در متن ذیل به سلسله جلسات «روش تحقیق» پرداخته خواهد شد.
اجزای اصلی یک مقاله
یک مقاله علمی از اجزای زیر تشکیل می شود Title عنوان مقاله
Author نام نویسنده
abstract چکیده keywords واژه های کلیدی
مقدمه introduction
مواد – روش Material and methods
بحث discussion
نتایج results
قدر دانی و تشکر Acknowledgement
references منابع عنوان مقاله
عنوان مقاله اولین قسمتِ یک مقاله است که خوانده می شود و از اهمیت
بسیار زیادی برخوردار است. در صورتی که عنوان مقاله مبهم باشد مورد توجه قرار نمی گیرد.
با توجه به حجم زیاد انتشار مقالات علمی، در بسیاری از موارد، محققان فقط عنوانِ مقاله ها را از طریق سیستم های اطلاع رسانی بررسی می کنند. بنابراین باید عنوان مقاله به نحوی انتخاب شود که اطلاعات کافی و مناسب را در اختیار خوانندگان قرار دهد تا آنها را جذب کند. به همین خاطر عنوان مقاله باید جذّاب، آموزنده، دقیق، شیوا، قابلِ فهم، ساده وچشمگیر باشد و کنجکاویِ خواننده را برانگیزد.
علاوه بر موارد بالا به نکات زیر نیز باید در عنوان باید توجه شود:
کوتاه اما جامع و آگاهی دهنده باشد.
محتوای مقاله را بیان کند.
عنوان در مقالات توصیفی باید بر اساس اطلاعات موجود انتخاب شود.
در مقالات تحلیلی عنوان باید بر اساس رابطه دو یا چند عامل با یگدیگر انتخاب شود.
در مقالات تجربی عنوان باید بر اساس اثر یک عامل بر عامل دیگر انتخاب شود.
در صورت طولانی بودن، عنوان به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم شود.
عنوان اجمالی مقاله در بالای صفحات مقاله غیر از صفحه اول که حاوی عنوانِ کامل است آورده شود.
همان طور که قبلا اشاره شد عنوان باید کوتاه و گویا باشد به طوری که واژگان تشکیل دهنده آن بیش از ۱۵ واژه نباشد.
اسامی نویسنده یا نویسندگان و وابستگی سازمانی آنان
در ذیلِ عنوانِ مقاله علمی، نام و نام خانوادگی و بالاترین درجه علمی نویسندگان مقاله، در گوشه سمت چپ صفحه کمی پایین تر از عنوان نوشته شود.
در صورتی که مقاله، چند نویسنده داشته باشد، ترتیب نویسندگان باید بر اساس نقش آنان در اجرای تحقیق باشد.
مدرکِ تحصیلی نویسنده به اختصار قید گردد. در این مورد باید مدرکِ تحصیلیِ رسمی نویسنده، ذکر شود.
آدرسِ نویسندگان مقاله و محل اجرای تحقیق باید ذکر گردد، نام دانشگاه یا موسسه تحقیق نوشته شود. نام ونشانی مؤلفین نیز در صورت لزوم آورده شود تا محققین دیگر بتوانند به طور مستقیم از تجربه ها و یافته های آنان بهره ببرند.
چکیده
چکیده خلاصه ای از مقاله است که به طور دقیق محتویات آن را ارایه می دهد. چکیده اولین بخش یک گزارشِ علمی است که پس از عنوان، مقاله می آید و دومین بخش مقاله است که بیشتر خوانده می شود.
چکیده خلاصه مطالعه انجام شده را بر اساس اطلاعات سایر بخش های مقاله بیان می کند. به همین جهت این قسمت، آخرین قسمتی است که در مقاله نوشته می شود.
چکیده مشتمل بر چهار بخش اصلی است:
۱ – اهدافِ اصلی و دلیل انجام مطالعه.
۲ – نوع تحقیق و روش های اصلیِ انتخابِ موضوعِ مطالعه یا روشِ تجزیه و تحلیلِ اصلی.
۳ – ذکر یافته های اصلی، اطلاعات اختصاصی و معنی دار.
۴ – بیان نتیجه گیری بحث های اساسی و تأکید بر موارد جدید و مهم مطالعه.
آنچه که در چکیده نویسی باید رعایت شود عبارت است از:
در چکیده نباید مطالبی ذکر شود که مربوط به مقاله نیست.
چکیده باید خلاصه و تا حد امکان صریح و روشن باشد.
چکیده نباید بیش از ۱۵۰ کلمه باشد.
واژه های کلیدی
در مقاله باید واژه های کلیدیِ اصلی و مبهم مرتبط با موضوع مقاله بر اساس عنوانِ مقاله توضیح داده شود. این کلید واژه ها فواید چندی دارد؛ از جمله این که موضوعات اصلی مقاله را منعکس می سازد و نیز در نمایه سازی موضوعی مورد استفاده واقع می شود.
مقدمه مقاله
اولین قسمت یک گزارش علمی، مقدمه است. در واقع مقدمه به عنوان یک جهت یاب برای خواننده عمل می کند و به خواننده توضیحاتی در مورد جزییاتِ اطلاعاتی که بعدا خواهد آمد، می دهد.
در مقدمه انگیزه اصلی برای انجام مطالعه و در حقیقت زمینه و ایده ای که لزومِ انجام چنین مطالعه ای را تشکیل داده باید ذکر شود.
آنچه در تهیه مقدمه باید مورد توجه قرار گیرد عبارت است از:
علت انجام مطالعه به طور مختصر باید بیان شود.
ضمن بیانِ مسأله مورد تحقیق، خلاصه کارهای انجام شده و جایگاه فعلی موضوعِ تحقیق توضیح داده شود.
مقدمه تحقیق در بر گیرنده موضوعات زیر است:
اساس و پایه تحقیق و سابقه علمی موضوع به اختصار شرح داده می شود.
چرا تحقیق انجام شده است و چرا علی رغم اطلاعات گذشته تحقیق فعلی ضرورت داشته.
چگونه تحقیق انجام شده است.
به چه سوالاتی پاسخ خواهد داد.
اهمیت و ضرورتِ تحقیق بیان شود.
نتیجه تحقیق چه کمکی در رفع مشکل یا حل یک مسأله می کند.
مقدمه باید کوتاه و جالب باشد.
در مقدمه باید طرح اساسی مطالعه ارایه شود، اما نباید نتیجه را ارایه کرد.
خواننده باید متقاعد شود که مطالعه این أثر، اطلاعاتی بیش از مطالعاتِ قبلیِ او ارایه می دهد.
روش پژوهش
در مقاله باید به نوع پژوهش و روش جمع آوری اطلاعات اشاره کرد. البته این کار در باره پژوهش های میدانی از ضرورت بیشتری برخوردار است.
بحث و نتیجه گیری
در این قسمت از مقاله با توجه به گزاره های تحقیق، نتایج به دست آمده با نتایج پژوهش های قبلی مقایسه می شود. در صورتی که نتایج مشابه باشد مورد تأکید قرار می گیرد. چنان چه تفاوتی میان نتایجِ پژوهش های قبلی رخ داده باشد، به بیان دلایل احتمالی پرداخته می شود. سرانجام از یافته های به دست آمده نتیجه گیری می شود و احتمالا پژوهش های دیگری که می تواند روشنگر مسئله تحقیق باشد مورد بحث قرار می گیرد.
یادداشت ها
در تدوین مقاله علمی ممکن است لازم باشد در باره برخی از مفاهیم و رویدادهای حاصل از فرآیند تحقیق، پژوهشگر توضیحاتی عرضه کند. این گونه توضیحات طیِّ شماره گذاری منظم در زیرنویس در پایان مقاله قبل از ذکرِ مأخذ آورده می شود.
فهرست منابع
در این قسمت از مقاله، اسناد و مدارک علمی اعم از مقاله، کتاب، گزارش علمی و غیره که مورد استفاده پژوهشگر قرارگرفته و در متن مقاله به آن ها اشاره شده است، فهرست می شود برای این منظور باید از یکی از سبک های ارجاع دادن استفاده کرد.
متن مقاله باید روی کاغذ آ۴ نوشته شود.
متن مقاله روی یک طرف کاغذ، با فاصله ۳ سانتیمتر از هر طرفِ کاغذ و با ذکر شماره صفحه نوشته شود.
هر یک از بخش های مقاله باید از صفحه جدید آغاز شود.
پاسخ دهید