برای مشاهده و دریافت بسته مستندات این جلسه، اینجا کلیک نمایید.

به محضر شما و بینندگان عزیز عرض سلام و ادب و احترام دارم، از طرف همه سلامی به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه عرض می‌کنیم: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین». ان شاء الله خدای متعال امشب همه‌ی ما و بینندگان را جزو زائران حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه و کسانی که حضرت امضاء می‌کنند تا در رکاب فرزند ایشان زیارت و خدمت و شهادت نصیب ما بشود قرار دهد.

مقدّمه

بسم الله الرحمن الرحیم

احیای سنّت و سیره‌ی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در زمینه‌ی حقوق مردم، حقوق ضعفاء، حقوق اقلیّت‌های قومی و دینی دغدغه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بود.

عرب و غیرعرب نزدِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه یکسان است

چون متأسفانه این‌ها بعد از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم طورِ دیگری معرّفی شده بود، و حضرت را توبیخ می‌کردند که چرا شما اینقدر با این‌ها می‌نشینید. قبل از حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه دستورات عجیب صادر شده بود، مثلاً غیرعرب‌ها حقِ سکونت در حجاز و مدینه ندارند، حقِ دخترگرفتن از عرب‌های غیرحجازی ندارند، و این موضوع برای اقلّیت‌های مسلمانِ قومی خیلی توهین محسوب می‌شد، مثلاً برای اقلیّت‌هایی مانند ایرانیان مسلمان، این‌ها با آمال و آرزویی مسلمان می‌شدند، ولی این‌ها را حساب نمی‌کردند و متأسفانه این کار را هم به نام اسلام انجام می‌دادند.[۱] حقوقِ بیت المال، یارانه‌ای که حکومت تقسیم می‌کرد… چون آن زمان خدمات دولتی به شکل امروز نبود و درآمدها را به خودِ مردم برمی‌گرداندند، به غیرعرب‌ها چیزی نمی‌دادند، اگر هم می‌خواستند چیزی بدهند مقدارِ خیلی کمی بود. بدتر از آن این بود که این جماعت را داخلِ آدم حساب نمی‌کردند و طبقه‌بندی و نژادپرستی عجیبی را بصورت دینی جلوه داده بودند، اصلاً اگر می‌خواستند دختر به یک غیرعرب بدهند، ولو اینکه او مسلمان باشد، بعضی از حاکمان توبیخ می‌کردند.

ولی وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه رسیدند و این جماعت رفتارِ حضرت را می‌دیدند دائماً دورِ حضرت بودند،[۲] و اصلاً خیلی از عرب‌های پُرمدّعا… نه اینطور باشد که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به اعراب بی‌اعتنایی کنند، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به کسی بی‌اعتنایی نمی‌کردند و کسی را هم بیهوده تحویل نمی‌گرفتند، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه شایسته‌سالار بودند، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه با همه یکسان برخورد می‌کردند، مگر اینکه کسی ویژگی خاص یا تقوای خاص یا خدمت خاصّی داشت، درواقع یعنی کسی بی‌جهت ترجیح نداشت، این موضوع هم باعث شده بود که اطراف حضرت از اعراب خالی بشود، چون آن‌ها ننگشان می‌آمد کنارِ این غیرعرب‌ها و حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بنشینند.

یک مرتبه اشعث آمد و دید ایرانیان دورِ حضرت را پُر کرده‌اند، گفت: چرا مدام این‌ها دورِ تو را گرفته‌اند؟ یعنی برای او اینطور بود که انگار اراذل و اوباش دور حضرت هستند، حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه یک نگاهی به اشعث کردند و فرمودند: (با تعبیرِ عامیانه‌ی من) چه کسی من را از این شکم‌گنده‌های قبیله‌گرا راحت می‌کند؟ این‌ها می‌خواهند به من دستور بدهند ارازل «فیأمرنی أن أطردهم»[۳] و مرا هم مانند خودشان ظالم کنند. یعنی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه این کار را ظلم می‌دیدند.

هیچ کسی به اندازه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به گردن اسلام حق ندارد، یعنی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه اسلامِ غبارپاشیده و خاک‌پاشیده را دوباره احیاء کردند.

عدّه‌ای آمدند و گفتند: «نَشکو إلَیکَ هؤُلاءِ العَرَبَ؛ إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله کانَ یُعطینا مَعَهُمُ العَطایا بِالسَّوِیَّهِ»[۴] بعضی از قدیمی‌ها مانند سلمان که اصحاب حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بودند برای ما گفته‌اند که وقتی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌خواستند چیزی را تقسیم کنند عرب و عجم نداشت، «وزَوَّجَ سَلمانَ وبِلالاً» سلمان و بلال با عرب‌ها ازدواج کردند، اما اگر الآن ما برای خواستگاری برویم با فحش و کتک مواجه می‌شویم. حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند: من می‌روم و با این‌ها صحبت می‌کنم. حضرت رفتند و با این‌ها صحبت کردند و آن‌ها فریاد می‌زدند که ما این ننگ را نمی‌پذیریم!

یعنی سیره‌ای جای سیره‌ی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمده بود، حکومت هم حمایت کرده بود، حال دیگر سخت بود که بخواهی این سبک زندگی را تغییر بدهی.

برای اینکه بگویم کارِ حکومت چقدر اثر دارد برای شما مثالی می‌زنم، زمانی که در کشور ما ماجرای «دو فرزند کافی است» رواج داشت، ما چهار فرزند بودیم و در مدرسه خجالت می‌کشیدیم که بگوییم چهار نفر هستیم، یعنی حکومت می‌تواند سبک زندگی را بهم بزند.

وقی آن روز آمدند و قبیله‌گرایی را باب کردند و بین مردم فاصله انداختند، حال که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه آمده‌اند و می‌خواهند مردم از این سنّت غلط برگردند، مردم فریاد می‌زدند که ما این ننگ را نمی‌پذیریم!

ضمن اینکه این تفکّر ریشه در زمان جاهلیّت و شهوات دارد، هر انسانی اگر خدا را فراموش کند طغیان می‌کند و دوست دارد بگوید من از همه برتر هستم، ژنِ من، نژادِ من، قوم من، تیم من، حزب من، قبیله‌ی من… و متأسفانه برای اینکه بتوانند کار را پیش ببرند به آتش قبیله‌گرایی دمیده بودند که بتوانند خودشان را نگه دارند، این سبک رایج شده بود و در نتیجه آن جماعت بر سرِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فریاد می‌زدند که بخدا ما قبول نمی‌کنیم!

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه در تقسیم عطایا به این‌ها مانند بقیّه پرداخت می‌کردند،[۵] که امشب عرض خواهیم کرد که چقدر با حضرت مخالفت کردند و جنگ‌ها برای همین مسئله بود.

ولی در مورد اینکه حرمتِ غیراعراب حفظ نمی‌شد حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به این غیراعراب فرمودند: «فَاتَّجِروا بارَکَ اللّه ُ لَکُم» بروید و در بازار کاسبی کنید و ان شاء الله آن‌ها به شما نیازمند می‌شوند و خدای متعال به مالِ شما برکت بدهد.

کفّ‌نفسِ عجیبِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

اینطور نبود که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه هوای صاحبان قدرت را داشته باشند، حضرت خودشان را در آنجاهایی خرج می‌کردند که برای ایشان آورده و دنبال‌کننده و طرفدار و خبررسانه‌ای نبود.

حضرت به بازار رفتند و خودشان را معرّفی نکردند. این موضوع خیلی کفّ‌نفس می‌خواهد که کسی سلطانِ جهان باشد و به بازار برود و آنقدر کفّ‌نفس داشته باشد که نگوید من چه کسی هستم. حضرت در حال رد شدن از بازار بودند که دیدند یک کنیزی در حالِ گریه کردن است، حضرت جلو رفتند و علّت را جویا شدند، او گفت: من کارگر یک خانه هستم و یک درهم خرما خریده‌ام و صاحبخانه نپذیرفته است و این کاسب هم پس نمی‌گیرد، حضرت رفتند و به آن خرمافروش فرمودند: این خرما که سالم است، تو هم این خرما را پس بگیر، این کنیز که کاره‌ای نیست. همینکه این خرمافروش خواست تندی و ترش‌رویی کند، برخی از مردمی که رد می‌شدند حضرت را شناختند و گفتند: «السلام علیک یا امیرالمؤمنین»، ناگهان این خرمافروش بهت‌زده شد و عرض کرد: چرا شما خودتان را معرّفی نکردید؟[۶]

بعضی اوقات برای ما پیش می‌آید که عزیزی مثلاً بیست سال قبل نماینده‌ی مجلس بوده است، یا چند سال قبل وزیر بوده است، مثلاً می‌خواهند من را به مجلس هیئتی دعوت کنند، در پیامک خودشان می‌نویسند «وزیر اسبق فلانی هستم»، اگر می‌خواهی مرا برای هیئت منزلتان دعوت کنید من چکار دارم که شما وزیر هستید یا نیستید؟ شما انسان هستید و محبّ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هستید ان شاء الله.

ببینید چقدر کفّ‌نفس می‌خواهد که امیرالمؤمنین باشی و خودت را معرّفی نکنی!

آن خرمافروش عرض کرد: آقا! لطفاً از من بگذرید. حضرت فرمودند: اگر حقوقِ این بیچاره‌ها را بدهی من می‌گذرم.

من خاک پای مردم هستم، ولی اگر خواستید به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه توسّل کنید یکی از آنجاها اینجاست.

اگر کسی می‌خواست برای دیدن حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به دارالحکومه بیاید در باز بود، آنجا یک صندوقچه هم گذاشته بودند که اگر کسی حرفی داشت می‌توانست نامه‌ی خود را به داخل آن صندوقچه بیندازد که دیگر کسی از محتوای حرفِ او باخبر نشود و کرامت انسانی آن‌ها رعایت شود.

شدّتِ قبیح بودنِ ظلم به همسر نزدِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

«سعید بن قیس حمدانی» از یاران برجسته‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه است، می‌گوید یک روزی در ظهر تابستان دیدم حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بیرون دارالحکومه ایستده‌اند، در هوایی که حتّی نفس کشیدن سخت بود، تعجّب کردم و علّت را جویا شدم و عرض کردم: «یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ بِهَذِهِ السَّاعَهِ؟»[۷]، چرا شما الآن و این وقت اینجا هستید؟ حضرت فرمودند: «مَا خَرَجْتُ إِلَّا لِأُعِینَ مَظْلُوماً أَوْ أُغِیثَ مَلْهُوفا»، نیامده‌ام مگر اینکه به یک مظلوم یا یک بی‌پناه کمک کنم.

کسی که در تابستان… آن زمان که دستگاه خنک‌کننده هم وجود ندارد، در میانِ ظهر، در آن شدّت گرما که تحمّل آن خیلی سخت است می‌آید، لابُد خیلی گرفتار است که به خیابان آمده است، لابُد بیچاره است، من هم بعد از غروب نمی‌آیم که هوا خنک است، آن شخص بعد از غروب می‌تواند تا دارالحکومه هم بیاید، ولی لابُد کسی که در میان ظهر در گرما آمده است خیلی گرفتار است، آمده‌ام تا ببینم آیا کسی نیست که با من کاری داشته باشد؟

انتهای هنرِ ما این است که یک معاونت روابط مردمی داشته باشیم و یک جلسه با مردم بنشینیم، این‌ها خیلی خوب است، ان شاء الله خدای متعال کمک کند که این‌ها را هم بیشتر کنند، اما این را ببینید که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌فرمایند: من به دنبال مظلوم می‌گردم، این مسائل قبله‌ی ما برای حکومتداری است که ما باید به این سمت حرکت کنیم، باید ما بگردیم که ببینیم نکند گرفتاری باشد و دست او به ما نرسد.

می‌گوید در همین زمان بود که دیدم یک زنی که می‌لرزد و می‌ترسد دوان دوان می‌آید و وحشت‌زده بود، ایستاد و حضرت را شناخت و گفت: یا امیرالمؤمنین!…

ظلم هم فقط ظلمِ فلان طاغوت و فلان صاحب‌قدرت نیست، ان شاء الله خدای متعال با ما رحم کند، زن و شوهرهایی که با هم خوب نیستند بیاید و در این ماه مبارک رمضان به عشق حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه با حضرت معامله کنند و ان شاء الله دست یکدیگر را ببوسند و یکدیگر را حلال کنند.

آن زن گفت: یا امیرالمؤمنین! «إِنَّ زَوْجِی ظَلَمَنِی وَ أَخَافَنِی وَ تَعَدَّى عَلَیَّ»[۸]، شوهرم به من ظلم کرده است و من را اذیت می‌کند «وَ حَلَفَ لِیَضْرِبَنِی» و قسم خورده است که من را می‌زند، و او بسیار خشن است و اگر من را بزند حتماً آسیب می‌بینم، من هم فرار کردم، لطفاً شما بیایید تا برویم و وساطت کنید.

آنقدر هوا گرم بود که حضرت فرمودند: آیا می‌خواهی به جایی مانند دارالحکومه برویم تا هوا خنک بشود و بعد برویم.

عزیزان جنوب کشور ما این موضوع آفتاب پنجاه درجه را بخوبی درک می‌کنند.

آن زن گفت: آقا! اگر من دیر بروم غضبِ او شدیدتر می‌شود. حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه سرِ مبارک خویش را پایین انداختند و از این موضوع که یک نفر به دیگری ظلم می‌کند غصّه خوردند، فرمودند: برویم. به خانه رسیدند، جوانی از خانه بیرون آمد و حضرت به او فرمودند: «اتَّقِ اللَّهَ فَإِنَّکَ قَدْ أَخَفْتَهَا وَ أَخْرَجْتَهَا» تقوا پیشه کن، تو او را ترسانده‌ای…

من راجع به این «ترساندن» نکاتی دارم که اگر وقت بشود ان شاء الله عرض خواهم کرد، اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین خیلی از ترساندن بدشان می‌آمد، حتّی آنجایی که حق داشتند.

حضرت به او فرمودند: «اتَّقِ اللَّهَ فَإِنَّکَ قَدْ أَخَفْتَهَا وَ أَخْرَجْتَهَا» تقوا پیشه کن، تو او را ترسانده‌ای، چرا او را از خانه بیرون کرده‌ای… آن جوان گفت: به تو چه؟ (از حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه عذرخواهی می‌کنم) «وَ اللَّهِ لَأُحْرِقَنَّهَا لِکَلَامِکَ» حال که اینطور گفتی او را آتش می‌زنم، به تو چه ربطی دارد؟ حضرت فرمودند: من در حال امر به معروف و نهی از منکر هستم.

جالب اینجاست که نه او حضرت را می‌شناخته است و نه حضرت خودشان را معرّفی کرده‌اند، پس معلوم است که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه اگر یک شهروند هم بودند و حاکم هم نبودند این کار را انجام می‌دادند، حضرت نفرمودند من امیرالمؤمنین هستم و تو را مجازات می‌کنم، بلکه فرمودند: من در حال امر به معروف و نهی از منکر هستم و تو با من اینطور برخورد می‌کنی؟

مردم جمع شدند، برخی حضرت را شناختند و سلام کردند، این جوان شیعه‌ی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بود و به پای حضرت افتاد و گفت: «یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی» آقا! از این لغزشِ من بگذر، «فَوَ اللَّهِ لَأَکُونَنَّ لَهَا أَرْضاً تَطَؤُنِی» به عشق شما من یک خاک می‌شوم که پا روی سر من بگذارد، من را ببخش. «فَأَغْمَدَ عَلِیٌّ سَیْفَهُ» حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه شمشیر کشیده بودند!

ما فکر می‌کنیم ظلم به همسر خیلی کوچک است.

در ادامه می‌گوید که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه شمشیر را در غلاف کردند. یعنی این موضوع اینقدر برای حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه مهم است، حضرت به دنبالِ احقاقِ حق هستند، اصلاً برای احقاقِ حق حاکم شده‌اند.

بعد حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به این خانم روی کردند و فرمودند: «ادْخُلِی مَنْزِلَکِ وَ لَا تُلْجِئِی زَوْجَکِ» به داخل خانه برو و تو هم شوهر خودت را اذیت نکن و با هم بسازید.

بیزاریِ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از ترساندن

اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین خیلی از ترساندن بدشان می‌آمد، وای بحالِ مسئولی که مردم از او بترسند، وای بحالِ رئیسی که کارگرها از او بترسند، وای بحال شوهری که زنِ او از او بترسد، وای بحالِ پدری که فرزندِ او از دستِ او بترسد، و وای وای بحالِ فرزندی که پدر و مادر از او بترسند، ان شاء الله خدای متعال به همه‌ی ما رحم کند.

فرزندِ چند امامِ ما، امام سجّاد صلوات الله علیه، امام باقر صلوات الله علیه، امام صادق صلوات الله علیه و امام کاظم صلوات الله علیه توسط کارگر در خانه از دنیا رفتند، طفل یا به داخل چاه افتاده است یا از پشت‌بام افتاده است یا به داخل تنور افتاده است.

در مورد امام سجّاد صلوات الله علیه عرض می‌کنم، طفلِ غرق به خون را در آغوش امام قرار دادند، حضرت این بچه‌ی غرق به خون که از دنیا رفته بود را دیدند، همینکه سر مبارکشان را بلند کردند دیدند دستِ آن کارگر را بسته‌اند، حضرت فرموده بودند که به هیچ وجه اطفال را به پشت بام نبرید، آن زمان پشت بام‌ها مانند الآن حفاظ نداشت، حضرت دیدند: این کارگر در حالِ لرزیدن است، فرمودند: دستِ او را باز کنید، من دوست ندارم کسی از من بترسد، چون از من ترسیده‌ای تو را می‌بخشم و در راه خدا آزاد می‌کنم و مبلغی هم می‌دهم که به گدایی دچار نشوی.[۹]

آن کارگر سهل‌انگاری کرده است و قاتل شده است و شاید حتّی عمدی بوده است، اما حضرت فرمودند: او از ما ترسیده است.

ما این موضوع را راحت می‌پنداریم که همسر از همسر بترسد یا…

حیرتِ «بولس سلامه» مسیحی از شخصیتِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

هر انسانی این‌ها را ببینید مانند «بولس سلامه» مسیحی واله می‌شود، او می‌گوید:

أزهد الناس منذ ما عرف   التأریخ زهداً فخلد الزهّادا[۱۰]

تاریخ زاهدتر از تو را به خود ندیده است، ای آبروی زهّاد.

یغمر الناس عدله بالعطایا            لا یرى اعبدا و لا اسیادا

وقتی ایشان عطاء می‌کردند برای ایشان بنده و آقا و سپید و سیاه فرقی نداشت. چه چیزی ایشان را اذیت می‌کرد؟

هاله ان یرى دموع الیتامى           و المساکین یمزق الأکبادا

وقتی حضرت حالِ فقرا و ایتام را می‌دیدند که جگر را پاره می‌کند برای ایشان خیلی نگران‌کننده و آزاردهنده بود.

و یرى المسرفین تنهب بیت المال             فی جنّه النظام اطّرادا

وقتی حضرت می‌دیدند برخی از کارگزاران بی‌عدالتی می‌کنند خیلی اذیت می‌شدند.

طمستُ سنه الرسول فأحیاها        علی و جدد الابرادا

سنّت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نابود شده بود، علی علیه السلام دوباره لباسِ سنّت را بر تنِ حکومت کرد

انما الخلق کلهم من عیال الله        و الشهم من سعى فأفادَ

ایشان کسی بودند که همه‌ی مردم را بندگان خدا می‌دیدند، و چون اینگونه بود آقای همه بودند و همه ایشان را ملجأ خودشان می‌دیدند.

سلام خدا بر حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه.

شعارِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه یک شعاری داشتند، ما به انتخابات نزدیک هستیم، من امیدوار هستم که ان شاء الله سیمای جمهوری اسلامی ایران این جمله را شعار کند و ان شاء الله شورای نگهبان کسانی را تأیید کند که بتوانند این شعار را بگویند.

وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه با اهل جمل و اهل صفّین درگیر شدند یک دعایی کرده‌اند، این دعا به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه و حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه نسبت داده شده است، ما سرِ جای خود توضیح داده‌ایم که به نظرِ ما به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه أصح است.

وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه دیدند درگیری صورت گرفته است و جامعه بهم ریخته است، به محضر حضرت حق اینطور عرض نمودند: «اللّهُمَّ إنَّکَ تَعلَمُ أنَّهُ لَم یَکُنِ الَّذی کانَ مِنّا مُنافَسَهً فی سُلطانٍ»[۱۱] خدایا! تو می‌دانی این درگیری و جنگی که صورت گرفته است رقابت برای قدرت نبوده است «ولَا التِماسَ شَیءٍ مِن فُضولِ الحُطامِ» خدایا! ما برای مالِ بیشترِ دنیا درگیر نشده‌ایم «ولکِن لِنَرِدَ المَعالِمَ مِن دینِکَ» بلکه خواستیم ستون‌های دینِ تو را پابرجا کنیم «فَیَأمَنَ المَظلومونَ مِن عِبادِکَ» خواستیم امنیت را برای مظلومان بیاوریم «وتُقامَ المُعَطَّلَهُ مِن حُدودِکَ» و حدود تو را که برای سعادتمند کردنِ ماست در دنیا اقامه کنیم.

انسان باید جانِ خود را فدای این سیاست و این سیاستمدار کند، و اگر کسی به این موضوع توجّه ندارد فاسد و مفسد است و حتّی نباید یک گربه را در اختیارِ او قرار بدهیم، چه برسد به اینکه بخواهیم ناموس کشور و اموال و بیت المال را در اختیار او قرار بدهیم.

سعادتِ دین و دنیا

لذا حضرت فرمودند: اگر کسی خود را جلو بیندازد ولی می‌شناسد که از او برتر وجود دارد، یعنی خود را در یک کاری جلو می‌اندازد ولی می‌داند که دیگری بهتر است، «خَانَ اللهَ وَرَسُولَهُ وَجَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ»[۱۲] هم به خدای متعال خیانت کرده است و هم به حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم خیانت کرده است و هم به مؤمنین خیانت کرده است.

حکومت حقِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه بود و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها شبانه به در خانه‌ی انصار و مهاجر رفتند و حجّت را تمام کردند،[۱۳] ولی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه کسی نیستند که بخواهند با زور و شمشیر حکومت کنند. حضرت می‌فرمودند: شما بیچاره می‌شوید و دلِ من برای شما می‌سوزد و همه چیز شما بهم می‌خورد، حتّی در جایی فرمودند که اگر از روز اول می‌آمدید حتّی یک فقیر و مظلوم هم بینِ شما نبود،[۱۴] حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: اگر قدرت را به حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه می‌سپردید حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه همه‌ی شما را بی‌دردسر و نرم و راحت به سعادت می‌رساند و پول داشتید و دلتان خوش بود و امنیت داشتید، اما این موضوع با زور نیست.[۱۵] و وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه دیدند مردم نمی‌خواهند کنار کشیدند، بعد همین مردم التماسِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه کردند.

یعنی خدا کند کارِ ما به جایی برسد که بجای اینکه همه احساس تکلیف کنند و کاندیدا شوند کنار بکشند و صالحین بیایند و با هم رقابت کنند و نتیجه‌ی آن ان شاء الله هم دنیای ما را آباد کند و هم آخرت ما را.

عاقبتِ شاکیان از عدلِ حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به مالک اشتر شکایت کردند و فرمودند: مالک! هر روز چند نفر می‌روند و به معاویه پناهنده می‌شوند…

نفس کشیدن در کشوری که شهدا برای آن جان داده‌اند، در کشوری که شهدا برای آن خون داده‌اند… با همه‌ی مشکلاتی که دارد و ما این شب‌ها هم زیاد انتقاد کرده‌ایم، ما نمی‌توانیم شکرِ یک نفس در این کشور را بجا بیاوریم، بعد یک نفر برود و به کشور کفر پناهنده بشود…

این موضوع آنقدر تلخ است که حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه به مالک اشتر شکایت می‌کنند، یعنی دیگر این‌ها خیلی بی‌انصاف هستند و از علی به سمت معاویه فرار می‌کنند؟؟!!

مالک گفت: تا زمانی که ما در جمل بودیم و با هم بودیم مردم با ما همراه بودند، ولی تقصیرِ خودِ شماست، شما «تَعْمَلُ فِیهِمْ بِالْحَقِّ»[۱۶] به حق رفتار می‌کنید و «تُنْصِفُ الْوَضِیعَ مِنَ الشَّرِیفِ» یک سردمدار و آقازاده و ژن خوب می‌آید و بعد شما به یک کارگر ساده اهمیّت می‌دهید، مسلّماً این‌ها ناراحت می‌شوند و این‌ها از شما توقع عدل نداشتند.

حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه فرمودند: خدای متعال را شکر می‌کنم که بخاطرِ ظلم از من فرار نکردند؛ عدل دیدند و رفتند.

دعا

خدایا! امشب دلِ ما به نجف رفت، بیمار خیلی زیاد است، بیمارستان‌ها جای خالی ندارند، خدایا! تو را به حرمت حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه قسم می‌دهیم حاجاتِ همه‌ی مؤمنان و سحرخیزان و مردم ایران، و گرفتاری و بیماری همه‌ی بیماران، از جمله بیماران کرونایی را به برکت حضرت امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه روا و شفاء عنایت بفرما.

[۱] ممنوعیت ورود ایرانیان به مدینه: مصنف عبدالرزاق، جلد ۵، صفحه ۴۷۴، رقم ۹۷۷۵ ( «عَنْ مَعْمَرٍ، عَنِ الزُّهْرِیِّ قَالَ: کَانَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ لَا یَتْرُکُ أَحَدًا مِنَ الْعَجَمِ یَدْخُلُ الْمَدِینَهَ») تبدیل شدن بردگی غیرعرب ها (ایرانیان و…) به یک قانون: مصنف عبدالرزاق، جلد ۷ ، صفحه ۲۷۸ ، رقم ۱۳۱۶۹ (عَنْ أَبِی بَکْرِ بْنِ عَیَّاشٍ، قَالَ أَبُو حُصَیْنٍ، عَنِ الشَّعْبِیِّ قَالَ: لَمَّا اسْتُخْلِفَ عُمَرُ قَالَ: «لَیْسَ عَلَى عَرَبِیٍّ مِلْکٌ، وَلَسْنَا بِنَازِعِینَ مِنْ یَدِ أَحَدٍ شَیْئًا أَسْلَمَ عَلَیْهِ، وَلَکِنَّا نُقَوِّمُهُمُ الْمِلَّهَ») قبیح بودن بردگی عرب ها با حضور افرادی از ملیت دیگر (ایرانی و…): الکامل فی التاریخ، جلد ۲، صفحه ۲۳۲ (وَلَمَّا وَلِیَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ قَالَ: إِنَّهُ لَقَبِیحٌ بِالْعَرَبِ أَنْ یَمْلِکَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا، وَقَدْ وَسَّعَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ وَفَتَحَ الْأَعَاجِمَ) ممنوعیت ازدواج اعراب با اعاجم (ایرانیان و…) توسط عمر بن خطاب: الإیضاح لفضل بن شاذان، صفحه ۲۸۰ (أنّ عمـر بن الخطاب نهى عن أن یتزوّج العجم فی العرب وقال : لأمنعنّ فروجهنّ إلاّ من الأکفاء وقد زوّج رسول الله (ص) العربیّات من الموالى وقد قال الله تبارک و تعالی: « الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ وَطَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَطَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ» و «وَالْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَالْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِینَ غَیْرَ مُسافِحِینَ وَلا مُتَّخِذِی أَخْدانٍ ، وَمَنْ یَکْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِی الْآخِرَهِ مِنَ الْخاسِرِینَ ») و همچنین الإیضاح لفضل بن شاذان، صفحه ۲۸۶ (فنهیتم النّاس عمّا أحلّ الله ثمّ نسبتموه الى عمر فقلتم : هى سنّه عمر وما سنّه عمر فهو حقّ وان خالف قول الله وسنّه رسول الله، فصرتم تفرّقون بین العربیّه والموالى بلا کتاب وسنّه وقلتم: انّ عمر قال : تزوّجوا فیهم ولا تزوّجوهم) و همچنین مصنف عبدالرزاق، جلد ۶ ، صفحه ۱۵۴، حدیث ۱۰۳۳۱ (عَنِ ابْنِ جُرَیْجٍ قَالَ: وَزَعَمَ ابْنُ شِهَابٍ: أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ، قَالَ عَلَى الْمِنْبَرِ: «وَالَّذِی نَفْسُ عُمَرَ بِیَدِهِ، لَأَمْنَعَنَّ فُرُوجَ ذَوَاتِ الْأَحْسَابِ إِلَّا مِنْ ذَوِی الْأَحْسَابِ، فَإِنَّ الْأَعْرَابَ إِذَا کَانَ الْجَدْبُ فَلَا نِکَاحَ لَهُمْ»؛ وَذَکَرَ لَهُمْ شَیْئًا، وَنَکَحَ بِلَالٌ فَاطِمَهَ ابْنَهَ عُتْبَهَ بْنِ رَبِیعَهَ، وَنَکَحَ بَعْدَهَا ابْنَهَ عُتْبَهَ بْنِ الْوَلِیدِ بْنِ رَبِیعَهَ خَالَهً مِنَ الْأَنْصَارِ، فَتَبَنَّاهُ أَبُو حُذَیْفَهَ کَمَا تَبَنَّى النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ زَیْدًا، حَتَّى نَزَلَتْ: (ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ)) و همچنین مصنف عبدالرزاق، جلد ۶ ، صفحه ۱۵۲، حدیث ۱۰۳۲۲ ( عَنِ ابْنِ جُرَیْجٍ قَالَ: أَخْبَرَنِی إِبْرَاهِیمُ بْنُ أَبِی بَکْرٍ: «أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ کَانَ یُشَدِّدُ فِی الْأَکْفَاءِ») و همچنین مصنف عبدالرزاق، جلد ۶ ، صفحه ۱۵۲، حدیث  ۱۰۳۲۴ (عَنِ الثَّوْرِیِّ، عَنْ حَبِیبِ بْنِ أَبِی ثَابِتٍ، عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ طَلْحَهَ قَالَ: قَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: «لَأَمْنَعَنَّ فُرُوجَ ذَوَاتِ الْأَحْسَابِ إِلَّا مِنَ الْأَکْفَاءِ») و همچنین مصنف عبدالرزاق، جلد ۶ ، صفحه ۱۵۲، حدیث  ۱۰۳۲۳ (عَنِ ابْنِ جُرَیْجٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَیْسٍ، عَنْ حَبِیبِ بْنِ أَبِی ثَابِتٍ، أَنَّ عُمَرَ قَالَ: «إِذَا کَانَتِ السَّنَهُ فَلَیْسَ لِأَهْلِ الْبَادِیَهِ نِکَاحٌ») مصنف عبدالرزاق، جلد ۶ ، صفحه ۱۵۲، حدیث  ۱۰۳۳۰ (عَنِ الثَّوْرِیِّ قَالَ: ” لَوْ أَنَّرَجُلًا أَتَى قَوْمًا، فَقَالَ: إِنِّی عَرَبِیٌّ، فَتَزَوَّجَ إِلَیْهِمْ فَوَجَدُوهُ مَوْلًى کَانَ لَهُمْ أَنْ یَرُدُّوا نِکَاحَهُ، وَإِنْ قَالَ: أَنَا مَوْلًى فَوَجَدُوهُ نَبَطِیًّا رُدَّ النِّکَاحُ، فَإِنْ قَالَ: أَنَا عَرَبِیٌّ، فَکَانَ عَرَبِیًّا مِنْ غَیْرِ أُولَئِکَ الَّذِینَ انْتَمَى إِلَیْهِمْ، جَازَ النِّکَاحُ، وَإِنْ قَالَ: أَنَا مَوْلًى لِبَنِی فُلَانٍ، فَوَجَدُوهُ مَوْلًى لِغَیْرِهِمْ، جَازَ النِّکَاحُ “. قَالَ عَبْدُ الرَّزَّاقِ: «وَکَانَ یَرَى التَّفْرِیقَ إِذَا نَکَحَ الْمَوْلَى عَرَبِیَّهً وَیُشَدِّدُ فِیهِ») جواز فروختن همسایه حُرّ غیرعرب برای پرداخت بدهی توسط اعراب به دستور خلیفه: المحاسن و المساوی، صفحه ۳۶۱ (کان یقول (عمر بن خطاب): من کان جاره نبطیّا و احتاج إلى ثمنه فلیبعه. فإن کنت إنّما طلبت سیرته فهذا حکمه فی أهل فامیه.) آزاد کرد تمام برده های عرب با پول بیت المال: مصنف عبدالرزاق، جلد ۷۸، صفحه ۳۸۰ ، رقم ۱۵۶۱۳ (عَنِ ابْنِ جُرَیْجٍ قَالَ: أَخْبَرَنِی مُوسَى بْنُ عُقْبَهَ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّهُ کَانَ فِی وَصِیَّهِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ: «أَنْ یُعْتَقَ کُلُّ عَرَبِیٍّ فِی مَالِ اللَّهِ وَلِلْأَمِیرِ مِنْ بَعْدِهِ عَلَیْهِمْ ثَلَاثُ سَنَوَاتٍ یَلُونَهُمْ نَحْوَ مَا کَانَ یَلِیهِمْ عُمَرُ») ممنوعیت ارث بردن عجم ها از اعراب از سوی خلیفه دوم در بیان «مالک بن انس»: الموطأ، جلد ۲، صفحه ۲۳ (وَحَدَّثَنِی عَنْ مَالِکٍ، عَنْ الثِّقَهِ عِنْدَهُ أَنَّهُ سَمِعَ سَعِیدَ بْنَ الْمُسَیِّبِ یَقُولُ: أَبَى عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ یُوَرِّثَ أَحَدًا مِنَ الْأَعَاجِمِ إِلَّا أَحَدًا وُلِدَ فِی الْعَرَبِ.) ممنوعیت صحبت کردن به زبان فارسی در زمان خلیفه دوم: ربیع الأبرار، جلد ۲، صفحه ۱۴۸ (عمر رضی الله عنه: من تکلّم بالفارسیه فقد خب، ومن خب ذهبت مروءته.) از بین بردن و سوزاندن کتب و میراث علمی، فرهنگی ایرانیان هنگام فتح ایران به دستور خلیفه دوم : (تاریخ ابن خلدون، جلد ۱، صفحه ۶۳۱) و لما فتحت أرض فارس ووجدوا فیها کتبا کثیره کتب سعد ابن أبی وقاص إلى عمر بن الخطاب لیستأذنه فی شانها وتنقیلها للمسلمین فکتب إلیه عمر أن اطرحوها فی الماء فان یکن ما فیها هدى فقد هدانا الله باهدى منه وإن یکن ضلالا فقد کفانا الله فطرحوها فی الماء أو فی النار وذهبت علوم الفرس فیها عن أن تصل إلینا.) شیوه رفتار عمر با ایرانیان در نامه معاویه به زیاد بن ابیه: کتاب سلیم بن قیس الهلالی، صفحه ۲۸۳ («و لعمری یا اخی لو ان عمر سن دیه المولی نصف دیه العربی لکان اقرب الی التقوی! و لو وجدت السبیل الی ذلک و رجوت ان تقبله العامه لفعلت و لکنی قریب عهد بحرب فاتخوف فرقه الناس و اختلافهم علیّ و بحسبک ما سنه عمر فیهم فهو خزی لهم و ذل. فاذا جاءک کتابی هذا فاذل العجم و اهنهم و اقصهم و لا تستعن باحد منهم و لا تقض لهم حاجه.») نظر ابن تیمیه در رابطه با تفاوت نژاد و افضلیت عرب بر غیرعرب: اقتضاء الصراط المستقیم ،جلد ۸، صفحه ۱۱ (جنس العرب أفضل من جنس العجم. فإن الذی علیه أهل السنه و الجماعه: اعتقاد أن جنس العرب أفضل من جنس العجم، عبرانیهم و سریانیهم، رومیهم و فرسیهم و غیرهم.)

[۲] الغارات، جلد ۲، صفحه ۴۹۹ (قال مغیره : کان علی علیه السلام أمیل إلى الموالی وألطف بهم و کان عمر أشد تباعدا منهم.) نظر امیرالمؤمنین سلام الله علیه در رابطه با ازدواج عرب ها و غیرعرب ها: الإستغاثه فی بدع الثلاثه، جلد ۱، صفحه ۴۵ (و قیل لامیر المؤمنین علیه السلام أ یجوز تزویج الموالی بالعربیات؟ فقال: تتکافأ دماؤکم ولا تتکافأ فروجکم!!؟؟)

[۳] الکامل للمبرد، جلد ۲، صفحه ۴۸ (قول الأشعث بن قیس لعلیّ بن أبی طالب رحمه اللَّه و أتاه یتخطّى رقاب النّاس و علیّ على المنبر فقال: یا أمیر المؤمنین غلبتنا هذه الحمراء على قربک، قال: فرکض علیّ المنبر برجله فقال صعصعه بن صوحان العبدیّ: ما لنا و لهذا یعنى الأشعث لیقولنّ أمیر المؤمنین الیوم فی العرب قولا لا یزال یذکر، فقال علیّ: من یعذرنی من هذه الضّیاطره یتمرّغ أحدهم على فراشه تمرّغ الحمار؛ و یهجّر قوم للذّکر، فیأمرنی أن أطردهم؛ ما کنت لأطردهم فأکون من الجاهلین (الظالمین)، و الّذی فلق الحبّه و برأ النّسمه لیضربنّکم على الدّین عودا کما ضربتموهم علیه بدءا.) و همچنین شرح نهج البلاغه، جلد ۱۹، صفحه ۱۲۴ (أن الأشعث قال له و هو على المنبر غلبتنا علیک هذه الحمراء فقال ع من یعذرنی من هؤلاء الضیاطره یتخلف أحدهم یتقلب على فراشه و حشایاه کالعیر و یهجر هؤلاء للذکر أ أطردهم إنی إن طردتهم لمن الظالمین و الله لقد سمعته یقول و الله لیضربنکم على الدین عودا کما ضربتموهم علیه بدءا. قال أبو عبید الحمراء العجم و الموالی سموا بذلک لأن الغالب على ألوان العرب السمره و الغالب على ألوان العجم البیاض و الحمره و الضیاطره الضخام الذین لا نفع عندهم و لا غناء واحدهم ضیطار)

[۴] الکافی، جلد ۵، صفحه ۳۸۱ (عن الفضل بن أبی قرّه عن ابی عبدالله (الصادق) علیه¬السلام: أتَتِ المَوالی أمیرَ المُؤمِنینَ علیه السلام فَقالوا : نَشکو إلَیکَ هؤُلاءِ العَرَبَ؛ إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله کانَ یُعطینا مَعَهُمُ العَطایا بِالسَّوِیَّهِ ، وزَوَّجَ سَلمانَ وبِلالاً وصُهَیبا ، وأبَوا عَلَینا هؤُلاءِ وقالوا : لا نَفعَلُ ! فَذَهَبَ إلَیهِم أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام فَکَلَّمَهُم فیهِم ، فَصاحَ الأَعاریبُ : أبَینا ذلِکَ یا أبَا الحَسَنِ ، أبَینا ذلِکَ! فَخَرَجَ وهُوَ مُغضَبٌ یُجَرُّ رِداءُهُ و هُوَ یَقولُ : یا مَعشَرَ المَوالی ! إنَّ هؤُلاءِ قَد صَیَّروکُم بِمَنزِلَهِ الیَهودِ وَالنَّصارى ؛ یَتَزَوَّجونَ إلَیکُم ولا یُزَوِّجونَکُم ، ولا یُعطونَکُم مِثلَ ما یَأخُذونَ ؛ فَاتَّجِروا بارَکَ اللّه ُ لَکُم ، فَإِنّی قَد سَمِعتُ رَسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله یَقولُ : الرِّزقُ عَشَرَهُ أجزاءٍ ؛ تِسعَهُ أجزاءٍ فِی التِّجارَهِ ، وَواحِدَهٌ فی غَیرِها)

[۵] الغارات، جلد ۱، صفحه ۷۰ (إنَّ امرَأَتَینِ أتَتا عَلِیّا علیه السلام عِندَ القِسمَهِ ؛ إحداهُما مِنَ العَرَبِ ، وَالاُخرى مِنَ المَوالی ، فَأَعطى کُلَّ واحِدَهٍ خَمسَهً وعِشرینَ دِرهَما وکُرّا مِنَ الطَّعامِ . فَقالَتِ العَرَبِیَّهُ : یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، إنِّی امرَأَهٌ مِنَ العَرَبِ ، وهذِهِ امرَأَهٌ مِنَ العَجَمِ!! فَقالَ عَلِیٌّ علیه السلام : إنّی وَاللّه لا أجِدُ لِبَنی إسماعیلَ فی هذَا الفَیءِ فَضلاً عَلى بَنی إسحاقَ.) و همچنین أنساب الأشراف، جلد ۲، صفحه ۳۷۶ (عن الحارث کُنتُ عِندَ عَلِیٍّ ، فَأَتَتهُ امرَأَتانِ ، فَقالَتا: یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، إنَّنا فَقیرَتانِ مِسکینَتانِ . فَقالَ : قَد وَجَبَ حَقُّکُما عَلَینا وعَلى کُلِّ ذی سَعَهٍ مِنَ المُسلِمینَ إن کُنتُما صادِقَتَینِ ، ثُمَّ أمَرَ رَجُلاً فَقالَ : اِنطَلِق بِهِما إلى سوقِنا ، فَاشتَر لِکُلِّ واحِدَهٍ مِنهُما کُرّا مِن طَعامٍ وثَلاثَهَ أثوابٍ ـ فَذَکَرَ رِداءً أو خِمارا وإزارا ـ وأعطِ کُلَّ واحِدَهٍ مِنهُما مِن عَطائِی مِئَهَ دِرهَمٍ. فَلَمّا وَلَّتا ، سَفَرَت إحداهُما وقالَت: یا أمیرَ المُؤمِنینَ فَضِّلنی بِما فَضَّلَکَ اللّه ُ بِهِ وشَرَّفَکَ ! قالَ : وبِماذا فَضَّلَنِی اللّه ُ وشَرَّفَنی ؟ قالَت : بِرَسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله . قالَ : صَدَقتِ ، وما أنتِ ؟ قالَت : أنَا امرَأَهٌ مِنَ العَرَبِ وهذِهِ مِنَ المَوالی . قالَ : فَتَناوَلَ شَیئا مِنَ الأَرضِ ، ثُمَّ قالَ: قَد قَرَأتُ ما بَینَ اللَّوحَینِ فَما رَأَیتُ لِوُلدِ إسماعیلَ عَلى وُلدِ إسحاقَ علیهماالسلامفَضلاً ولَو جَناحَ بَعوضَهٍ) و همچنین الإختصاص، صفحه ۱۵۱ (دَخَلَت عَلَیهِ اُختُهُ اُمُّ هانی بِنتُ أبی طالِبٍ ، فَدَفَعَ إلَیها عِشرینَ دِرهَما ، فَسَأَلَت اُمُّ هانی مَولاتَهَا العَجَمِیَّهَ فَقالَت : کَم دَفَعَ إلَیکِ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام ؟ فَقالَت : عِشرینَ دِرهَما ، فَانصَرَفَت مُسخَطَهً ، فَقالَ لَها : اِنصَرِفی رَحِمَکِ اللّه! ما وَجَدنا فی کِتابِ اللّه ِ فَضلاً لِاءِسماعیلَ عَلى إسحاقَ!!)

[۶] فضائل الصحابه لابن حنبل، جلد ۲، صفحه ۶۲۱ ، حدیث ۱۰۶۲ (شَهِدَ عَلِیّا (علیه السلام) أتى أصحابَ التَّمرِ وجارِیَهٌ تَبکی عِندَ التَّمّارِ ، فَقالَ : ما شَأنُکِ ؟ قالَت: باعَنی تَمرا بِدِرهَمٍ ، فَرَدَّهُ مَولایَ ، فَأَبى أن یَقبَلَهُ . قالَ : یا صاحِبَ التَّمرِ ، خُذ تَمرَکَ ، وأعطِها دِرهَمَها ؛ فَإنّها خادِمٌ ، ولَیسَ لَها أمرٌ . فَدَفَعَ عَلِیّا علیه السلام ، فَقالَ لَهُ المُسلِمونَ : تَدری مَن دَفَعتَ ؟ ! ! قالَ : لا . قالوا : أمیرَ المُؤمِنینَ !! فَصَبَّ تَمرَها ، وأعطاها دِرهَمَها . قالَ : اُحِبُّ أن تَرضى عَنّی ! قالَ : ما أرضانی عَنکَ إذا أوفَیتَ النّاسَ حُقوقَهُم) و همچنین مکارم الأخلاق، جلد ۱، صفحه ۲۲۴ (کُنتُ أبیتُ فی مَسجِدِ الکوفَهِ ، وأنزِلُ فی الرَّحبَهِ ، وآکُلُ الخُبزَ مِنَ البَقّالِ ـ وکانَ مِن أهلِ البَصرَهِ ـ . فَخَرَجتُ ذاتَ یَومٍ ، فَإِذا رَجُلٌ یُصَوِّتُ بی : اِرفَع إزارَکَ ؛ فَإِنَّهُ أنقى لِثَوبِکَ ، وأتقى لِرَبِّکَ . فَقُلتُ : مَن هذا ؟ فَقیلَ : عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ . فَخَرَجتُ أتبَعُهُ وهُوَ مُتَوَجِّهٌ إلى سوقِ الإِ بِلِ ، فَلَمّا أتاها وَقَفَ ، وقالَ : یا مَعشَرَ التُّجّارِ ، إیّاکُم وَالیَمینَ الفاجِرَهَ ؛ فَإِنَّها تُنفِقُ السِّلعَهَ ، وتَمحَقُ البَرَکَهَ . ثُمَّ مَضى حَتّى أتى إلَى التَّمّارینَ ، فَإِذا جارِیَهٌ تَبکی عَلى تَمّارٍ ، فَقالَ : ما لَکِ ؟ قالَت : إنّی أمَهٌ ، أرسَلَنی أهلی أبتاعُ لَهُم بِدِرهَمٍ تَمرا، فَلَمّا أتَیتُهُم بِهِ لَم یَرضَوهُ، فَرَدَدتُهُ، فَأَبى أن یَقبَلَهُ ! فَقالَ : یا هذا ، خُذ مِنهَا التَّمرَ ، ورُدَّ عَلَیها دِرهَمَها . فَأَبى ، فَقیلَ لِلتَّمّارِ : هذا عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ ، فَقَبِلَ التَّمرَ ، ورَدَّ الدِّرهَمَ عَلَى الجارِیَهِ ، وقالَ : ما عَرَفتُکَ یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، فَاغفِر لی . فَقالَ :یا مَعشَرَ التُّجّارِ ، اتَّقُوا اللّه َ ، وأحسِنوا مُبایَعَتَکُم ، یَغفِرُ اللّه ُ لَنا ولَکُم)

[۷] الإختصاص، صفحه ۱۵۷(فضائل ابن دأب) (أَنَّ سَعِیدَ بْنَ الْقَیْسِ الْهَمْدَانِیِّ رَآهُ یَوْماً فِی‏ شِدَّهِ الْحَرِّ فِی‏ فِنَاءِ حَائِطٍ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ بِهَذِهِ السَّاعَهِ؟ قَالَ مَا خَرَجْتُ إِلَّا لِأُعِینَ مَظْلُوماً أَوْ أُغِیثَ مَلْهُوفا)

[۸] المناقب لابن شهرآشوب، جلد ۲، صفحه ۱۰۶ (رَجَعَ عَلِیٌّ ع إِلَى دَارِهِ فِی وَقْتِ الْقَیْظِ فَإِذَا امْرَأَهٌ قَائِمَهٌ تَقُولُ إِنَّ زَوْجِی ظَلَمَنِی وَ أَخَافَنِی وَ تَعَدَّى عَلَیَّ وَ حَلَفَ لِیَضْرِبَنِی فَقَالَ ع یَا أَمَهَ اللَّهِ اصْبِرِی حَتَّى یَبْرُدَ النَّهَارُ ثُمَّ أَذْهَبُ مَعَکِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَقَالَتْ یَشْتَدُّ غَضَبُهُ وَ حَرْدُهُ عَلَیَّ فَطَأْطَأَ رَأْسَهُ ثُمَّ رَفَعَهُ وَ هُوَ یَقُولُ لَا وَ اللَّهِ أَوْ یُؤْخَذَ لِلْمَظْلُومِ حَقُّهُ غَیْرَ مُتَعْتِعٍ أَیْنَ مَنْزِلُکِ فَمَضَى إِلَى بَابِهِ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ فَخَرَجَ شَابٌّ فَقَالَ عَلِیٌّ یَا عَبْدَ اللَّهِ اتَّقِ اللَّهَ فَإِنَّکَ قَدْ أَخَفْتَهَا وَ أَخْرَجْتَهَا فَقَالَ الْفَتَى وَ مَا أَنْتَ وَ ذَاکَ وَ اللَّهِ لَأُحْرِقَنَّهَا لِکَلَامِکَ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ آمُرُکَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَاکَ عَنِ الْمُنْکَرِ تَسْتَقْبِلُنِی بِالْمُنْکَرِ وَ تُنْکِرُ الْمَعْرُوفَ قَالَ فَأَقْبَلَ النَّاسُ مِنَ الطُّرُقِ وَ یَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَسَقَطَ الرَّجُلُ فِی یَدَیْهِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی فَوَ اللَّهِ لَأَکُونَنَّ لَهَا أَرْضاً تَطَؤُنِی فَأَغْمَدَ عَلِیٌّ سَیْفَهُ وَ قَالَ یَا أَمَهَ اللَّهِ ادْخُلِی مَنْزِلَکِ وَ لَا تُلْجِئِی زَوْجَکِ إِلَى مِثْلِ هَذَا وَ شِبْهِهِ‌)

[۹] نقل امام سجاد صلوات الله علیه: کشف الغمه، جلد ۲، صفحه ۶۲۵ (…..و کان یوما خارجا فلقیه رجل فسبّه، فثارت إلیه العبید و الموالی، فقال لهم علی: مهلا کفّوا، ثمّ أقبل على ذلک الرجل، فقال له: ما ستر عنک من أمرنا أکثر، أ لک حاجه یغنیک علیها؟ فاستحى الرجل فألقى إلیه علیّ خمیصه کانت علیه، و أمر له بألف درهم فکان ذلک الرجل بعد ذلک یقول: أشهد أنّک من أولاد الرسل. و کان عنده (علیه السلام) قوم أضیاف، فاستعجل خادما له بشواء کان فی التنوّر فأقبل به الخادم مسرعا فسقط السفود منه على رأس بنی لعلی بن الحسین تحت الدرجه فأصاب رأسه فقتله، فقال علی للغلام و قد تحیّر الغلام و اضطرب: أنت حرّ فإنّک لم تعتمده و أخذ فی جهاز ابنه و دفنه.) نقل امام صادق صلوت الله علیه : المناقب لابن شهرآشوب، جلد ۴ ، صفحه ۲۷۴ ( وی أنَّهُ دَخَلَ سُفیانُ الثَّورِیُّ عَلَى الصّادِقِ علیه السلام فَرَآهُ مُتَغَیِّرَ اللَّونِ ، فَسَأَلَهُ عَن ذلِکَ ، فَقالَ : کُنتُ نَهَیتُ أن یَصعَدوا فَوقَ البَیتِ ، فَدَخَلتُ فَإِذا جارِیَهٌ مِن جَوارِیَّ مِمَّن تُرَبّی بَعضَ وُلدی قَد صَعِدَت فی سُلَّمٍ وَالصَّبِیُّ مَعَها ، فَلَمّا بَصُرَت بِی ارتَعَدَت وتَحَیَّرَت وسَقَطَ الصَّبِیُّ إلَى الأَرضِ فَماتَ ، فَما تَغَیَّرَ لَونی لِمَوتِ الصَّبِیِّ وإنَّما تَغَیَّرَ لَونی لِما أدخَلتُ عَلَیها مِنَ الرُّعبِ. و قالَ لَها : أنتِ حُرَّهٌ لِوَجهِ اللّهِ ، لا بَأسَ عَلَیکِ مَرَّتَینِ)

[۱۰] عید الغدیر أول ملحمه العربیه، صفحات ۱۶۱ – ۱۶۲

«أزهد الناس منذ ما عرف التأریخ زهداً فخلد الزهّادا»

حضرت علی ع تا آنجا که تاریخ به یاد دارد، زاهدترین مردم بود و او کسی بود [معنای زهد و طریقه] زاهدان و پارسایان را جاودانه ساخت.

«رام تقویم کل غصن مرید بهظته اهواؤه فانآدا»

حضرت (پس از قبول خلافت) عزم آن کرد که همه متمردان امت را از سرکشی و طغیان بازدارد و آنها را به سوی راه صواب و مستقیم هدایت کند، گردنکشانی که پشت شان از بار هوی و هوس گران شده و لذا (از سنت پیامبر ص) منحرف گشته بودند.

«یغمر الناس عدله بالعطایا لا یرى اعبدا و لا اسیادا»

عدالت او به وسیله عطایا و بخشش هایش همه مردم را فراگرفته است و هموست که در بخشش و احسان، بین غلامان و مهتران هیچ فرقی نمی گذارد.

«هاله ان یرى دموع الیتامى          و المساکین یمزق الأکبادا»

بر او گران است که اشک دیدگان ایتام و بیچارگانی را به نظاره بنشیند که سرشک آنها جگرها را پاره پاره می کند.

«و یرى المسرفین تنهب بیت المال           فی جنّه النظام اطّرادا»

(همچنین بر او گران است تا) اسراف کارانی را ببیند که در پوشش دستگاه خلافت و امارت بر مردم، پیوسته به غارت بیت المال مشغولند.

«طمستُ سنه الرسول فأحیاها      علی و جدد الابرادا»

سنت پیامبر از بین رفته و نشانی از آن برجای نمانده بود تا اینکه حضرت علی ع آن را احیا کرد و جامه های (پوسیده و مندرس) آن را نونوار ساخت.

«انما الخلق کلهم من عیال الله       و الشهم من سعى فأفادَ»

آری همانا که تمام مخلوقات به منزله عیال خداوند هستند و فرد چالاک و زیرک کسی است که (برای کسب روزی) سعی و تلاش کند و در عین حال به دنبال فایده رسانیدن و بخشش به دیگران باشد.

[۱۱] نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱ (مِن کَلامٍ لَهُ یُبَیِّنُ سَبَبَ طَلَبِهِ الحُک: أیَّتُهَا النُّفوسُ المُختَلِفَهُ ، وَالقُلوبُ المُتَشَتِّتَهُ، الشّاهِدَهُ أبدانُهُم، وَالغائِبَهُ عَنهُم عُقولُهُم، أظأَرُکُم عَلَى الحَقِّ وأنتُم تَنفِرونَ عَنهُ نُفورَ المِعزى مِن وَعوَعَهِ الأَسَدِ ! هَیهاتَ أن أطلَعَ بِکُم سَرارَ العَدلِ ، أو اُقیمَ اعوِجاجَ الحَقِّ. اللّهُمَّ إنَّکَ تَعلَمُ أنَّهُ لَم یَکُنِ الَّذی کانَ مِنّا مُنافَسَهً فی سُلطانٍ ، ولَا التِماسَ شَیءٍ مِن فُضولِ الحُطامِ، ولکِن لِنَرِدَ المَعالِمَ مِن دینِکَ ، ونُظهِرَ الإِصلاحَ فی بِلادِکَ ؛ فَیَأمَنَ المَظلومونَ مِن عِبادِکَ ، وتُقامَ المُعَطَّلَهُ مِن حُدودِکَ (و یعمل بفرائضک و سنّتک و أحکامک‌))

[۱۲] معجم الکبیر للطبرانی، جلد ۱۱، صفحه ۱۱۴، حدیث ۱۱۲۱۶ (حَدَّثَنَا ابْنُ حَنْبَلٍ، ثنا مُحَمَّدُ بْنُ أَبَانَ الْوَاسِطِیُّ، ثنا أَبُو شِهَابٍ، عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْجَزَرِیِّ وَهُوَ حَمْزَهُ النَّصِیبِیُّ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِینَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ (آله)سَلَّمَ: «مَنْ أَعَانَ بِبَاطِلٍ لِیُدْحِضَ بِبَاطِلِهِ حَقًّا فَقَدْ بَرِئَ مِنْ ذِمَّهِ اللهِ وَذِمَّهِ رَسُولِهِ، وَمَنْ مَشَى إِلَى سُلْطَانِ اللهِ لیُذِلَّهُ أَذَلَّهُ اللهُ مَعَ مَا یَدَّخِرُ لَهُ مِنَ الْخِزْی یَوْمَ الْقِیَامَهِ، سُلْطَانُ اللهِ کِتَابُ اللهِ وَسُنَّهُ نَبِیِّهِ، وَمَنْ تَوَلَّى مِنْ أُمَرَاءِ الْمُسْلِمِینَ شَیْئًا فَاسْتَعْمَلَ عَلَیْهِمْ رَجُلًا وَهُوَ یَعْلَمُ أَنَّ فِیهِمْ مَنْ هُوَ أَوْلَى بِذَلِکَ وَأَعْلَمُ مِنْهُ بِکِتَابِ اللهِ وَسُنَّهِ رَسُولِهِ، فَقَدْ خَانَ اللهَ وَرَسُولَهُ وَجَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ، وَمَنْ تَرَکَ حَوَائِجَ النَّاسِ لَمْ یَنْظُرِ اللهُ فِی حَاجَتِهِ حَتَّى یَقْضِیَ حَوَائِجَهُمْ وَیُؤَدِّی إِلَیْهِمْ بِحَقِّهِمْ، وَمَنْ أَکَلَ دِرْهَمَ رِبًا فَهُوَ ثَلَاثٌ وَثَلَاثِینَ زَنْیَهً، وَمَنْ نَبَتَ لَحْمُهُ مِنْ سُحْتٍ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ)

[۱۳] الإختصاص، صفحه ۱۸۴ (…..فَقَامَتْ‏ مُغْضَبَهً وَ قَالَتْ اللَّهُمَّ إِنَّهُمَا ظَلَمَا ابْنَهَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ حَقَّهَا فَاشْدُدْ وَطْأَتَکَ عَلَیْهِمَا ثُمَّ خَرَجَتْ وَ حَمَلَهَا عَلِیٌّ عَلَى أَتَانٍ عَلَیْهِ کِسَاءٌ لَهُ خَمْلٌ فَدَارَ بِهَا أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فِی بُیُوتِ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ مَعَهَا وَ هِیَ تَقُولُ یَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ انْصُرُوا اللَّهَ فَإِنِّی ابْنَهُ نَبِیِّکُمْ وَ قَدْ بَایَعْتُمْ رَسُولَ اللَّهِ ص یَوْمَ بَایَعْتُمُوهُ أَنْ تَمْنَعُوهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ مِمَّا تَمْنَعُونَ مِنْهُ أَنْفُسَکُمْ وَ ذَرَارِیَّکُمْ فَفُوا لِرَسُولِ اللَّهِ ص بِبَیْعَتِکُمْ قَالَ فَمَا أَعَانَهَا أَحَدٌ وَ لَا أَجَابَهَا وَ لَا نَصَرَهَا)

[۱۴] الکافی، جلد ۸ ، صفحه ۳۲ (عن أبی الهَیثَم بن التَّیِّهان إنَّ أمیرَ المُؤمِنینَ علیه السلام خَطَبَ النّاسَ بِالمَدینَهِ فَقالَ: أما وَالَّذی فَلَقَ الحَبَّهَ وبَرأَ النَّسَمَهَ ، لَوِ اقتَبَستُمُ العِلمَ مِن مَعدِنِهِ ، وشَرِبتُمُ الماءَ بِعُذوبَتِهِ ، وَادَّخَرتُمُ الخَیرَ مِن مَوضِعِهِ، وأخَذتُمُ الطَّریقَ مِن واضِحِهِ، وسَلَکتُم مِنَ الحَقِّ نَهجَهُ، لَنَهَجَت بِکُمُ السُّبُلُ ، و بَدَت لَکُمُ الأَعلامُ ، وأضاءَ لَکُمُ الإِسلامُ ، فَأَکَلتُم رَغدا، و ما عالَ فیکُم عائِلٌ، ولا ظُلِمَ مِنکُم مُسلِمٌ ولا مُعاهَد)

[۱۵] الإحتجاج للطبرسی، صفحه ۱۰۸ (…..لَأَوْرَدَهُمْ مَنْهَلاً نَمِیراً صَافِیاً رَوِیّاً تَطْفَحُ ضَفَّتَاهُ وَ لاَ یَتَرَنَّقُ جَانِبَاهُ وَ لَأَصْدَرَهُمْ بِطَاناً وَ نَصَحَ لَهُمْ سِرّاً وَ إِعْلاَناً وَ لَمْ یَکُنْ یُحَلَّى مِنَ اَلْغِنَى بِطَائِلٍ وَ لاَ یَحْظَى مِنَ اَلدُّنْیَا بِنَائِلٍ غَیْرَ رَیِّ اَلنَّاهِلِ وَ شُبْعَهِ اَلْکَلِّ)

[۱۶] الغارات، جلد ۱، صفحه ۴۹ – ۴۷ (عنْ مَوْلَى الْأَشْتَرِ قَالَ: شَکَا عَلِیٌّ ع إِلَى الْأَشْتَرِ فِرَارَ النَّاسِ إِلَى مُعَاوِیَهَ؛  فَقَالَ الْأَشْتَرُ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنَّا قَاتَلْنَا أَهْلَ الْبَصْرَهِ بِأَهْلِ الْبَصْرَهِ وَ أَهْلِ الْکُوفَهِ وَ الرَّأْیُ وَاحِدٌ وَ قَدِ اخْتَلَفُوا بَعْدُ وَ تَعَادَوْا وَ ضَعُفَتِ النِّیَّهُ وَ قَلَّ الْعَدَدُ وَ أَنْتَ تَأْخُذُهُمْ بِالْعَدْلِ وَ تَعْمَلُ فِیهِمْ بِالْحَقِّ وَ تُنْصِفُ الْوَضِیعَ مِنَ الشَّرِیفِ وَ لَیْسَ لِلشَّرِیفِ عِنْدَکَ فَضْلُ مَنْزِلَهٍ عَلَى الْوَضِیعِ فَضَجَّتْ طَائِفَهٌ مِمَّنْ مَعَکَ مِنَ الْحَقِّ إِذَا عُمُّوا بِهِ وَ اغْتَمُّوا مِنَ الْعَدْلِ إِذْ صَارُوا فِیهِ وَ صَارَتْ صَنَائِعُ مُعَاوِیَهَ عِنْدَ أَهْلِ الْغِنَى وَ الشَّرَفِ فَتَاقَتْ‌ أَنْفُسُ النَّاسِ إِلَى الدُّنْیَا وَ قَلَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ لَیْسَ لِلدُّنْیَا بِصَاحِبٍ وَ أَکْثَرُهُمْ مَنْ یَجْتَوِی الْحَقَّ وَ یَسْتَمْرِئُ‌ الْبَاطِلَ وَ یُؤْثِرُ الدُّنْیَا فَإِنْ تَبْذُلِ الْمَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ تَمِلْ إِلَیْکَ أَعْنَاقُ النَّاسِ وَ تَصْفُ نَصِیحَتُهُمْ وَ تَسْتَخْلِصْ وُدَّهُمْ صَنَعَ اللَّهُ لَکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ کَبَتَ‌ عَدُوَّکَ وَ فَضَّ جَمْعَهُمْ وَ أَوْهَنَ کَیْدَهُمْ وَ شَتَّتَ أُمُورَهُمْ‌ إِنَّهُ بِما یَعْمَلُونَ خَبِیرٌ فَأَجَابَهُ عَلِیٌّ ع فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ وَ قَالَ: أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ عَمَلِنَا وَ سِیرَتِنَا بِالْعَدْلِ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ: مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَیْها وَ ما رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ وَ أَنَا مِنْ أَنْ أَکُونَ مُقَصِّراً فِیمَا ذَکَرْتَ أَخْوَفُ وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ أَنَّ الْحَقَّ ثَقُلَ عَلَیْهِمْ فَفَارَقُونَا لِذَلِکَ فَقَدْ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّهُمْ لَمْ یُفَارِقُونَا مِنْ جَوْرٍ وَ لَمْ یُدْعَوْا إِذْ فَارَقُونَا إِلَى عَدْلٍ وَ لَمْ یَلْتَمِسُوا إِلَّا دُنْیَا زَائِلَهً عَنْهُمْ کَأَنْ قَدْ فَارَقُوهَا وَ لَیُسْأَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَ لِلدُّنْیَا أَرَادُوا أَمْ لِلَّهِ عَمِلُوا وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ بَذْلِ الْأَمْوَالِ وَ اصْطِنَاعِ الرِّجَالِ فَإِنَّا لَا یَسَعُنَا أَنْ نُؤْتِیَ امْرَأً مِنَ الْفَیْ‌ءِ أَکْثَرَ مِنْ حَقِّهِ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ وَ قَوْلُهُ الْحَقُ‌ کَمْ مِنْ فِئَهٍ قَلِیلَهٍ غَلَبَتْ فِئَهً کَثِیرَهً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرِینَ‌ وَ بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً ص‌ وَحْدَهُ فَکَثَّرَهُ بَعْدَ الْقِلَّهِ وَ أَعَزَّ فِئَتَهُ بَعْدَ الذِّلَّهِ وَ إِنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یُوَلِّیَنَا هَذَا الْأَمْرَ یُذَلِّلْ لَنَا صَعْبَهُ وَ یُسَهِّلْ لَنَا حَزْنَهُ وَ أَنَا قَابِلٌ مِنْ رَأْیِکَ مَا کَانَ لِلَّهِ رِضًى وَ أَنْتَ مِنْ آمَنِ أَصْحَابِی وَ أَوْثَقِهِمْ فِی نَفْسِی وَ أَنْصَحِهِمْ وَ أَرْآهُمْ‌ عِنْدِی.)