امام رضا صلوات الله علیه در مورد حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه یک جمله‌ای دارند که همینطور عجیب است، وقتی خدای متعال به ملائکه فرمود: «إِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ»[۱] به آدم سجده کنید «فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ» ابلیس استکبار ورزید و سجده نکرد، خدای متعال فرمود: «مَا مَنَعَکَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ»[۲] مگر من نگفتم سجده کن؟ ابلیس نگفت من نمی‌دانستم، گفت: بله ولی من بهتر هستم! یعنی می‌دانم اما زیر بار نمی‌روم. امام رضا علیه السلام فرمودند: در موردِ ولایتِ جدّ ما… من امروز را عرض نمی‌کنم، امروز خیلی‌ها خیلی چیزها را نمی‌دانند، آن زمان امام رضا علیه السلام فرمودند: مانندِ ماجرای سجده بر آدم خیلی‌ها ولایتِ جدّ ما حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه را می‌دانستند ولی نخواستند که بفهمند؛ «إِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ»[۳].

 

لذا حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه زمانِ حیاتِ حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دشمنانِ بسیاری داشتند، آنقدر نزدِ حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمدند که نستجیربالله حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه را خراب کنند و توطئه کنند و بهتان بزنند، تا اینکه حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «مَا تُرِیدُونَ مِنْ عَلِیٍّ»[۴] از جانِ او چه می‌خواهید؟ او ولیّ من بعد از من است، هر کاری کرده است ولیّ بوده است و درست عمل کرده است، اصلاً شما حق ندارید اعتراض کنید، یا اینکه فرمودند: «یَا بُرَیدَه لَا تَسُبُّ عَلیاً» به علی (صلوات الله علیه) فحش نده، یعنی معلوم است که زمانِ حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بعضی‌ها به حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه دشنام می‌دادند و نمی‌توانستند عظمتِ ایشان را ببینند، که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «مَنْ سَبَّ عَلِیّاً فَقَدْ سَبَّنِی»[۵] هر کسی به او دشنام بدهد به من دشنام داده است، یعنی این کار را می‌کردند، وگرنه این جمله چه معنی دارد؟ اگر بینِ همه عزیز بودند که این جمله را نمی‌فرمودند، یا اینکه حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: اگر از علی (صلوات الله علیه) اطاعت کنید از من اطاعت کرده‌اید، «مَنْ فَارَقَ عَلِیّاً فَقَدْ فَارَقَنِی»[۶] اگر او را ترک کنید من را ترک کرده‌اید.

 

یعنی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نگران بودند و می‌دیدند که بعضی‌ها بشدّت با حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب صلوات الله علیه دشمنی می‌کنند، لذا روایاتِ فراوانی وجود دارد، «أَنْتَ خَلِیفَتِی فِی کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی»[۷]، این روایت نزدِ برادران غیرشیعه هم معتبر است؛ دیگر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باید چه می‌فرمودند؟

«مَن کُنتُ مَولاهُ فَعَلیٌ مَولاه»


[۱] سوره مبارکه بقره، آیخ ۳۴ (وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَهِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَىٰ وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ)

[۲] سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۲ (قَالَ مَا مَنَعَکَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ ۖ قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ)

[۳] سوره مبارکه بقره، آیه ۴۵ (وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ ۚ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ)

[۴] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۳۸، صفحه ۱۴۹ (أَقُولُ رَوَى اِبْنُ اَلْأَثِیرِ فِی جَامِعِ اَلْأُصُولِ ، مِنْ صَحِیحِ اَلتِّرْمِذِیِّ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَیْنٍ قَالَ: بَعَثَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ جَیْشاً وَ اِسْتَعْمَلَ عَلَیْهِمْ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَمَضَى فِی اَلسَّرِیَّهِ فَأَصَابَ جَارِیَهً فَأَنْکَرُوا عَلَیْهِ وَ تَعَاقَدَ أَرْبَعَهٌ مِنْ أَصْحَابِ اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالُوا إِذَا لَقِینَا رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَخْبَرْنَاهُ بِمَا صَنَعَ عَلِیٌّ وَ کَانَ اَلْمُسْلِمُونَ إِذَا رَجَعُوا مِنْ سَفَرٍ بَدَءُوا بِرَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَسَلَّمُوا عَلَیْهِ ثُمَّ اِنْصَرَفُوا إِلَى رِحَالِهِمْ فَلَمَّا قَدِمَتِ اَلسَّرِیَّهُ فَسَلَّمُوا عَلَى رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَامَ أَحَدُ اَلْأَرْبَعَهِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَ لَمْ تَرَ إِلَى عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صَنَعَ کَذَا وَ کَذَا فَأَعْرَضَ عَنْهُ رَسُولُ اَللَّهِ ثُمَّ قَامَ اَلثَّانِی فَقَالَ مِثْلَ مَقَالَتِهِ فَأَعْرَضَ عَنْهُ ثُمَّ قَامَ إِلَیْهِ اَلثَّالِثُ فَقَالَ مِثْلَ مَقَالَتِهِ فَأَعْرَضَ عَنْهُ ثُمَّ قَامَ اَلرَّابِعُ فَقَالَ مِثْلَ مَا قَالُوا فَأَقْبَلَ إِلَیْهِمْ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْغَضَبُ یُعْرَفُ فِی وَجْهِهِ فَقَالَ مَا تُرِیدُونَ مِنْ عَلِیٍّ مَا تُرِیدُونَ مِنْ عَلِیٍّ مَا تُرِیدُونَ مِنْ عَلِیٍّ إِنَّ عَلِیّاً مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ وَ هُوَ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِی .)

[۵] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۳۹، صفحه ۳۱۱ (لی، [الأمالی] ، للصدوق اَلْقَطَّانُ عَنِ اَلْعَبَّاسِ بْنِ اَلْفَضْلِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْفُرَاتِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ جَنْدَلِ بْنِ وَالِقٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ سَعِیدٍ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ : أَنَّهُ مَرَّ بِمَجْلِسٍ مِنْ مَجَالِسِ قُرَیْشٍ وَ هُمْ یَسُبُّونَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَقَالَ لِقَائِدِهِ مَا یَقُولُ هَؤُلاَءِ قَالَ یَسُبُّونَ عَلِیّاً قَالَ قَرِّبْنِی إِلَیْهِمْ فَلَمَّا أَنْ وَقَفَ عَلَیْهِمْ قَالَ أَیُّکُمُ اَلسَّابُّ اَللَّهَ قَالُوا سُبْحَانَ اَللَّهِ وَ مَنْ یَسُبَّ اَللَّهَ فَقَدْ أَشْرَکَ بِاللَّهِ قَالَ فَأَیُّکُمُ اَلسَّابُّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالُوا وَ مَنْ یَسُبَّ رَسُولَ اَللَّهِ فَقَدْ کَفَرَ قَالَ فَأَیُّکُمُ اَلسَّابُّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ قَالُوا قَدْ کَانَ ذَلِکَ قَالَ فَأَشْهَدُ بِاللَّهِ وَ أَشْهَدُ لِلَّهِ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ مَنْ سَبَّ عَلِیّاً فَقَدْ سَبَّنِی وَ مَنْ سَبَّنِی فَقَدْ سَبَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ مَضَى فَقَالَ لِقَائِدِهِ فَهَلْ قَالُوا شَیْئاً حِینَ قُلْتُ لَهُمْ مَا قُلْتُ قَالَ مَا قَالُوا شَیْئاً قَالَ کَیْفَ رَأَیْتَ وُجُوهَهُمْ قَالَ نَظَرُوا إِلَیْکَ بِأَعْیُنٍ مُحْمَرَّهٍنَظَرَ اَلتُّیُوسِ إِلَى شِفَارِ اَلْجَازِرِ قَالَ زِدْنِی فِدَاکَ أَبُوکَ قَالَ خُزْرُ اَلْحَوَاجِبِ نَاکِسُو أَذْقَانِهِمْنَظَرَ اَلذَّلِیلِ إِلَى اَلْعَزِیزِ اَلْقَاهِرِ قَالَ زِدْنِی فِدَاکَ أَبُوکَ قَالَ مَا عِنْدِی غَیْرُ هَذَا قَالَ لَکِنَّ عِنْدِی أَحْیَاؤُهُمْ خِزْیٌ عَلَى أَمْوَاتِهِمْوَ اَلْمَیِّتُونَ فَضِیحَهٌ لِلْغَابِرِ)

[۶] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۳۷، صفحه ۲۳۴ (فر، [تفسیر فرات بن إبراهیم ] ، اَلْحُسَیْنُ بْنُ سَعِیدٍ مُعَنْعَناً عَنْ بُرَیْدَهَ قَالَ: بَعَثَ رَسُولُ اَللَّهِ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِلَى اَلْیَمَنِ وَ خَالِدٌ عَلَى اَلْخَیْلِ وَ قَالَ إِذَا اِجْتَمَعْتُمَا فَعَلِیٌّ عَلَى اَلنَّاسِ قَالَ فَلَمَّا قَدِمْنَا إِلَى اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فُتِحَ عَلَى اَلْمُسْلِمِینَ وَ أَصَابُوا مِنَ اَلْغَنَائِمِ غَنَائِمَ کَثِیرَهً وَ أَخَذَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ جَارِیَهً مِنَ اَلْخُمُسِ قَالَ فَقَالَ خَالِدٌ یَا بُرَیْدَهُ اِغْتَنِمْهَا إِلَى اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَأَخْبِرْهُ فَإِنَّهُ یَسْقُطُ مِنْ عَیْنَیْهِ فَقَالَ بُرَیْدَهُ فَقَدِمْتُ اَلْمَدِینَهَ وَ دَخَلْتُ اَلْمَسْجِدَ فَأَتَیْتُ مَنْزِلَ اَلنَّبِیِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ رَسُولُ اَللَّهِ فِی بَیْتِهِ وَ سُفَرَاءُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ جُلُوسٌ عَلَى بَابِهِ فَأَتَیْتُ اَلنَّاسَ فَقَالُوا یَا بُرَیْدَهُ مَا اَلْخَبَرُ قُلْتُ فَتَحَ اَللَّهُ عَلَى اَلْمُسْلِمِینَ فَأَصَابُوا مِنَ اَلْغَنَائِمِ مَا لَمْ یُصِیبُوا مِثْلَهَا قَالُوا فَمَا أَقْدَمَکَ قُلْتُ بَعَثَنِی خَالِدٌ أُخْبِرُ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِجَارِیَهٍ أَخَذَهَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مِنَ اَلْخُمُسِ قَالَ فَأَخْبِرْهُ فَإِنَّهُ یَسْقُطُ مِنْ عَیْنَیْهِ قَالَ وَ رَسُولُ اَللَّهِ یَسْمَعُ اَلْکَلاَمَ قَالَ فَخَرَجَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مُغْضَباً کَأَنَّمَا یُفْقَأُ مِنْ وَجْهِهِ حَبُّ اَلرُّمَّانِ فَقَالَ مَا بَالُ أَقْوَامٍ یَنْتَقِصُونَ عَلِیّاً مَنْ تَنَقَّصَ عَلِیّاً فَقَدْ تَنَقَّصَنِی وَ مَنْ فَارَقَ عَلِیّاً فَقَدْ فَارَقَنِی إِنَّ عَلِیّاً مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ خَلَقَهُ اَللَّهُ مِنْ طِینَتِی وَ خُلِقْتُ مِنْ طِینَهِ إِبْرَاهِیمَ وَ أَنَا أَفْضَلُ مِنْ إِبْرَاهِیمَ وَ فَضْلُ إِبْرَاهِیمَ لِی فَضْلٌ ذُرِّیَّهً بَعْضُهٰا مِنْ بَعْضٍ وَیْحَکَ یَا بُرَیْدَهُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ فِی اَلْخُمُسِ أَفْضَلَ مِنَ اَلْجَارِیَهِ اَلَّتِی أَخَذَهَا وَ أَنَّهُ وَلِیُّکُمْ مِنْ بَعْدِی قَالَ فَلَمَّا رَأَیْتُ شِدَّهَ غَضَبِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ اَلصُّحْبَهِ إِلاَّ بَسَطْتَ لِی یَدَکَ حَتَّى أُبَایِعَکَ عَلَى اَلْإِسْلاَمِ جَدِیداً قَالَ فَمَا فَارَقْتُ حَتَّى بَایَعْتُهُ عَلَى اَلْإِسْلاَمِ جَدِیداً .)

[۷] السنه، جلد ۲، صفحه ۵۶۵