«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏»

«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]

«رَبِّ اشْرَحْ لی‏ صَدْری * وَ یَسِّرْ لی‏ أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی‏ * یَفْقَهُوا قَوْلی‏».[۲]

«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]

مقدّمه

هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت مکرّم ایشان صلواتی هدیه بفرمایید.

اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم

عرض ادب و ارادت و خاکساری و التجاء و استغاثه به محضر پُرخیر و برکتِ حضرت بقیه‌ الله اعظم روحی و ارواحُ مَن سِواهُ فِداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.

اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم

قبل از اینکه وارد اصل بحث شوم، خواستم این مقدّمه را به محضر شما عرض کنم، اینکه ما بدانیم این جلسه‌ای که دور یکدیگر نشسته‌ایم، حاصل چه خون دل‌هایی است، چه دخترها و پسرهایی یتیم شدند، چه حلقوم‌هایی بریده شده است، چه کتاب‌هایی که نوشته شده است و دست‌ها قلم شده است، چه کتبی که دفن شده است. سرگذشت اینکه خدا من و شما را امشب اینجا جمع کرده است، هزار و چهارصد سال قصه پشت سر خود دارد.

از بین همه‌ی آن چیزهایی که می‌شود گفت، چند روایت مختصر عرض می‌کنم و به فضل الهی بعد از آن وارد بحث می‌شوم.

نزدیکترین راه برای یاد خدا کردن

اولاً این روایتی که می‌خواهم به محضر شما عرض کنم، این نیست که روایتی نقل شده است، هم روایت نقل شده است، هم سند معتبر است، هم فقیه روی این روایت فتوا می‌دهد، البته جزئیاتی دارد که اینجا قصد بیان آن جزئیات را ندارم، در بحثی با این روایت مرجع تا تغییر فتوا رفته است، یعنی روایتی است که فقها به آن توجّه می‌کنند و این روایت را در برابر خدا حجّت قرار می‌دهند، یعنی این روایت صرفاً نقلی در کافی شریف نیست.

امام صادق صلوات الله علیه فرمود که «شِیعَتُنَا اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ»،[۴] شیعیان ما خیلی با هم مهربان هستند… شیعیان ما نمی‌توانند دلسوز یکدیگر نباشند، شیعیان ما تنهاخور نیستند، شیعیان ما دلسوز یکدیگر هستند.

از مصادیق اینکه شیعیان ما دلسوز یکدیگر هستند و دلشان برای یکدیگر می‌تپد این است که «اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا» همینکه دور یکدیگر جمع می‌شوند «ذَکَرُوا اَللَّهَ» خدا را یاد می‌کنند و ذکر خدا می‌گویند.

حال من توضیح مختصری عرض کنم تا جمله‌ی بعد درست تبیین شود.

یاد خدا می‌کنند و ذکر خدا می‌گویند… ما که حقیقت حضرت باری تعالی را نمی‌شناسم و نمی‌توانیم بشناسیم، ما راهی به شناخت او و حقیقت ذات او نداریم، بلکه نبیّ خاتم صلی الله علیه و آله و سلّم اظهار عجز کرد و به خدای متعال عرض کرد «سُبْحَانَکَ مَا عَرَفْنَاکَ حَقَّ مَعْرِفَتِکَ».[۵]

دیگر وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اینطور فرمود که اصلاً کسی نمی‌تواند حرف بزند، هیچ کسی نمی‌تواند حقیقتِ ذات حضرت حق را بشناسد، پس ما چطور با خدای متعال ارتباط می‌گیریم؟

ما با اسماء و صفات با خدای متعال ارتباط می‌گیریم، ما در دایره‌ی اسماء و صفات با خدای متعال ارتباط داریم.

«اسماء و صفات» یعنی چه؟ یعنی او وفی است، غفور است، شکور است، رحیم است، ودود است. همین هم برای ما زیاد است، و دهان ناپاک کسی مانند من، باید از به کار بردن این الفاظ حیرت‌زده شود.

منسوب به امام سجّاد سلام الله علیه است که به خدای متعال عرض کرد: «وَ مِنْ أَعْظَمِ النِّعَمِ عَلَیْنَا جَرَیَانُ ذِکْرِکَ عَلَى أَلْسِنَتِنَا»،[۶] از منّت‌های تو به ما این است که اجازه داده‌ای من هم نام تو را ببرم.

کسی که غیور است دوست ندارد کسی نام ناموس او را ببرد، اقدسِ همه‌ی مقدّسات حضرت حق است، چه کسی می‌تواند اسم او را به زبان بیاورد؟

این اسماء و صفات چه چیزی هستند؟ اسماء و صفات الفاظ و توصیفاتی است که ما را به یاد آن حقیقت می‌اندازد.

وقتی «غفور» می‌گوییم به یاد آن حقیقتِ غیب الغیوب می‌افتیم، وقتی «علیم» می‌گوییم به یاد آن حقیقت می‌افتیم.

اسم علامت است، شما همینکه اسم مرا می‌شنوید، تصویر من در ذهن شما شکل می‌گیرد، اسم رهنمون‌کننده است، اسم تابلو است، اسم چیز خاصی نیست، لازم هم نیست که اسم لفظ باشد.

گاهی شما در حال حرکت در جاده‌ی تهران به قم هستید، لوگوی یک برندی را می‌بینید، این یک شکل است، نه اسم نوشته است و نه هیچ چیز دیگری، مثلاً لوگوی برند یک خوراکی است، شما آن خوراکی را هوس می‌کنید. مگر چه چیزی دیده‌اید؟

آن لوگو که حقیقتی است، شما را به آن موضوع رهنمون می‌کند، لازم هم نیست اسم آن را نوشته باشد.

اسم علامت است. گاهی ما وارد مسجد هم می‌شویم الفاظی می‌بینیم، پشت سر من حیّ و قیّوم است.

از حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام پرسیدند که با چه کسی نشست و برخواست کنیم؟ فرمود: «مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اَللَّهَ رُؤْیَتُهُ»[۷] کسی که وقتی او را می‌بینید، شما را به یاد خدا می‌اندازد. یعنی با اسم الله نشست و برخواست کن.

این شهدایی که دل ما می‌شکند و به گلزار شهدا می‌رویم، بعضی‌هایشان اسم هم ندارند و گمنام هستند، ولی اشک شما جاری می‌شود و دوست دارید توبه کنید. این شهید به اندازه‌ی خودش اسم الله است، این شهید به اندازه‌ی خودش آیتِ الله است، ولو گمنام است، خودش اسم ندارد ولی اسم خداست!

در روایت دارد که «نَحْنُ وَ اَللَّهِ اَلْأَسْمَاءُ الله اَلْحُسْنَى»،[۸] اگر کسی بخواهد به یاد حقیقت الله بیفتد، چه چیزی بیشتر از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین انسان را منصرف به حقیقت الله می‌کند؟

برای همین در مورد امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دارد که به حضرت اینطور عرض می‌کنیم: «السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ، وَوَجْهِهِ الْمُضِیءِ، وَجَنْبِهِ الْعَلِیِّ… السَّلامُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ عَلِیٍّ»،[۹] اگر من بخواهم به زبان فارسی باتسامح معنا کنم، یعنی خدا صورت ندارد، معاذالله، اما اگر کسی خواهد باتمثیل سخن بگوید، اگر می‌خواهی چهره‌ی خدا را ببینی، برو و علی را ببین. خدا جسم ندارد، معاذالله، نستجیربالله، اما در مقام تمثیل «السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ»، نه اسم تو اسم خداست، تو راه بروی اسم الله هستی، شخصیت تو به مراتب از لفظ الله علامت‌تر است.

الله که بهترین لفظ مکتوب حضرت حق در اسامی است، و هو که مهم‌ترین ضمیر است و به آن حقیقت اشاره دارد، کدامیک از این‌ها بیش از خودِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به خدا اشاره دارد؟

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: «مَا لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ آیَهٌ هِیَ أَکْبَرُ مِنِّی»،[۱۰] خدا آیه و نشانه‌ای بزرگتر از من ندارد!

برای همین «السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ وَوَجْهِهِ الْمُضِیءِ»، چهره‌ی تابناک خدا!

نمی‌خواهد بگوید خدا صورت دارد، می‌گوید وقتی شما اخلاق علی را ببینید، اخلاق خدا را می‌فهمی.

«السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ، وَوَجْهِهِ الْمُضِیءِ، وَجَنْبِهِ الْعَلِیِّ و صِّرَاطِ السَّوِیِّ … السَّلامُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ عَلِیٍّ»…

لذا امام صادق علیه السلام در آن روایت فرمود:‌ «شِیعَتُنَا اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ»[۱۱] شیعیان ما دلشان خیلی برای هم می‌سوزد، با یکدیگر مهربان هستند.

یعنی چکار می‌کنند؟

«اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا» همینکه دور یکدیگر جمع می‌شوند «ذَکَرُوا اَللَّهَ» ذکر خدا می‌گویند.

یعنی چه می‌گویند؟

شما لازم نیست فکر کنید که من تفسیر کردم، امام صادق علیه السلام در ادامه‌ی روایت فرمود: «إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ»، یعنی علی علی می‌کنند.

خود حضرت فرمود، نه اینکه من بخواهم کلام حضرت را توسعه بدهم. خواستم بگویم کلام حضرت روشن است، فرمود: «إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ»، ذکر ما می‌کنند که ذکرالله است و بالاترین ذکر خداست، «نَحنُ کَلِماتُ اللّه تامّات»، اگر به سوی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بیایی به سوی خدا رفته‌ای، جای دیگری خبری نیست.

بعد فرمود: «إِنَّا إِذَا ذُکِرْنَا ذُکِرَ اَللَّهُ»، همینکه ما یاد بشویم خدا یاد شده است.

اخلاقی هم فرمود، شیعیان ما همینکه دور یکدیگر جمع می‌شوند علی علی می‌کنند. فرمود: «اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا»…

قرآن کریم می‌فرماید چه کسانی منافقین هستند؟ «إِذَا خَلَوْا إِلَى شَیَاطِینِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَکُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ»،[۱۲] وقتی منافقین دور یکدیگر جمع می‌شوند توطئه می‌کنند.

اما شیعیان «اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا ذَکَرُوا اَللَّهَ» ذکرالله می‌گویند.

یعنی چه می‌گویند؟ فرمود: «إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ»، اسم ما را می‌برند.

عدم حسرت در روز قیامت

بعد امام صادق سلام الله علیه روایت دیگری فرمود، که اصلاً شأن نزول جلسات ما هم معلوم می‌شود، حضرت صادق علیه السلام به ابوبصیر فرمود: ابوبصیر! «مَا اِجْتَمَعَ فِی مَجْلِسٍ قَوْمٌ»[۱۳] هیچ قومی در جلسه‌ای دور یکدیگر جمع نمی‌شوند، «لَمْ یَذْکُرُوا اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ» که خدا را یاد نمی‌کنند، «وَ لَمْ یَذْکُرُونَا» و ما را یاد نمی‌کنند، «إِلاَّ کَانَ ذَلِکَ اَلْمَجْلِسُ حَسْرَهً عَلَیْهِمْ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ»، روز قیامت حسرت این جلسه را می‌خورند.

اصلاً در این مسیر تفکیک نیست.

یعنی اگر جلسه‌ای گذاشتیم که در آن جلسه ذکر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را گفتیم، دیگر آن جلسه حسرتِ قیامت نیست.

انبیاء علیهم السلام از افعالشان حسرت نمی‌خورند، آیا شما می‌خواهید حس و حال انبیاء علیهم السلام را داشته باشید؟ باید در مجلس امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین بنشینید.

بعد امام صادق سلام الله علیه فرمود که پدرم می‌فرمود: «قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ»، همان عبارت را تکرار کرد، ذکر ما بگویند ذکر خدا کرده‌اند. این برای تجلیل است، وگرنه خود امام صادق علیه السلام در روایت دیگر، خودشان این عبارت را فرمودند.

اسم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین عبادت است، و یکی از ویژگی‌های شیعیان این است که وقتی دور یکدیگر جمع شوند، چون «اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ» هستند، حرفی هستند که به درد قیامتشان بخورد و حسرت نخورند.

آقای مجالس

امام صادق سلام الله علیه فرمود:‌ «إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ سَیِّداً»[۱۴] هر چیزی آقایی دارد، «وَ سَیِّدُ اَلْمَجَالِسِ مَجَالِسُ اَلشِّیعَهِ» سیّد المجالس مجالسِ شیعه است.

چرا؟ چون از سیّد الوصیّین می‌گویند.

آزین جلسات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین

بعد هم حضرت صادق علیه السلام فرمود: وقتی نام علی را ببرید حال جلسه عوض می‌شود، «فَزَیَّنَ اَللَّهُ بِهِ اَلْمَحَافِلَ»،[۱۵]… همینطور که می‌بینید این روایت سند نمی‌خواهد، فرمود: وقتی نام امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را ببرید، آزین جلسات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین مدح امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است.

شیعیان هنگام خروج از خانه

در کتاب «تحف العقول» نقل شده است که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به کمیل فرمود: کمیل جان! «سَمِّ کُلَّ یَوْمٍ بِاسْمِ اَللَّهِ»[۱۶] هر روز که از خانه بیرون می‌روی «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم» بگو، یعنی با نام خدا کار کن، کلید همه‌ی اتفاقات نام اوست، «وَ قُلْ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ»…

باید خود این روایت را یک ولیّ خدا یک ماه بحث کند…

«وَ قُلْ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ»… همه‌ی این دغدغه‌ها و درگیری‌ها و تشویش‌ها و ناراحتی‌ها و اعصاب‌خوردی‌های ما برای چیست؟ برای اینکه خیال می‌کنیم خودمان مقداری زور داریم، بقیه هم مقداری زور دارند، حال زور چه کسی می‌چربد؟

اگر بدانیم کسی که معارض ماست حول و قوّه ندارد، آرام می‌شویم.

چرا ما در روز اینقدر مشکل داریم؟ چون خیال می‌کنیم خیلی‌ها حول و قوّه دارند، خود این عمل شرک است. «لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ»، هیچ کسی هیچ چیزی ندارد، وقتی «لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ» را باور کند، سیّدالشّهداء صلوات الله علیه دختران خود را با خیال راحت به خدا می‌سپرد و به قتلگاه می‌رود، چون «لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ»!

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: وقتی می‌خواهی هر روز از خانه بروی بگو «لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ»، همه چیز خداست.

امام خمینی رضوان الله تعالی علیه دید آمریکا پُررویی می‌کند، فرمود: آمریکا نمی‌تواند هیچ غلطی کند.

امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به کمیل فرمود: کمیل جان! «سَمِّ کُلَّ یَوْمٍ بِاسْمِ اَللَّهِ»[۱۷] هر روز که از خانه بیرون می‌روی «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم» بگو، یعنی با نام خدا کار کن، کلید همه‌ی اتفاقات نام اوست، «وَ قُلْ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْ عَلَى اَللَّهِ»، بگو خدایا! من که ضعیف و بیچاره هستم، من حرکت کردم، پشت‌گرمی من تو هستی، به تو توکّل می‌کنم، بعد فرمود «وَ اُذْکُرْنَا وَ سَمِّ بِأَسْمَائِنَا»، ما را یاد کن، دیگر حداقل صبح به صبح ما را یاد کن، اسم ما را یک به یک ببر، «وَ صَلِّ عَلَیْنَا» بر ما صلوات بفرستید.

این جلسات ما ارث اشک چشم یتیم و خون حلقوم بریده است.

کمیل هم عادت کرد، صبح به صبح که می‌خواست از خانه برود اینگونه عمل می‌کرد.

سی سال گذشت، این عمل ملکه شده بود.

شهادت جناب کمیل سلام الله علیه

ما روز مرگمان، لحظه‌ی قبض روحمان، اینطور نیست که به خاطر خودمان بسپاریم که فلان چیز را می‌گویم، ما با آن چیزی که ملکه‌ی ماست و با آن دَم‌خور هستیم، آن زمان، همان را می‌گوییم.

حَجاج گفت امروز یک قربانی کنیم، این اطراف چه کسی شیعه‌ی علی است؟ گفتند: کمیل است.

به سراغ کمیل رفتند، او مخفی شد. خانواده‌ی او را گروگان گرفت. کمیل هم با جوانمردی آمد و خود را تسلیم کرد که خانواده‌ی او را آزاد کنند.

اگر حَجاج سرِ کمیل را بِبُرَد، خیلی برای کمیل سخت نیست، برای همین گفت: اول او را به جلسه می‌آوریم و به علی جسارت می‌کنیم.

جلسه‌ای ترتیب داد تا کمیل را وارد کنند، همینکه او وارد شد به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه جسارت کنند.

همینکه کمیل را وارد کردند، همینکه حَجاج نگاه کرد، روایت دارد: «فَذَکَرَ الحَجَاجُ عَلِیّاً» حجاج گفت: این علیِ…

همینکه خواست بی‌ادبی کند، «فَصَلَّی عَلَیهِ کُمیل» کمیل گفت: صلوات الله علیه.

من که اینجا مدح امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بگویم، شما تشویق می‌کنید، اما حلقوم‌ها بریده شده است تا ما امروز اینجا بنشینیم و راجع به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین حرف بزنیم.

مناعت طبع جناب ابوذر سلام الله علیه

این ایام وقتی مشکلات مالی هست، وقتی چشم‌ها هرجایی می‌شود و انسان مدام اینطرف و آنطرف را نگاه می‌کند، شیطان جایگزین می‌آورد.

در روایتی می‌فرمایند که هر جایی که مجلس ذکر ما باشد، شیطان تفرقه ایجاد می‌کند.

فکر کرده‌اید چرا بین هیئتی‌ها دعواست؟ باید حواس انسان جمع باشد. فرمود: ابلیس می‌آید و تفرقه ایجاد می‌کند. چون این جلسات را دوست ندارد، چون اگر جلسه‌ی ذکر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین باشد مطهّر است و همه را پاک می‌کند.

قرآن کریم فرموده است:‌ «لَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا»،[۱۸] مظهر اصلی «آیات الله» امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، علی را نفروشید.

دیدند اگر بخواهند ابوذر را بخرند و طلای زیادی به او بدهند، ابوذر قبول نمی‌کند.

روایات هر جایی که اولیای خدا را استثناء کرده است، ابوذر جزو استثنائات بوده است.

مثلاً در روایت دارد که حبّ سه نفر بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم واجب است، یک نفر از آن‌ها ابوذر است. در روایت دارد که اگر می‌خواهی عیسی را ببینی ابوذر را ببین. یا اینکه در روایت دارد که اکثر عبادت ابوذر تفکّر است.

دیدند این ابوذر که فریب نمی‌خورد، اگر به او درهم بدهند مسلّماً او پس می‌زند.

دیدند هیچ چیزی در خانه‌ی ابوذر نیست و ابوذر گرسنه است، عثمان گفت: از اموال حکومتی نمی‌دهیم، از ارث خود می‌دهم. یک کیسه‌ی دویست دیناری ببرید و به او بگویید این از ارث عثمان است.

ابوذر گفت: این چیست؟

گفتند: خلیفه فرستاده است!

ابوذر گفت: من خیلی ثروتمند هستم و نیازی ندارم.

به او گفتند: این وضع خانه‌ی توست! تو در خانه‌ی خودت نان هم نداری!

ابوذر فرمود: من بی‌نیاز هستم.

گفتند: خلیفه این کیسه‌ی طلا را فرستاده است.

ابوذر فرمود: آیا خلیفه این کیسه را به همه می‌دهد؟

گفتند: نه! این برای شماست.

ابوذر فرمود: من قبول نمی‌کنم. من بی‌نیاز هستم.

به او گفتند: خلیفه گفته است که این کیسه از ارث من است و پاک است.

ابوذر فرمود: من نیازی ندارم، «قَدْ أَصْبَحْتُ غَنِیّاً بِوَلَایَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام وَ عِتْرَتِهِ الْهَادِینَ الْمَهْدِیِّین»![۱۹] من تا زمانی که دستم در جیب علی بن ابیطالب است به کسی رو نمی‌زنم، من هرجایی نیستم.

امروز روزگاری است که دشمن مدام کیسه می‌آورد، آن هم انواع کیسه. به یک نفر پول، به دیگری اعتبار، به دیگری ریپورتاژ، به دیگری چیز دیگری، تا ما را از سرِ سفره‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بلند کند.

جناب ابوذر سلام الله علیه فرمود: «قَدْ أَصْبَحْتُ غَنِیّاً بِوَلَایَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام وَ عِتْرَتِهِ الْهَادِینَ الْمَهْدِیِّین»!

اگر کسی می‌خواهد روز قیامت با جناب ابوذر سلام الله علیه باشد، اینجا باید احساس غنا داشته باشد، و کسی که احساس غنا نمی‌کند باید برگردد و ایمان خود را درست کند.

هدف از نقل فضائل اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین

اگر ما از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می‌گوییم، فقط نمی‌خواهیم خاطره تعریف کنیم، از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می‌گوییم که اخلاقمان تغییر پیدا کند، اخلاق ما اخلاق الهی و اهل بیتی شود.

اینکه این شب‌ها اگر زنده باشیم می‌خواهیم راجع به موسی بن جعفر سلام الله علیه سخن بگوییم، قرار ما این نیست که از شخصیت او سخن بگوییم و بعد بگوییم داستانی شنیدیم.

این موضوع باید در عمل و چشم و فکر و عقیده‌ی من تغییر ایجاد کند.

آنچه ما دیدیم این بوده است، از این رشوه‌ها فراوان می‌دهند، فکر نکنید امروز بعضی از کشورهای اطراف ما موقف دشمن ما شده است، تا برای ویزای کشور دیگری اقدام کنند.

زمان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم بود. رقّه محلّی بود که به آنجا می‌رفتند و برای معاویه رزومه ارسال می‌کردند، وقتی تأیید می‌شدند به شام می‌رفتند!

این موضوع همیشه بوده است، در انواع مختلف هم بوده است، گاهی هم رایگان می‌خریدند.

تربیتِ والای دخترِ ابوالأسودِ دوئِلی

در دوره‌ی معاویه، شیعیان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بخاطر فشاری که روی سرشان بود در فقر بودند.

حلوای ویژه‌ای زعفران‌ای را که خوراکی سلطنتی بود به خانه‌ی «ابوالأسوَدِ دوئِلی» فرستادند.

دختربچه‌ی ابوالأسود دوید تا این لقمه را در دهان خود بگذارد، ابوالأسود گفت: بابا جان! کمی خرما داریم، از آن بخور.

دختر او گفت: این حلوای زعفرانی است که دیگر پیدا نمی‌شود! بالاخره خرما پیدا می‌شود!

ابوالأسود مبهوت بود و نمی‌دانست باید به این بچه چه بگوید.

ذائقه‌ی ما با حرام عوض می‌شود، میل ما عوض می‌شود، مبدأ میل جابجا می‌شود.

ابوالأسود گفت: معاویه این حلوا را برای این فرستاده است که ما را از علی دور کند.

این دختر لقمه را از دهان خود درآورد و به بیرون پرت کرد، گفت: «یَخدَعُنَا بِشَهدِ المُزَعفَر عَنِ السَّیِدِ المُطَهَّر؟!» برای یک لقمه حلوا؟! مرگ بر آن لقمه‌ی شیرینی که بخواهد شیرینیِ حبّ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را از ما بگیرد.

حال وای بحال من و امثال من، آدمی بیاید و در جامعه‌ی شیعه راه برود، بعد نگاه کند و ببیند که…

بخش زیادی از فقر و غنا، روحی است. کَرَم و بُخل هم روحی است.

طرف ده هزار میلیارد تومان پول دارد و بخیل است، دیگری آه در بساط ندارد ولی دوست دارد خود و فرزندان خود را جلوی پای امام معصوم قربانی کند.

اگر کسی را دیدید که در دنیا احساس فقر می‌کند، معلوم است که این شخص از حبّ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه سیراب نشده است. آدمی که سیراب است، دیگر سر در هر جوی کثیفی نمی‌کند. ان شاء الله خدای متعال روزی کند که ما غنی شویم.

بهره‌ای از محبّت اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین

چرا ما این شب‌ها دور یکدیگر نشسته‌ایم و می‌خواهیم از یک امام حرف بزنیم؟

اولاً ما در حال ذکرالله هستیم، ثانیاً وقتی این امام اینطور رفتار کرده است، قرار بر این بوده است که وقتی در جامعه‌ای حرکت می‌کنیم، از رفتار ما معلوم شود که ما شیعه هستیم.

اگر یک انسان غیرمسلمان خارجی آمده است…

دیده‌اید که می‌گویند صنعت توریسم در بعضی از کشورها رونق دارد و در کشور ما رونق آنچنانی ندارد.

من یقین دارم که اگر ما به درصدِ اندکی از آنچه از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین به ما رسیده بود عمل می‌کردیم، مردم دنیا می‌آمدند و ما را تماشا می‌کردند.

یکی از آن‌ها همان «شِیعَتُنَا اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ» است.

خیلی چیزها اینطور است که وقتی نو بیاید قبلی کهنه می‌شود، اما شما بروید و قصه‌های دنیا را نگاه کنید، مهر و محبّت چیزی نیست که کهنه شود.

غربی‌ها فیلم می‌سازند، در آن‌ها مهر و محبّت و عشق و عاشقی هست.

البته به این موضوع کاری ندارم که گاهی مصداق غلط است، مانند بت‌پرستی که بجای اینکه خدای متعال را بپرستد، اشتباه به سراغ بت رفته است. او درواقع به دنبال خدا یا یک مقرّبی می‌گشته است، اما راه را اشتباه رفته است.

خیلی کم پیش می‌آید که غربی‌ها فیلم یا سریالی بسازند یا کتاب و قصه‌ای بنویسند که در آن مهر و محبّت نباشد. مهر و محبّت تمام‌شدنی نیست.

ما الآن در زندگی خود نگاه می‌کنیم و می‌بینیم گاهی جریان‌های سیاسی به صورت یکدیگر چنگ می‌کشند، مردم هم به دنبال این‌ها… الآن هم نمی‌خواهم به این بحث بپردازم. اینکه ما نسبت به یکدیگر مهربان نباشیم، یعنی از آن محبّت بهره‌ای نبرده‌ایم.

اگر محبّت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه ما را غنی و بی‌نیاز کند، اصلاً معنا ندارد که یک شبکه‌ی ماهواره‌ای یا یک انسان چموش یا ابلیسی بخواهد ما را به جان یکدیگر بیندازد.

چرا ما به جان یکدیگر می‌افتیم؟ چون ما «اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ» نیستیم!

اگر همسایه بیاید و پشت سر پدر من حرف بزند، من اول می‌روم و از پدر خود سؤال می‌کنم. اما اینجا خبری از «اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ» نیست.

روضه و توسّل به حضرت زین العابدین صلوات الله علیه

امام سجّاد علیه السلام را از اسارت آوردند… خیلی هم به حضرت اهانت شد…

من که الآن محضر شما هستم، همین الآن که می‌خواهم بگویم به حضرت اهانت‌هایی شد، خدای متعال شاهد است که وقتی به یاد بعضی جملات می‌افتم اذیت می‌شوم، حتّی با اینکه آن‌ها را به زبان نمی‌آورم… خدا می‌داند که امام زین العابدین صلوات الله علیه چه کشیده است.

آن شاعر حرف خیلی دقیقی زد، گفت اگر به حضرت می‌گفتند که اگر دستان شما را باز کنیم چه می‌کنید؟ حضرت می‌فرمود که دستان خود را روی گوش‌های خود می‌گیرم که بعضی حرف‌ها را نشنود، جلوی چشمان خود را می‌گرفت که بعضی چیزها را نبیند.

سیّدالشّهداء صلوات الله علیه که پهلوانِ بلاست، به شمر فرمود: تا زمانی که من زنده هستم به خیمه‌های من حمله نکنید.

امام سجّاد علیه السلام در میان غارتِ خیمه‌ها امام شد! و خدا می‌داند که چه دید و چه کشید.

بعد از اسارت حضرت را به مدینه آوردند. حتّی یک نفر از مردم مدینه با سیّدالشّهداء صلوات الله علیه همراهی نکرد. کاری به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نداشتند، اما امام امام است. امام مظهر رحمت خداست. مگر وقتی من گناه می‌کنم خدا رزق مرا قطع می‌کند؟ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین اخلاق خدا داشتند.

لذا حضرت به مدینه آمد، همه‌ی اهل بیت سیاه‌پوش هستند، روایت اینطور است که می‌گوید وقتی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین به مدینه رسیدند لباس خشن سیاه پوشیدند، یعنی وقتی کسی این‌ها را نگاه می‌کرد، هیکلشان روضه بود، و شروع کردند به گریه کردن، چند سال این کار را کردند.

باید زمانی راجع به آداب عزاداری ما صحبت شود. مثلاً طرف تقویتی تزریق می‌کند و تیپ محرّمی می‌زند و… ان شاء الله خدای متعال ما را از بازی نجات دهد.

تا زمانی که سر عبیدالله زیاد به مدینه آمد، اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هر روز عزاداری می‌کردند.

زین العابدین سلام الله علیه هم وقتی با آن جگر پاره پاره دید خانم‌ها مشغول عزاداری هستند… این بانوان که حال زندگی کردن نداشتند، لباس سیاه خشن به تن داشتند و صبح و شام گریه می‌کردند. به موها هیچی نخورد، این‌ها عزادار بودند. «وَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ یَعْمَلُ لَهُنَّ اَلطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ»[۲۰] خود امام سجّاد علیه السلام غذا درست می‌کرد و به این بانوان غذا می‌داد.

روایت دارد که یک مرتبه به دیدن مادر شیرخوار آمدند که یک لقمه‌ی حلوا برای تقویت شدن به ایشان بدهند. پرسید: این چیست؟ گفتند: بخور تا تقویت شوی که بتوانی گریه کنی. فرمود: اشک من که بند نیامده است…

شما این حال را ببینید، آقای ما که از همه‌ی آن‌ها عزادارتر است، غیرت خداست که هتک حرمت شده است، هوای آن‌ها را هم دارد، دائماً هم مشغول عبادت است، شب‌ها گونی غذا را به دوش می‌گرفت و به درِ خانه‌ی همان فقرای بی‌خیال مدینه می‌برد. گاهی گونیِ درهم به درِ خانه‌ی فقرای بی‌خیال می‌برد. پشت او از شدّت این عمل زخم شده بود.

اگر کسی برود و بگوید آقا! این‌ها اصلاً به گریه‌های دختران شما رحم نکردند… آن‌ها هرچه هستند، هستند. آقا آقاست.

یکی از آن صحنه‌هایی که دنیا به ما بدهکار است و ان شاء الله خواهیم دید، در پهنه‌ی عرش صدا می‌زنند: أینَ زَین العابِدین؟

آنوقت امید داریم حضرت زین العابدین آنجا ما را زیر سایه‌ی لطف خود قرار دهد.

حضرت شب‌ها به فقرا سر می‌زد. این خانواده‌ی آل الله هم که اینطور آلام و صدمات روحی وحشتناک خوردند که نمی‌توانم بگویم یا نه، طوری بود که خودشان هم اگر فرصتی بدست می‌آوردند گریه می‌کردند.

روضه‌های ما دقیق نیست، مثلاً می‌گوییم وقتی حضرت فلان چیز را می‌دید به یاد فلان صحنه می‌افتاد؛ «یاد افتادن» برای اهل نسیان است که فراموشی دارند. اصلاً فراموشی به امام راه ندارد، همین موضوع هم هست که کار خیلی سخت است. امام با مردم زندگی می‌کند اما گویی به یاد ندارد که چه اتفاقاتی رخ داده است. امام سی و چهار سال وسط قتلگاه بود، وسط آتش‌سوزی خیمه‌ها بود، وسط جسارت به سر مطهّر در کاخ یزید بود؛ اما گونی به دوش برای فقرای بی‌خیال هم غذا می‌برد.

گاهی بعضی از همین خادم‌ها…

خادم‌ها چه کسانی بودند؟ کافر حربی در جنگ با مسلمین جنگیده بود و شکست خورده بود و اسیر شده بود، حضرت این‌ها را می‌خرید و اولین عید آزاد می‌کرد، تربیت می‌کرد و پول می‌داد و آزاد می‌کرد. گاهی دلِ بعضی از این‌ها می‌سوخت و به حضرت عرض می‌کردند: آقا! چقدر گریه می‌کنید! اصلاً چطور اشک شما قطع نمی‌شود؟

آنجا اشاره کرد و فرمود: یعقوب نبی یک پسر داشت، سالم هم بود، دوره‌ای فراق افتاد، آنقدر گریه کرد که «ابْیَضَّتْ عَیْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظِیمٌ»،[۲۱] من که اصلاً فراموش نمی‌کنم، برای من که دوری نیفتاد، من دیدم چه کردند، دیدم اسب بردند… من که فراموش نمی‌کنم…

بعضی از علمای ما می‌گویند که ما این موضوع را مانند ارث به فرزندانمان میراث می‌دهیم.

آمدند و به یکی از خادمان حضرت گفتند: آقا را برای ما توصیف کن.

گفت: مختصر بگویم یا مفصّل؟

ای کاش می‌گفت مفصّل، اما گفت: مختصر بگو.

گفت: هیچ شبی برای او بستر خواب پهن نکرم، یا به حال عبادت بود، یا به درِ خانه‌ی فقرا.

حضرت زین العابدین صلوات الله علیه بابای امام زمان ارواحنا فداه است، امام سجّاد علیه السلام شب‌ها به درِ خانه‌ی فقرای بی‌خیالِ بی‌ایمانِ به زین العابدین می‌رفت و نمی‌توانست گرسنگی این‌ها را در دنیا تحمّل کند. آیا می‌شود پسر ایشان گرسنگی ما در قیامت را تحمّل کند؟ آیا باورمان می‌شود که سحر ماه مبارک رمضان که من او را در خاطر ندارم، او ما را یاد نکند؟

«یا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا کُنَّا خاطِئِینَ».[۲۲]

ان شاء الله خدای متعال روزی کند که عیدی ما در این میهمان خدا این باشد که یاد امام زمان ارواحنا فداه در دل ما زنده باشد.

به خادم امام سجّاد علیه السلام گفتند که آقا را توصیف کن.

گفت: مفصل بگویم یا مختصر؟

گفت: مختصر بگو.

گفت: هیچ شبی برای حضرت بستر خواب پهن نکردم، یا عبادت می‌کرد و یا به درِ خانه‌ی فقرا می‌رفت. هیچ روزی هم برای او سفره‌ی طعام پهن نکردم.

ماجرای کربلا روز و عصر است، حضرت تا نزدیک غروب صبر می‌کرد، وقتی سفره را پهن می‌کردیم، ظرف غذا را برمی‌داشت و نگاه می‌کرد و شروع می‌کرد به گریه کردن… گاهی اشک مبارک حضرت روی غذا می‌چکید و می‌فرمود: بابای مرا بین دو نهر آب با لب تشنه و شکم گرسنه…

[۱]– سوره‌ مبارکه غافر، آیه ۴۴٫

[۲]– سوره‌ مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫

[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫

[۴] الکافی، جلد ۲، صفحه ۱۸۶ (عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ فَضَالَهَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَهَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: شِیعَتُنَا اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا ذَکَرُوا اَللَّهَ إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ إِنَّا إِذَا ذُکِرْنَا ذُکِرَ اَللَّهُ وَ إِذَا ذُکِرَ عَدُوُّنَا ذُکِرَ اَلشَّیْطَانُ)

[۵] عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، جلد ۴، صفحه ۱۳۲

[۶] مناجات الذاکرین

[۷] الکافی، جلد ۱، صفحه ۳۹ (عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْبَرْقِیِّ عَنْ شَرِیفِ بْنِ سَابِقٍ عَنِ اَلْفَضْلِ بْنِ أَبِی قُرَّهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : قَالَتِ اَلْحَوَارِیُّونَ لِعِیسَى یَا رُوحَ اَللَّهِ مَنْ نُجَالِسُ قَالَ مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اَللَّهَ رُؤْیَتُهُ وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی اَلْآخِرَهِ عَمَلُهُ .)

[۸] الکافی، جلد ۱، صفحه ۱۴۳ (اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى جَمِیعاً عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مُعَاوِیَهَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ : فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ : «وَ لِلّٰهِ اَلْأَسْمٰاءُ اَلْحُسْنىٰ فَادْعُوهُ بِهٰا»  قَالَ نَحْنُ وَ اَللَّهِ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى اَلَّتِی لاَ یَقْبَلُ اَللَّهُ مِنَ اَلْعِبَادِ عَمَلاً إِلاَّ بِمَعْرِفَتِنَا .)

[۹] زیارت مطلقه ششم امام علی علیه السلام

[۱۰] الکافی، جلد ۱، صفحه ۲۰۷ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ اَلشِّیعَهَ یَسْأَلُونَکَ عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ اَلْآیَهِ: «عَمَّ یَتَسٰاءَلُونَ `عَنِ اَلنَّبَإِ اَلْعَظِیمِ »  قَالَ ذَلِکَ إِلَیَّ إِنْ شِئْتُ أَخْبَرْتُهُمْ وَ إِنْ شِئْتُ لَمْ أُخْبِرْهُمْ ثُمَّ قَالَ لَکِنِّی أُخْبِرُکَ بِتَفْسِیرِهَا قُلْتُ «عَمَّ یَتَسٰاءَلُونَ»  قَالَ فَقَالَ هِیَ فِی أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ کَانَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ یَقُولُ مَا لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ آیَهٌ هِیَ أَکْبَرُ مِنِّی وَ لاَ لِلَّهِ مِنْ نَبَإٍ أَعْظَمُ مِنِّی .)

[۱۱] الکافی، جلد ۲، صفحه ۱۸۶ (عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ فَضَالَهَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَهَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: شِیعَتُنَا اَلرُّحَمَاءُ بَیْنَهُمُ اَلَّذِینَ إِذَا خَلَوْا ذَکَرُوا اَللَّهَ إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ إِنَّا إِذَا ذُکِرْنَا ذُکِرَ اَللَّهُ وَ إِذَا ذُکِرَ عَدُوُّنَا ذُکِرَ اَلشَّیْطَانُ)

[۱۲] سوره مبارکه بقره، آیه ۱۴ (وَإِذَا لَقُوا الَّذِینَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا إِلَىٰ شَیَاطِینِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَکُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ)

[۱۳] الکافی، جلد ۲، صفحه ۴۹۶ (حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَهَ عَنْ وُهَیْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: مَا اِجْتَمَعَ فِی مَجْلِسٍ قَوْمٌ لَمْ یَذْکُرُوا اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ یَذْکُرُونَا إِلاَّ کَانَ ذَلِکَ اَلْمَجْلِسُ حَسْرَهً عَلَیْهِمْ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ ثُمَّ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ إِنَّ ذِکْرَنَا مِنْ ذِکْرِ اَللَّهِ وَ ذِکْرِ عَدُوِّنَا مِنْ ذِکْرِ اَلشَّیْطَانِ .)

[۱۴] الکافی، جلد ۸، صفحه ۲۱۲ (عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِی اَلْمِقْدَامِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: خَرَجْتُ أَنَا وَ أَبِی حَتَّى إِذَا کُنَّا بَیْنَ اَلْقَبْرِ وَ اَلْمِنْبَرِ إِذَا هُوَ بِأُنَاسٍ مِنَ اَلشِّیعَهِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ ثُمَّ قَالَ إِنِّی وَ اَللَّهِ لَأُحِبُّ رِیَاحَکُمْ وَ أَرْوَاحَکُمْ فَأَعِینُونِی عَلَى ذَلِکَ بِوَرَعٍ وَ اِجْتِهَادٍ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ وَلاَیَتَنَا لاَ تُنَالُ إِلاَّ بِالْوَرَعِ وَ اَلاِجْتِهَادِ وَ مَنِ اِئْتَمَّ مِنْکُمْ بِعَبْدٍ فَلْیَعْمَلْ بِعَمَلِهِ أَنْتُمْ شِیعَهُ اَللَّهِ وَ أَنْتُمْ أَنْصَارُ اَللَّهِ وَ أَنْتُمُ «اَلسّٰابِقُونَ اَلْأَوَّلُونَ»  وَ اَلسَّابِقُونَ اَلْآخِرُونَ وَ اَلسَّابِقُونَ فِی اَلدُّنْیَا وَ اَلسَّابِقُونَ فِی اَلْآخِرَهِ إِلَى اَلْجَنَّهِ قَدْ ضَمِنَّا لَکُمُ اَلْجَنَّهَ بِضَمَانِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ضَمَانِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَللَّهِ مَا عَلَى دَرَجَهِ اَلْجَنَّهِ أَکْثَرُ أَرْوَاحاً مِنْکُمْ فَتَنَافَسُوا فِی فَضَائِلِ اَلدَّرَجَاتِ أَنْتُمُ اَلطَّیِّبُونَ وَ نِسَاؤُکُمُ اَلطَّیِّبَاتُ کُلُّ مُؤْمِنَهٍ حَوْرَاءُ عَیْنَاءُ وَ کُلُّ مُؤْمِنٍ صِدِّیقٌ وَ لَقَدْ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لِقَنْبَرٍ یَا قَنْبَرُ أَبْشِرْ وَ بَشِّرْ وَ اِسْتَبْشِرْ فَوَ اَللَّهِ لَقَدْ مَاتَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ هُوَ عَلَى أُمَّتِهِ سَاخِطٌ إِلاَّ اَلشِّیعَهَ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ عِزّاً وَ عِزُّ اَلْإِسْلاَمِ اَلشِّیعَهُ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ دِعَامَهً وَ دِعَامَهُ اَلْإِسْلاَمِ اَلشِّیعَهُ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ ذِرْوَهً وَ ذِرْوَهُ اَلْإِسْلاَمِ اَلشِّیعَهُ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ شَرَفاً وَ شَرَفُ اَلْإِسْلاَمِ اَلشِّیعَهُ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ سَیِّداً وَ سَیِّدُ اَلْمَجَالِسِ مَجَالِسُ اَلشِّیعَهِ أَلاَ وَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ إِمَاماً وَ إِمَامُ اَلْأَرْضِ أَرْضٌ تَسْکُنُهَا اَلشِّیعَهُ وَ اَللَّهِ لَوْ لاَ مَا فِی اَلْأَرْضِ مِنْکُمْ مَا رَأَیْتَ بِعَیْنٍ عُشْباً أَبَداً وَ اَللَّهِ لَوْ لاَ مَا فِی اَلْأَرْضِ مِنْکُمْ مَا أَنْعَمَ اَللَّهُ عَلَى أَهْلِ خِلاَفِکُمْ وَ لاَ أَصَابُوا اَلطَّیِّبَاتِ مَا لَهُمْ فِی اَلدُّنْیَا وَ لاَ لَهُمْ «فِی اَلْآخِرَهِ مِنْ نَصِیبٍ»  کُلُّ نَاصِبٍ وَ إِنْ تَعَبَّدَ وَ اِجْتَهَدَ مَنْسُوبٌ إِلَى هَذِهِ اَلْآیَهِ «عٰامِلَهٌ نٰاصِبَهٌ `تَصْلىٰ نٰاراً حٰامِیَهً »  فَکُلُّ نَاصِبٍ مُجْتَهِدٍ فَعَمَلُهُ هَبَاءٌ شِیعَتُنَا یَنْطِقُونَ بِنُورِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ یُخَالِفُهُمْ یَنْطِقُونَ بِتَفَلُّتٍ وَ اَللَّهِ مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ شِیعَتِنَا یَنَامُ إِلاَّ أَصْعَدَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رُوحَهُ إِلَى اَلسَّمَاءِ فَیُبَارِکُ عَلَیْهَا فَإِنْ کَانَ قَدْ أَتَى عَلَیْهَا أَجَلُهَا جَعَلَهَا فِی کُنُوزِ رَحْمَتِهِ وَ فِی رِیَاضِ جَنَّهٍ وَ فِی ظِلِّ عَرْشِهِ وَ إِنْ کَانَ أَجَلُهَا مُتَأَخِّراً بَعَثَ بِهَا مَعَ أَمَنَتِهِ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ لِیَرُدُّوهَا إِلَى اَلْجَسَدِ اَلَّذِی خَرَجَتْ مِنْهُ لِتَسْکُنَ فِیهِ وَ اَللَّهِ إِنَّ حَاجَّکُمْ وَ عُمَّارَکُمْ لَخَاصَّهُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ فُقَرَاءَکُمْ لَأَهْلُ اَلْغِنَى وَ إِنَّ أَغْنِیَاءَکُمْ لَأَهْلُ اَلْقَنَاعَهِ وَ إِنَّکُمْ کُلَّکُمْ لَأَهْلُ دَعْوَتِهِ وَ أَهْلُ إِجَابَتِهِ .)

[۱۵] الأمالی (للصدوق)، جلد ۱، صفحه ۸ (حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ عُمْرُوسٍ اَلْهَمَدَانِیُّ بِهَمَدَانَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَلِیٍّ اَلْحَسَنُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ اَلْقَحْطَبِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا سَعِیدُ بْنُ اَلْحَکَمِ بْنِ أَبِی مَرْیَمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلْأَوْزَاعِیِّ عَنْ یَحْیَى بْنِ أَبِی کَثِیرٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُرَّهَ عَنْ سَلَمَهَ بْنِ قَیْسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَهِ کَالشَّمْسِ بِالنَّهَارِ فِی اَلْأَرْضِ وَ فِی اَلسَّمَاءِ اَلدُّنْیَا کَالْقَمَرِ بِاللَّیْلِ فِی اَلْأَرْضِ أَعْطَى اَللَّهُ عَلِیّاً مِنَ اَلْفَضْلِ جُزْءاً لَوْ قُسِمَ عَلَى أَهْلِ اَلْأَرْضِ لَوَسِعَهُمْ وَ أَعْطَاهُ اَللَّهُ مِنَ اَلْفَهْمِ جُزْءاً لَوْ قُسِمَ عَلَى أَهْلِ اَلْأَرْضِ لَوَسِعَهُمْ شَبَّهْتُ لِینَهُ بِلِینِ لُوطٍ وَ خُلُقَهُ بِخُلُقِ یَحْیَى وَ زُهْدَهُ بِزُهْدِ أَیُّوبَ وَ سَخَاهُ بِسَخَاءِ إِبْرَاهِیمَ وَ بَهْجَتَهُ بِبَهْجَهِ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ وَ قُوَّتَهُ بِقُوَّهِ دَاوُدَ لَهُ اِسْمٌ مَکْتُوبٌ عَلَى کُلِّ حِجَابٍ فِی اَلْجَنَّهِ بَشَّرَنِی بِهِ رَبِّی وَ کَانَتْ لَهُ اَلْبِشَارَهُ عِنْدِی عَلِیٌّ مَحْمُودٌ عِنْدَ اَلْحَقِّ مُزَکًّى عِنْدَ اَلْمَلاَئِکَهِ وَ خَاصَّتِی وَ خَالِصَتِی وَ ظَاهِرَتِی وَ مِصْبَاحِی وَ جَنَّتِی وَ رَفِیقِی آنَسَنِی بِهِ رَبِّی فَسَأَلْتُ رَبِّی أَنْ لاَ یَقْبِضَهُ قَبْلِی وَ سَأَلْتُهُ أَنْ یَقْبِضَهُ شَهِیداً بَعْدِی أُدْخِلْتُ اَلْجَنَّهَ فَرَأَیْتُ حُورَ عَلِیٍّ أَکْثَرَ مِنْ وَرَقِ اَلشَّجَرِ وَ قُصُورَ عَلِیٍّ کَعَدَدِ اَلْبَشَرِ – عَلِیٌّ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ عَلِیٍّ مَنْ تَوَلَّى عَلِیّاً فَقَدْ تَوَلاَّنِی حُبُّ عَلِیٍّ نِعْمَهٌ وَ اِتِّبَاعُهُ فَضِیلَهٌ دَانَ بِهِ اَلْمَلاَئِکَهُ وَ حَفَّتْ بِهِ اَلْجِنُّ اَلصَّالِحُونَ لَمْ یَمْشِ عَلَى اَلْأَرْضِ مَاشٍ بَعْدِی إِلاَّ کَانَ هُوَ أَکْرَمَ مِنْهُ عِزّاً وَ فَخْراً وَ مِنْهَاجاً لَمْ یَکُ فَظّاً عَجُولاً وَ لاَ مُسْتَرْسِلاً لِفَسَادٍ وَ لاَ مُتَعَنِّداً حَمَلَتْهُ اَلْأَرْضُ فَأَکْرَمَتْهُ لَمْ یَخْرُجْ مِنْ بَطْنِ أُنْثَى بَعْدِی أَحَدٌ کَانَ أَکْرَمَ خُرُوجاً مِنْهُ وَ لَمْ یَنْزِلْ مَنْزِلاً إِلاَّ کَانَ مَیْمُوناً أَنْزَلَ اَللَّهُ عَلَیْهِ اَلْحِکْمَهَ وَ رَدَّاهُ بِالْفَهْمِ تُجَالِسُهُ اَلْمَلاَئِکَهُ وَ لاَ یَرَاهَا وَ لَوْ أُوحِیَ إِلَى أَحَدٍ بَعْدِی لَأُوحِیَ إِلَیْهِ فَزَیَّنَ اَللَّهُ بِهِ اَلْمَحَافِلَ وَ أَکْرَمَ بِهِ اَلْعَسَاکِرَ وَ أَخْصَبَ بِهِ اَلْبِلاَدَ وَ أَعَزَّ بِهِ اَلْأَجْنَادَ مَثَلُهُ کَمَثَلِ بَیْتِ اَللَّهِ اَلْحَرَامِ یُزَارُ وَ لاَ یَزُورُ وَ مَثَلُهُ کَمَثَلِ اَلْقَمَرِ إِذَا طَلَعَ أَضَاءَ اَلظُّلْمَهَ وَ مَثَلُهُ کَمَثَلِ اَلشَّمْسِ إِذَا طَلَعَتْ أَنَارَتْ وَصَفَهُ اَللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ مَدَحَهُ بِآیَاتِهِ وَ وَصَفَ فِیهِ آثَارَهُ وَ أَجْرَى مَنَازِلَهُ فَهُوَ اَلْکَرِیمُ حَیّاً وَ اَلشَّهِیدُ مَیِّتاً.)

[۱۶] تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، جلد ۱، صفحه ۱۷۱ (یَا کُمَیْلُ سَمِّ کُلَّ یَوْمٍ بِاسْمِ اَللَّهِ وَ قُلْ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْ عَلَى اَللَّهِ وَ اُذْکُرْنَا وَ سَمِّ بِأَسْمَائِنَا وَ صَلِّ عَلَیْنَا وَ أَدِرْ بِذَلِکَ عَلَى نَفْسِکَ وَ مَا تَحُوطُهُ عِنَایَتُکَ تُکْفَ شَرَّ ذَلِکَ اَلْیَوْمِ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ یَا کُمَیْلُ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَدَّبَهُ اَللَّهُ وَ هُوَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَدَّبَنِی وَ أَنَا أُؤَدِّبُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ أُوَرِّثُ اَلْآدَابَ اَلْمُکْرَمِینَ یَا کُمَیْلُ مَا مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَ أَنَا أَفْتَحُهُ وَ مَا مِنَ سِرٍّ إِلاَّ وَ اَلْقَائِمُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَخْتِمُهُ یَا کُمَیْلُ ذُرِّیَّهً بَعْضُهٰا مِنْ بَعْضٍ وَ اَللّٰهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ  یَا کُمَیْلُ لاَ تَأْخُذْ إِلاَّ عَنَّا تَکُنْ مِنَّا یَا کُمَیْلُ مَا مِنْ حَرَکَهٍ إِلاَّ وَ أَنْتَ مُحْتَاجٌ فِیهَا إِلَى مَعْرِفَهٍ یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ اَلطَّعَامَ فَسَمِّ بِاسْمِ اَلَّذِی لاَ یَضُرُّ مَعَ اِسْمِهِ دَاءٌ وَ فِیهِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ اَلْأَسْوَاءِ – یَا کُمَیْلُ وَ آکِلِ اَلطَّعَامَ وَ لاَ تَبْخَلْ عَلَیْهِ فَإِنَّکَ لَنْ تَرْزُقَ اَلنَّاسَ شَیْئاً وَ اَللَّهُ یُجْزِلُ لَکَ اَلثَّوَابَ بِذَلِکَ أَحْسِنْ عَلَیْهِ خُلُقَکَ وَ اُبْسُطْ جَلِیسَکَ وَ لاَ تَتَّهِمْ خَادِمَکَ یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ فَطَوِّلْ أَکْلَکَ لِیَسْتَوْفِیَ مَنْ مَعَکَ وَ یُرْزَقَ مِنْهُ غَیْرُکَ یَا کُمَیْلُ إِذَا اِسْتَوْفَیْتَ طَعَامَکَ فَاحْمَدِ اَللَّهَ عَلَى مَا رَزَقَکَ وَ اِرْفَعْ بِذَلِکَ صَوْتَکَ یَحْمَدْهُ سِوَاکَ فَیَعْظُمُ بِذَلِکَ أَجْرُکَ یَا کُمَیْلُ لاَ تُوقِرَنَّ مَعِدَتَکَ طَعَاماً وَ دَعْ فِیهَا لِلْمَاءِ مَوْضِعاً وَ لِلرِّیحِ مَجَالاً وَ لاَ تَرْفَعْ یَدَکَ مِنَ اَلطَّعَامِ إِلاَّ وَ أَنْتَ تَشْتَهِیهِ فَإِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ فَأَنْتَ تَسْتَمْرِئُهُ فَإِنَّ صِحَّهَ اَلْجِسْمِ مِنْ قِلَّهِ اَلطَّعَامِ وَ قِلَّهِ اَلْمَاءِ یَا کُمَیْلُ اَلْبَرَکَهُ فِی مَالِ مَنْ آتَى اَلزَّکَاهَ وَ وَاسَى اَلْمُؤْمِنِینَ وَ وَصَلَ اَلْأَقْرَبِینَ یَا کُمَیْلُ زِدْ قَرَابَتَکَ اَلْمُؤْمِنَ عَلَى مَا تُعْطِی سِوَاهُ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ کُنْ بِهِمْ أَرْأَفَ وَ عَلَیْهِمْ أَعْطَفَ وَ تَصَدَّقْ عَلَى اَلْمَسَاکِینِ یَا کُمَیْلُ لاَ تَرُدَّ سَائِلاً وَ لَوْ مِنْ شَطْرِ حَبَّهِ عِنَبٍ أَوْ شِقِّ تَمْرَهٍ فَإِنَّ اَلصَّدَقَهَ تَنْمُو عِنْدَ اَللَّهِ یَا کُمَیْلُ أَحْسَنُ حِلْیَهِ اَلْمُؤْمِنِ اَلتَّوَاضُعُ وَ جَمَالُهُ اَلتَّعَفُّفُ وَ شَرَفُهُ اَلتَّفَقُّهُ وَ عِزُّهُ تَرْکُ اَلْقَالِ وَ اَلْقِیلِ یَا کُمَیْلُ فِی کُلِّ صِنْفٍ قَوْمٌ أَرْفَعُ مِنْ قَوْمٍ فَإِیَّاکَ وَ مُنَاظَرَهَ اَلْخَسِیسِ مِنْهُمْ وَ إِنْ أَسْمَعُوکَ وَ اِحْتَمِلْ وَ کُنْ مِنَ اَلَّذِینَ وَصَفَهُمُ اَللَّهُ – وَ إِذٰا خٰاطَبَهُمُ اَلْجٰاهِلُونَ قٰالُوا سَلاٰماً  – یَا کُمَیْلُ قُلِ اَلْحَقَّ عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ وَادِّ اَلْمُتَّقِینَ وَ اُهْجُرِ اَلْفَاسِقِینَ وَ جَانِبِ اَلْمُنَافِقِینَ وَ لاَ تُصَاحِبِ اَلْخَائِنِینَ یَا کُمَیْلُ لاَ تَطْرُقْ أَبْوَابَ اَلظَّالِمِینَ لِلاِخْتِلاَطِ بِهِمْ وَ اَلاِکْتِسَابِ مَعَهُمْ وَ إِیَّاکَ أَنْ تُعَظِّمَهُمْ وَ أَنْ تَشْهَدَ فِی مَجَالِسِهِمْ بِمَا یُسْخِطُ اَللَّهُ عَلَیْکَ وَ إِنِ اُضْطُرِرْتَ إِلَى حُضُورِهِمْ فَدَاوِمْ ذِکْرَ اَللَّهِ وَ اَلتَّوَکُّلَ عَلَیْهِ وَ اِسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِهِمْ وَ أَطْرِقْ عَنْهُمْ وَ أَنْکِرْ بِقَلْبِکَ فِعْلَهُمْ وَ اِجْهَرْ بِتَعْظِیمِ اَللَّهِ تُسْمِعْهُمْ فَإِنَّکَ بِهَا تُؤَیَّدُ وَ تُکْفَى شَرَّهُمْ یَا کُمَیْلُ إِنَّ أَحَبَّ مَا تَمْتَثِلُهُ اَلْعِبَادُ إِلَى اَللَّهِ بَعْدَ اَلْإِقْرَارِ بِهِ وَ بِأَوْلِیَائِهِ اَلتَّعَفُّفُ وَ اَلتَّحَمُّلُ وَ اَلاِصْطِبَارُ یَا کُمَیْلُ لاَ تُرِ اَلنَّاسَ إِقْتَارَکَ وَ اِصْبِرْ عَلَیْهِ اِحْتِسَاباً بِعِزٍّ وَ تَسَتُّرٍ یَا کُمَیْلُ لاَ بَأْسَ أَنْ تُعْلِمَ أَخَاکَ سِرَّکَ وَ مَنْ أَخُوکَ أَخُوکَ اَلَّذِی لاَ یَخْذُلُکَ عِنْدَ اَلشَّدِیدَهِ وَ لاَ یَقْعُدُ عَنْکَ عِنْدَ اَلْجَرِیرَهِ وَ لاَ یَدَعُکَ حَتَّى تَسْأَلَهُ وَ لاَ یَذَرُکَ وَ أَمْرَکَ حَتَّى تُعْلِمَهُ فَإِنْ کَانَ مُمِیلاً فَأَصْلِحْهُ یَا کُمَیْلُ اَلْمُؤْمِنُ مِرْآهُ اَلْمُؤْمِنِ لِأَنَّهُ یَتَأَمَّلُهُ فَیَسُدُّ فَاقَتَهُ وَ یُجْمِلُ حَالَتَهُ یَا کُمَیْلُ اَلْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ  وَ لاَ شَیْءَ آثَرُ عِنْدَ کُلِّ أَخٍ مِنْ أَخِیهِ یَا کُمَیْلُ إِنْ لَمْ تُحِبَّ أَخَاکَ فَلَسْتَ أَخَاهُ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ مَنْ قَالَ بِقَوْلِنَا فَمَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ قَصَّرَ عَنَّا وَ مَنْ قَصَّرَ عَنَّا لَمْ یَلْحَقْ بِنَا وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ مَعَنَا فَ‍ فِی اَلدَّرْکِ اَلْأَسْفَلِ مِنَ اَلنّٰارِ  یَا کُمَیْلُ کُلُّ مَصْدُورٍ یَنْفِثُ فَمَنْ نَفَثَ إِلَیْکَ مِنَّا بِأَمْرٍ أَمَرَکَ بِسَتْرِهِ فَإِیَّاکَ أَنْ تُبْدِیَهُ وَ لَیْسَ لَکَ مِنْ إِبْدَائِهِ تَوْبَهٌ وَ إِذَا لَمْ یَکُنْ تَوْبَهٌ فَالْمَصِیرُ إِلَى لَظَى یَا کُمَیْلُ إِذَاعَهُ سِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لاَ یُقْبَلُ مِنْهَا وَ لاَ یُحْتَمَلُ أَحَدٌ عَلَیْهَا وَ مَا قَالُوهُ فَلاَ تُعْلِمْ إِلاَّ مُؤْمِناً مُوقِناً یَا کُمَیْلُ قُلْ عِنْدَ کُلِّ شِدَّهٍ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ تُکْفَهَا وَ قُلْ عِنْدَ کُلِّ نِعْمَهٍ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ تَزْدَدْ مِنْهَا وَ إِذَا أَبْطَأَتِ اَلْأَرْزَاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اَللَّهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فِیهَا یَا کُمَیْلُ اُنْجُ بِوَلاَیَتِنَا مِنْ أَنْ یَشْرَکَکَ اَلشَّیْطَانُ فِی مَالِکَ وَ وُلْدِکَ یَا کُمَیْلُ إِنَّهُ مُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ  فَاحْذَرْ أَنْ تَکُونَ مِنَ اَلْمُسْتَوْدَعِینَ وَ إِنَّمَا یَسْتَحِقُّ أَنْ یَکُونَ مُسْتَقَرّاً إِذَا لَزِمْتَ اَلْجَادَّهَ اَلْوَاضِحَهَ اَلَّتِی لاَ تُخْرِجُکَ إِلَى عِوَجٍ وَ لاَ تُزِیلُکَ عَنْ مَنْهَجٍ یَا کُمَیْلُ لاَ رُخْصَهَ فِی فَرْضٍ وَ لاَ شِدَّهَ فِی نَافِلَهٍ یَا کُمَیْلُ إِنَّ ذُنُوبَکَ أَکْثَرُ مِنْ حَسَنَاتِکَ وَ غَفْلَتَکَ أَکْثَرُ مِنْ ذِکْرِکَ وَ نِعَمَ اَللَّهِ عَلَیْکَ أَکْثَرُ مِنْ عَمَلِکَ یَا کُمَیْلُ إِنَّکَ لاَ تَخْلُو مِنْ نِعَمِ اَللَّهِ عِنْدَکَ وَ عَافِیَتِهِ إِیَّاکَ فَلاَ تَخْلُ مِنْ تَحْمِیدِهِ وَ تَمْجِیدِهِ وَ تَسْبِیحِهِ وَ تَقْدِیسِهِ وَ شُکْرِهِ وَ ذِکْرِهِ عَلَى کُلِّ حَالٍ یَا کُمَیْلُ لاَ تَکُونَنَّ مِنَ اَلَّذِینَ قَالَ اَللَّهُ – نَسُوا اَللّٰهَ فَأَنْسٰاهُمْ أَنْفُسَهُمْ  وَ نَسَبَهُمْ إِلَى اَلْفِسْقِ فَهُمْ فَاسِقُونَ یَا کُمَیْلُ لَیْسَ اَلشَّأْنَ أَنْ تُصَلِّیَ وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ اَلشَّأْنُ أَنْ تَکُونَ اَلصَّلاَهُ بِقَلْبٍ نَقِیٍّ وَ عَمَلٍ عِنْدَ اَللَّهِ مَرْضِیٍّ وَ خُشُوعٍ سَوِیٍّ وَ اُنْظُرْ فِیمَا تُصَلِّی وَ عَلَى مَا تُصَلِّی إِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلاَ قَبُولَ – یَا کُمَیْلُ اَللِّسَانُ یَنْزَحُ مِنَ اَلْقَلْبِ وَ اَلْقَلْبُ یَقُومُ بِالْغِذَاءِ فَانْظُرْ فِیمَا تُغَذِّی قَلْبَکَ وَ جِسْمَکَ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ ذَلِکَ حَلاَلاً لَمْ یَقْبَلِ اَللَّهُ تَسْبِیحَکَ وَ لاَ شُکْرَکَ یَا کُمَیْلُ اِفْهَمْ وَ اِعْلَمْ أَنَّا لاَ نُرَخِّصُ فِی تَرْکِ أَدَاءِ اَلْأَمَانَهِ لِأَحَدٍ مِنَ اَلْخَلْقِ فَمَنْ رَوَى عَنِّی فِی ذَلِکَ رُخْصَهً فَقَدْ أَبْطَلَ وَ أَثِمَ وَ جَزَاؤُهُ اَلنَّارُ بِمَا کَذَبَ أُقْسِمُ لَسَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ لِی قَبْلَ وَفَاتِهِ بِسَاعَهٍ مِرَاراً ثَلاَثاً یَا أَبَا اَلْحَسَنِ أَدِّ [أداء] اَلْأَمَانَهَ إِلَى اَلْبَرِّ وَ اَلْفَاجِرِ فِیمَا جَلَّ وَ قَلَّ حَتَّى اَلْخَیْطِ وَ اَلْمِخْیَطِ یَا کُمَیْلُ لاَ غَزْوَ إِلاَّ مَعَ إِمَامٍ عَادِلٍ وَ لاَ نَفَلَ إِلاَّ مِنْ إِمَامٍ فَاضِلٍ یَا کُمَیْلُ لَوْ لَمْ یَظْهَرْ نَبِیٌّ وَ کَانَ فِی اَلْأَرْضِ مُؤْمِنٌ تَقِیُّ لَکَانَ فِی دُعَائِهِ إِلَى اَللَّهِ مُخْطِئاً أَوْ مُصِیباً بَلْ وَ اَللَّهِ مُخْطِئاً حَتَّى یَنْصِبَهُ اَللَّهُ لِذَلِکَ وَ یُؤَهِّلَهُ لَهُ یَا کُمَیْلُ اَلدِّینُ لِلَّهِ فَلاَ یَقْبَلُ اَللَّهُ مِنْ أَحَدٍ اَلْقِیَامَ بِهِ إِلاَّ رَسُولاً أَوْ نَبِیّاً أَوْ وَصِیّاً یَا کُمَیْلُ هِیَ نُبُوَّهٌ وَ رِسَالَهٌ وَ إِمَامَهٌ وَ لَیْسَ بَعْدَ ذَلِکَ إِلاَّ مُوَالِینَ مُتَّبِعِینَ أَوْ عَامِهِینَ مُبْتَدِعِینَ – إِنَّمٰا یَتَقَبَّلُ اَللّٰهُ مِنَ اَلْمُتَّقِینَ  یَا کُمَیْلُ إِنَّ اَللَّهَ کَرِیمٌ حَلِیمٌ عَظِیمٌ رَحِیمٌ دَلَّنَا عَلَى أَخْلاَقِهِ وَ أَمَرَنَا بِالْأَخْذِ بِهَا وَ حَمَلَ اَلنَّاسَ عَلَیْهَا فَقَدْ أَدَّیْنَاهَا غَیْرَ مُتَخَلِّفِینَ وَ أَرْسَلْنَاهَا غَیْرَ مُنَافِقِینَ وَ صَدَّقْنَاهَا غَیْرَ مُکَذِّبِینَ وَ قَبِلْنَاهَا غَیْرَ مُرْتَابِینَ یَا کُمَیْلُ لَسْتُ وَ اَللَّهِ مُتَمَلِّقاً حَتَّى أُطَاعَ وَ لاَ مُمَنِّیاً حَتَّى لاَ أُعْصَى وَ لاَ مَائِلاً لِطَعَامِ اَلْأَعْرَابِ حَتَّى أُنْحَلَ إِمْرَهَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ أُدْعَى بِهَا یَا کُمَیْلُ إِنَّمَا حَظِیَ مَنْ حَظِیَ بِدُنْیَا زَائِلَهٍ مُدْبِرَهٍ وَ نَحْظَى بِآخِرَهٍ بَاقِیَهٍ ثَابِتَهٍ یَا کُمَیْلُ إِنَّ کُلاًّ یَصِیرُ إِلَى اَلْآخِرَهِ وَ اَلَّذِی نَرْغَبُ فِیهِ مِنْهَا رِضَا اَللَّهِ وَ اَلدَّرَجَاتُ اَلْعُلَى مِنَ اَلْجَنَّهِ اَلَّتِی یُورِثُهَا مَنْ کٰانَ تَقِیًّا  – یَا کُمَیْلُ مَنْ لاَ یَسْکُنُ اَلْجَنَّهَ – فَبَشِّرْهُ بِعَذٰابٍ أَلِیمٍ  وَ خِزْیٍ مُقِیمٍ یَا کُمَیْلُ أَنَا أَحْمَدُ اَللَّهَ عَلَى تَوْفِیقِهِ وَ عَلَى کُلِّ حَالٍ إِذَا شِئْتَ فَقُمْ .)

[۱۷] تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، جلد ۱، صفحه ۱۷۱ (یَا کُمَیْلُ سَمِّ کُلَّ یَوْمٍ بِاسْمِ اَللَّهِ وَ قُلْ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْ عَلَى اَللَّهِ وَ اُذْکُرْنَا وَ سَمِّ بِأَسْمَائِنَا وَ صَلِّ عَلَیْنَا وَ أَدِرْ بِذَلِکَ عَلَى نَفْسِکَ وَ مَا تَحُوطُهُ عِنَایَتُکَ تُکْفَ شَرَّ ذَلِکَ اَلْیَوْمِ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ یَا کُمَیْلُ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَدَّبَهُ اَللَّهُ وَ هُوَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَدَّبَنِی وَ أَنَا أُؤَدِّبُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ أُوَرِّثُ اَلْآدَابَ اَلْمُکْرَمِینَ یَا کُمَیْلُ مَا مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ وَ أَنَا أَفْتَحُهُ وَ مَا مِنَ سِرٍّ إِلاَّ وَ اَلْقَائِمُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَخْتِمُهُ یَا کُمَیْلُ ذُرِّیَّهً بَعْضُهٰا مِنْ بَعْضٍ وَ اَللّٰهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ  یَا کُمَیْلُ لاَ تَأْخُذْ إِلاَّ عَنَّا تَکُنْ مِنَّا یَا کُمَیْلُ مَا مِنْ حَرَکَهٍ إِلاَّ وَ أَنْتَ مُحْتَاجٌ فِیهَا إِلَى مَعْرِفَهٍ یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ اَلطَّعَامَ فَسَمِّ بِاسْمِ اَلَّذِی لاَ یَضُرُّ مَعَ اِسْمِهِ دَاءٌ وَ فِیهِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ اَلْأَسْوَاءِ – یَا کُمَیْلُ وَ آکِلِ اَلطَّعَامَ وَ لاَ تَبْخَلْ عَلَیْهِ فَإِنَّکَ لَنْ تَرْزُقَ اَلنَّاسَ شَیْئاً وَ اَللَّهُ یُجْزِلُ لَکَ اَلثَّوَابَ بِذَلِکَ أَحْسِنْ عَلَیْهِ خُلُقَکَ وَ اُبْسُطْ جَلِیسَکَ وَ لاَ تَتَّهِمْ خَادِمَکَ یَا کُمَیْلُ إِذَا أَکَلْتَ فَطَوِّلْ أَکْلَکَ لِیَسْتَوْفِیَ مَنْ مَعَکَ وَ یُرْزَقَ مِنْهُ غَیْرُکَ یَا کُمَیْلُ إِذَا اِسْتَوْفَیْتَ طَعَامَکَ فَاحْمَدِ اَللَّهَ عَلَى مَا رَزَقَکَ وَ اِرْفَعْ بِذَلِکَ صَوْتَکَ یَحْمَدْهُ سِوَاکَ فَیَعْظُمُ بِذَلِکَ أَجْرُکَ یَا کُمَیْلُ لاَ تُوقِرَنَّ مَعِدَتَکَ طَعَاماً وَ دَعْ فِیهَا لِلْمَاءِ مَوْضِعاً وَ لِلرِّیحِ مَجَالاً وَ لاَ تَرْفَعْ یَدَکَ مِنَ اَلطَّعَامِ إِلاَّ وَ أَنْتَ تَشْتَهِیهِ فَإِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ فَأَنْتَ تَسْتَمْرِئُهُ فَإِنَّ صِحَّهَ اَلْجِسْمِ مِنْ قِلَّهِ اَلطَّعَامِ وَ قِلَّهِ اَلْمَاءِ یَا کُمَیْلُ اَلْبَرَکَهُ فِی مَالِ مَنْ آتَى اَلزَّکَاهَ وَ وَاسَى اَلْمُؤْمِنِینَ وَ وَصَلَ اَلْأَقْرَبِینَ یَا کُمَیْلُ زِدْ قَرَابَتَکَ اَلْمُؤْمِنَ عَلَى مَا تُعْطِی سِوَاهُ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ کُنْ بِهِمْ أَرْأَفَ وَ عَلَیْهِمْ أَعْطَفَ وَ تَصَدَّقْ عَلَى اَلْمَسَاکِینِ یَا کُمَیْلُ لاَ تَرُدَّ سَائِلاً وَ لَوْ مِنْ شَطْرِ حَبَّهِ عِنَبٍ أَوْ شِقِّ تَمْرَهٍ فَإِنَّ اَلصَّدَقَهَ تَنْمُو عِنْدَ اَللَّهِ یَا کُمَیْلُ أَحْسَنُ حِلْیَهِ اَلْمُؤْمِنِ اَلتَّوَاضُعُ وَ جَمَالُهُ اَلتَّعَفُّفُ وَ شَرَفُهُ اَلتَّفَقُّهُ وَ عِزُّهُ تَرْکُ اَلْقَالِ وَ اَلْقِیلِ یَا کُمَیْلُ فِی کُلِّ صِنْفٍ قَوْمٌ أَرْفَعُ مِنْ قَوْمٍ فَإِیَّاکَ وَ مُنَاظَرَهَ اَلْخَسِیسِ مِنْهُمْ وَ إِنْ أَسْمَعُوکَ وَ اِحْتَمِلْ وَ کُنْ مِنَ اَلَّذِینَ وَصَفَهُمُ اَللَّهُ – وَ إِذٰا خٰاطَبَهُمُ اَلْجٰاهِلُونَ قٰالُوا سَلاٰماً  – یَا کُمَیْلُ قُلِ اَلْحَقَّ عَلَى کُلِّ حَالٍ وَ وَادِّ اَلْمُتَّقِینَ وَ اُهْجُرِ اَلْفَاسِقِینَ وَ جَانِبِ اَلْمُنَافِقِینَ وَ لاَ تُصَاحِبِ اَلْخَائِنِینَ یَا کُمَیْلُ لاَ تَطْرُقْ أَبْوَابَ اَلظَّالِمِینَ لِلاِخْتِلاَطِ بِهِمْ وَ اَلاِکْتِسَابِ مَعَهُمْ وَ إِیَّاکَ أَنْ تُعَظِّمَهُمْ وَ أَنْ تَشْهَدَ فِی مَجَالِسِهِمْ بِمَا یُسْخِطُ اَللَّهُ عَلَیْکَ وَ إِنِ اُضْطُرِرْتَ إِلَى حُضُورِهِمْ فَدَاوِمْ ذِکْرَ اَللَّهِ وَ اَلتَّوَکُّلَ عَلَیْهِ وَ اِسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِهِمْ وَ أَطْرِقْ عَنْهُمْ وَ أَنْکِرْ بِقَلْبِکَ فِعْلَهُمْ وَ اِجْهَرْ بِتَعْظِیمِ اَللَّهِ تُسْمِعْهُمْ فَإِنَّکَ بِهَا تُؤَیَّدُ وَ تُکْفَى شَرَّهُمْ یَا کُمَیْلُ إِنَّ أَحَبَّ مَا تَمْتَثِلُهُ اَلْعِبَادُ إِلَى اَللَّهِ بَعْدَ اَلْإِقْرَارِ بِهِ وَ بِأَوْلِیَائِهِ اَلتَّعَفُّفُ وَ اَلتَّحَمُّلُ وَ اَلاِصْطِبَارُ یَا کُمَیْلُ لاَ تُرِ اَلنَّاسَ إِقْتَارَکَ وَ اِصْبِرْ عَلَیْهِ اِحْتِسَاباً بِعِزٍّ وَ تَسَتُّرٍ یَا کُمَیْلُ لاَ بَأْسَ أَنْ تُعْلِمَ أَخَاکَ سِرَّکَ وَ مَنْ أَخُوکَ أَخُوکَ اَلَّذِی لاَ یَخْذُلُکَ عِنْدَ اَلشَّدِیدَهِ وَ لاَ یَقْعُدُ عَنْکَ عِنْدَ اَلْجَرِیرَهِ وَ لاَ یَدَعُکَ حَتَّى تَسْأَلَهُ وَ لاَ یَذَرُکَ وَ أَمْرَکَ حَتَّى تُعْلِمَهُ فَإِنْ کَانَ مُمِیلاً فَأَصْلِحْهُ یَا کُمَیْلُ اَلْمُؤْمِنُ مِرْآهُ اَلْمُؤْمِنِ لِأَنَّهُ یَتَأَمَّلُهُ فَیَسُدُّ فَاقَتَهُ وَ یُجْمِلُ حَالَتَهُ یَا کُمَیْلُ اَلْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ  وَ لاَ شَیْءَ آثَرُ عِنْدَ کُلِّ أَخٍ مِنْ أَخِیهِ یَا کُمَیْلُ إِنْ لَمْ تُحِبَّ أَخَاکَ فَلَسْتَ أَخَاهُ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ مَنْ قَالَ بِقَوْلِنَا فَمَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ قَصَّرَ عَنَّا وَ مَنْ قَصَّرَ عَنَّا لَمْ یَلْحَقْ بِنَا وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ مَعَنَا فَ‍ فِی اَلدَّرْکِ اَلْأَسْفَلِ مِنَ اَلنّٰارِ  یَا کُمَیْلُ کُلُّ مَصْدُورٍ یَنْفِثُ فَمَنْ نَفَثَ إِلَیْکَ مِنَّا بِأَمْرٍ أَمَرَکَ بِسَتْرِهِ فَإِیَّاکَ أَنْ تُبْدِیَهُ وَ لَیْسَ لَکَ مِنْ إِبْدَائِهِ تَوْبَهٌ وَ إِذَا لَمْ یَکُنْ تَوْبَهٌ فَالْمَصِیرُ إِلَى لَظَى یَا کُمَیْلُ إِذَاعَهُ سِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لاَ یُقْبَلُ مِنْهَا وَ لاَ یُحْتَمَلُ أَحَدٌ عَلَیْهَا وَ مَا قَالُوهُ فَلاَ تُعْلِمْ إِلاَّ مُؤْمِناً مُوقِناً یَا کُمَیْلُ قُلْ عِنْدَ کُلِّ شِدَّهٍ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ تُکْفَهَا وَ قُلْ عِنْدَ کُلِّ نِعْمَهٍ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ تَزْدَدْ مِنْهَا وَ إِذَا أَبْطَأَتِ اَلْأَرْزَاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اَللَّهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فِیهَا یَا کُمَیْلُ اُنْجُ بِوَلاَیَتِنَا مِنْ أَنْ یَشْرَکَکَ اَلشَّیْطَانُ فِی مَالِکَ وَ وُلْدِکَ یَا کُمَیْلُ إِنَّهُ مُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ  فَاحْذَرْ أَنْ تَکُونَ مِنَ اَلْمُسْتَوْدَعِینَ وَ إِنَّمَا یَسْتَحِقُّ أَنْ یَکُونَ مُسْتَقَرّاً إِذَا لَزِمْتَ اَلْجَادَّهَ اَلْوَاضِحَهَ اَلَّتِی لاَ تُخْرِجُکَ إِلَى عِوَجٍ وَ لاَ تُزِیلُکَ عَنْ مَنْهَجٍ یَا کُمَیْلُ لاَ رُخْصَهَ فِی فَرْضٍ وَ لاَ شِدَّهَ فِی نَافِلَهٍ یَا کُمَیْلُ إِنَّ ذُنُوبَکَ أَکْثَرُ مِنْ حَسَنَاتِکَ وَ غَفْلَتَکَ أَکْثَرُ مِنْ ذِکْرِکَ وَ نِعَمَ اَللَّهِ عَلَیْکَ أَکْثَرُ مِنْ عَمَلِکَ یَا کُمَیْلُ إِنَّکَ لاَ تَخْلُو مِنْ نِعَمِ اَللَّهِ عِنْدَکَ وَ عَافِیَتِهِ إِیَّاکَ فَلاَ تَخْلُ مِنْ تَحْمِیدِهِ وَ تَمْجِیدِهِ وَ تَسْبِیحِهِ وَ تَقْدِیسِهِ وَ شُکْرِهِ وَ ذِکْرِهِ عَلَى کُلِّ حَالٍ یَا کُمَیْلُ لاَ تَکُونَنَّ مِنَ اَلَّذِینَ قَالَ اَللَّهُ – نَسُوا اَللّٰهَ فَأَنْسٰاهُمْ أَنْفُسَهُمْ  وَ نَسَبَهُمْ إِلَى اَلْفِسْقِ فَهُمْ فَاسِقُونَ یَا کُمَیْلُ لَیْسَ اَلشَّأْنَ أَنْ تُصَلِّیَ وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ اَلشَّأْنُ أَنْ تَکُونَ اَلصَّلاَهُ بِقَلْبٍ نَقِیٍّ وَ عَمَلٍ عِنْدَ اَللَّهِ مَرْضِیٍّ وَ خُشُوعٍ سَوِیٍّ وَ اُنْظُرْ فِیمَا تُصَلِّی وَ عَلَى مَا تُصَلِّی إِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلاَ قَبُولَ – یَا کُمَیْلُ اَللِّسَانُ یَنْزَحُ مِنَ اَلْقَلْبِ وَ اَلْقَلْبُ یَقُومُ بِالْغِذَاءِ فَانْظُرْ فِیمَا تُغَذِّی قَلْبَکَ وَ جِسْمَکَ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ ذَلِکَ حَلاَلاً لَمْ یَقْبَلِ اَللَّهُ تَسْبِیحَکَ وَ لاَ شُکْرَکَ یَا کُمَیْلُ اِفْهَمْ وَ اِعْلَمْ أَنَّا لاَ نُرَخِّصُ فِی تَرْکِ أَدَاءِ اَلْأَمَانَهِ لِأَحَدٍ مِنَ اَلْخَلْقِ فَمَنْ رَوَى عَنِّی فِی ذَلِکَ رُخْصَهً فَقَدْ أَبْطَلَ وَ أَثِمَ وَ جَزَاؤُهُ اَلنَّارُ بِمَا کَذَبَ أُقْسِمُ لَسَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ لِی قَبْلَ وَفَاتِهِ بِسَاعَهٍ مِرَاراً ثَلاَثاً یَا أَبَا اَلْحَسَنِ أَدِّ [أداء] اَلْأَمَانَهَ إِلَى اَلْبَرِّ وَ اَلْفَاجِرِ فِیمَا جَلَّ وَ قَلَّ حَتَّى اَلْخَیْطِ وَ اَلْمِخْیَطِ یَا کُمَیْلُ لاَ غَزْوَ إِلاَّ مَعَ إِمَامٍ عَادِلٍ وَ لاَ نَفَلَ إِلاَّ مِنْ إِمَامٍ فَاضِلٍ یَا کُمَیْلُ لَوْ لَمْ یَظْهَرْ نَبِیٌّ وَ کَانَ فِی اَلْأَرْضِ مُؤْمِنٌ تَقِیُّ لَکَانَ فِی دُعَائِهِ إِلَى اَللَّهِ مُخْطِئاً أَوْ مُصِیباً بَلْ وَ اَللَّهِ مُخْطِئاً حَتَّى یَنْصِبَهُ اَللَّهُ لِذَلِکَ وَ یُؤَهِّلَهُ لَهُ یَا کُمَیْلُ اَلدِّینُ لِلَّهِ فَلاَ یَقْبَلُ اَللَّهُ مِنْ أَحَدٍ اَلْقِیَامَ بِهِ إِلاَّ رَسُولاً أَوْ نَبِیّاً أَوْ وَصِیّاً یَا کُمَیْلُ هِیَ نُبُوَّهٌ وَ رِسَالَهٌ وَ إِمَامَهٌ وَ لَیْسَ بَعْدَ ذَلِکَ إِلاَّ مُوَالِینَ مُتَّبِعِینَ أَوْ عَامِهِینَ مُبْتَدِعِینَ – إِنَّمٰا یَتَقَبَّلُ اَللّٰهُ مِنَ اَلْمُتَّقِینَ  یَا کُمَیْلُ إِنَّ اَللَّهَ کَرِیمٌ حَلِیمٌ عَظِیمٌ رَحِیمٌ دَلَّنَا عَلَى أَخْلاَقِهِ وَ أَمَرَنَا بِالْأَخْذِ بِهَا وَ حَمَلَ اَلنَّاسَ عَلَیْهَا فَقَدْ أَدَّیْنَاهَا غَیْرَ مُتَخَلِّفِینَ وَ أَرْسَلْنَاهَا غَیْرَ مُنَافِقِینَ وَ صَدَّقْنَاهَا غَیْرَ مُکَذِّبِینَ وَ قَبِلْنَاهَا غَیْرَ مُرْتَابِینَ یَا کُمَیْلُ لَسْتُ وَ اَللَّهِ مُتَمَلِّقاً حَتَّى أُطَاعَ وَ لاَ مُمَنِّیاً حَتَّى لاَ أُعْصَى وَ لاَ مَائِلاً لِطَعَامِ اَلْأَعْرَابِ حَتَّى أُنْحَلَ إِمْرَهَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ أُدْعَى بِهَا یَا کُمَیْلُ إِنَّمَا حَظِیَ مَنْ حَظِیَ بِدُنْیَا زَائِلَهٍ مُدْبِرَهٍ وَ نَحْظَى بِآخِرَهٍ بَاقِیَهٍ ثَابِتَهٍ یَا کُمَیْلُ إِنَّ کُلاًّ یَصِیرُ إِلَى اَلْآخِرَهِ وَ اَلَّذِی نَرْغَبُ فِیهِ مِنْهَا رِضَا اَللَّهِ وَ اَلدَّرَجَاتُ اَلْعُلَى مِنَ اَلْجَنَّهِ اَلَّتِی یُورِثُهَا مَنْ کٰانَ تَقِیًّا  – یَا کُمَیْلُ مَنْ لاَ یَسْکُنُ اَلْجَنَّهَ – فَبَشِّرْهُ بِعَذٰابٍ أَلِیمٍ  وَ خِزْیٍ مُقِیمٍ یَا کُمَیْلُ أَنَا أَحْمَدُ اَللَّهَ عَلَى تَوْفِیقِهِ وَ عَلَى کُلِّ حَالٍ إِذَا شِئْتَ فَقُمْ .)

[۱۸] سوره مبارکه بقره، آیه ۴۱ (وَآمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ وَلَا تَکُونُوا أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ ۖ وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَإِیَّایَ فَاتَّقُونِ)

[۱۹] اختیار معرفه الرجال (رجال الکشی)، جلد ۱، صفحه ۲۷ (جَعْفَرُ بْنُ مَعْرُوفٍ ، قَالَ حَدَّثَنِی اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ اَلنُّعْمَانِ ، قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَهَ ، عَنْ أَبِی بَصِیرٍ ، قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلاَمُ) یَقُولُ: أَرْسَلَ عُثْمَانُ إِلَى أَبِی ذَرٍّ مَوْلَیَیْنِ لَهُ وَ مَعَهُمَا مِائَتَا دِینَارٍ، فَقَالَ لَهُمَا اِنْطَلِقَا بِهَا إِلَى أَبِی ذَرٍّ فَقُولا لَهُ: عُثْمَانُ یُقْرِئُکَ اَلسَّلاَمَ وَ هُوَ یَقُولُ لَکَ هَذِهِ مِائَتَا دِینَارٍ فَاسْتَعِنْ بِهَا عَلَى مَا نَابَکَ ، فَقَالَ أَبُو ذَرٍّ هَلْ أَعْطَى أَحَداً مِنَ اَلْمُسْلِمِینَ مِثْلَ مَا أَعْطَانِی قَالاَ لاَ. قَالَ فَإِنَّمَا أَنَا رَجُلٌ مِنَ اَلْمُسْلِمِینَ قَالاَ لَهُ إِنَّهُ یَقُولُ هَذَا مِنْ صُلْبِ مَالِی وَ بِاللَّهِ اَلَّذِی لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ مَا خَالَطَهَا حَرَامٌ وَ لاَ بَعَثْتُ بِهَا إِلَیْکَ إِلاَّ مِنْ حَلاَلٍ. فَقَالَ لاَ حَاجَهَ لِی فِیهَا وَ قَدْ أَصْبَحْتُ یَوْمِی هَذَا وَ أَنَا مِنْ أَغْنَى اَلنَّاسِ. فَقَالاَ لَهُ عَافَاکَ اَللَّهُ وَ أَصْلَحَکَ! مَا نَرَى فِی بَیْتِکَ قَلِیلاً وَ لاَ کَثِیراً مِمَّا یُسْتَمْتَعُ بِهِ فَقَالَ بَلَى تَحْتَ هَذِهِ اَلْإِکَافِ اَلَّتِی تَرَوْنَ رَغِیفَا شَعِیرٍ قَدْ أُتِیَ عَلَیْهِمَا أَیَّامٌ فَمَا أَصْنَعُ بِهَذِهِ اَلدَّنَانِیرِ، لاَ وَ اَللَّهِ حَتَّى یَعْلَمَ اَللَّهُ أَنِّی لاَ أَقْدِرُ عَلَى قَلِیلٍ وَ لاَ کَثِیرٍ، وَ قَدْ أَصْبَحْتُ غَنِیّاً بِوَلاَیَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (عَلَیْهِ السَّلاَمُ) وَ عِتْرَتِهِ اَلْهَادِینَ اَلْمَهْدِیِّینَ اَلرَّاضِینَ اَلْمَرْضِیِّینَ اَلَّذِینَ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ  ، وَ کَذَلِکَ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) یَقُولُ ، فَإِنَّهُ لَقَبِیحٌ بِالشَّیْخِ أَنْ یَکُونَ کَذَّاباً، فَرَدَّاهَا عَلَیْهِ وَ أَعْلَمَاهُ أَنَّهُ لاَ حَاجَهَ لِی فِیهَا وَ لاَ فِیمَا عِنْدَهُ، حَتَّى أَلْقَى اَللَّهَ رَبِّی فَیَکُونَ هُوَ اَلْحَاکِمُ فِیمَا بَیْنِی وَ بَیْنَهُ .)

[۲۰] المحاسن، جلد ۲، صفحه ۴۲۰ (عَنْهُ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ طَرِیفِ بْنِ نَاصِحٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ لَبِسْنَ نِسَاءَ بَنِی هَاشِمٍ اَلسَّوَادَ وَ اَلْمُسُوحَ وَ کُنَّ لاَ یَشْتَکِینَ مِنْ حَرٍّ وَ لاَ بَرْدٍ وَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ یَعْمَلُ لَهُنَّ اَلطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ .)

[۲۱] سوره مبارکه یوسف، آیه ۸۴ (وَتَوَلَّىٰ عَنْهُمْ وَقَالَ یَا أَسَفَىٰ عَلَىٰ یُوسُفَ وَابْیَضَّتْ عَیْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظِیمٌ)

[۲۲] سوره مبارکه یوسف، آیه ۹۷ (قَالُوا یَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا کُنَّا خَاطِئِینَ)