حجت الاسلام کاشانی روز شنبه مورخ ۱۰ دی ماه ۱۴۰۱ در بیت الزهرا سلام الله علیها به ادامه سخنرانی با موضوع “درنگی در معنای حجّت، با تکیه بر حجیّت حضرت زهرا سلام الله علیها بر امامان علیهم السلام” پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
عرض ادب به ساحت مقدّس و مبارک حضرت بقیه الله اعظم روحی و ارواح العالمین له الفداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مرور جلسات گذشته
موضوع کلّی بحث ما دو عنوان است که به یکدیگر ضمیمه می‌شود، عنوان اصلی «مفهوم حجیّت» است، ان شاء الله اگر زنده باشیم فردا که جلسه‌ی آخر است به حضرت حجّت ارواحنا فداه هم می‌پردازیم که چرا به امام زمان ارواحنا فداه «حضرت حجّت ارواحنا فداه» می‌گوییم؛ چون بهانه فاطمیّه بود و صدّیقه طاهره سلام الله علیها یک ویژگی مهمی دارند و آن هم این است که حجّت خدا بر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است، حجّت خدا بر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، که عنوان خیلی کمرشکنی است، بحث حجیّت را روی این موضوع مطرح می‌کنیم.
چند مقدّمه عرض کردیم که فقط عناوین آن را عرض می‌کنم.
یک: بنای دین بر این نیست که افراد خوب را معرّفی کند، چون آن‌ها به زحمت می‌افتند. دین هر کسی را که بصورت گسترده معرّفی می‌کند، یعنی او باری بر دوش دارد، بار مردم را به دوش می‌کشد، بر مردم حجّت است.
لذا در میان مادران انبیاء علیهم السلام که حضرت مریم سلام الله علیها در قرآن کریم زیاد توصیف شده است، اهل سنّت خیال کرده‌اند که حضرت مریم سلام الله علیها پیغمبر هستند و در مورد نبوّت ایشان حرف زده‌اند!
در حالی که حضرت مریم سلام الله علیها هم حجّت خدا بر حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام است.
در آن جایی که حرف زده می‌شود یعنی خبری هست.
در بین مادران انبیاء علیهم السلام حضرت مریم سلام الله علیها، در بین مادران ائمه علیهم السلام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خیلی معرّفی شده‌اند و مطالب زیادی در موردشان بیان شده است. جهت این امر این است که ایشان حجیّت دارند.
بعد عرض کردیم آن روایتی که از امام حسن عسکری علیه السلام هست که «مادرمان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حجّت خدا بر ماست» از این نظر که بتوانیم محکم بگوییم از حضرت عسکری علیه السلام بیان شده است، مطمئن نیستیم؛ اما در این جلسات به همین موضوع می‌پردازیم، یعنی حرف درست است، احتمالاً امام حسن عسکری علیه السلام هم فرموده‌اند، اگر امام حسن عسکری علیه السلام هم نفرموده باشند هم ما توضیح می‌دهیم که این حرف درست است.
حجیّت معانی مختلف دارد، یکی از آن‌ها همان چیزی است که شما با آن احتجاج می‌کنید، سندِ محکمه‌پسند است. حجّت به معنای محکمه‌پسند «طرفینی» است، یعنی باید دلیلی بیاوری که هر دو طرف قبول دارند.
یعنی ما نسبت به اعمالمان، به آیات قرآن کریم احتجاج می‌کنیم، خدای متعال هم با همین آیات قرآن کریم به ما احتجاج می‌کند که چرا این کار را کرده‌ای و چرا این کار را نکرده‌ای. یعنی دو طرفه است.
اکثر اوقات حجّت دو طرفه است.
یک معنای حجّت این است که «إخبار عن الله» کند، یعنی از طرف خدا حرف بزند. پیغمبرها اینطور هستند. توضیح دادیم که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم اینطور هستند.
به این دو معنا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر امامان حجّت هستند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: «یَا عَلِیُّ اُنْفُذْ لِمَا أَمَرَتْکَ بِهِ فَاطِمَهُ»[۴] علی جان! دستورات فاطمه را اطاعت کن. یعنی حجّت است.
لذا وقتی عباس عموی پیامبر آمد به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عرض کرد: علی جان! وقتی فاطمه از دنیا رفت یک تشییع شلوغ برگزار کنیم و امّت را دخالت بدهیم و آشتی کنیم؛ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: سیّده‌ی من به من امر کرده است و من این کار را نمی‌کنم.
ابوبکر و عمر گفتند می‌خواهیم برویم و قبر را پیدا کنیم، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: من با وصیت فاطمه زهرا [سلام الله علیها] در مورد شما دو نفر مخالفت نخواهم کرد که به من دستور داده است، من این کار را نمی‌کنم.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در حالت عادی هم نسبت به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اینطور بودند که منتظر بودند حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دستور بدهد.
چه کسی می‌تواند به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دستور بدهد؟ فقط خدای متعال می‌داند او کیست.
اینکه از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بعنوان «عصمه الله الکبری» تعبیر می‌کنند، می‌خواهند بگویند بیخود با سطوح پایین قیاس نکنید.
یک معنای دیگر عصمت «واسطه‌ی فیض» است.
«مَن عَلَّمَنی حَرفاً فَقَد صَیَّرَنی عَبداً»، نعمت از جانب هر کسی به کس دیگری برسد، آن شخص باید ممنون او باشد، زیر بار نعمت اوست.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حداقل در دو مورد واسطه‌ی فیض خدا به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است. یک مورد در علم.
همانطور که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حجّت خدا بر ماست، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حجاب الله است، به برکت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به ما چیزی رسیده است، ما به برکت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هدایت شده‌ایم؛ علم به برکت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین رسیده است و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین این علم را در بخش علومی که مضبوط به دستشان رسیده بود جزو بالاترین می‌دانستند، شأن این علم را کمتر از قرآن کریم نمی‌دانستند، اگر می‌خواستند کسی را خیلی تکریم کنند یک برگ از آن را به او نشان می‌دادند.
این مقام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نشان می‌دهد که کمال، مرد و زن ندارد، رشد مرد و زن ندارد، ارتقاء مرد و زن ندارد. در بین چهارده معصوم یک نفر زن است ولی حجّت خدا بر حجج است، حجّت خدا بر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است. منتها منسب امامت جنگ دارد، به بیابان رفتن دارد، کار مردانه است. بعضی از کارها کار زنانه است و خیلی هم ارزشمند است، بعضی از کارها هم کارِ مردانه است. بالاخره خدای متعال اینطور تقسیم کرده است، اما کمال اینطور نیست، ولایت اینطور نیست، آن چیزی که انسان‌ها را رده‌بندی می‌کند ولایت است نه امامت.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها واسطه‌ی فیض به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین فرمایشات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را روی چشمشان می‌گذارند و عمل می‌کنند و جزو علوم اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است.
همانطور که قرآن کریم به برکت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به ما رسیده است، مصحف فاطمه سلام الله علیها به برکت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین رسیده است.
تأمّلی در ماجرای حضرت مریم سلام الله علیها در قرآن کریم
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به یک معنای دیگر هم حجّت هستند.
اینجا باید اندکی حضرت مریم سلام الله علیها را توضیح بدهم تا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تبیین شوند.
یک جهت معرّفی حضرت مریم سلام الله علیها در قرآن کریم این است که جامعه اسلامی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را بشناسد.
زمانی به قرآن کریم سر بزنید و سوره مبارکه آل عمران را ببینید، من اشاره می‌کنم.
وقتی خدای متعال میخواهد ماجرای حضرت مریم سلام الله علیها را بیان کند از اینجا شروع می‌کند…
ما بحثی در مورد ازدواج داریم، شاید در ذهن شما این موضوع باشد که چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را به کسی نمی‌داد؟ چرا حضرت مریم سلام الله علیها ازدواج نکرد؟
اگر جواب این باشد که «چون مسئله کفویت در ازدواج مطرح است»، می‌گویم اینطور نیست، آیا امام حسن مجتبی صلوات الله علیه به جعده هم‌کفو بودند؟ آیا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم با عایشه هم‌کفو بودند؟ آیا مختار با دختر سمره بن جندب هم‌کفو بود؟
کفویت واجب نیست، اگر واجب بود که عقد نمی‌خواندند. کفویت مستحب عقلی است، یعنی بهتر است، بهتر است انسان با کسی ازدواج کند که یکدیگر را می‌شناسند.
در دو جا کفویت واجب شد، لذا اگر پیدا نمی‌شد ازدواج نمی‌کردند، فرمود «لَوْلاَ أَنَّ اَللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ)، لَمْ یَکُنْ لِفَاطِمَهَ کُفْؤٌ عَلَى ظَهْرِ اَلْأَرْضِ، مِنْ آدَمَ فَمَا دُونَهُ»،[۵] اگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نبود کفوی برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نبود، از حضرت آدم علیه السلام به بعد.
یعنی هر کسی با هر کسی ازدواج کند، علامتِ چیزی نیست، اما ازدواجِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نشان می‌دهد که بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، افضلِ مَن فِی الأرض است.
این حدیث نشان می‌دهد که هم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برتر از انبیاء علیهم السلام هستند و هم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه برتر از انبیاء هستند. این ازدواج معنا دارد، هیچ ازدواج دیگری اینطور نیست.
جلسه‌ی دیگری هم عرض کردم که در هیچ ازدواجی اینطور نیست که فرزند هر کسی باشی حتماً به بهشت می‌روی، ولی فرزندان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها معصوم هستند، چون «فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى اَلنَّارِ»،[۶] این حدیث به این آیات هم ربط دارد، این‌ها ویژگی‌های حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، اختصاصات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
کسی برای حضرت مریم سلام الله علیها باشد پیدا نشد و برای همین ازدواج نکرد، علّت این امر را عرض خواهم کرد.
از آیات ۳۵ به بعد سوره مبارکه آل عمران می‌گوید مادر حضرت مریم سلام الله علیها زن خوبی بود، همسر شخص محترمی بود، به نقلی آن شخص محترم یا نبی بود یا وصی بود و یا ولی خدا بود. مادر حضرت مریم سلام الله علیها فرزند خود را نذر کرد.
چقدر مادر حضرت مریم سلام الله علیها مؤدّب و باکلاس بوده است، یکی از جاهایی که ما می‌توانیم به مسیحیت نزدیک بشویم این است که ما شیعیان هم فدای حضرت مریم سلام الله علیها می‌شویم و هم فدای پسر حضرت مریم سلام الله علیها که سرلشگرِ یاران امام زمان ارواحنا فداه است. این خیلی قرب است. ما پیغمبر مسیحیان را دوست داریم و برای پیغمبرشان جان می‌دهیم، اگر آن‌ها هم خیلی اهل ایمان باشند، باید زهد و اخلاقیات برایشان مهم باشد. لذا مسیحیانی که مخصوصاً عربی می‌دانند، وقتی رفتار امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را می‌بینند سرگشته می‌شوند، لذا آن‌ها هم می‌گویند امیرالمؤمنین صلوات الله علیه امام ما هم هست.
مادر حضرت مریم سلام الله علیها به خدای متعال عرض می‌کند که «رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا»[۷] خدایا! این بچه‌ای که در رحم من است و می‌خواهم به دنیا بیاورم، در راه تو آزاد می‌کنم.
ادب را ببینید! «در راه تو آزاد می‌کنم» یعنی قرار است خادم بیت الله شود.
مادر حضرت مریم سلام الله علیها فکر می‌کرد که فرزند او پسر می‌شود، گفت: «فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» از من بپذیر که تو دانای شنوا هستی.
«فَلَمَّا وَضَعَتْهَا»[۸] وقتی بچه را به دنیا آورد «قَالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهَا أُنْثَى» عرض کرد خدایا! این طفل دختر است، «وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ» خدا از اول هم می‌دانست این طفل دختر است…
برای به دنیا آمدن حضرت عیسی علیه السلام مقدّماتی لازم است، برای به دنیا آمدنِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها که خدا می‌داند چه مقدّماتی لازم بود.
چون مادر حضرت مریم سلام الله علیها از انبیاء گذشته شنیده بود و خیال می‌کرد میخواهد حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام را به دنیا بیاورد، نمی‌دانست مقدّمه میخواهد…
«وَلَیْسَ الذَّکَرُ کَالأنْثَى» دختر است اما من نذر کرده‌ام که خادم بیت الله شود، «وَإِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَمَ» اسم او را مریم می‌گذارم، «وَإِنِّی أُعِیذُهَا بِکَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» او و فرزندان او را از شیطان رجیم به تو پناهنده می‌کنم، شیطان نتواند به این‌ها نزدیک شود.
خدای متعال می‌فرماید: «فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ»،[۹] خدا قبول کرد، قبولِ حسن، یعنی دربست.
او گفت من این طفل را معتکف تو می‌کنم، این طفل را در راه تو آزاد می‌کنم که خادم بیت الله شود، «أُعِیذُهَا بِکَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» او و فرزندان او را از شیطان رجیم به تو پناهنده می‌کنم. خدای متعال فرمود: قبول می‌کنم، یعنی فرزندان او از شیطان رجیم نجات پیدا کردند، شیطان به آن‌ها راه نداشت.
می‌فرماید: «فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ»، خداوند پذیرفت و قبول کرد، «وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا» یک شاخه‌ی نیکویی از مریم رویید.
همه‌ی فرزندان حضرت مریم سلام الله علیها فقط حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام است، حضرت عیسی روحی فداه هم فرزند نداشتند.
«إِنِّی أُعِیذُهَا بِکَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ» او و فرزندان او را از شیطان رجیم حفظ کن، «فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ» حفظ کردیم، یعنی او و پسرش را حفظ کردیم.
این روایت را در ذهن دارید که «فَاطِمَهَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى اَلنَّارِ»، اگر توجّه کنید متوجّه می‌شوید که اصلاً پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم مقارنه کرده‌اند که مردم بفهمند چه خبر است.
خدای متعال پذیرفت، شاخه‌ی نیکویی از او رویید و این‌ها را در پناه خودش حفظ کرد و شیطان به این‌ها راه ندارد.
در این میان ناگهان حرفی می‌زند که شاید انسان در ابتدا متوجه نشود که چیست، می‌فرماید: «وَکَفَّلَهَا زَکَرِیَّا» زکریا کفیل اوست.
یعنی یا حضرت زکریّا مربّی او شد، یا خادم او شد. چون خادم بیت الله که نمی‌تواند از بیت الله خارج شود.
کفیل شدن را ساده درنظر نگیرید، ما همه چیز را همینطور ساده در نظر می‌گیریم، مثلاً طرف از دنیا می‌رود می‌گوییم «خادم الحسین علیه السلام»!
ان شاء الله خدای متعال منّت بگذارد و خادمِ خدّامِ الحسین علیه السلام باشد. مگر خادم الحسین علیه السلام به این راحتی است؟ جبرئیل خادم الحسین علیه السلام است، انبیاء خادم الحسین علیه السلام هستند، قمر بنی هاشم خادم الحسین علیه السلام است. ما الفاظ را همینطور خرج می‌کنیم.
مگر کفالت حضرت مریم سلام الله علیها موضوع ساده‌ای است؟
اگر بعداً آیه ۴۴ سوره مبارکه آل عمران را ببینید، وقتی خدای متعال میخواهد در قرآن کریم بفرماید «پیغمبر! نمی‌دانی آنجا چه عظمتی بود!» می‌گوید «نبودی ببینی». به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم وحی می‌شود و علم دارد اما این «نبودی ببینی» ادبیات عرفی است.
خدای متعال در یک آیه دو مرتبه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌فرماید «نبودی ببینی». یک مرتبه در جای دیگری فرموده است، «مَا کُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِیِّ»،[۱۰] آنجایی که «فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا»[۱۱] کوه متلاشی شد «وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا» و حضرت موسی سلام الله علیه غش کرد، خدای متعال می‌فرماید «مَا کُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِیِّ» نبودی ببینی آنجا چه کردیم.
یعنی حضرت موسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام برای در حدّ تجلّی به کوه و انفجار کوه بیهوش شده است. توجّه کنید که حضرت موسی علیه السلام بسیار قدرتمند هستند، «فَوَکَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَیْهِ»،[۱۲] حضرت موسی علیه السلام به کسی یک مُشت زد و او مُرد! حضرت موسی علیه السلام یک تنه در بیابان زندگی کرده است، سال‌ها برای جنگ با فرعون آماده بوده است!
خدای متعال در آیه ۴۴ سوره مبارکه آل عمران به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌فرماید: «ذَلِکَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیْبِ نُوحِیهِ إِلَیْکَ»،[۱۳] پیغمبر من! این‌ها از اخبار غیبی است که به تو رسیده است، ما به تو وحی می‌کنیم، «وَمَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ» نبودی ببینی، «إِذْ یُلْقُونَ أَقْلَامَهُمْ أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ» هیچ کسی کوتاه نمی‌آمد. همه می‌خواستند کفیل حضرت مریم سلام الله علیها باشند. یعنی حتّی انبیاء بنی اسرائیل هم که زاهد بودند کوتاه نیامدند، قرعه کشیدند و گفتند ما کوتاه نمی‌آییم، دعوا بر سر این بود که چه کسی کفیل حضرت مریم سلام الله علیها باشد.
خدای متعال دوباره تکرار می‌کند «وَمَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یَخْتَصِمُونَ» نبودی ببینی، نزدیک بود این پیغمبرها یقه‌ی یکدیگر را پاره کنند، گفتند ما کوتاه نمی‌آییم!
کفالتِ حضرت مریم سلام الله علیها خیلی مهم است!
حال به آیه ۳۷ برگردیم، «فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ» خدا دعای مادرِ مریم را پذیرفت، «وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا» و شانه‌ی نیکویی از او رویید (یعنی حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام) «وَکَفَّلَهَا زَکَرِیَّا» زکریا در آن درگیری برنده شد و کفیل او شد!
اینجا بحث کفالت است نه شوهری! چون شوهر به همسر امر می‌کند، اینجا کفیل است.
سطح را ببینید، «کُلَّمَا دَخَلَ عَلَیْهَا زَکَرِیَّا الْمِحْرَابَ» هر وقت زکریا به محراب عبادت مریم می‌آمد که لقمه‌ی نانی بیاورد «وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا» می‌دید که سفره پهن است، «قَالَ یَا مَرْیَمُ أَنَّى لَکِ هَذَا» می‌پرسید که این‌ها از کجا آمده است؟
چرا هر مرتبه که می‌دید تعجّب می‌کرد؟ چون رزق الهی بود، نعمات بهشتی اینطور است که هر مرتبه نو است، برای همین هم زکریا هر مرتبه تعجّب می‌کرد. می‌گفت: «یَا مَرْیَمُ أَنَّى لَکِ هَذَا» این‌ها از کجا آمده است؟
چون غذا بهشتی بود هر مرتبه متفاوت بود، جناب زکریا علیه السلام با آن کلاسی که داشت و نبی خدا بود می‌پرسید که این غذا از کجا آمده است؟ «قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّه» حضرت مریم سلام الله علیها می‌فرمود که از جانب خدا آمده است، «إِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ» خدا روزی می‌دهد.
حضرت مریم سلام الله علیها دلی از زکریا برد که «هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ»[۱۴] خدا چنین فرزندی به او بدهد، «قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ»، «فَنَادَتْهُ الْمَلَائِکَهُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیَى مُصَدِّقًا»[۱۵] دعای او مستجاب شد، تکفّل مریم را بعهده گرفتی یا نوکری او را کردی یا او را تحت تربیت قرار دادی، من هم به تو یحیی می‌دهم.
همانطور که می‌دانید حضرت یحیی سلام الله علیه از طفولیت نبی و حکیم است، «آتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا».[۱۶]
«بِکَلِمَهٍ مِنَ اللَّهِ وَسَیِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ»، بعد ناگهان خدای متعال موضوع را به حضرت مریم سلام الله علیها برمی‌گرداند، «وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِکَهُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاکِ وَطَهَّرَکِ وَاصْطَفَاکِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِینَ».[۱۷]
عزیزانی که در این جلسات عرایض ما را شنیده‌اند، با این آیه که خدا و را برگزید، خدا تو را تطهیر کرد، خدا تو را بر عالمیان تفوّق داد، می‌فهمند یعنی حضرت مریم سلام الله علیها حجیّتی در کار دارد، وگرنه برای چه عصمت اثبات می‌کند؟
توضیح دادیم که عصمت برای مقام اثبات است، یعنی برای این است که دیگران بفهمند عصمت دارد.
بعد هم می‌گوید: ای مریم! خدا تو را به کلمه‌ای از خودش بشارت می‌دهد که نام او مسیح بن مریم است، «وَجِیهًا فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ».[۱۸]
باقی آیات جاهای دیگر را اشاره می‌کنم تا جمع‌بندی کنم و بر سر اصل بحث برویم.
این حضرت مریم سلام الله علیها کیست که خدای متعال اینطور راجع به او حرف زده است؟ انگار بعضی‌ها حق داشته‌اند که نفهمند موضوع چیست یا نخواسته‌اند بفهمند موضوع چیست و بگویند حضرت مریم سلام الله علیها پیغمبر است. مگر خدای متعال باید چکار می‌کرد که بگوید کسی پیغمبر است؟
وقتی حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام به دنیا می‌آید می‌گوید «قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا * وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاهِ وَالزَّکَاهِ مَا دُمْتُ حَیًّا»[۱۹] من پیغمبر هستم و کتاب دارم و به هر کجا که بروم برکت به آنجا می‌رود، خدای متعال به من چند دستور داده است، نماز و زکات، «وَبَرًّا بِوَالِدَتِی»[۲۰] به مادرم خدمت کنم.
نسبت حضرت مریم سلام الله علیها و حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام چیست؟
خدای متعال در آیه‌ی دیگری بیان می‌کند. خدای متعال میخواهد بگوید مریم را آیت قرار دادم، عیسی را آیت قرار دادم، نشانه قرار دادم…
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: «مَا لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ آیَهٌ هِیَ أَکْبَرُ مِنِّی»،[۲۱]…
خدای متعال باید می‌فرمود من مریم و عیسی را آیت قرار دادم، یا باید می‌گفت که من مریم و پسرش را آیت قرار دادم، یا باید می‌گفت من عیسی و مادرش را آیت قرار دادم.
اگر می‌فرمود «عیسی و مادرش»، یعنی محور عیسی بود، اگر می‌فرمود «مریم و پسرش» یعنی محور مریم بود. اما بالاتر را گفت، فرمود: «وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ آیَهً»،[۲۲] ما پسر مریم و مادرِ پسرِ مریم را آیه قرار دادیم!
یعنی برای معرّفی حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام هم از حضرت مریم سلام الله علیها استفاده می‌کند، یعنی محور آیت حضرت مریم سلام الله علیها است.
چرا حضرت مریم سلام الله علیها محور حجیّت است؟ مگر حضرت عیسی سلام الله علیه نبی نیست؟ هست! اما از کجا معلوم است که حضرت عیسی علیه السلام پیغمبر اولوالعزم است؟ از حضرت مریم سلام الله علیها!
هر پیغمبری معجزه یا معجزاتی داشت که معلوم بشود پیغمبر است، مثلاً عصای حضرت موسی علی نبیّنا و آله و علیه السلام، اولین نشانه‌ی اعجاز حضرت عیسی علیه السلام چه بود؟ اینکه آمدند و دیدند بدون اینکه پدری در کار باشد به دنیا آمده است.
اگر این اتفاق برای هر بانوی دیگری رخ می‌داد مردم حرف زشت می‌زدند، خدای متعال می‌فرماید هر کسی به حضرت مریم سلام الله علیها حرف زشت زد کافر شد.
آیا اگر کسی به من فحش بدهد کافر می‌شود؟ اما خدای متعال می‌فرماید هر کسی به حضرت مریم سلام الله علیها حرف زشت زد کافر شد! «وَبِکُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَى مَرْیَمَ بُهْتَانًا عَظِیمًا».[۲۳]
اگر کسی به حجّت الله ناسزا بگوید کافر می‌شود.
آن‌هایی هم که قبول کردند این بچه از طرف خداست، چطور قبول کردند؟ گفتند: «یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاکِ وَطَهَّرَکِ وَاصْطَفَاکِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِینَ».
حضرت عیسی علیه السلام قبل از اینکه بخواهد کاری کند و مُرده زنده کند، باید گفت که نعوذبالله یا عیسی حلالزاده نیست و یا اینکه معجزه است.
این اتفاق برای هر کسی بجز حضرت مریم سلام الله علیها رخ می‌داد همه حرف اول را می‌زدند، چون حضرت مریم سلام الله علیها بود همه گفتند معجزه است. حضرت مریم سلام الله علیها حجّتِ نبی شدنِ حضرت عیسی علیه السلام است، نه فقط مادر ایشان. درواقع مصحح نبوّت حضرت عیسی علیه السلام است.
یعنی حضرت عیسی علیه السلام به چه دلیل نبی است؟ چون با معجزه از حضرت مریم سلام الله علیها به دنیا آمده است.
به برکت حضرت مریم سلام الله علیها، فرزند او بهشتی است.
جمع‌بندی ماجرای حضرت مریم سلام الله علیها و ربط آن به ماجرای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
حال جمع‌بندی کنیم.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم کاری کرده است که وقتی شما روایات حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها را می‌خوانید به یاد این آیات بیفتید، هر جایی قرار است مطلبی راجع به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین مطرح بشود، محور زهرای اطهر سلام الله علیها است. اولین کسی که وارد بهشت می‌شود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
در ماجرای حضرت مریم سلام الله علیها، بر سرِ نوکریِ ایشان دعوا بود، و اصلاً کسی پیدا نشد که بخواهد شوهر او شود.
در ماجرای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هر کسی به خود اجازه داد که برای خواستگاری بیاید، اما پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند که امرِ فاطمه استثناء است. همه رفتند و «نه» شنیدند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌فرمودند که فعلاً سن او کم است.
ماجرای ازدواج امیرالمؤمنین صلوات الله علیه با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آنقدر مهم است که در نقلی عمر و در نقل دیگری پسر او گفته است که علی بن ابیطالب سه ویژگی دارد که ما حاضر هستیم دنیا را بدهیم و یک مورد از این سه مورد را بگیریم. یک مورد از آن سه مورد این است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم همه را رد کرد و علی را پذیرفت، یعنی علی شوهرِ فاطمه شد!
در این عالم، شوهر کسی بودن یا زنِ کسی بودن، ارزش معنوی مستقل آنچنانی ندارد، اگر خوب باشد دارد.
«یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ»،[۲۴] ای همسران پیامبر! شما مانند سایر زن‌ها نیستید، اما شرط دارد، «إِنِ اتَّقَیْتُنَّ»!
برای همین می‌فرماید: «یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفَاحِشَهٍ»[۲۵] اگر یک نفر از شما زمانی خرابکاری بدی کند «یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْن» دو برابر عذاب می‌کنم.
چون کار شما سخت است و شرایطی دارید، جایزه‌ی بیشتری هم به شما می‌دهم.
اما صرف همسر بودن کافی نیست و شرط دارد، فقط یک جا استثناء است و آن هم اینجاست!
برای کفالت دعوا بود، نوبت به ازدواج برای حضرت مریم سلام الله علیها نرسید.
حال آن روایت را ببینید، فرمود: «لَوْ لاَ أَنَّ اَللَّهَ خَلَقَ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ لِفَاطِمَهَ (عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ) مَا کَانَ لَهَا کُفْؤٌ عَلَى اَلْأَرْضِ»[۲۶] از آدم تا قیامت کفوی بغیر از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نبود.
حال چرا ازدواج با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها باید مهم باشد؟
حضرت مریم سلام الله علیها حجّت خدا بر حضرت عیسی علیه السلام است، نباید بالای ر او حجّت باشد، باید تفوّق داشته باشد، حجّت خدا بر عیسی علیه السلام یعنی حجّت خدا بر حجّت، یعنی حجّتِ خدا بر یک نبی است، خود او نباید زیر دست کسی باشد، اینجا هم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حجّت خدا بر ائمه علیهم السلام هستند، نباید بالادست داشته باشند، لذا نمی‌تواند با کسی ازدواج کند. بجز این دو مورد کفویت واجب نداریم.
حضرت زینب کبری سلام الله علیها با عبدالله بن جعفر ازدواج کرد، عبدالله بن جعفر همزمان زن دیگر هم داشت، به این معنا که عدل هم هستند که کفو هم نبودند، پیامبر و عایشه، امام حسن مجتبی صلوات الله علیه و جعده و… که خیلی روشن است. کفویت برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و حضرت مریم سلام الله علیها است، که برای حضرت مریم سلام الله علیها رخ نداده است، چون چنین مردی پیدا نشده است.
حال شما ببینید که خبر ازدواج امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها چه بمب خبری در عالم ملکوت است، اگر قرار بود وحی در مورد اینجا صحبت کند چند مرتبه می‌گفت «مَا کُنتَ لَدَیهِم»، یعنی نبودی ببینی چه خبر بود.
آن کسی که حجّت خداست، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شوهر او شد!
لذا به یک نقلی، وقتی بخواند اوج القاب امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را استفاده کنند دو لقب را می‌گویند، «نَفسُ الرَّسُول» و «زَوجُ البَتُول». غیر از بندگی خدا هیچ صفت دیگری به این‌ها نمی‌رسد، مگر اینکه ذیل این‌ها تعریف بشود.
آنجا اگر حضرت مریم سلام الله علیها نبود که اعجاز معلوم نبود، اینجا بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم همه مبهوت مانده‌اند آن کسی که غضب او غضبِ پیغمبر است، خشم او خشم پیغمبر است، رضایت او رضایت پیغمبر است، ناراحتی او ناراحتی پیغمبر است، تحت ولایت چه کسی قرار می‌گیرد؟
کفالت یک چیز است، ازدواج یک چیز است، امامت یک چیز دیگر است. خیلی روشن است که صدیقه طاهره سلام الله علیها تحت امامت چه کسی قرار گرفته است.
یعنی غیر از ادله‌ی قبلی، همینکه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها امامت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را پذیرفته است، خودِ این موضوع دلیلِ امامتِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است. از این جهت هم حجّت خدا بر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است.
یکی از دلایلی که امام صادق علیه السلام فرمودند مادرمان به من وصیت کرده است این است.
این چه مقامی است که خدای متعال به یک زن عطا کرده است؟ فقط خدا می‌داند.
همینقدر به شما عرض می‌کنم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود «لَوْ کَانَ اَلْحُسْنُ (هَیْئَهً لَکَانَتْ) فَاطِمَهَ»[۲۷] اگر قرار بود همه‌ی کمالات و زیبایی‌ها و همه‌ی آثار وجودی خیر در یکجا جمع بشود، او فاطمه بود، «بَلْ هِیَ أَعْظَمُ» بلکه او بالاتر است. «إِنَّ فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلاَمُ اِبْنَتِی خَیْرُ أَهْلِ اَلْأَرْضِ عُنْصُراً وَ شَرَفاً وَ کَرَماً».
روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
لذا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: وقتی با خستگی به خانه می‌رفتم و فاطمه را می‌دیدم غم‌هایم را فراموش می‌کردم.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در محراب خانه‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به نماز می‌ایستاد، خدا مباهات می‌کرد. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عرش را روشن می‌کرد…
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شبی که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را دفن کرد فرمود چقدر آسمان زشت شده است. همه‌ی جمال عالم را ناگهان از من گرفتند… یک زن نگرفتند، همه‌ی دار و ندارم را گرفتند، همه‌ی کمالات را گرفتند…
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند که فاطمه رکن توست…
وقتی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را دفن کرد بالای سر قبر او رفت و عبارتی گفت که این جمله معلوم شود، به قبر مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نگاه می‌کرد و گریه می‌کرد، عرض کرد: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنِّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ»[۲۸] یا رسول الله! از طرف خودم و دخترت سلام عرض می‌کنم، «قَلَّ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی» یا رسول الله! انگار صبرم کم شده است، «وَ رَقَ عَنْهَا تَجَلُّدِی» دیگر نمی‌توانم روی پای خود بایستم، انگار که ستون فقرات مرا کَنده‌اند، انگار که دیگر جان در پای من نیست…
وقتی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه درِ قلعه‌ی خیبر را از جای خود کَند، مسلمین خوشحال شدند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گریه کردند، چون امیرالمؤمنین صلوات الله علیه صبح مریض‌احوال بود و چشم‌درد داشت.
اطرافیان عرض کردند: یا رسول الله! در را از جای خود کَند و پیروز شد، چرا شما گریه می‌کنید؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: علی از صبح گرسنه است…
زانوان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه آنجا زیرِ درِ قلعه‌ی خیبر نلرزید، اما اینجا به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم عرض کرد: «وَ رَقَ عَنْهَا تَجَلُّدِی» دیگر نمی‌توانم روی پای خود بایستم…
اینجا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود «دیگر نمی‌توانم روی پای خود بایستم»، کنار علقمه وقتی کار تمام شد، دشمن کاری کرد که مطمئن شود کار تمام شده است، برای همین بر خلاف همه جا که حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه خود را باسرعت به شهدا می‌رساند و سرشان را به دامان می‌گرفت که لحظات آخر در بالین حضرت جان بدهند، اینجا کار تمام شده بود. برای همین حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه اینجا تند تند نیامد…
من دو بیت از سید جعفر حلّی رضوان الله تعالی علیه که یک مجتهد عظیم الشأن است را می‌خوانم، می‌گوید همینطور که به سمت علقمه می‌رفت می‌دانست چه شده است…
فَمَشَى لِمَصرَعِهِ الحُسَینُ وَ طَرفُهُ
بَینَ الخِیامِ وبَینَهُ مُتَقَسِّمُ
حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه آرام آرام به سمت علقمه می‌رفت، همینطور که می‌رفت برمی‌گشت و پشت سر خود این بچه‌ها را نگاه می‌کرد و دوباره برمی‌گشت…
باید چطور برگردم؟ باید به این‌ها چه بگویم؟…
بالای سر حضرت اباالفضل العباس علیه السلام ایستاد، از شدّت گریه اشک‌های خود را با آستین پاک می‌کرد… نگاهی به آن بدن کرد و یک گله‌ی برادرانه کرد، فرمود:
أاُخَیُّ یُهنیکَ النَّعیمُ ولَم
أخَلتَرضى بِأَن اُرزى وأَنتَ مُنَعَّمُ
بهشت گوارای تو باد! ولی من خیال نمی‌کردم مرا در چنین موقعیتی تنها بگذاری…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۲۲ ، صفحه ۴۸۴ (وَ بِالْإِسْنَادِ اَلْمُتَقَدِّمِ عَنْ عِیسَى اَلضَّرِیرِ عَنِ اَلْکَاظِمِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی فَمَا کَانَ بَعْدَ خُرُوجِ اَلْمَلاَئِکَهِ عَنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ فَقَالَ ثُمَّ دَعَا عَلِیّاً وَ فَاطِمَهَ وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ قَالَ لِمَنْ فِی بَیْتِهِ اُخْرُجُوا عَنِّی وَ قَالَ لِأُمِّ سَلَمَهَ کُونِی عَلَى اَلْبَابِ فَلاَ یَقْرَبْهُ أَحَدٌ فَفَلَعَتْ ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ اُدْنُ مِنِّی فَدَنَا مِنْهُ فَأَخَذَ بِیَدِ فَاطِمَهَ فَوَضَعَهَا عَلَى صَدْرِهِ طَوِیلاً وَ أَخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ بِیَدِهِ اَلْأُخْرَى فَلَمَّا أَرَادَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْکَلاَمَ غَلَبَتْهُ عَبْرَتُهُ فَلَمْ یَقْدِرْ عَلَى اَلْکَلاَمِ فَبَکَتْ فَاطِمَهُ بُکَاءً شَدِیداً وَ عَلِیٌّ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ لِبُکَاءِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالَتْ فَاطِمَهُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ قَدْ قَطَعْتَ قَلْبِی وَ أَحْرَقْتَ کَبِدِی لِبُکَائِکَ یَا سَیِّدَ اَلنَّبِیِّینَ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ وَ یَا أَمِینَ رَبِّهِ وَ رَسُولَهُ وَ یَا حَبِیبَهُ وَ نَبِیَّهُ مَنْ لِوُلْدِی بَعْدَکَ وَ لِذُلٍّ یَنْزِلُ بِی بَعْدَکَ مَنْ لِعَلِیٍّ أَخِیکَ وَ نَاصِرِ اَلدِّینِ مَنْ لِوَحْیِ اَللَّهِ وَ أَمْرِهِ ثُمَّ بَکَتْ وَ أَکَبَّتْ عَلَى وَجْهِهِ فَقَبَّلَتْهُ وَ أَکَبَّ عَلَیْهِ عَلِیٌّ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمْ فَرَفَعَ رَأْسَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلَیْهِمْ وَ یَدُهَا فِی یَدِهِ فَوَضَعَهَا فِی یَدِ عَلِیٍّ وَ قَالَ لَهُ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ هَذِهِ وَدِیعَهُ اَللَّهِ وَ وَدِیعَهُ رَسُولِهِ مُحَمَّدٍ عِنْدَکَ فَاحْفَظِ اَللَّهَ وَ اِحْفَظْنِی فِیهَا وَ إِنَّکَ لِفَاعِلُهُ یَا عَلِیُّ هَذِهِ وَ اَللَّهِ سَیِّدَهُ نِسَاءِ أَهْلِ اَلْجَنَّهِ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ هَذِهِ وَ اَللَّهِ مَرْیَمُ اَلْکُبْرَى أَمَا وَ اَللَّهِ مَا بَلَغَتْ نَفْسِی هَذَا اَلْمَوْضِعَ حَتَّى سَأَلْتُ اَللَّهَ لَهَا وَ لَکُمْ فَأَعْطَانِی مَا سَأَلْتُهُ یَا عَلِیُّ اُنْفُذْ لِمَا أَمَرَتْکَ بِهِ فَاطِمَهُ فَقَدْ أَمَرْتُهَا بِأَشْیَاءَ أَمَرَ بِهَا جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ اِعْلَمْ یَا عَلِیُّ أَنِّی رَاضٍ عَمَّنْ رَضِیَتْ عَنْهُ اِبْنَتِی فَاطِمَهُ وَ کَذَلِکَ رَبِّی وَ مَلاَئِکَتُهُ یَا عَلِیُّ وَیْلٌ لِمَنْ ظَلَمَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنِ اِبْتَزَّهَا حَقَّهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ هَتَکَ حُرْمَتَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ أَحْرَقَ بَابَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ آذَى خَلِیلَهَا وَ وَیْلٌ لِمَنْ شَاقَّهَا وَ بَارَزَهَا اَللَّهُمَّ إِنِّی مِنْهُمْ بَرِیءٌ وَ هُمْ مِنِّی بُرَآءُ ثُمَّ سَمَّاهُمْ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ ضَمَّ فَاطِمَهَ إِلَیْهِ وَ عَلِیّاً وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ وَ قَالَ اَللَّهُمَّ إِنِّی لَهُمْ وَ لِمَنْ شَایَعَهُمْ سِلْمٌ وَ زَعِیمٌ بِأَنَّهُمْ یَدْخُلُونَ اَلْجَنَّهَ وَ عَدُوٌّ وَ حَرْبٌ لِمَنْ عَادَاهُمْ وَ ظَلَمَهُمْ وَ تَقَدَّمَهُمْ أَوْ تَأَخَّرَ عَنْهُمْ وَ عَنْ شِیعَتِهِمْ زَعِیمٌ بِأَنَّهُمْ یَدْخُلُونَ اَلنَّارَ ثُمَّ وَ اَللَّهِ یَا فَاطِمَهُ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى ثُمَّ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى ثُمَّ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ أَرْضَى حَتَّى تَرْضَى قَالَ عِیسَى فَسَأَلْتُ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ قُلْتُ إِنَّ اَلنَّاسَ قَدْ أَکْثَرُوا فِی أَنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَمَرَ أَبَا بَکْرٍ أَنْ یُصَلِّیَ بِالنَّاسِ ثُمَّ عُمَرَ فَأَطْرَقَ عَنِّی طَوِیلاً ثُمَّ قَالَ لَیْسَ کَمَا ذَکَرُوا وَ لَکِنَّکَ یَا عِیسَى کَثِیرُ اَلْبَحْثِ عَنِ اَلْأُمُورِ وَ لاَ تَرْضَى عَنْهَا إِلاَّ بِکَشْفِهَا فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی إِنَّمَا أَسْأَلُ عَمَّا أَنْتَفِعُ بِهِ فِی دِینِی وَ أَتَفَقَّهُ مَخَافَهَ أَنْ أَضَلَّ وَ أَنَا لاَ أَدْرِی وَ لَکِنْ مَتَى أَجِدُ مِثْلَکَ یَکْشِفُهَا لِی فَقَالَ إِنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَمَّا ثَقُلَ فِی مَرَضِهِ دَعَا عَلِیّاً فَوَضَعَ رَأْسَهُ فِی حَجْرِهِ وَ أُغْمِیَ عَلَیْهِ وَ حَضَرَتِ اَلصَّلاَهُ فَأُؤْذِنَ بِهَا فَخَرَجَتْ عَائِشَهُ فَقَالَتْ یَا عُمَرُ اُخْرُجْ فَصَلِّ بِالنَّاسِ فَقَالَ أَبُوکِ أَوْلَى بِهَا فَقَالَتْ صَدَقْتَ وَ لَکِنَّهُ رَجُلٌ لَیِّنٌ وَ أَکْرَهُ أَنْ یُوَاثِبَهُ اَلْقَوْمُ فَصَلِّ أَنْتَ فَقَالَ لَهَا عُمَرُ بَلْ یُصَلِّی هُوَ وَ أَنَا أَکْفِیهِ إِنْ وَثَبَ وَاثِبٌ أَوْ تَحَرَّکَ مُتَحَرِّکٌ مَعَ أَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مُغْمًى عَلَیْهِ لاَ أَرَاهُ یُفِیقُ مِنْهَا وَ اَلرَّجُلُ مَشْغُولٌ بِهِ لاَ یَقْدِرُ أَنْ یُفَارِقَهُ یُرِیدُ عَلِیّاً عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَبَادِرْهُ بِالصَّلاَهِ قَبْلَ أَنْ یُفِیقَ فَإِنَّهُ إِنْ أَفَاقَ خِفْتُ أَنْ یَأْمُرَ عَلِیّاً بِالصَّلاَهِ فَقَدْ سَمِعْتُ مُنَاجَاتِهِ مُنْذُ اَللَّیْلَهِ وَ فِی آخِرِ کَلاَمِهِ اَلصَّلاَهَ اَلصَّلاَهَ قَالَ فَخَرَجَ أَبُو بَکْرٍ لِیُصَلِّیَ بِالنَّاسِ فَأَنْکَرَ اَلْقَوْمُ ذَلِکَ ثُمَّ ظَنُّوا أَنَّهُ بِأَمْرِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَلَمْ یُکَبِّرْ حَتَّى أَفَاقَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَالَ اُدْعُوا لِیَ اَلْعَبَّاسَ فَدُعِیَ فَحَمَلَهُ هُوَ وَ عَلِیٌّ فَأَخْرَجَاهُ حَتَّى صَلَّى بِالنَّاسِ وَ إِنَّهُ لَقَاعِدٌ ثُمَّ حُمِلَ فَوُضِعَ عَلَى مِنْبَرِهِ فَلَمْ یَجْلِسْ بَعْدَ ذَلِکَ عَلَى اَلْمِنْبَرِ وَ اِجْتَمَعَ لَهُ جَمِیعُ أَهْلِ اَلْمَدِینَهِ مِنَ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ حَتَّى بَرَزَتِ اَلْعَوَاتِقُ مِنْ خُدُورِهِنَّ فَبَیْنَ بَاکٍ وَ صَائِحٍ وَ صَارِخٍ وَ مُسْتَرْجِعٍ وَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَخْطُبُ سَاعَهً وَ یَسْکُتُ سَاعَهً وَ کَانَ مِمَّا ذَکَرَ فِی خُطْبَتِهِ أَنْ قَالَ یَا مَعْشَرَ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ وَ مَنْ حَضَرَنِی فِی یَوْمِی هَذَا وَ فِی سَاعَتِی هَذِهِ مِنَ اَلْجِنِّ وَ اَلْإِنْسِ فَلْیُبَلِّغْ شَاهِدُکُمُ اَلْغَائِبَ أَلاَ قَدْ خَلَّفْتُ فِیکُمْ کِتَابَ اَللَّهِ فِیهِ اَلنُّورُ وَ اَلْهُدَى وَ اَلْبَیَانُ مَا فَرَّطَ اَللَّهُ فِیهِ مِنْ شَیْءٍ حُجَّهُ اَللَّهِ لِی عَلَیْکُمْ وَ خَلَّفْتُ فِیکُمُ اَلْعَلَمَ اَلْأَکْبَرَ عَلَمَ اَلدِّینِ وَ نُورَ اَلْهُدَى وَصِیِّی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَلاَ هُوَ حَبْلُ اَللَّهِ فَاعْتَصِمُوا بِهِ جَمِیعاً وَ لاٰ تَفَرَّقُوا عَنْهُ وَ اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اَللّٰهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدٰاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوٰاناً أَیُّهَا اَلنَّاسُ هَذَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ کَنْزُ اَللَّهِ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ مَنْ أَحَبَّهُ وَ تَوَلاَّهُ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ فَقَدْ أَوْفىٰ بِمٰا عٰاهَدَ عَلَیْهُ اَللّٰهَ وَ أَدَّى مَا وَجَبَ عَلَیْهِ وَ مَنْ عَادَاهُ اَلْیَوْمَ وَ مَا بَعْدَ اَلْیَوْمِ جَاءَ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ أَعْمَى وَ أَصَمَّ لاَ حُجَّهَ لَهُ عِنْدَ اَللَّهِ أَیُّهَا اَلنَّاسُ لاَ تَأْتُونِی غَداً بِالدُّنْیَا تَزِفُّونَهَا زَفّاً وَ یَأْتِی أَهْلُ بَیْتِی شُعْثاً غُبْراً مَقْهُورِینَ مَظْلُومِینَ تَسِیلُ دِمَاؤُهُمْ أَمَامَکُمْ وَ بِیعَاتِ اَلضَّلاَلَهِ وَ اَلشُّورَى لِلْجَهَالَهِ أَلاَ وَ إِنَّ هَذَا اَلْأَمْرَ لَهُ أَصْحَابٌ وَ آیَاتٌ قَدْ سَمَّاهُمُ اَللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ عَرَّفْتُکُمْ وَ بَلَّغَتْکُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَیْکُمْ وَ لٰکِنِّی أَرٰاکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ لاَ تَرْجِعُنَّ بَعْدِی کُفَّاراً مُرْتَدِّینَ مُتَأَوِّلِینَ لِلْکِتَابِ عَلَى غَیْرِ مَعْرِفَهٍ وَ تَبْتَدِعُونَ اَلسُّنَّهَ بِالْهَوَى لِأَنَّ کُلَّ سُنَّهٍ وَ حَدَثٍ وَ کَلاَمٍ خَالَفَ اَلْقُرْآنَ فَهُوَ رَدٌّ وَ بَاطِلٌ اَلْقُرْآنُ إِمَامٌ هُدًى وَ لَهُ قَائِدٌ یَهْدِی إِلَیْهِ وَ یَدْعُو إِلَیْهِ بِالْحِکْمَهِ وَ اَلْمَوْعِظَهِ اَلْحَسَنَهِ وَلِیُّ اَلْأَمْرِ بَعْدِی وَلِیُّهُ وَ وَارِثُ عِلْمِی وَ حِکْمَتِی وَ سِرِّی وَ عَلاَنِیَتِی وَ مَا وَرِثَهُ اَلنَّبِیُّونَ مِنْ قَبْلِی وَ أَنَا وَارِثٌ وَ مُوَرِّثٌ فَلاَ تَکْذِبَنَّکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَیُّهَا اَلنَّاسُ اَللَّهَ اَللَّهَ فِی أَهْلِ بَیْتِی فَإِنَّهُمْ أَرْکَانُ اَلدِّینِ وَ مَصَابِیحُ اَلظُّلَمِ وَ مَعْدِنُ اَلْعِلْمِ عَلِیٌّ أَخِی وَ وَارِثِی وَ وَزِیرِی وَ أَمِینِی وَ اَلْقَائِمُ بِأَمْرِی وَ اَلْمُوفِی بِعَهْدِی عَلَى سُنَّتِی – أَوَّلُ اَلنَّاسِ بِی إِیمَاناً وَ آخِرُهُمْ عَهْداً عِنْدَ اَلْمَوْتِ وَ أَوْسَطُهُمْ لِی لِقَاءً یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ فَلْیُبَلِّغْ شَاهِدُکُمْ غَائِبَکُمْ أَلاَ وَ مَنْ أَمَّ قَوْماً إِمَامَهً عَمْیَاءَ وَ فِی اَلْأُمَّهِ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ فَقَدْ کَفَرَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ قِبَلِی تَبِعَهٌ فَهَا أَنَا وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ عُدَّهٌ فَلْیَأْتِ فِیهَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ فَإِنَّهُ ضَامِنٌ لِذَلِکَ کُلِّهِ حَتَّى لاَ یَبْقَى لِأَحَدٍ عَلَیَّ تِبَاعَهٌ .)
[۵] الکافی ، جلد ۱ ، صفحه ۴۶۱ (عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنِ اَلْخَیْبَرِیِّ عَنْ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: لَوْ لاَ أَنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقَ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لِفَاطِمَهَ مَا کَانَ لَهَا کُفْوٌ عَلَى ظَهْرِ اَلْأَرْضِ مِنْ آدَمَ وَ مَنْ دُونَهُ .)
[۶] کشف الغمه فی معرفه الأئمه ، جلد ۲ ، صفحه ۱۴۴ (وَ مِنْهَا مَا رَوَى اَلْحُسَیْنُ بْنُ رَاشِدٍ قَالَ: ذَکَرْتُ زَیْدَ بْنَ عَلِیٍّ فَتَنَقَّصَتْهُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ فَقَالَ لاَ تَفْعَلْ رَحِمَ اَللَّهُ عَمِّی زَیْداً فَإِنَّهُ أَتَى أَبِیَ اَلْبَاقِرَ فَقَالَ إِنِّی أُرِیدُ اَلْخُرُوجَ عَلَى هَذَا اَلطَّاغِیَهِ فَقَالَ لاَ تَفْعَلْ یَا زَیْدُ فَإِنِّی أَخَافُ أَنْ تَکُونَ اَلْمَقْتُولَ اَلْمَصْلُوبَ بِظَهْرِ اَلْکُوفَهِ أَ مَا عَلِمْتَ یَا زَیْدُ أَنَّهُ لاَ یَخْرُجُ أَحَدٌ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَهَ عَلَى أَحَدٍ مِنَ اَلسَّلاَطِینِ قَبْلَ خُرُوجِ اَلسُّفْیَانِیِّ إِلاَّ قُتِلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ یَا حُسَیْنُ إِنَّ فَاطِمَهَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى اَلنَّارِ وَ فِیهِمْ نَزَلَ ثُمَّ أَوْرَثْنَا اَلْکِتٰابَ اَلَّذِینَ اِصْطَفَیْنٰا مِنْ عِبٰادِنٰا فَمِنْهُمْ ظٰالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سٰابِقٌ بِالْخَیْرٰاتِ فَالظَّالِمُ لِنَفْسِهِ اَلَّذِی لاَ یَعْرِفُ اَلْإِمَامُ وَ اَلْمُقْتَصِدُ اَلْعَارِفُ بِحَقِّ اَلْإِمَامِ وَ اَلسَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ هُوَ اَلْإِمَامُ ثُمَّ قَالَ یَا حُسَیْنُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ لاَ نَخْرُجُ مِنَ اَلدُّنْیَا حَتَّى نُقِرَّ لِکُلِّ ذِی فَضْلٍ بِفَضْلِهِ .)
[۷] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۳۵ (إِذْ قَالَتِ امْرَأَهُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ)
[۸] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۳۶ (فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهَا أُنْثَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَیْسَ الذَّکَرُ کَالأنْثَى وَإِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَمَ وَإِنِّی أُعِیذُهَا بِکَ وَذُرِّیَّتَهَا مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ)
[۹] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۳۷ (فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَکَفَّلَهَا زَکَرِیَّا کُلَّمَا دَخَلَ عَلَیْهَا زَکَرِیَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا قَالَ یَا مَرْیَمُ أَنَّى لَکِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ)
[۱۰] سوره مبارکه قصص، آیه ۴۴ (وَمَا کُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِیِّ إِذْ قَضَیْنَا إِلَىٰ مُوسَى الْأَمْرَ وَمَا کُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِینَ)
[۱۱] سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۴۳ (وَلَمَّا جَاءَ مُوسَىٰ لِمِیقَاتِنَا وَکَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِی أَنْظُرْ إِلَیْکَ ۚ قَالَ لَنْ تَرَانِی وَلَٰکِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِی ۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقًا ۚ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ)
[۱۲] سوره مبارکه قصص، آیه ۱۵ (وَدَخَلَ الْمَدِینَهَ عَلَىٰ حِینِ غَفْلَهٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِیهَا رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِیعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَى الَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ فَوَکَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ عَلَیْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِینٌ)
[۱۳] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۴۴ (ذَٰلِکَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیْبِ نُوحِیهِ إِلَیْکَ ۚ وَمَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یُلْقُونَ أَقْلَامَهُمْ أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ وَمَا کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یَخْتَصِمُونَ)
[۱۴] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۳۸ (هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ ۖ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً ۖ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ)
[۱۵] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۳۹
[۱۶] سوره مبارکه مریم، آیه ۱۲ (یَا یَحْیَىٰ خُذِ الْکِتَابَ بِقُوَّهٍ ۖ وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا)
[۱۷] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۴۲
[۱۸] سوره مبارکه آل عمران، آیه ۴۵ (إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِکَهُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَهٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهًا فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ)
[۱۹] سوره مبارکه مریم، آیات ۳۰ و ۳۱
[۲۰] سوره مبارکه مریم، آیه ۳۲ (وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا)
[۲۱] الکافی ، جلد ۱ ، صفحه ۲۰۷ (مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ اَلشِّیعَهَ یَسْأَلُونَکَ عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ اَلْآیَهِ: «عَمَّ یَتَسٰاءَلُونَ `عَنِ اَلنَّبَإِ اَلْعَظِیمِ » قَالَ ذَلِکَ إِلَیَّ إِنْ شِئْتُ أَخْبَرْتُهُمْ وَ إِنْ شِئْتُ لَمْ أُخْبِرْهُمْ ثُمَّ قَالَ لَکِنِّی أُخْبِرُکَ بِتَفْسِیرِهَا قُلْتُ «عَمَّ یَتَسٰاءَلُونَ» قَالَ فَقَالَ هِیَ فِی أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ کَانَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ یَقُولُ مَا لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ آیَهٌ هِیَ أَکْبَرُ مِنِّی وَ لاَ لِلَّهِ مِنْ نَبَإٍ أَعْظَمُ مِنِّی .)
[۲۲] سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۵۰ (وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْیَمَ وَأُمَّهُ آیَهً وَآوَیْنَاهُمَا إِلَىٰ رَبْوَهٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِینٍ)
[۲۳] سوره مبارکه نساء، آیه ۱۵۶
[۲۴] سوره مبارکه احزاب، آیه ۳۲ (یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ ۚ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا)
[۲۵] سوره مبارکه احزاب، آیه ۳۰ (یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفَاحِشَهٍ مُبَیِّنَهٍ یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ ۚ وَکَانَ ذَٰلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرًا)
[۲۶] الأمالی (للطوسی) ، جلد ۱ ، صفحه ۴۳ (حَدَّثَنِی جَمَاعَهٌ ، عَنْ أَبِی غَالِبٍ اَلزُّرَارِیِّ ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ ، عَنْ عِدَّهٍ مِنْ أَصْحَابِهِ ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ ، عَنِ اَلْوَشَّاءِ ، عَنِ اَلْخَیْبَرِیِّ ، عَنْ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) ، قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: لَوْ لاَ أَنَّ اَللَّهَ خَلَقَ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ لِفَاطِمَهَ (عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ) مَا کَانَ لَهَا کُفْؤٌ عَلَى اَلْأَرْضِ.)
[۲۷] مائه منقبه من مناقب أمیر المؤمنین علی بن ابی طالب و الأئمه من ولده علیهم السلام من طریق العامه ، جلد ۱ ، صفحه ۱۳۵ (حَدَّثَنِی اَلشَّرِیفُ اَلنَّقِیبُ أَبُو مُحَمَّدٍ اَلْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْعَلَوِیُّ اَلْحُسَیْنِیُّ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ زَکَرِیَّا قَالَ حَدَّثَنِی اَلْعَبَّاسُ بْنُ بَکَّارٍ قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو بَکْرٍ اَلْهُذَلِیُّ عَنْ عِکْرِمَهَ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِعَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ : یَا عَبْدَ اَلرَّحْمَنِ أَنْتُمْ أَصْحَابِی وَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ عَلِیٍّ فَمَنْ قَاسَهُ بِغَیْرِهِ فَقَدْ جَفَانِی وَ مَنْ جَفَانِی [فَقَدْ] آذَانِی وَ مَنْ آذَانِی فَعَلَیْهِ لَعْنَهُ رَبِّی یَا عَبْدَ اَلرَّحْمَنِ إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى أَنْزَلَ عَلَیَّ کِتَاباً مُبِیناً وَ أَمَرَنِی أَنْ أُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نَزَّلَ إِلَیْهِمْ مَا خَلاَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَإِنَّهُ (یَسْتَغْنِی عَنِ اَلْبَیَانِ إِنَّ) اَللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ فَصَاحَتَهُ کَفَصَاحَتِی وَ دِرَایَتَهُ کَدِرَایَتِی وَ لَوْ کَانَ اَلْحِلْمُ رَجُلاً لَکَانَ عَلِیّاً عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ لَوْ کَانَ اَلْفَضْلُ شَخْصاً لَکَانَ اَلْحَسَنَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ لَوْ کَانَ اَلْحَیَاءُ صُورَهً لَکَانَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ لَوْ کَانَ اَلْحُسْنُ (هَیْئَهً لَکَانَتْ) فَاطِمَهَ [بَلْ هِیَ أَعْظَمُ إِنَّ فَاطِمَهَ عَلَیْهَا السَّلاَمُ ] اِبْنَتِی خَیْرُ أَهْلِ اَلْأَرْضِ عُنْصُراً وَ شَرَفاً وَ کَرَماً .)
[۲۸] نهج البلاغه، خطبه ۲۰۲ (وَ مِنْ کَلَامٍ لَهُ (علیه السلام) رُوِیَ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَهُ عِنْدَ دَفْنِ سَیِّدَهِ النِّسَاءِ فَاطِمَهَ (علیها السلام) کَالْمُنَاجِی بِهِ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) عِنْدَ قَبْرِهِ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنِّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ النَّازِلَهِ فِی جِوَارِکَ وَ السَّرِیعَهِ اللَّحَاقِ بِکَ. قَلَّ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی وَ رَقَ عَنْهَا تَجَلُّدِی، إِلَّا أَنَّ فِی التَّأَسِّی لِی بِعَظِیمِ فُرْقَتِکَ وَ فَادِحِ مُصِیبَتِکَ مَوْضِعَ تَعَزٍّ، فَلَقَدْ وَسَّدْتُکَ فِی مَلْحُودَهِ قَبْرِکَ وَ فَاضَتْ بَیْنَ نَحْرِی وَ صَدْرِی نَفْسُکَ، فَ “إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ”. فَلَقَدِ اسْتُرْجِعَتِ الْوَدِیعَهُ وَ أُخِذَتِ الرَّهِینَهُ، أَمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَیْلِی فَمُسَهَّدٌ، إِلَى أَنْ یَخْتَارَ اللَّهُ لِی دَارَکَ الَّتِی أَنْتَ بِهَا مُقِیمٌ. وَ سَتُنَبِّئُکَ ابْنَتُکَ بِتَضَافُرِ أُمَّتِکَ عَلَى هَضْمِهَا، فَأَحْفِهَا السُّؤَالَ وَ اسْتَخْبِرْهَا الْحَالَ، هَذَا وَ لَمْ یَطُلِ الْعَهْدُ وَ لَمْ یَخْلُ مِنْکَ الذِّکْرُ. وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمَا سَلَامَ مُوَدِّعٍ، لَا قَالٍ وَ لَا سَئِمٍ، فَإِنْ أَنْصَرِفْ فَلَا عَنْ مَلَالَهٍ، وَ إِنْ أُقِمْ فَلَا عَنْ سُوءِ ظَنٍّ بِمَا وَعَدَ اللَّهُ الصَّابِرِینَ.)
پاسخ دهید