‌گیرند تا ببینند روایتی حجت است یا نه، در مورد این کتاب نیز باید صورت بگیرد. خود امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نهج‌البلاغه را از اول تا آخر ننوشته است، بلکه عالمانی روایات را نوشته‌اند و «سیدرضی رحمه الله علیه و سلام الله علیه» اینها را جمع‌آوری کرده است. سیدرضی هم که نهج‌البلاغه را جمع‌آوری کرده است، درصدد این نبوده است که محتوای منبر ما را فراهم کند و یا درصدد نبوده است تا کتابی در مورد حکومت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه یا کتاب اخلاقی و یا کتاب اعتقادی بنویسد، بلکه درصدد این بوده است تا کتابی برای عموم مردم بنویسد که نشان دهد که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از نظر هنر بیان، قابل مقایسه با احدی نیست.
لذا ملاک سیدرضی رحمه الله علیه عمدتاً هنر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در سخن گفتن است و گزینش او از این جهت است.
سیدرضی در صدد نبوده است که خُطَب توحیدی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را جمع‌آوری کند، در صدد این نبوده است که سخنان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه راجع به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را جمع کند، در صدد این نبوده است که نامه‌های امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به کارگزارانش را جمع کند؛ از همه این مباحث در نهج‌البلاغه مطالبی وجود دارد ولی محور مشترک نهج‌البلاغه «هنر ادبیات» است، ادبیاتی بی‌نظیر که هم بیان فاخر است و هم محتوا.
نحوه مواجهه با کتاب نهج‌البلاغه
این مطلب را از این جهت بیان می‌کنم که جزو مقدمات ضروری این بحث است، چرا که بعنوان مثال در کتاب ادبیات مدرسه محور اصلی و مشترک این نبوده است که اشعار اساتید حوزه علمیه و یا مراجع عظام تقلید را در آن جمع‌آوری کنند، بلکه ممکن است اشعار علامه طباطبایی و مرحوم امام خمینی بود، اشعار یک صوفی وازده هم بود، اشعار یک عارف بالله هم بود، اشعار یک ادیب نامسلمان هم بود، یعنی محور ادبیات بود و نه اساتید حوزه علمیه.
لذا بر خلاف کتاب معارف که در آن آیات و روایات و کلمات علمای شیعه را می‌آورند، در کتاب ادبیات ممکن است از هر کسی و با هر مذهبی و دینی و حتی افراد بی‌دین مطلب ادیبانه‌ای آورده شود، چرا که محور ادبیات است.
لذا اگر کسی بداند که نهج‌البلاغه بر اساس هنر سخنوری حضرت جمع‌آوری شده است، از این کتاب آمار نمی‌گیرد، یعنی ببیند در این کتاب به چه موضوعاتی و هر کدام به چه میزان پرداخته شده است و یا به چه موضوعاتی پرداخته نشده است، چراکه جمع‌آوری‌کننده درصدد این کار نبوده است. حتی گاهی روایتی را به دو سه نحو دیده است و هر سه را از نظر ادبی زیبا دیده و پسندیده است – زیرا سیدرضی یک ادیب برجسته است – و هر سه را آورده است؛ و بررسی نکرده است که کدامیک از حضرت است.
پس اگر بخواهیم حکمی را در مورد موضوعی صادر کنیم باید ملاک‌های اعتبار روایت را بررسی کنیم و صرف اینکه در نهج‌البلاغه آمده است، کفایت نمی‌کند.
مثلاً هنوز برخی از خطب و نامه‌های نهج‌البلاغه در منابع شیعه یافت نشده است و در نتیجه نمی‌دانیم که سید رضی رضوان الله تعالی علیه آنها را از منابع شیعه اخذ کرده است و یا از یک کتاب غیر شیعی – مانند مطلبی زیبا که از یک کشکول ادبی گرفته می‌شود -؛ لذا کتاب نهج‌البلاغه به متخصص نیاز دارد.
اما همین کتاب نهج‌البلاغه با هنری که سید رضی داشته است و برای حوزه علمیه ننوشته است، بلکه برای عموم نوشته است – گرچه استفاده از آن نیاز به متخصص دارد – نماینده فکر و سبک و شیوه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه، بویژه در حکومت‌داری حضرت شده است.
به تعبیر دیگر در نهج‌البلاغه معارف مختلفی وجود دارد، از نظر اخلاقی، معارفی در این کتاب است که طبق فرمایش «آیت‌الله جوادی آملی» برخی از آنها را باید کسی حدود ۱۰ سال در حوزه درس خوانده باشد تا متوجه شود. معارف توحیدی‌ای در نهج‌البلاغه وجود دارد که شاید طلبه‌ای که ۲۰ سال درس خوانده و مطالب فلاسفه و عرفاً را دیده است، تا قدری متوجّه شود که حضرت چه فرموده است.
بخشی از نهج البلاغه هم سیری تاریخی است – البته کشکول‌وار و نه به ترتیب زمانی – لذا وقتی اولین خطبه نهج‌البلاغه را نگاه می‌کنیم اینطور است که: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا یَبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقَائِلُونَ وَ لَا یُحْصِی نَعْمَاءَهُ الْعَادُّونَ وَ لَا یُؤَدِّی حَقَّهُ الْمُجْتَهِدُونَ … فَطَرَ الْخَلَائِقَ بِقُدْرَتِهِ وَ نَشَرَ الرِّیَاحَ بِرَحْمَتِهِ وَ وَتَّدَ بِالصُّخُورِ مَیَدَانَ أَرْضِهِ: أَوَّلُ الدِّینِ مَعْرِفَتُه»، شما در خطبه سوم که «خطبه شقشقیه» است می‌بینید که ناگهان بحث تاریخی است.
پس موضوعات به صورت کشکولی، مرتب عوض می‌شوند، چرا که سید رضی رضوان الله تعالی علیه به دنبال این نبوده است که یک موضوع خاص را القا کند، زیرا اگر سید رضی می‌خواست به صورت واضح راجع به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه سخن بگوید، این کتاب بجز خانه‌های شیعیان به جای دیگری راه پیدا نمی‌کرد.
لذا بسیاری از خُطبی که در نهج‌البلاغه وجود دارد – مانند اولین خطبه حضرت بعد از حکومت – توسط سید تلخیص شده‌اند؛ مخصوصاً جاهایی که سخنان حساس دارد و نقد به خلفا و… لذا از هر ده مورد نُه مورد را حذف می‌کند. چرا؟ برای اینکه می‌خواسته این کتاب بین سایر مذاهب هم راه پیدا کند، و راه هم پیدا کرده است.
موفق‌ترین کتاب شیعه در طول تاریخ، که مذاهب مختلف و بلکه ادیان مختلف آن را مطالعه کرده‌اند، نهج‌البلاغه است.
سید رضی قصد نداشته کتابی صرفاً برای شیعیان بنویسد، لذا خطب مهمی از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که در «کافی» آمده است را در نهج‌البلاغه نیاورده است و به نظر ایشان آنها را اهلش می‌خوانند، ولی من کتابی می‌خواهم برای عموم مسلمین و بلکه غیر مسلمین.
با توجه به این مطالب، کتاب نهج‌البلاغه نمی‌تواند به تنهایی محور داوری قرار بگیرد، گرچه کتاب بسیار مهمی است.
به همین دلیل کتابی که الان به دست دارم کافی است و نه نهج‌البلاغه، چرا که بخش‌های بسیار مهمی از آن خطبه‌ای که می‌خواهم بخوانم را سید حذف کرده است تا این کتاب بتواند به جشنواره ادبیات برسد و دیگران هم بتوانند آن را بخوانند. تازه همین کتاب نهج‌البلاغه‌ای که سید این همه مراقبت کرده تا سخنان حساس در آن نباشد، به دلیل وجود چند مورد از این مطالب، سبب بروز برخی اختلافات و دعواها شده و حتی برخی گفته‌اند نهج‌البلاغه را سید رضی و یا برادر ایشان یعنی سید مرتضی جعل کرده‌اند. البته علمای شیعه اینگونه جواب داده‌اند که قبل از اینکه سیدرضی و سید مرتضی به دنیا بیایند، این خُطَبی که معتقدند جعل کرده‌اند، در کتاب‌ها بوده است. این مقدمه‌ای بسیار مختصر بود راجع به یکی از منابع اصلی و محوری ما در این ده شب که کتاب شریف نهج‌البلاغه است.
سخنی از «بولس سلامه» راجع به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و نهج‌البلاغه
یک شاعر مسیحی تجربه‌ای دارد که مجرب است و بنده خودم در دوران کودکی و جوانی تا هم اکنون آن را با تمام وجودم حس کرده‌ام.
«بولس سلامه» می‌گوید: یک ویژگی عجیبی که علی بن ابی‌طالب دارد این است که ترسوها اگر خاطرات رزم‌آوری او را بخوانند، تهوّر و شجاعت پیدا می‌کنند. کسانی که زبان الکن دارند و ادبیاتشان خوب نیست، اگر خُطَب علی بن ابی‌طالب صلوات الله علیه را بخوانند، زبانشان به کلام باز می‌شود، یعنی اثر وجودی دارد.
اگر کسی با نهج‌البلاغه انس داشته باشد، این کتاب کتابی است که حرارت دارد. بنده حداقل سی یا چهل هزار کتاب را تورق کرده‌ام و کتابی که مثل نهج‌البلاغه داغ باشد، نمی‌شناسم، نهج‌البلاغه آتش می‌زند دل را، و این اثر وجودی هست که می‌توانید آن را امتحان کنید.
اگر شما روزانه یک یا دو ساعت برای نهج‌البلاغه وقت بگذارید، اگر خیلی طول بکشد طی یک ماه آن را یک دور خوانده‌اید. اگر این کار را سه ماه انجام دهید داغی و حرارت کتاب را حس می‌کنید. درست است که کتاب را یک غیرمعصوم نوشته است – البته سیدرضی امامزاده است و جد هفتم ایشان موسی بن جعفر علیهماالسلام است – ولی این کتاب بسیار حرارت دارد.
ویژگی دیگر کتاب نهج‌البلاغه
یکی دیگر از ویژگی‌های خیلی مهم این کتاب این است که مانیفست قبل از انتخابات امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نیست، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه وقتی که وسط و در حین قدرت است اینگونه عمل کرده است، نه اینکه اگر من بیایم چکار می‌کنم و وقتی سرکار آمد، دیگران بیایند از او مطالبه‌گری کنند که فلان وعده چه شد و فلان وعید چه شد و بخواهند سخنان قبل از قدرت را با بعد از قدرت بسنجند و تناقض‌ها را پیدا کنند.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به اینها عمل کرده است، آن هم در روزگاری که به‌مراتب سخت‌تر از روزگار ما بوده است.
مقایسه دوران حاضر با دوران معصومین سلام الله علیهم أجمعین
بسیار مانده است تا بتوانیم سختی دوران ائمه سلام الله علیهم اجمعین را بچشیم – البته نه به این معنا که الان وضع خوب است و مسئولین راحت باشند و هر کاری دلشان خواست بکنند – سختی‌هایی که در زمان حضرت و سایر ائمه سلام الله علیهم اجمعین بوده است، قابل قیاس با امروز نیست.
به ما از قبل گفته‌اند که چه اتفاقاتی خواهد افتاد، به ما گفته‌اند جهان مکانی پر از دوربین‌های مداربسته است، روایات هم گفته‌اند که هرچقدر زمان بگذرد اتفاقاتی برای شما خواهد افتاد: «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ…»[۴] زمانی می‌آید که چنین چنان می‌شود، خودِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پرچمدار این فرمایشات هستند.
طوری به ما گفته‌اند که اگر با اموری مواجه شدیم مبهوت نشویم، حتی در روایات ما هست – البته بحث ما مهدویت نیست و قصد ندارم به آن وارد بشوم – مؤمن به دلیل اعتماد و اطمینانی که به خدا دارد، یک لحظه هم از خدا و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین ناامید نیست، اما باید از همه‌ی غیر از خدا و اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین ناامید شود، وقتی ناامید نشود روزگار کاری می‌کند که ناامید بشود. باید امید داشته باشد؛ ولی نه به غیر خدا و اهل‌بیت سلام الله علیهم أجمعین و اگر دل از آنها نمی‌کَنَد، آنها دل را جدا و ازاله می‌کنند.
اصلاً یکی از جهات غیبت این مطلب است که هرکسی که ادعا می‌کند می‌تواند منجی باشد (بیاید و روشن شود که نمی‌تواند منجی باشد)، بین کسی که قیام برای نهی از منکر قیام می‌کند با کسی که ادعای نجات و منجی دارد تفاوت دارد، مانند کسی که نماز صبح را می‌خواند و به وظیفه‌اش عمل می‌کند، کسی هم نهی از منکر می‌کند، اینکه کسی هم می‌گوید تا آنجایی که می‌توانم می‌خواهم بخشی از زمین را از زیر بار شرک رها کنم، اما اگر کسی خیال کند که می‌خواهد نجات دهد و خودش نجات‌بخش است، روایات می‌فرماید اتفاقاتی می‌افتد تا مردم از اغیار دل بِبُرند.
پس از قبل، بسیاری چیزها را گفته‌اند و لو داده‌اند، در واقع مؤمن نباید هیچوقت جا بخورد.
حال به کتاب برگردم.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در شرایط سختی امامت کردند.
روایت مشابهی از وجود مقدس امام صادق علیه الصلاه والسلام هست – از آنجا که همه‌ی ما بر سر سفره حضرت هستیم و ایشان بشدّت نگران شیعیان هستند، این روایت را از باب تیمن آن می‌خوانم – تا اوضاع را درک کنیم که زمان ائمه سلام الله علیهم أجمعین با امروز قابل‌قیاس نیست.
حضرت می‌فرمایند که «أَشْکُو إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ وَحْدَتِی وَ تَقَلْقُلِی بَیْنَ أَهْلِ الْمَدِینَهِ»[۵] آنقدر بین اهل مدینه تنهایی کشیده‌ام، نه اینکه شیعه‌ی ما نیستند، بلکه محب ما هم نیستند و کاری با ما ندارند…
مثل اینکه در محله شما یک بی‌نظیر و نابغه ربانی باشد که انبیا آرزو داشتند لحظه‌ای او را درک کنند و ملائکه التماس می‌کنند به خداوند تا لحظه‌ای محضر او را دریابند و همسایه ما باشد و ما کاری با او نداشته باشیم.
حضرت می‌فرماید: «أَشْکُو إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ» من شکایت می‌کنم به خدا…
ما یک مهدی عجل‌الله تعالی فرجه الشریف بیا می‌گوییم، گویی او رفته و ما را هم فراموش کرده و ما مهربان‌تر هستیم و به او می‌گوییم بیا.
حضرت می‌فرماید به خدا شکایت می‌کنم از تنهایی و غربتم بین بین اهل مدینه «حَتَّى تَقْدَمُوا وَ أَرَاکُمْ وَ آنَسَ بِکُم» تا اینکه مثلاً زمان حج یا… برسد و شما بیایید و شما را ببینم و انس بگیرم با شما. دلم برای این موضوع تنگ شده است که با چند نفر از محبّانم در گوشه‌ای بنشینیم و هم صحبت کنیم… «فَلَیْتَ هَذِهِ الطَّاغِیَهَ أَذِنَ لِی فَأَتَّخِذَ قَصْراً فِی الطَّائِفِ» ای کاش این طاغوت زمان – که احتمالاً «منصور دوانیقی» است – اجازه می‌داد و یک باغ یا ساختمانی در طائف و بیرون مکه و مدینه درست می‌کردم «فَسَکَنْتُهُ وَ أَسْکَنْتُکُمْ مَعِیَ» و شما را نزد خودم می‌بردم و چند روز پیش من می‌ماندید «وَ أَضْمَنَ لَهُ أَنْ لَا یَجِیءَ مِنْ نَاحِیَتِنَا مَکْرُوهٌ أَبَداً» تضمین هم می‌دادم که هیچ کار سیاسی علیه او نمی‌کنیم، فقط اجازه بده ما چند نفر دور هم جمع بشویم و نفس بکشیم و با هم حرف بزنیم.
نه اینکه از چند روز قبل اطلاعیه و اعلامیه بزنیم که جلسه است و شیعیان دور هم می‌خواهیم بنشینیم و دعا بخوانیم و راجع به دین با هم گفتگو کنیم. اصلاً چنین فرصت و اجازه‌ای به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین داده نمی‌شد.
تازه این موضوع برای زمان امام صادق علیه السلام است از نظر آزادی نسبی بهتر از زمان سایر ائمه سلام الله علیهم أجمعین است.
نمونه‌هایی برای مقایسه زمان حاضر با گذشته
ما به دلیل آنکه سابقه خودمان و اینکه دین چگونه به دست ما رسیده است و با چه خون‌دلی به دست ما رسیده است را نمی‌دانیم…
ان شاء الله خدای متعال شهدا را رحمت کند، این شهدای چهل سال اخیر قدری برای ما تذکر هستند که ما ببینیم پای دین چه خون‌هایی ریخته شده است، خون‌ها که فقط در حد همین چند صد هزار شهید سی چهل سال اخیر نیست، مرحوم «ابن شهرآشوب» کتابی دارد به اسم «مثالب النواصب» که در آنجا نقل می‌کند که ساختمانی را خراب کردند، پشت دیوار و کاهگل و گچی که گرفته بودند بجای آجر، سر روی سر بنا شده بود! هزاران هزاران مرد و زن را برهنه و نیمه‌برهنه در سیاه‌چال کنار هم انداخته‌اند. چه کشیده‌اند تا جمله‌ای به ما برسد.
لذا اگر جلسه‌ای بود که مسئولی می‌خواست پاسخگو باشد، شما حق داشتید یقه او را پاره کنید که فلان مشکل هست و حقوق کسانی را دیر دادید و… و آن مطلب سر جای خودش (درست است) اما ما نباید خودمان موضوع را گم کنیم. آن مسئول وظایفی دارد که فعلاً به بحث ما مرتبط نیست، اما اگر به فرض مسئولی بد بود و حتی فرض کنید مسئولی منصور دوانیقی است، نهایت امر این است که می‌شود زمان اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین، که نمی‌شود.
ما باید چکار کنیم و چگونه زندگی کنیم؟
در روزگاری که فکر می‌کنیم دین‌گریزی جدی است – بنده اینگونه می‌گویم؛ چرا که فکر نمی‌کنیم دین‌گریزی جدی باشد، چون اگر نگاه تاریخی داشته باشید و این دویست سیصد سال اخیر را ببینید، همیشه عده‌ای بوده‌اند که پای کار دین بوده‌اند و عده‌ای هم به دین جسارت کرده‌اند و توهین کرده‌اند؛ تازه در دوران ما اگر ابلهی پیدا شود و به قرآن جسارت کند، ۴۰ سال باید در یک سوراخ موش زندگی کند، در نهایت هم چشم او را درمی‌آورند. ولی اگر دوره قاجار را ببینید و مکتوبات کمال الدوله و… را ببینید توهین‌ها به کتب آسمانی و اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین شده و صدای کسی هم درنیامده است و جرأت هم نکردند و حتّی خیلی از حکومت‌های خودی هم حمایت می‌کردند.
دین‌گریزی یا لج‌بازی با دینداران؟
نمی‌خواهم بگویم الآن اوضاع خوب است اما اینطور ساده هم نیست که بگوییم الآن دین‌گریزی زیاد شده است.
الآن دین‌گریزی زیاد نشده است، بلکه الآن دینداران قدرت دارند و منتقدان و مخالفان – که عده‌ای هم دشمن و مخالف هستند و الان کاری با آنها نداریم – عده‌ای هم کسانی هستند که از ما گله دارند و کاری را می‌کنند که ما بدمان می‌آید، بعد شما می‌گویید که دین‌گریزی زیاد شده است.
آنها اگر بدانند که شما مثلاً از خانم چادری و مرد چشم‌پاک بدتان می‌آید، دستور می‌دهند همه خانم‌ها چادری شوند و همه مردان چشم‌پاک.
خیلی از اوقات لج‌بازی است، موضوع هم فقط حجاب نیست، بلکه می‌تواند روزه باشد یا احترام به کتب آسمانی و یا احترام به شعائر حسینی، احترام و یا عدم احترام.
معیشت و سبک زندگی و نوع رفتارشان وابسته به ماست، حال اگر با ما خوب نیستند – یا دشمن و منافق‌اند و یا رفتار ما را نمی‌پسندند و یا ما اشتباهاتی داریم – برای اینکه صدایشان به اعتراض بلند شود کاری می‌کنند که ما بفهمیم.
لذا من این را دین‌گریزی نمی‌دانم، ممکن است کاشانی‌گریزی باشد، ولی دین‌گریزی به این راحتی نیست، به آن معنایی که در طول تاریخ (وجود داشته است).
نمونه‌هایی از سختی دوران اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین
در دوران اهل‌بیت علیهم صلوات الله، امام صادق علیه السلام روایتی دارند که من هیچگاه نمی‌توانم بگویم که روی منابر بصورت علنی چه سخنانی به صدیقه طاهره نسبت می‌دادند.
نه اینکه بخواهم بگویم شما غیرت نداشته باشید و اگر کسی در پیام‌رسانی و یا توییتر غلطی کرد، بی‌بخار باشید، اما اینکه خیال کنیم این امور تنها امروزه اتفاق افتاده است، اینگونه نیست. (این مسائل) بوده و چه بسا بیشتر هم بوده است – نه اینکه بخواهم بگویم الان کمتر است یا بیشتر – بلکه باید دقت کرد نوع ورود و خروج در این بحث مهم است.
تا زمانی که ما ندانیم در چه شرایطی هستیم، نمی‌توانیم بگوییم امروز دینداران باید چکار بکنند.
قطعاً در هیچ دوره‌ای از تاریخ این تعداد جلسات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در طول سال وجود نداشته است. نهایتاً یک عاشورایی برای عده‌ای مطرح بوده است و یا اگر خیلی حزب‌اللهی بودند غدیری هم داشتند. مابقی آن هم چند مناسبت بوده که «مسار الشیعه» شیخ مفید را ببینید، که آنها هم فردی است که مثلاً امروز را روزه بگیرید یا روز دیگری شیرینی پخش می‌کنند یا اگر می‌خواسته برای زن و بچه‌اش لباس نو و تازه بگیرد، مثلاً در ۹ ربیع می‌خریده است.
اینکه خیال کنیم در طول تاریخ مدام اجتماعات شیعه داشته‌ام، خیر! اصلاً از این خبرها نبوده است.
یکی از دلایلی که به امام رضا علیه السلام «غریب می‌گفتند» – که چند دلیل است – به این دلیل بوده است که حرم مبارک ایشان خلوت بوده است.
هیچ دوره‌ای در تاریخ حرم حضرت رضا علیه السلام به شلوغی امروزه نبوده است (در حالی که) معروف هم بوده است، مثلاً در قرن هفتم «ذهبی» می‌گوید: «قبرُه مشهورٌ یُزار»[۶] قبر او مشهور است و زائر می‌رود، یا «ابن‌حبان» در قرن چهارم می‌گوید: «قد زُرتُه مِراراً»[۷] بارها به زیارت او رفته‌ام و بارها حاجت گرفته‌ام؛ اما این خبرها نبوده است…
آیا الان وضعمان خوب است؟
این حرف یعنی چه؟ آیا یعنی الآن وضع ما خوب است؟
من الآن نمی‌خواهم بگویم وضعمان خوب است، ولی وضعمان لزوماً بدتر هم نیست.
امروزه بدلیل وجود این وسایل ارتباط‌جمعی، شاید خیلی از حرف‌ها زودتر به گوش‌مان می‌رسد و قدری باطن آدم‌ها کمی فاش‌تر است، وگرنه اینگونه نبوده است…
۵۰ یا ۶۰ سال قبل آن فروشگاه‌هایی که در تهران فلان چیزها را می‌فروختند، چه کسانی آن چیزها را می‌خوردند؟ بعضی از اهل همین شهر می‌خورند و پدربزرگ‌های برخی از ما بودند.
اینکه خیال کنیم همه چیز گل و بلبل بوده است و حالا خراب شده است (درست نیست) نه اینکه بخواهم بگویم الان خوب است، اصلاً اینکه آیا خوب است یا بد است و اینکه اصلاً شاخص دینداری چیست؟ اینها بحث‌هایی جدی‌ای هستند که نمی‌توان یک خطی جواب داد و یا (یک) شب دور هم بنشینیم و (بگوییم) در جایی به یک آخوند توهین کردند و در نتیجه بد شده است و یا یک نفر را خیلی تکریم کردند پس اوضاع خیلی خوب شده است… نه خیلی بد شده است و نه خیلی خوب.
به نظر بنده که بافاصله اوضاع از قبل بهتر است؛ اما همینکه ما خیال نکنیم الآن اوضاع بدتر از قبل است کفایت می‌کند.
برای اینکه بدانیم از کجا الگو بگیریم…
می‌گوید من شما را دیدم و آمدم فلان‌جا هم به شما اقتدا کردم دو تا یک ساعت هم عمر عزیزم را گذاشتم پای حرف‌های شما و… بعد آن جایی که منفعت خودت بود کار دیگری کردی و من را بازی دادی و سرِ کار گذاشتی، وقتی پای قدرت رسید وعده دادی ولی بعد از آن چیز دیگری گفتی… وقتی خودی‌هایتان به قدرت رسیدند خفه شدید، ولی دیگران که بودند به مردم گفتید خودتان رأی دادید و… همین‌طور در بقیه کارها ضرب کنید.
چراکه یک یا دو موضوع مدنظر من نیست، هم اجتماعی است و هم سیاسی است و هم فردی.
نحوه برخورد اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین با فقرای مخالفین
روزگاری که اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در آن بودند هیچ توجّه جدی‌ای از مردم نداشتند، عمده شیعیان اهل بیت در کوفه هستند و ائمه سلام الله علیهم أجمعین عمدتاً در مدینه هستند،یعنی کلاً حجاز با امام کاری ندارد، و تمامِ ائمه ما سلام الله علیهم اجمعین که روایت شده است شب به شب گونی به دوش خود می‌گذاشتند و می‌رفتند فقرا می‌رساندند، به خانه‌ی فقرای مخالفین می‌رفتند.
ما الان خیلی هنر کنیم، یک هیئتی یک بسته معیشتی را تهیه کند و به چند فقیر بدهد، فکر می‌کنیم کار خیلی بزرگی کرده‌ایم، ما که دربِ خانه‌ی دشمنان و مخالفان خود کاری نمی‌کنیم، وگرنه نسبت به شیعیان که اصلاً وظیفه ماست.
وظیفه امروز ما چیست؟
ان شاء الله خدای متعال «سید بحرالعلوم» را رحمت کند را به شاگردش «سید جواد آملی» فرموده بود: چند شب است که همسایه شما گرسنه خوابیده است، او گفته بود: آقا! به خدا نمی‌دانستم.
(سید) فرموده بود: اگر می‌دانستی که از یهود بدتر بودی! چرا نمی‌دانستی؟
تمام این گونی به دوش کشیدن‌ها برای زندگی فقرای غیرشیعه است.
روایت داریم که پشت امیرالمؤمنین و امام حسین و زین‌العابدین و امام باقر و امام صادق سلام الله علیهم اجمعین از بس که بار کشیده بودند و به خانه‌ی فقرا برده بودند زخم شده بود.
فقرای مکه و مدینه که محب اهل‌بیت سلام الله علیهم اجمعین نبودند!… اصلاً روایت را برای همین خواندم.
از خدا می‌خواهیم که این ماه مبارک رمضان فتوحاتی باشد برای اینکه رنگی و نفحه‌ای از عطر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و فرزندان ایشان به ما هم بنشیند.
مردم که ما را می‌بینند بگویند: وقتی این شخص اینگونه است، برویم و ببینیم صاحب او کیست؟
امام صادق علیه السلام از ما این توقع را دارند. امام صادق علیه السلام فرمود: دوست دارم وقتی به جایی می‌روید اینگونه عمل کنید و… صدق داشته باشید و امانتدار باشید – که جزء علامت‌های تشیع بوده است در قبل. قبلاً علامت تشیع هیئت رفتن نبوده است، صدق بوده است و کثرت صلات و امانت‌داری و… – بقیه که می‌گویند این چرا اینگونه است؟ بگویند: «هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ»[۸] این ادب جعفر بن محمد است.
شب اول ماه مبارک خدمت حضرت حجت عجل‌الله تعالی فرجه الشریف عرض می‌کنم که: «لَکَ العُتبی»… حق داری از ما گله کنی، حق داری از ما شکوه کنی. باز هم دم کَرَم شما گرم که دست ما را گرفتید و آوردید.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود که شب اگر فقیری به درِ خانه شما آمد، حتی اگر ظن به این داشتید که دروغ می‌گوید، او را با دست خالی برنگردانید، چراکه فقر بدنبال خواهد داشت.
عادت اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین این نیست که اگر شب کسی به درِ خانه‌شان برود، او را رد کنند، حتی اگر گمان‌شان این باشد که او خلاف می‌گوید.
ما هم الان شب و نیمه‌شب است که آمده‌ایم… «عَبدُکَ بِبابِک» فقیر به درِ خانه‌تان آمده است، «عُبَیدُک بِفِنائِک» بنده روسیاه به درگاهتان آمده است، «یا مُحسِنُ قَد آتاک المُسیءُ» روسیاه به خانه‌ات آمده است.
من می‌فهمم که امسال هم که ما را راه داده‌ای، یعنی هنوز از ما ناامید نشده‌ای؛ از حکیم به دور است که نیمه‌شب اذن دهد… ما نمی‌توانیم هیچ کاری را بدون اجازه و اذن امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه الشریف انجام دهیم… مرا از درِ خانه به اینجا آوردی و نشاندی، اگر قرار بود مرا رد کنی…
در ماه شعبان می‌گفتید: «لَوْ أَرَدْتَ هَوَانِی» اگر می‌خواستی مرا زمین بزنی «لَمْ تَهْدِنِی» مرا هدایت نمی‌کردی… مرا به این جلسات هدایت نمی‌کردی… مرا با حسین آشنا نمی‌کردی… «لَوْ أَرَدْتَ هَوَانِی لَمْ تَهْدِنِی» اگر بنای تو بر این بود که مرا به زمین بزنی، مرا رد می‌کردی…
پس معلوم است که هنوز از من ناامید نشده‌ای، هنوز پرده را از روی من کنار نزده‌ای، مردم ما را ببینند می‌گویند اینها سحر می‌روند و عبادت می‌کنند…
روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
شب اول جلسه است، دوست دارم که به زهرای اطهر سلام الله علیها توسّل کنم.
ما در ماه رمضان ذکری داریم که «سُبْحَانَ مَنْ فَطَمَ بِفَاطِمَهَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّار»[۹] بجای سبحان الله – پاک و منزه است خدا – بجای «الله» یک وصف گذاشته است، «سُبحَانَ» پاک و منزه است «مَنْ فَطَمَ بِفَاطِمَهَ» به حرمت فاطمه‌اش آزاد می‌کند «مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّار»… آزادی ما دست بی‌بی است… بی‌بی جان! آنگونه که ما دیده‌ایم، مادرهای ما اگر بچه‌ی ناخلف داشته باشد، بیشتر نگران او هستند، برای بچه‌ی بی‌تربیت بیشتر نگران او هستند و برای او بیشتر دعا می‌کنند.
بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم همه‌ی تلاش خود را کرد، کاری هم به این موضوع نداشت که بعد از پیامبر هر کسی چه وظایفی داشت و انجام ندادند و مدعیان چه کردند، حساب و کتاب نکرد که باتوجه به جایگاهی که من دارم، که به هر جای مدینه بروم به من احترام می‌کنند، اولاً وقتی دید امیرالمؤمنین صلوات الله علیه غریب شده است، و ثانیاً چون مادر است و خود ایشان فرمود من می‌بینم که بعدها چه سرها بریده می‌شود و چه روزی‌ها تنگ می‌شود و می‌بینم چه خون‌ها ریخته می‌شود و می‌بینم چه انحرافاتی می‌آید و می‌بینم چه کسانی قرار بود عرشی بشوند و در لجن دنیا می‌مانند و… دلم می‌خواهد نجات دهم، چرا که مادر است…
وارد میدان شد و هر کاری از دستش برآمد انجام داد…
آن مادری که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرمود در طول زندگی مشترک به من رو نزد و مناعت طبع او عجیب بود – روایات رو تلخیص می‌کنم – برای او حتّی سخت بود که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم چیزی بخواهد، از بس مناعت طبع داشت… در روز خواستن از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که جان او بود و دوست داشت جانش را فدایش کند، بی‌بی دوعالم مناعت طبع داشت و ابا می‌کرد…
همان بی‌بی شبانه و سرزده – غیر سرزده نمی‌شد برود، چراکه حکومت می‌فهمید – به درِ خانه‌ی کسانی می‌رفت که ایشان را تحویل هم نمی‌گرفتند…
شیخ عباس رضوان الله تعالی علیه در «بیت الاحزان» می‌گوید: در می‌زدند و وارد خانه می‌شدند، اگر در کوچه صحبت می‌کردند حکومت می‌فهمید، و کسی که سرزده وارد خانه کسی شود منفعل است، روایات هم نهی می‌کنند که انسان بی‌جهت سرزده جایی بروید، منتها بی‌بی مجبور بود و برای دفاع از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نمی‌توانست در کوچه حرف بزند، پس شب‌ها به درِ خانه‌ی انصار و مهاجر می‌رفتند و در می‌زدند و سرزده وارد می‌شدند…
بعضی نقل‌های متأخر می‌گوید: با حضرت بر می‌گشتند – تعبیر از من است که فحوای روایت می‌گوید – انگار که رویشان نمی‌شد در صورت هم نگاه کنند، به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرمود علی جان! فردا هم می‌رویم…
ان شاء الله ان شاء الله آقای سازگار را حفظ کند که این بیت حافظ را اینجا درست خرج کرده است. می‌گوید بی‌بی دوعالم کسی است که کلاس او بالاتر از آن است که با ملائک نشست و برخاست کند:
من که ملول گشتمی از نفس فرشتگان
قال و مقال عالمی می‌خرم از برای تو
دستم اگر شکسته شد در ره یاری‌ات چه غم
آن به آن و دم به دم محسن و من فدای تو
هر کار از دست ایشان برآمد انجام داد…
ترسیدند مدینه را بشوراند، جلسات مخفی زیاد شد، دور همنشینی شد، چه کنیم؟ دختر پیغمبر می‌گوید دین از دست رفت…
زمانی که گذشت فدک را غصب کردند و صدیقه طاهره سلام الله علیها به مسجد رفت و آبروی دنیا و آخرت آنها را برای همیشه بُرد…
«ظَهَرَ فیکُم حَسیکَه النِّفاقِ»[۱۰] سرِ گیاه نفاق از زمین دل شما رویید و هر چیزی که داخل خاک مخفی کرده بودید (ظاهر شد) – بذری که مخفی می‌کنند وقتی می‌خواهد سبز شود، وقتی آن سبزی از زمین بیرون می‌آید آشکار می‌شود و این موضوع برای قبل است، چرا که اگر الان گیاهی را بکارید، همین الان در نمی‌آید، باید بذر این نفاق قبلاً کاشته شده باشد که الان سبز شود و آشکار شود، «ظَهَرَ فیکُم حَسیکَه النِّفاقِ»، آن خار و خاشاک و بذر نفاقی که کاشتید بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آشکار شد…
آبروی اینها را برد و آنها هم واکنش نشان دادند و در کوچه بی‌ادبی صورت گرفت، ولی از پا ننشست، با زنان انصار صحبت کرد و دوباره آنجا فرمود… گفتند بی‌بی جان! شب تا صبح چکار می‌کنی؟ «کَیفَ اصبَحتِ یا بِنتَ رَسولِ‌اللهِ؟»[۱۱] فرمود: «اصبَحتُ واللهِ عائفهً لِدُنیاکُم» بخدا قسم صبح که بیدار می‌شوم از دنیای شما بیزارم… مرگ بر آن دنیایی که شما به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه چنگ زدید و به او پشت کردید… آبروی اینها برد…
اینها دیدند اوضاع به سمتی می‌رود که ممکن است هر لحظه گروهی اوضاع را به هم بزند، حکومت به جایی رسید که ترسید حفظش به خطر بیفتد.
مردمی را که به جنگ با یکی از این مدعیان نبوت فرستاده بود، شهر که خلوت‌تر بود – شاید حدوداً ۳۰ یا ۴۰ روز بعد از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم – برآورد کردند که دیگر نمی‌شود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را تحمل کرد و اوضاع خطرناک است.
او به کنار قبر حمزه سیدالشهدا سلام الله علیه می‌رود و ضجّه می‌زند، مردم می‌پرسند که چه خبر است و چه اتفاقی رخ داده است؟ او با هرکسی می‌نشیند حرف می‌زند…
تصمیم گرفتند تا کار را یکسره کنند، گروهی را به درِ خانه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرستادند که بیایید و بیعت کنید تا کار تمام شود.
کدام خانه؟ خانه‌ای که برخی روایات می‌گوید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم صدها بار درب این خانه به ادب ایستاد و اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین را صدا زد و بی اذن وارد نشد، در برخی روایات داریم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نماز شب خود را در محراب مسجد مدینه نمی‌خواند، بلکه پشت درب خانه فاطمه سلام الله علیها می‌خواند، «باب النجاه» است…
استاد آقای بهجت، آن مرجع عظیم الشان حق دارد که بیت را سؤالی مطرح کند: «أ یُضرمُ النّارُ بِبابِ دارِها» واقعاً آتش به درِ آن خانه بردند؟ «و آیهُ النورِ عَلی مَنارِها» پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم این آیه نور را که می‌فرماید: «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض»[۱۲] تا آنجا که می‌فرماید: «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُه»[۱۳]… ابوبکر بلند شد و گفت: این خانه‌ها کدام است؟ چه خانه‌هایی اینگونه است که خدا اجازه می‌دهد اسمش بالا رود؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: خانه‌های انبیاء اینگونه است و برای همین است که (به آنجا) ملتجی‌ء می‌شویم و پناه می‌بریم. (ابوبکر) می‌فهمید که اینطور گفت: خانه علی و فاطمه هم اینگونه است؟
چون دیده بودند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نماز شب را پشت درِ خانه‌ی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می‌خواند، نه در محراب…
از امام صادق علیه السلام پرسیدند ثواب نماز در روضه نبوی – آنجایی که مسجد اصلی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بوده است و آنجا نماز می‌خوانده است – بیشتر است یا در خانه فاطمه زهرا سلام الله علیها؟ امام صادق علیه السلام فرمودند: در خانه مادر ما…
دیده بودند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم – شاید برای اینکه دیگران ببینند و یا مزاحم خواب فرزندان نشوند – پشت در این خانه نماز شب می‌خواند…
آنچه این عالم از معنویت گرفته است، همه گدای نماز شبِ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم هستند…
قرآن فرموده: «إِنَّ لَکَ فِی النَّهارِ سَبْحاً طَویلا»[۱۴] تو در روز خیلی باید به این و آن ببخشی، تو گنجینه‌ی معنویت می‌خواهی و به همین دلیل «قُمِ اللَّیْلَ إِلاَّ قَلیلا»[۱۵]…
مردم دیده بودند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روزیِ سحر خود را از پشت در خانه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می‌گرفت…
ابوبکر گفت: آیا خانه‌ی فاطمه هم جزء بیوت انبیاء است؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «نَعَم مِن أفاضِلِها»[۱۶] بله! بلکه خانه‌های انبیا دلشان می‌خواهند رنگی از خانه‌ی فاطمه بگیرند…
برای همین است که آن شاعر که عالم و مرجع تقلید است می‌گوید: «أ یُضرمُ النّارُ بِبابِ دارِها» آتش بردند در آن خانه «و آیهُ النورِ عَلی مَنارِها» شنیده بودند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آیه نور را به این خانه تطبیق کرد «و بابُها بابُ نَبی الرَّحمَه» هرکس بیچاره بود و می‌خواست پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم او را نگاه کند به این خانه پناه می‌برد، هرکسی فقیر و اسیر و کافر حربی بود و گرسنه بود و حاجت معنوی و حاجت مادی داشت به این خانه پناه می‌بردند «و بابُها بابُ نَبی الرَّحمَه *** بَل بابُ أبوابِ نَجاهِ الأُمَّه»…
گروه اول رفتند و صدیقه اطهر سلام الله علیها پشت در آمد، گروه اول کمتر جسارت کردند و صدیقه طاهره سلام الله علیها هم با آنها سخن گفت و فرمود: ما عزاداریم، زمان زیادی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نگذشته است و ما کاری با شما نداریم و شمشیری نکشیده‌ایم.
این گروه از حرمت فاطمه زهرا سلام الله علیها گریه‌کنان برگشتند، رذل بودند ولی می‌فهمیدند چه غلطی کردند و کجا رفتند و سروصدا کردند.
گروه دیگری را فرستادند، این گروه دوم جسارت هم کردند، هنگامی که صدیقه طاهره سلام الله علیها پشت رفت، دیگر به اینها جواب نداد و به قبر پدر رو کرد و عرض کرد: «یَا أَبَتَاهْ! یَا رَسُولَ‌اللَّهِ! هَکَذَا کَانَ یُفْعَلُ بِحَبِیبَتِک»[۱۷] این حرف‌ها را راجع به دختر شما می‌زنند…
اینها هم گریه‌کنان برگشتند…
دیدند اگر اینطور پیش برود، فردا همین رذل‌هایی که شبانه آوردند تا خانه فاطمه سلام الله علیها را باز کنند، جزو سربازهای او می‌شوند…
لذا خودش آمد، حقیقت رجس و حقیقت آلودگی و استاد ابلیس، «و فی یَدِه قَبَسٌ مِن النّار» مشعل به دست… در حال آمدن به سمت خانه فاطمه زهرا سلام الله علیها بود، کسی به او گفت فلانی! «إنّ فیها فاطمه»…
با اینکه حسنین علیهما السلام ظاهراً کودک بودند و نوه‌ها و نورچشمی‌های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بودند ولی نگفت حسن و حسین علیهما السلام در خانه‌اند، بلکه گفت: «انّ فیها فاطمه»… مخصوصاً اینکه بی‌بی شرایطی داشت که اگر لات‌های سر کوچه هم اگر بدانند بانویی در چنین شرایطی است مراعات می‌کنند…
آمد و «بِیَدِه قَبَسٌ مِن النّار» مشعل به دست…
وقتی پشت درب قرار گرفت، هنگامی که دو طرف درب را سوزاندند، می‌خواست ببیند که درب شل شده است یا نه، درب را تکانی داد، منسوب به خود آن ملعون است و ان شاء الله که دروغ است و من هم نمی‌توانم همه‌ی موضوع را بگویم…
می‌گوید وقتی درب را تکان دادم تا ببینم پشت درب چیزی گذاشته‌اند یا می‌شود درب را باز کرد، «وَ قَدْ أَلْصَقَتْ أَحْشَاءَهَا بِالْبَابِ» دیدم تن مطهرش را به در چسبانده و نفس‌نفس می‌زند…
من هم کینه‌هایی که از علی داشتیم در ذهنم گذشت…
با من حساب داشت عدو از غدیر خم
از من تو را گرفت و دگر بی‌حساب شد
می‌گوید یاد این افتادم که ما با علی حساب داریم، «فَرَکلتُ البابَ»…
«رَکَلَ» یعنی طوری لگد زدم که درب کامل باز شد…
می‌گوید وقتی لگد زدم طوری ناله‌ی او بلند شد که احساس کردم تمام اهل مدینه شنیدند، هنگامی که وارد شدم دیدم پشت درب، روی زمین افتاده است…
برگشتم او را ببینم، «فَأَقْبَلَتْ إِلَیَّ بِوَجْهٍ أَغْشَى بَصَرِی» نور صورت او به چشم من خورد و من هم دست بلند کردم…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] غرر الحکم و درر الکلم، جلد ۱، صفحه ۸۱۳ (یَأْتِی عَلَى اَلنَّاسِ زَمَانٌ لاَ یَبْقَى مِنَ اَلْقُرْآنِ إِلاَّ رَسْمُهُ وَ مِنَ اَلْإِسْلاَمِ إِلاَّ اِسْمُهُ مَسَاجِدُهُمْ یَوْمَئِذٍ عَامِرَهٌ مِنَ اَلْبِنَاءِ خَالِیَهٌ مِنَ اَلْهُدَى .)
[۵] الکافی، جلد ۸، صفحه ۲۱۵ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ عَنْبَسَهَ بْنِ مُصْعَبٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: أَشْکُو إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَحْدَتِی وَ تَقَلْقُلِی بَیْنَ أَهْلِ اَلْمَدِینَهِ حَتَّى تَقْدَمُوا وَ أَرَاکُمْ وَ آنَسَ بِکُمْ فَلَیْتَ هَذِهِ اَلطَّاغِیَهَ أَذِنَ لِی فَأَتَّخِذَ قَصْراً فِی اَلطَّائِفِ فَسَکَنْتُهُ وَ أَسْکَنْتُکُمْ مَعِیَ وَ أَضْمَنَ لَهُ أَنْ لاَ یَجِیءَ مِنْ نَاحِیَتِنَا مَکْرُوهٌ أَبَداً .)
[۶] تاریخ الإسلام – ت بشار، جلد ۱۲ ، صفحه ۴۹۳
[۷] الثقات، جلد ۸ ، صفحه ۴۵۷ (عَلیّ بن مُوسَى الرِّضَا وَهُوَ عَلیّ بن مُوسَى بن جَعْفَر بن مُحَمَّد بن عَلیّ بن الْحُسَیْن بن عَلیّ بن أبی طَالب أَبُو الْحسن من سَادَات أهل الْبَیْت وعقلائهم وَجله الهاشمیین ونبلائهم یجب أَن یعْتَبر حَدِیثه إِذا روى عَنهُ غیر أَوْلَاده وشیعته وأبى الصَّلْت خَاصَّه فَإِن الْأَخْبَار الَّتِی رویت عَنهُ وَتبین بَوَاطِیلُ إِنَّمَا الذَّنب فِیهَا لأبى الصَّلْت ولأولاده وشیعته لِأَنَّهُ فِی نَفسه کَانَ أجل من أَن یکذب وَمَات عَلیّ بن مُوسَى الرِّضَا بطوس من شربه سقَاهُ إِیَّاهَا الْمَأْمُون فَمَاتَ من سَاعَته وَذَلِکَ فِی یَوْم السبت آخر یَوْم سنه ثَلَاث وَمِائَتَیْنِ وقبره بسنا باذ خَارج النوقان مَشْهُور یزار بِجنب قبر الرشید قد زرته مرَارًا کَثِیرَه وَمَا حلت بِی شدَّه فِی وَقت مقَامی بطوس فزرت قبر عَلیّ بن مُوسَى الرِّضَا صلوَات الله على جده وَعَلِیهِ ودعوت الله إِزَالَتهَا عَنى إِلَّا أستجیب لی وزالت عَنى تِلْکَ الشدَّه وَهَذَا شَیْء جربته مرَارًا فَوَجَدته کَذَلِک أماتنا الله على محبَّه المصطفی وَأهل بَیته صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الله عَلَیْهِ وَعَلَیْهِم أَجْمَعِینَ)
[۸] الکافی، جلد ۲، صفحه ۶۳۶ (أَبُو عَلِیٍّ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ اَلْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ أَبِی أُسَامَهَ زَیْدٍ اَلشَّحَّامِ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ : اِقْرَأْ عَلَى مَنْ تَرَى أَنَّهُ یُطِیعُنِی مِنْهُمْ وَ یَأْخُذُ بِقَوْلِیَ اَلسَّلاَمَ وَ أُوصِیکُمْ بِتَقْوَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ اَلْوَرَعِ فِی دِینِکُمْ وَ اَلاِجْتِهَادِ لِلَّهِ وَ صِدْقِ اَلْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ اَلْأَمَانَهِ وَ طُولِ اَلسُّجُودِ وَ حُسْنِ اَلْجِوَارِ فَبِهَذَا جَاءَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَدُّوا اَلْأَمَانَهَ إِلَى مَنِ اِئْتَمَنَکُمْ عَلَیْهَا بَرّاً أَوْ فَاجِراً فَإِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَانَ یَأْمُرُ بِأَدَاءِ اَلْخَیْطِ وَ اَلْمِخْیَطِ صِلُوا عَشَائِرَکُمْ وَ اِشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ فَإِنَّ اَلرَّجُلَ مِنْکُمْ إِذَا وَرِعَ فِی دِینِهِ وَ صَدَقَ اَلْحَدِیثَ وَ أَدَّى اَلْأَمَانَهَ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ اَلنَّاسِ قِیلَ هَذَا جَعْفَرِیٌّ فَیَسُرُّنِی ذَلِکَ وَ یَدْخُلُ عَلَیَّ مِنْهُ اَلسُّرُورُ وَ قِیلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ وَ إِذَا کَانَ عَلَى غَیْرِ ذَلِکَ دَخَلَ عَلَیَّ بَلاَؤُهُ وَ عَارُهُ وَ قِیلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ فَوَ اَللَّهِ لَحَدَّثَنِی أَبِی عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّ اَلرَّجُلَ کَانَ یَکُونُ فِی اَلْقَبِیلَهِ مِنْ شِیعَهِ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَیَکُونُ زَیْنَهَا آدَاهُمْ لِلْأَمَانَهِ وَ أَقْضَاهُمْ لِلْحُقُوقِ وَ أَصْدَقَهُمْ لِلْحَدِیثِ إِلَیْهِ وَصَایَاهُمْ وَ وَدَائِعُهُمْ تُسْأَلُ اَلْعَشِیرَهُ عَنْهُ فَتَقُولُ مَنْ مِثْلُ فُلاَنٍ إِنَّهُ لآَدَانَا لِلْأَمَانَهِ وَ أَصْدَقُنَا لِلْحَدِیثِ .)
[۹] إقبال الأعمال، جلد ۱، صفحه ۱۸۰ (ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَقُولُ مَا رُوِیَ عَنْهُمْ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ وَ اَلدُّعَاءَ اَلْمُتَقَدِّمَ: اَللَّهُمَّ إِنَّکَ حَفِظْتَ اَلْغُلاَمَیْنِ لِصَلاَحِ أَبَوَیْهِمَا وَ دَعَاکَ اَلْمُؤْمِنُونَ فَقَالُوا رَبَّنٰا لاٰ تَجْعَلْنٰا فِتْنَهً لِلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِینَ اَللَّهُمَّ إِنِّی أَنْشُدُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ أَنْشُدُکَ بِنَبِیِّکَ نَبِیِّ اَلرَّحْمَهِ وَ أَنْشُدُکَ بِعَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ أَنْشُدُکَ بِحَسَنٍ وَ حُسَیْنٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ وَ أَنْشُدُکَ بِأَسْمَائِکَ وَ أَرْکَانِکَ کُلِّهَا وَ أَنْشُدُکَ بِالاِسْمِ اَلْأَعْظَمِ اَلْأَعْظَمِ اَلْأَعْظَمِ اَلْعَظِیمِ اَلَّذِی إِذَا دُعِیتَ بِهِ لَمْ تَرُدَّ مَا کَانَ أَقْرَبَ إِلَى [مِنْ] طَاعَتِکَ وَ أَبْعَدَ مِنْ مَعْصِیَتِکَ وَ أَوْفَى بِعَهْدِکَ وَ أَقْضَى لِحَقِّکَ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُنَشِّطَنِی لَهُ وَ أَنْ تَجْعَلَنِی لَکَ عَبْداً شَاکِراً تَجِدُ مِنْ خَلْقِکَ مَنْ تُعَذِّبُهُ غَیْرِی وَ لاَ أَجِدُ مَنْ یَغْفِرُ لِی إِلاَّ أَنْتَ أَنْتَ عَنْ عَذَابِی غَنِیٌّ وَ أَنَا إِلَى رَحْمَتِکَ فَقِیرٌ أَنْتَ مَوْضِعُ کُلِّ شَکْوَى وَ شَاهِدُ کُلِّ نَجْوَى وَ مُنْتَهَى کُلِّ حَاجَهٍ وَ مُنَجٍّ مِنْ کُلِّ عَثْرَهٍ وَ غَوْثُ کُلِّ مُسْتَغِیثٍ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَعْصِمَنِی بِطَاعَتِکَ مِنْ [عَنْ] مَعْصِیَتِکَ وَ بِمَا أَحْبَبْتَ عَمَّا کَرِهْتَ وَ بِالْإِیمَانِ عَنِ اَلْکُفْرِ وَ بِالْهُدَى عَنِ اَلضَّلاَلَهِ وَ بِالْیَقِینِ عَنِ اَلرِّیبَهِ وَ بِالْأَمَانَهِ عَنِ اَلْخِیَانَهِ وَ بِالصِّدْقِ عَنِ اَلْکَذِبِ وَ بِالْحَقِّ عَنِ اَلْبَاطِلِ وَ بِالتَّقْوَى عَنِ اَلْإِثْمِ وَ بِالْمَعْرُوفِ عَنِ اَلْمُنْکَرِ وَ بِالذُّکْرِ عَنِ اَلنِّسْیَانِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَافِنِی مَا أَحْیَیْتَنِی وَ أَلْهِمْنِی اَلشُّکْرَ عَلَى مَا أَعْطَیْتَنِی وَ کُنْ بِی رَحِیماً وَ عَلَیَّ عَطُوفاً یَا کَرِیمُ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ اَلدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِی سُجُودِکَ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُعْفُ عَنْ ظُلْمِی وَ جُرْمِی بِحِلْمِکَ وَ جُودِکَ یَا رَبِّ یَا کَرِیمُ یَا مَنْ لاَ یَخِیبُ سَائِلُهُ وَ لاَ یَنْفَدُ نَائِلُهُ یَا مَنْ عَلاَ فَلاَ شَیْءَ فَوْقَهُ وَ یَا مَنْ دَنَا فَلاَ شَیْءَ دُونَهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُدْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَقُولُ یَا عِمَادَ مَنْ لاَ عِمَادَ لَهُ وَ یَا ذُخْرَ مَنْ لاَ ذُخْرَ لَهُ وَ یَا سَنَدَ مَنْ لاَ سَنَدَ لَهُ وَ یَا غِیَاثَ مَنْ لاَ غِیَاثَ لَهُ وَ یَا حِرْزَ مَنْ لاَ حِرْزَ لَهُ یَا کَرِیمَ اَلْعَفْوِ یَا حَسَنَ اَلْبَلاَءِ یَا عَظِیمَ اَلرَّجَاءِ یَا عَوْنَ اَلضُّعَفَاءِ یَا مُنْقِذَ اَلْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ اَلْهَلْکَى یَا مُحْسِنُ یَا مُجْمِلُ یَا مُنْعِمُ یَا مُفْضِلُ أَنْتَ اَلَّذِی سَجَدَ لَکَ سَوَادُ اَللَّیْلِ وَ نُورُ اَلنَّهَارِ وَ ضَوْءُ اَلْقَمَرِ وَ شُعَاعُ [ضِیَاءُ] اَلشَّمْسُ وَ حَزِیرُ اَلْمَاءِ وَ دَوِیُّ اَلرِّیَاحِ وَ حَفِیفُ اَلشَّجَرِ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ لَکَ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى لاَ شَرِیکَ لَکَ یَا رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ نَجِّنَا مِنَ اَلنَّارِ بِعَفْوِکَ وَ أَدْخِلْنَا اَلْجَنَّهَ بِرَحْمَتِکَ وَ زَوِّجْنَا مِنَ اَلْحُورِ اَلْعِینِ بِجُودِکَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اِفْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ إِنَّکَ عَلىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ وَ اُدْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَقُولُ اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَسْمَائِکَ اَلْحَمِیدَهِ اَلْکَرِیمَهِ اَلَّتِی إِذَا وُضِعَتْ عَلَى اَلْأَشْیَاءِ ذَلَّتْ لَهَا وَ إِذَا طُلِبَتْ بِهَا اَلْحَسَنَاتُ أُدْرِکَتْ وَ إِذَا أُرِیدَ بِهَا صَرْفُ اَلسَّیِّئَاتِ صُرِفَتْ وَ أَسْأَلُکَ بِکَلِمَاتِکَ اَلتَّامَّاتِ اَلَّتِی لَوْ أَنَّ مٰا فِی اَلْأَرْضِ مِنْ شَجَرَهٍ أَقْلاٰمٌ وَ اَلْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَهُ أَبْحُرٍ مٰا نَفِدَتْ کَلِمٰاتُ اَللّٰهِ إِنَّ اَللّٰهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا کَرِیمُ یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا أَبْصَرَ اَلْمُبْصِرِینَ [اَلنَّاظِرِینَ] وَ یَا أَسْمَعَ اَلسَّامِعِینَ وَ یَا أَسْرَعَ اَلْحَاسِبِینَ وَ یَا أَحْکَمَ اَلْحَاکِمِینَ وَ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ أَسْأَلُکَ بِعِزَّتِکَ وَ أَسْأَلُکَ بِقُدْرَتِکَ عَلَى مَا تَشَاءُ وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ شَیْءٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ حَرْفٍ أَنْزَلْتَهُ فِی کِتَابٍ مِنْ کُتُبِکَ وَ بِکُلِّ اِسْمٍ دَعَاکَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ مَلاَئِکَتِکَ وَ رُسُلِکَ وَ أَنْبِیَائِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُدْعُ بِمَا بَدَا لَکَ ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَقُولُ سُبْحَانَ مَنْ أَکْرَمَ مُحَمَّداً صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ سُبْحَانَ مَنِ اِنْتَجَبَ مُحَمَّداً سُبْحَانَ مَنِ اِنْتَجَبَ عَلِیّاً سُبْحَانَ مَنْ خَصَّ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ سُبْحَانَ مَنْ فَطَمَ بِفَاطِمَهَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ اَلنَّارِ سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضَ بِإِذْنِهِ سُبْحَانَ مَنِ اِسْتَعْبَدَ أَهْلَ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرَضِینَ بِوَلاَیَهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدِ سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ اَلْجَنَّهَ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ سُبْحَانَ مَنْ یُورِثُهَا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ شِیعَتَهُمْ [نَوَّرَهَا بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ شِیعَتِهِمْ ] سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ اَلنَّارَ مِنْ أَجْلِ [لِأَجْلِ] أَعْدَاءِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ سُبْحَانَ مَنْ یُمَلِّکُهَا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ شِیعَتَهُمْ سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَهَ وَ مٰا سَکَنَ فِی اَللَّیْلِ وَ اَلنَّهٰارِ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا یَنْبَغِی لِلَّهِ اَللَّهُ أَکْبَرُ کَمَا یَنْبَغِی لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ کَمَا یَنْبَغِی لِلَّهِ وَ سُبْحَانَ اَللَّهِ کَمَا یَنْبَغِی لِلَّهِ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ کَمَا یَنْبَغِی لِلَّهِ وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ عَلَى جَمِیعِ اَلْمُرْسَلِینَ حَتَّى یَرْضَى اَللَّهُ اَللَّهُمَّ مِنْ أَیَادِیکَ وَ هِیَ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى وَ مِنْ نِعَمِکَ وَ هِیَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُغَادَرَ أَنْ یَکُونَ عَدُوِّی عَدُوَّکَ وَ لاَ صَبْرَ لِی عَلَى أَنَاتِکَ فَعَجِّلْ هَلاَکَهُمْ وَ بَوَارَهُمْ وَ دَمَارَهُمْ ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ تَقُولُ بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ اَللّٰهُمَّ فٰاطِرَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ عٰالِمَ اَلْغَیْبِ وَ اَلشَّهٰادَهِ اَلرَّحْمَنَ اَلرَّحِیمَ إِنِّی أَعْهَدُ إِلَیْکَ فِی دَارِ اَلدُّنْیَا أَنِّی أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ وَحْدَکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ وَ أَنَّ اَلدِّینَ کَمَا شَرَعْتَ وَ اَلْإِسْلاَمَ کَمَا وَصَفْتَ وَ اَلْکِتَابَ کَمَا أَنْزَلْتَ وَ اَلْقَوْلَ کَمَا حَدَّثْتَ وَ أَنَّکَ أَنْتَ أَنْتَ أَنْتَ اَللَّهُ اَلْحَقُّ اَلْمُبِینُ جَزَى اَللَّهُ مُحَمَّداً خَیْرَ اَلْجَزَاءِ وَ حَیَّا اَللَّهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ بِالسَّلاَمِ .)
[۱۰] خطبه فدکیه
[۱۱] خطبه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در جمع زنان انصار
[۱۲] سوره مبارکه نور، آیه ۳۵ (اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاهٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَهٍ ۖ الزُّجَاجَهُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبَارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ لَا شَرْقِیَّهٍ وَلَا غَرْبِیَّهٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ)
[۱۳] سوره مبارکه نور، آیه ۳۶ (فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ)
[۱۴] سوره مبارکه مزمل، آیه ۷
[۱۵] سوره مبارکه مزمل، آیه ۲
[۱۶] البرهان فی تفسیر القرآن، جلد ۴، صفحه ۷۷ (وَ مِنْ طَرِیقِ اَلْمُخَالِفِینَ: قَالَ اَلثَّعْلَبِیُّ : فِی تَفْسِیرِ قَوْلِهِ تَعَالَى: فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اَللّٰهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اِسْمُهُ اَلْآیَهَ، یَرْفَعُ اَلْإِسْنَادَ إِلَى أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ ، قَالَ: قَرَأَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) هَذِهِ اَلْآیَهَ، فَقَامَ رَجُلٌ إِلَیْهِ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اَللَّهِ ، أَیُّ بُیُوتٍ هَذِهِ؟ قَالَ: «بُیُوتُ اَلْأَنْبِیَاءِ، فَقَامَ إِلَیْهِ أَبُو بَکْرٍ ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اَللَّهِ ، هَذَا اَلْبَیْتُ مِنْهَا؟ یَعْنِی بَیْتَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ ، قَالَ: «نَعَمْ، مِنْ أَفَاضِلِهَا».)
[۱۷] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۳۰، صفحه ۲۸۷
پاسخ دهید