حجت الاسلام کاشانی سحر روز چهارشنبه مورخ ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی به ادامه ی سخنرانی با موضوع «سیر تکوّن عقاید شیعه» پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
🔸 محتوای این جلسه متناسب با شب قدر می باشد
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت اهل بیت رسول مکرّم صلی الله علیه و آله و سلّم، خاصّه وجود مبارک سیّدالأوصیا و عمادالأصفیا و رکن الأولیا امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه أفضل صلوات المصلّین صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب و ارادت و اعتذار و خاکساری و التجاء و استغاثه به محضر مبارک حضرت بقیه الله اعظم روحی و ارواح العالمین له الفداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مقدّمه‌ی بحث
بنده هر شبی که احتمال «قدر» دارد این جمله را به محضر شما عرض می‌کنم که بالاخره امشب شبِ مهمّی است، ما نمی‌دانیم شهید صیّاد خدایی رضوان الله تعالی علیه از این جلسه تقدیر شهادت را از خدای متعال جایزه گرفت یا نه، امشب شبِ مهمّی است، یکی از دلسوزی‌های این شب برای کسی مانندِ منِ بیچاره این است که امشب اولیای خدا به دنبال چیزهای زیادی هستند، به دنبال دیدار با امام زمان ارواحنا فداه، به دنبال رضایتِ امام زمان ارواحنا فداه، به دنبال سربازی در محضر امام زمان ارواحنا فداه، من هم گرفتاری‌های خودم را دارم.
هر یک از این ادعیه، در بخش استغفار و گناه می‌دیدم، برای خودم آنقدر ما به ازاء داشتم که نمی‌دانستم کدامیک را بگویم.
بایستی در این شب‌ها یکدیگر را دعا کنیم، منّت بگذارید و من را هم دعا کنید، امشب بغیر از اینکه باید بر سرِ خودم بزنم، وقت شما را هم تلف نکنم.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در یکی از ادعیه‌ی خودشان به خدای متعال عرض می‌کنند: وقتی به یاد اعمال خودم می‌افتم بدنم می‌لرزد، وقتی به یاد آقایی تو می‌افتم، امید پیدا می‌کنم. ولی از این می‌ترسم وقتی کارنامه‌ی اعمالم را به دستم می‌دهی، تو در آن چیزهایی را حساب کرده باشی که من اصلاً به حافظه‌ی خودم نسپرده باشم.
بلای امشبِ کسی مانند من این است که نمی‌دانم باید بابت کدام گناه خودم از خدای متعال عذرخواهی کنم، خودم خیلی از آن‌ها را فراموش کردهام ولی تو فراموش نکرده‌ای، آن مظلومی که به او ظلم کردهام هم فراموش نکرده است.
خیلی جستجو کردم که ببینم چه چیزی برای خودم و شما خوب است، دیدم اگر ان شاء الله امشب هم بر سرِ سفره‌ی حضرت زین العابدین روحی له الفداه باشیم، ان شاء الله به ما نظر کنند.
گاهی اوقات ما به جهت کم‌شناختی خودمان نسبت به امام زین العابدین صلوات الله علیه فراموش می‌کنیم به این حضرت پناهنده بشویم.
همین یک روایت را که در جلد آخر کتاب کافی شریف نقل شده است را بگویم کافی است، امام صادق صلوات الله علیه فرمودند: احدی از فرزندان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نتوانسته است مانند علی بن ابیطالب علیه السلام عبادت کند، الا علی بن الحسین صلوات الله علیه.
جای دیگری از امام صادق علیه السلام پرسیدند: شما که اینقدر عاشقِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هستید، آیا به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شبیه هستید؟
حضرت حیاء کردند و فرمودند: هیهات! هیهات! جدّی به نام علی بن الحسین علیه السلام داشتم، او شبیه جدّمان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود.
دیدم کسی مانند من که در طول سال عبد فراری است، حال به شب قدر رسیده است، بالاخره باخبر شدم که درِ خانه‌ی خدا خبری است… الحمدلله که بالاخره ما هم رسیدیم.
همینکه امشب به ما اجازه داده است که به جایی بیاییم، و وقتی به خودمان مراجعه می‌کنیم، از جایگاه خودمان بدمان می‌آید؛ معلوم است که ما دشمن تو نیستیم، ما از این جایگاهی که داریم راضی نیستیم، خیلی دوست داشتم که جزو بندگان خوب تو باشم و امشب چیزهای مهم از تو بخواهم، البته آن‌ها را هم می‌خواهم، چون با تو طرف هستیم، تو مانند ما نیستی، تو بخیل نیستی، هرچه ببخشی که از تو کم نمی‌شود…
یکی از مطالبی که ائمه علیهم السلام به ما یاد دادند این است که آنجایی که در دعا شروع می‌کنند، بدترین جاها هست، اما وقتی لحظاتی می‌گذرد چیزهایی می‌خواهم که اگر در حالت عادی باشد، انسان خجالت می‌کشد که این‌ها را بخواهد. درواقع می‌خواهند به ما بگویند که «وَ أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیْکَ قَرِیبُ الْمَسَافَهِ»،[۴] راه به سمت خدای متعال کوتاه است، و بلکه خدای متعال به دنبال شکارِ ماست.
در خدای متعال انفعال راه ندارد، ما مجبور هستیم که با تسامح راجع به او سخن بگوییم، ولی اگر بنا بود بگوییم چه کسی از این موضوع که ما را صید هدایت کند خوشحال است؛ بی‌درنگ او خدای متعال بود، نه ما.
خدای متعال خیلی برای ما سرمایه‌گذاری کرده است
خدای متعال خیلی برای ما سرمایه‌گذاری کرده است، خدای متعال امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را به این دنیا آورد، آنقدر خون دل به او داد تا یک کسی باشد که ما امشب به او پناه ببریم.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که به هدایت نیاز نداشت، چون امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مهتدی و مهدی و هادی بود، «أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدَى»،[۵] او که هدایت لازم نداشت.
خدای متعال حضرت صدّیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها را به این عالم آورد، اگر قرار هم باشد که خدای متعال بخواهد کسی را دوست داشته باشد، او حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها چقدر در این دنیا خون به جگر شدند.
اگر همه‌ی مادران عالم محبّتشان را با یکدیگر جمع کنند، قطره از دریای محبّتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نیست، ولی او حتّی نتوانست بزرگ شدنِ فرزندانِ خود را ببیند.
آن روزی که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مریض احوال بودند و تقریباً حالتِ بستری داشتند، فرمودند: حسن جان! تو خطبه‌ی جمعه را بخوان. بعد امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند به امّ سلمه سلام الله علیها هم خبر بدهید. وقتی امام حسن مجتبی صلوات الله علیه در حال خطبه خواندن بودند، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پشت پرده نشسته بودند که شاید امام حسن مجتبی صلوات الله علیه به سختی نیفتند، وقتی امام حسن مجتبی صلوات الله علیه خطبه می‌خواندند، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پشت پرده به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه رو کرد و فرمود: «بِأبِی أنتَ وَ اُمِّی» پدر و مادرم فدای تو بشوند. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها چقدر دوست داشت که خطبه خواندنِ امام حسن مجتبی صلوات الله علیه را ببینند؟
وقتی من «یَا أرحَمَ الرّاحِمِین» می‌گویم یادِ این موضوع می‌افتم که فاطمه‌ای به این دنیا آوردی و او را در مقابل چشم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بین در و دیوار…
این جمله را ذوقی نمی‌گویم، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: علی جان! هدایتِ این امّت به صبرِ تو وابسته است.
آن کسی که روی ما سرمایه‌گذاری کرده است خدای متعال بوده است، یقیناً هم به دنبال این است که ما را اصلاح کند، این ما هستیم که فاصله گرفته‌ایم.
نفْسِ بازیگرِ ما!
من هرچه فکر می‌کنم، حتّی امیدی به یک «العَفوِ» خودم هم ندارم، مرحوم امام خمینی رضوان الله تعالی علیه ذیلِ عُجبِ کتاب چهل حدیث می‌فرمایند: اگر بخواهند ما را مجازات کنند، باید ما را برای عباداتمان هم مجازات کنند. ناپاکانی که هر ذکری را بی‌صداقت و بی‌توجّه و کاسب‌کارانه به زبان آوردند، آن‌هایی هم که خیلی جلو رفتند به حور و قصورِ جنّت توجّه داشتند، نه به خودِ صاحبخانه.
آن کسی می‌تواند توبه کند که یک «العفو» واقعی بگوید.
من به امام زمان ارواحنا فداه قسم یاد می‌کنم که من هرچه به خودم توجّه می‌کنم، حتّی به یک «العفو» خودم هم ایمان ندارم، می‌ترسم بازی کنم، «بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ»،[۶] این نفسِ خبیثِ ما چنان بازیگری است که بازیگران مهم دنیا هم باید نزد او خضوع کنند.
گاهی ما متوجّه نیستیم که در حال بازی کردن هستیم، غرق هستیم…
زمانی بزرگی گفته بود که فکر می‌کنی در حال جهاد فی سبیل الله در شرق و غرب عالم هستی، در حالی که نیّتی نداری و عندالله مبغوض هستی.
خدایا! من نمی‌دانم الآن که اینجا نشسته‌ام، آیا من را هم جزو مدعوین آورده‌ای یا به من فرصت داده‌ای یا می‌خواهی نعوذبالله با اِمْلاء و اِسْتِدْراج ظرفِ مرا پُر کنی تا نوبتِ عذابِ من بشود. نمی‌دانم!
با این جمله‌ی حضرت زین العابدین صلوات الله علیه واردِ دعایی می‌شوم که شاید کمتر شنیده‌اید، همین ابتدای کار عرض می‌کنم که «اِلهی لَمْ یَکُنْ لِی حَوْلٌ فَانْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِکَ»[۷] من اعتراف می‌کنم که تلاش کردم و نتوانستم ترکِ گناه کنم، «اِلهی لَمْ یَکُنْ لِی حَوْلٌ فَانْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِکَ اِلا فِی وَقْتٍ أَیْقَظْتَنِی لِمَحَبَّتِکَ» مگر اینکه تو مرا با محبّت خودت بیدار کنی و نجات بدهی.
الآن خودم اعتراف می‌کنم، اگر به «العفو» گفتنِ خودم مطمئن نیستم، به ناتوانیِ خودم ایمان دارم، اگر می‌توانستم اصلاح شوم، اصلاح شده بودم. به ما رحم کن، امشب امام زمان ارواحنا فداه را دعاگوی ما قرار بده، خدایا! ما را شرمنده‌ی امام زمان ارواحنا فداه نگردان.
یک وجه شباهت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و زین العابدین صلوات الله علیه
امام زین العابدین صلوات الله علیه دعایی دارند که مرحوم علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه که ان شاء الله امشب او و علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه هم دعاگوی ما باشند، در جلد نود و یکم، و در بعضی چاپ‌ها در جلد نود و چهارم است. ایشان فرموده‌اند که این دعا را در یک مجموعه‌ی قدیمی از ادعیه‌ی امام سجّاد علیه السلام پیدا کردهام.
ادعیه‌ی امام سجّاد روحی له الفداه فقط صحیفه نیست، صحیفه از گنج‌های دعاهای امام سجّاد علیه السلام است که در جلسه‌ای دعای شانزدهم از صحیفه‌ی سجّادیّه را خواندیم، اگر زنده باشم هم در جلسات آینده دعایی از «اقبال» خواهم خواند، امشب هم بر سرِ سفره‌ی امام زین العابدین صلوات الله علیه هستیم، بر سرِ سفره‌ی أشبه النّاس به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه.
در بین همه‌ی ائمه علیهم السلام، أشبه النّاس به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه، امام سجّاد علیه السلام است. یک جهتِ شباهت هم این است که دو امام به این موضوع مبتلا شدند که در مقابل چشمشان به ناموس خدا بی‌ادبی شد و دست‌های این دو امام بسته بود و می‌کشیدند.
این موضوع آنقدر سنگین است که می‌گویند حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه بعد از تقدیمِ هر شهیدی، برافروخته‌تر و مبتهج‌تر و سینه ستبر‌تر و پاکباخته‌تر و آماده‌تر می‌شدند، اما آن لحظه‌ای که روی زمین افتاد و توان دفاع نداشت و دید به خیمه‌ها حمله می‌کنند، انگار که این موضوع جزو قرار نباشد، فرمودند: «اِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دینٌ، فَکُونُوا اَحْراراً فی دُنْیاکُمْ»،[۸] این ابتلا برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و زین العابدین صلوات الله علیه است.
برای اینکه شما ببینید این موضوع چقدر سنگین است، در نقلی دارد که امام حسن عسکری علیه السلام به مادرِ امام زمان ارواحنا فداه فرمودند: بعد از من این ملعون‌ها می‌آیند و زن‌ها را تفتیش و دستگیر می‌کنند. به نقلی حضرت ایشان از امام حسن عسکری علیه السلام درخواست کرد که از خدا بخواهید که من زنده نباشم.
این هتک حرمت ناموس خدا آنقدر سنگین است، به نقلی امام عسکری روحی فداه دعا کردند و مادر امام زمان ارواحنا فداه قبل از امام حسن عسکری علیه السلام از دنیا رفت.
امامی که پاکباخته‌ی همه‌ی امتحانات الهی است، این امتحان، امتحانِ سختی است…
آقا جان! یا زین العابدین! امشب خیلی بیچاره هستم که اینطور حرف زدم، قصدِ بی‌ادبی نداشتم. «انْظُرْ إِلَیْنَا نَظْرَهً رَحِیمَهً»… نگاهی به ما کنید…
پای نیایشِ امام زین العابدین سلام الله علیه
مرحوم علامه مجلسی روحی له الفداه در بحارالأنوار نقل کرده است که «وَجَدْتُ فِی بَعْضِ اَلْکُتُبِ هَذَا اَلدُّعَاءَ»[۹] این متن را در بعضی از کتب پیدا کردم، «هَذَا اَلدُّعَاءَ مَنْسُوباً إِلَى سَیِّدِ اَلسَّاجِدِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ وَ هُوَ فِی اَلْمُنَاجَاهِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» این مناجات به امام سجّاد علیه السلام منسوب است.
«إِلَهِی أَسْأَلُکَ أَنْ تَعْصِمَنِی حَتَّى لاَ أَعْصِیَکَ» خدایا! از تو می‌خواهم که مرا نگه داری، «فَإِنِّی قَدْ بُهِتُّ وَ تَحَیَّرْتُ مِنْ کَثْرَهِ اَلذُّنُوبِ مَعَ اَلْعِصْیَانِ» هرچه فکر می‌کنم که من چطور اینقدر بی‌ادبی کردهام و اینقدر تو را ندید گرفته‌ام، ا زیادی گناه و عصیان خودم مبهوت هستم و حیرت‌زده هستم، «وَ مِنْ کَثْرَهِ کَرَمِکَ مَعَ اَلْإِحْسَانِ» تو هم به روی من نیاوردی و به من فرصت دادی، «وَ قَدْ کَلَّتْ لِسَانِی کَثْرَهُ ذُنُوبِی» زبان من از شدّت و میزان گناهانم بند آمده است، آبرو که بین مردم نیست، «وَ أَذْهَبَتْ عَنِّی مَاءَ وَجْهِی» من دیگر در ملکوت آبرو ندارم. وقتی روز قیامت می‌شود، اگر تو مرا نبخشیده باشی، با این اعمال و نامه‌ی اعمالی که مجسّم است، اصلاً از اینکه بخواهم کنار اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین بایستم خجالت می‌کشم…
بعضی از روایات می‌گویند وقتی نامه‌ی اعمال را می‌دهند، بعضی‌ها از شدّت خجالت، صبر نمی‌کنند و به سمت دوزخ می‌روند…
«وَ أَذْهَبَتْ عَنِّی مَاءَ وَجْهِی» آبروی من رفته است، «فَبِأَیِّ وَجْهٍ أَلْقَاکَ» چطور به تو رو بزنم؟
حال ما حالِ آن کسی است که فرزند کسی را کشته است و فرار کرده است، او را می‌شناسند، حال می‌خواهد نزد پدر مقتول برود که وام بگیرد!
می‌گوید من چطور به تو رو بزنم؟ قاعده این است که اصلاً نباید بیایم و رو بزنم، اگر غیر از خدا بود که اصلاً باید ناامید می‌شدم و زودتر خودم را می‌کشتم…
«فَبِأَیِّ وَجْهٍ أَلْقَاکَ» چطور به تو رو بزنم؟ «وَ قَدْ أَخْلَقَ اَلذُّنُوبُ وَجْهِی» مردم که باطنِ مرا نمی‌بینند، چهره‌ی من قبیح شده است، دژخیم شده‌ام، هیولای گناه هستم، «وَ بِأَیِّ لِسَانٍ أَدْعُوکَ» با کدام زبان با تو سخن بگویم، «وَ قَدْ أَخْرَسَ اَلْمَعَاصِی لِسَانِی» گناهان زبانم را لال کرده است، «وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ» چگونه تو را صدا بزنم؟ «وَ أَنَا اَلْعَاصِی» هرچه دستور دادی من نافرمانی کردم.
اما بالاخره «وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ» چطور تو را صدا نزنم؟ «وَ أَنْتَ اَلْکَرِیمُ وَ کَیْفَ أَفْرَحُ وَ أَنَا اَلْعَاصِی» وقتی به خودم نگاه می‌کنم از شدّت گناهانم لبخند به لبانم نمی‌آید، «وَ کَیْفَ أَحْزَنُ» اما غم ندارم، «وَ أَنْتَ اَلْکَرِیمُ» با کریم مواجه هستم، کریم طوری صبر می‌کند و عفو می‌کند که اثری از جرم باقی نمی‌ماند، بلکه گاهی سیّئات را به حسنات تبدیل می‌کند، پرونده را سنگین می‌کند، آبروداری می‌کند.
«وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ» من چطور به خودم اجازه بدهم که با تو سخن بگویم؟ «وَ أَنَا أَنَا» هرچه می‌خواهم بگویم می‌بینم بدتر از آن است که بگویم من من هستم، «وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ» چطور با تو سخن نگویم؟ «وَ أَنْتَ أَنْتَ» آن چیزی که به من اجازه می‌دهد که با تو صحبت کنم، این است که عظمت تو… خدایا! نگاه نکن که من اینقدر گنهکار هستم، وسطِ این عظمتِ گناهانم، همینکه قبول دارم تو غفّار و رحمان و کریم و عفوّ و شکور و رحیمی چون تو نیست، ببین من به تو معرفت دارم. اگر خوب‌ها به تو بگویند که تو کریم هستی، هیچوقت به ذهنشان خطور نکرده است…
من همیشه می‌گویم که اگر فقط حبیب سلام الله علیه در کربلا بود، ما حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه را آنقدر نمی‌شناختیم که حرّ هم بود، جناب حرّ سلام الله علیه پرده‌ای از روی امام حسین علیه السلام برداشت که حبیب نمی‌توانست آن پرده را بردارد، حرّ به همه نشان داد که «یَا سَرِیعَ الرِّضَا» یعنی چه…
خدایا! من با این بیچارگی خودم به بقیه نشان می‌دهم که تو چه کریمی هستی، من هنوز از تو ناامید نشده‌ام…
«وَ کَیْفَ أَفْرَحُ وَ قَدْ عَصَیْتُکَ» وقتی به خودم نگاه می‌کنم، چطور دلم شاد باشد؟ با همه‌ی تحمّلی که تو داری، من نافرمانیِ تو را کردهام، «وَ کَیْفَ أَحْزَنُ وَ قَدْ عَرَفْتُکَ» اما چطور غمگین باشم، من که تو را می‌شناسم، مرا آورده‌ای ببخشی، «وَ أَنَا أَسْتَحْیِی أَنْ أَدْعُوَکَ» اگر دستورِ تو نبود که «إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ»،[۱۰] تهدید کردی که نباید استکبار کنم، حیاء می‌کردم که میان مؤمنان بیایم و تو را صدا بزنم.
«وَ أَنَا مُصِرٌّ عَلَى اَلذُّنُوبِ» من در همین ایّام هم مصر بر گناه هستم، من بیچاره هستم، من مانند آن کسانی هستم که به گناه معتاد هستند و پاکی ندارند.
«وَ کَیْفَ بِعَبْدٍ لاَ یَدْعُو سَیِّدَهُ» از آنطرف اگر بنده صاحب و آقای خود را صدا نزند، باید به کجا برود؟ «وَ أَیْنَ مَفَرُّهُ» کدام راه فراری؟ «وَ مَلْجَؤُهُ» کدام پناهگاهی؟ «أَنْ یَطْرُدَهُ»… اگر تو بخواهی مرا طرد کنی که من راهی ندارم.
تلخیص می‌کنم، بعد می‌گوید: … «إِلَهِی اَلْجَنَّهُ دَارُ اَلْأَبْرَارِ» در زندگی خودم آدم‌هایی را دیده‌ام که می‌گویم وضع‌شان معلوم است که بهشتی هستند، «وَ لَکِنْ مَمَرُّهَا عَلَى اَلنَّارِ»… اشاره به آیه «إِنْ مِنْکُمْ إِلَّا وَارِدُهَا»[۱۱] است، همه از صراط عبور می‌کنند…
«فَیَا لَیْتَهَا إِذْ حُرِّمْتُ اَلْجَنَّهَ لَمْ أُدْخَلِ اَلنَّارَ» من خودم به دست خودم، خودم را محروم کردهام.
این شب‌ها که ما دعا می‌کنیم، اضافه بر سازمان می‌خواهیم، بسیاری از بزرگان و فلاسفه فرموده‌اند که اینطور نیست که ما با یک ظالمِ قادرِ قهّارِ جبّاری طرف باشیم، این‌ها در عالم وضع تکوینی شده است، جعل تکوینی شده است، اثرِ عصیان‌های من وضعِ قیامتِ من است، همانطور که آب تَر است، همانطور که روغن چرب است، اگر شما به کسی بگویید که چربی را از روغن بگیر، اضافه بر سازمان می‌گویید، ما درگیرِ اثرِ اعمالِ خودمان هستیم، منتها با کریمی طرف هستیم که امشب آمده‌ایم تا از او کارِ نشدنی بخواهیم. ما امشب به خدای متعال عرض می‌کنیم که من غلط کردهام و وضع من هم معلوم است… امشب آمده‌ایم که به آن کریم رو بزنیم و بگوییم که مانند معجزه، اثرِ این‌ها را بردار.
خدایا! همینکه می‌گویم باید مثل معجزه برداری، این بیچارگیِ من هست، اما یک اثر مثبت هم هست، من قبول دارم که همه‌ی کارها در دست توست، من قبول دارم که غفار و قادر تو هستی، اگر اسماء و صفات تو را قبول نداشتم که امشب باید ناامید می‌بودم و می‌گفتم خودم کردم که لعنت بر خودم باد، اما عرض می‌کنیم: «فَیَا لَیْتَهَا إِذْ حُرِّمْتُ اَلْجَنَّهَ لَمْ أُدْخَلِ اَلنَّارَ» ای کاش خودم خودم را از بهشت محروم نمی‌کردم، اما می‌خواهم که تو مرا به جهنّم نیندازی، یعنی جلوی این امر را بگیری.
«إِلَهِی وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ» خدایا! چطور تو را صدا بزنم «وَ أَتَمَنَّى اَلْجَنَّهَ» و از تو بهشت بخواهم «مَعَ أَفْعَالِیَ اَلْقَبِیحَهِ» با آن اعمال قبیح خودم…
بهشت یعنی نفس کشیدن کنارِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، البته برای کسانی که بلند مرتبه هستند…
«وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ وَ أَتَمَنَّى اَلْجَنَّهَ مَعَ أَفْعَالِکَ اَلْحَسَنَهِ اَلْجَمِیلَهِ» از آن طرف می‌گویم چرا امشب از تو نخواهم؟ تو کسی هستی که هزار و یک نام و صفت تو را گفتیم…
«إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أَدْعُوکَ وَ إِنْ عَصَیْتُکَ» من مجدداً امید دارم، ولو اینکه خیلی گناه کردهام، به درِ خانه‌ی تو آمده‌ام، «وَ لاَ یَنْسَى قَلْبِی ذِکْرَکَ» وقتی دل من یاد تو را فراموش نکرده است، وقتی گیر بیفتم تو نقطه‌ی امید من هستی، «إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أَرْجُوکَ وَ إِنْ عَصَیْتُکَ» امیدِ من فقط به تو است، «وَ لاَ یَنْقَطِعُ رَجَائِی بِکَثْرَهِ عَفْوِکَ یَا مَوْلاَیَ» من هنوز از کثرتِ عفو تو ناامید نشده‌ام، «إِلَهِی ذُنُوبِی عَظِیمَهٌ» هرچه به خودم نگاه می‌کنم گناهان من زیاد است، «وَ لَکِنْ عَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذُنُوبِی» ولی عفوّ بودن تو عظیم‌تر از گناهان من است.
«إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أُعَاهِدُکَ فَأَنْقُضُ عَهْدِی» آنقدر با تو عهد بسته‌ام، اما نقض کردم، «وَ أَتْرُکُ عَزْمِی حِینَ یَعْرِضُ شَهْوَتِی» باز هم وقتی میل من به چیزی متمایل شد، تو را فراموش کردم، یا عمداً ندید گرفتم، «فَأُصْبِحُ بَطَّالاً» همین ماه رمضان هم این کتابی که راه خصوصی تو با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بود را با توجّه نخواندم، «وَ أُمْسِی لاَهِیاً» مدام در لهو و لعب بودم، «وَ تَکْتُبُ مَا قَدَّمْتُ یَوْمِی وَ لَیْلَتِی» تو خبر داری که من چه اعمالی در نامه‌ی عمل خود ثبت کردم.
«إِلَهِی ذُنُوبِی لاَ تَضُرُّکَ» خدایا! من زیاد گناه کردم، زیاد غلط کردم، اما خوشبختانه به تو ضرر نزدم، چون کسی نمی‌تواند به تو ضرر بزند، «وَ عَفْوُکَ إِیَّایَ لاَ یَنْقُصُکَ» اگر تو هم مرا ببخشی، چیزی از تو کم نمی‌شود، «فَاغْفِرْ لِی مَا لاَ یَضُرُّکَ» حال که به تو ضرر نزده‌ام، مرا ببخش، «وَ أَعْطِنِی مَا لاَ یَنْقُصُکَ» مرا عفو کن، چیزی از تو کم نمی‌شود.
حضرت زین العابدین صلوات الله علیه به محضر خدای متعال اینطور عرض می‌کند: اگر امشب مرا به جهنّم بیندازی، حق داری. اما آیا پیامبرت از این موضوع خوشحال می‌شود یا نه؟ برای دلِ پیامبرت هم که شده است به من رحم کن، برای دلِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم که شده است ما را دشمن‌شاد نکن.
«إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّ اَلْعَفْوَ مِنْ صِفَاتِکَ لَمَا عَصَاکَ أَهْلُ مَعْرِفَتِکَ» اگر تو مرا با اولین گناه مجازات کرده بودی، من گناه نمی‌کردم، اهل معرفت به تو گناه نمی‌کردند. اگر بخشش تو جزو صفات اصلی تو نبود که اصلاً اهل معرفت گناه نمی‌کردند، «إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّکَ بِالْعَفْوِ تَجُودُ» اگر تو اینقدر کثرت بخشش نداشتی «لَمَا عَصَیْتُکَ وَ إِلَى اَلذَّنْبِ أَعُودُ» من به گناهان برنمی‌گشتم.
«إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّ اَلْعَفْوَ أَحَبُّ اَلْأَشْیَاءِ لَدَیْکَ» اگر من نمی‌دانستم که اگر تو چیزی را دوست داشته باشی، آن بخشیدنِ من است، «لَمَا عَصَاکَ أَحَبُّ اَلْخَلْقِ إِلَیْکَ»…
«إِلَهِی ضَاقَ صَدْرِی» خدایا! سینه‌ام تنگ شده است، «وَ لَسْتُ أَدْرِی بِأَیِّ عِلاَجٍ أُدَاوِی ذَنْبِی» من نمی‌دانم باید چطور گناهان خود را مداوا کنم، «فَکَمْ أَتُوبُ مِنْهَا» چقدر توبه کردم «وَ کَمْ أَعُودُ إِلَیْهَا» و باز برگشتم… «وَ کَمْ أَنُوحُ عَلَیْهَا لَیْلِی وَ نَهَارِی فَحَتَّى» چه شب‌ها به اینجا آمده‌ایم و با یکدیگر بلند بلند گریه کرده‌ایم، اما «فَحَتَّى مَتَى یَکُونُ وَ قَدْ أَفْنَیْتُ بِهَا عُمُرِی» باید جای من هر سال همین جایی باشد که هستم؟
«إِلَهِی طَالَ حُزْنِی» خدایا! غم من از گناهانم طولانی شده است، «وَ رَقَّ عَظْمِی» استخوانم فرتوت شد، «وَ بَلِیَ جِسْمِی» جسمم را در راهِ عبادتِ تو از بین بردم (از زبان حضرت زین العابدین صلوات الله علیه)، «وَ بَقِیَتِ اَلذُّنُوبُ عَلَى ظَهْرِی» ولی هنوز بارِ گناهان روی دوش من است، «فَإِلَیْکَ أَشْکُو سَیِّدِی» به تو شکایت می‌کنم، «فَقْرِی وَ فَاقَتِی وَ ضَعْفِی وَ قِلَّهَ حِیلَتِی» از فقر و فاقت و ضعف و بیچارگی خودم به تو شکایت می‌کنم.
«إِلَهِی یَنَامُ کُلُّ ذِی عَیْنٍ» خدایا! الان خیلی‌ها خوابیده‌اند و آرامش دارند، من به امیدی آمده‌ام، «وَ یَسْتَرِیحُ إِلَى وَطَنِهِ» در منزل خودشان آرمیده‌اند، «وَ أَنَا وَجِلُ اَلْقَلْبِ» دل من نگران عاقبتم هست، «وَ عَیْنَایَ تَنْتَظِرَانِ رَحْمَهَ رَبِّی» چشم‌های من منتظر است که نسیم رحمتی جلب کند، «فَأَدْعُوکَ یَا رَبِّ فَاسْتَجِبْ دُعَائِی وَ اِقْضِ حَاجَتِی وَ أَسْرِعْ بِإِجَابَتِی» خدایا! دعای مرا استجابت کن…
«إِلَهِی أَنْتَظِرُ عَفْوَکَ کَمَا یَنْتَظِرُهُ اَلْمُذْنِبُونَ» خدایا! منتظر هستم که همین امشب مرا ببخشی، «وَ لَسْتُ أَیْأَسُ مِنْ رَحْمَتِکَ» به بدیِ خودم نگاه نمی‌کنم، از رحمتِ تو ناامید نیستم، «اَلَّتِی یَتَوَقَّعُهَا اَلْمُحْسِنُونَ» همانطور که محسنین امید دارند که تو به آن‌ها نگاه کنی، من می‌دانم تو خدایی هستی که می‌توانی امشب مرا تغییر بدهی.
«إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ وَجْهِی» خدایا! آیا می‌خواهی این صورت را بسوزانی؟ «وَ کَانَ لَکَ مُصَلِّیاً» درست است که نماز من نماز نبود، ولی در مقابل تو به سجده افتادم، «إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ عَیْنِی» خدایا! آیا می‌خواهی این چشم‌های مرا بسوزانی؟ «وَ کَانَتْ مِنْ خَوْفِکَ بَاکِیَهً» می‌بینی که از خوف تو اشک می‌ریزم، «إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ لِسَانِی» خدایا! آیا می‌خواهی این زبان را بسوزانی؟ «وَ کَانَ لِلْقُرْآنِ تَالِیاً» بالاخره من گاهی با این زبان قرآن خوانده‌ام، «إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ قَلْبِی وَ کَانَ لَکَ مُحِبّاً» خدایا! آیا می‌خواهی دلی را بسوزانی که محبّت به تو را در خود دارد؟ «إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ جِسْمِی وَ کَانَ لَکَ خَاشِعاً» خدایا! آیا می‌خواهی این جسم را بسوزانی که گاهی به اندازه‌ی توان و فهم خود در مقابل تو خشوع کردهام، «إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ أَرْکَانِی وَ کَانَتْ لَکَ رُکَّعاً سُجَّداً» خدایا! آیا می‌خواهی چهارستونِ بدنم را بسوزانی که در برابرِ تو سجده کردهام؟
«إِلَهِی سَتَرْتَ عَلَیَّ فِی اَلدُّنْیَا ذُنُوباً» خدایا! تو که در دنیا اینقدر پرده‌داری و آبروداری کردی «وَ لَمْ تُظْهِرْهَا» و اظهار نکردی، «فَلاَ تَفْضَحْنِی بِهَا یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ عَلَى رُءُوسِ اَلْعَالَمِینَ» اگر روز قیامت اعمال مرا به دیگران نشان بدهی، اگر دیگران ببینند که من دیگر نیازی به مجازات ندارم.
«إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی قَتَلْتُ نَفْسِی بِسَیْفِ اَلْعِصْیَانِ» خدایا! من خودم را با شمشیرِ گناه کشته‌ام، از آن طرف من که می‌دانم نمی‌توانم آنچنان اطاعت کنم…
همواره این ادعیه ما را به سمتی می‌برد که از شدّت ناامیدی به اوج برسیم، برای اینکه در سمت ما وضع خراب است، بعد یادآوری می‌کند که کار به دست کس دیگری است.
حاکم روز قیامت
امام سجّاد علیه الصلاه و السلام در زیارت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عرض کردند که «السَّلاَمُ عَلَى أَبِی الْأَئِمَّهِ وَ خَلِیلِ النُّبُوَّهِ وَ الْمَخْصُوصِ بِالْأُخُوَّهِ السَّلاَمُ عَلَى یَعْسُوبِ الْإِیمَانِ وَ مِیزَانِ الْأَعْمَالِ وَ سَیْفِ ذِی الْجَلاَلِ»،[۱۲] «السَّلاَمُ عَلَى صَالِحِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ عِلْمِ النَّبِیِّینَ الْحَاکِمِ فِی یَوْمِ الدِّینِ»، سلام بر تو یا امیرالمؤمنین که حاکمِ روز قیامت هستی…
اگر حاکم روز قیامت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است که ما قدری کمتر می‌ترسیم…
ابن ابی الحدید هم می‌گوید:
أَأَقولْ فیکَ سُمَیْدِعٌ کَلاّ وَلا حاشا لِمِثْلِکَ اَنْ یُقالُ سَمَیْدِعٌ
بَلْ أنْتَ فِى یَوْمِ الْقِیَامَهِ حَاکِمٌ فِى الْعَالَمِینَ وَ شَافِعٌ وَ مُشَفِّعُ
آیا من بگویم تو شجاع و غفور و آقا هستی، اگر روز قیامت کار ما با تو است، ما آرامش پیدا کنیم…
شاید سِرّی هم داشته است که این شب‌ها خدای متعال شب‌های قدر را برای ما با تو گره زده است.
جدید
یکی از علمای ما راجع به حالات احتضار مؤمن و کرامت اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین به مؤمنین کتابی قطور نوشته است.
شخصی به نام «مِسمَع» نزد امام صادق علیه السلام آمد، او اهل بصره است، بصره در آن زمان در دست نواصب است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: مسمع! عرفه‌ی امسال کجا بودی؟ آیا به کربلا رفتی؟
عرض کرد: آقا جان! من اهل بصره هستم، اگر در ایام خاص مانند عرفه به سفر بروم، زن و بچه‌ی مرا می‌کشند، نمی‌توانم بروم.
حضرت صادق علیه السلام فرمودند:…
ببینید چند مرتبه این آدرس را به ما داده‌اند، در مورد زیارت روز عاشورا فرموده‌اند که ثواب زیارت انبیاء و اوصیاء که به زیارت حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه بروند را به زائر روز عاشورای حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه می‌دهند.
راوی پرسید: من که دور هستم چکار کنم؟
حضرت فرمودند: تو به پشت بام برو، خانه را دارالمصیبه کن، یعنی چند پرچم سیاه بزن، اگر کسی وارد شد بفهمد که اینجا عزاداری است، بعد گریه کن.
در ثواب روز عاشورای کربلا قید نشده است که باید گریه کنی، این گریه اثر دارد، حضرت فرمودند: گریه کن، همان ثواب را به تو می‌دهند.
اینجا هم همینطور است، حضرت فرمودند: مسمع! آیا عرفه به کربلا رفتی؟ عرض کرد: این نواصب اجازه نمی‌دهند برویم.
سؤال بعدی حضرت این است: آیا بلند بلند برای حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه گریه کردی؟
جز یک نَسَب از خود به تو بسته چیستم؟ من آنچنان که آل علی گفته نیستم
اما مرا هم ای علی از خود مران که من تا چشم داشتم بر حسین تو گریستم
حضرت فرمودند: آیا بلند بلند برای حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه گریه کردی؟ عرض کرد: بله. حضرت فرمودند: بگو چکار می‌کنید؟
عرض کرد: ما از این‌ها می‌ترسیم و به آب‌انبار و زیرزمین می‌روم و خانواده‌ی خود را جمع می‌کنم و مصائب جدّ شما را می‌گویم و باهم گریه می‌کنیم، بغض گلوی ما را می‌گیرد و چیزی از گلوی ما پایین نمی‌رود.
حضرت صادق علیه السلام فرمودند: خدا رحمت خود را بر اشک‌های تو جاری کند، «إِنَّکَ سَتَرَى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبَائِی لَکَ»[۱۳] پدرانم همه با هم در لحظه‌ی مرگ تو می‌آیند، من هم با آن‌ها می‌آیم، عزرائیل سلام الله علیه را می‌بینی که از مادرت به تو مهربان‌تر است…
این فعل امام برای این است که امام معلم ما هستند، در بین ائمه، امامی که خدای متعال جایزه‌ی او را تکریم شیعیان قرار داده است، امام صادق علیه السلام است.
امام صادق علیه السلام در مورد زیارت امام رضا علیه السلام فرمودند: «یُقْتَلُ حَفَدَتِی بِأَرْضِ خُرَاسَانَ»،[۱۴] نوه‌ی مرا در خراسان می‌کشند، «مَنْ زَارَهُ إِلَیْهَا عَارِفاً بِحَقِّهِ أَخَذْتُهُ بِیَدِی یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ وَ أَدْخَلْتُهُ اَلْجَنَّهَ» اگر کسی او را زیارت کند، خودم دست او را می‌گیرم و به بهشت وارد می‌کنم.
معلوم است که اگر کسی به زیارت امام رضا علیه السلام برود بهشتی است، وگرنه امام که نمی‌فرمایند یک فرد جهنّمیِ یزیدی را به بهشت می‌برم، درواقع حضرت در حال آدرس دادن هستند، از بس که دلِ حضرت برای شیعیان می‌سوزد.
لذا بشارت خدای متعال به امام صادق علیه السلام این است که روز قیامت شیعیان تو را چنان گرامی می‌دارم که چشم تو روشن بشود.
ما صاحب داریم، به گناه ما نگاه نکن، من بد هستم ولی الحمدلله دعاگو دارم…
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مراجعه کردند، «أَخْبَرَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِبْنَتَهُ فَاطِمَهَ بِقَتْلِ وَلَدِهَا اَلْحُسَیْنِ وَ مَا یَجْرِی عَلَیْهِ مِنَ اَلْمِحَنِ»[۱۵] فرمودند امام حسین علیه السلام را چطور می‌کشند، «بَکَتْ فَاطِمَهُ بُکَاءً شَدِیداً» حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بلند بلند گریه کردند، «وَ قَالَتْ یَا أَبَهْ مَتَى یَکُونُ ذَلِکَ» پرسیدند: چه زمانی این اتفاق رخ می‌دهد؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «فِی زَمَانٍ خَالٍ مِنِّی وَ مِنْکِ وَ مِنْ عَلِیٍّ» زمانی که نه من، نه علی، نه تو، هیچکدام نیستیم.
اولین سؤال حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این بود که عرض کردند: «فَمَنْ یَبْکِی عَلَیْهِ»؟ چه کسی بر حسین من گریه می‌کند؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: مردان و زنان امّتم بر او گریه می‌کنند…
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودندک من ثلثِ عبادات خود را می‌بخشم…
خدایا! ما امشب خیلی هم دست خالی نیستیم، اگر یک نفسِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را هم برای ما نوشته باشند، ما به همه فخر می‌فروشیم.
هرچه قبل از این گفتم، جیبِ خودم را گفتم، اما ما دعاگو داریم و الحمدلله بی‌کس و کار نیستیم.
این روایت در کافی شریف است، فرمود: مؤمن…
ان شاء الله خدای متعال ما را با ایمان از دنیا ببرد. یکی از دعاهای پُرتکرار ادعیه این است که محبّت و مودّت این بزرگواران را از دل ما پاک نکن، حبّ این بزرگواران را در دل ما راسخ کن، لحظه‌ی سختیِ مرگ، ما ولایت و محبّت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را فراموش نکنیم.
خدایا! ما از اعمال بدمان به تو پناه می‌بریم، ما را به این حبّی که در دلمان هست ببخش.
به قول شیخ حسین نجف رضوان الله تعالی علیه که گفت:
ذَنبِْی الْلَّیْلُ وَالْوِلایَهَ شَمْسٌ جَعَلَ اللهُ مَحْوَهُ بِضِیَاهَا
گناهان من مانند شب است، ولایت خورشید است، اگر خورشید بتابد تاریکی‌ها را از بین می‌برد.
خدایا! دل ما را به محبّت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و امام زمان ارواحنا فداه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نورانی بگردان.
فرمود: لحظه‌ی احتضار مؤمن، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌آیند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بالای سرِ او می‌نشیند، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هم به احترام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، پایینِ پای محتضر می‌نشیند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به او می‌فرمایند: من پیغمبرِ تو هستم، قدری با او صحبت می‌کند، بشارت می‌دهد و بلند می‌شود.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به بالای سرِ محتضر می‌آیند و می‌نشینند، «أنَا عَلِیُ بْنُ أبِی طَالِبِ الَّذِی کُنْتَ تُحِبُّهُ»،[۱۶] آن علی که هر جا نام او را می‌برند تو به وجد می‌آمدی من هستم… از این به بعد کارهای تو به دست ماست…
«السَّلاَمُ عَلَى الْحَاکِمِ فِی یَوْمِ الدِّینِ» سلام بر تو یا امیرالمؤمنین که حاکمِ روز قیامت هستی…
من اینطور می‌گویم، من که نمی‌دانم آیا مؤمن هستم یا نه، من با این خیال چه شب‌ها تا صبح عشق می‌کنم، با این توهّم که تو بیایی…
بنازم به بزم محبّت که آنجا گدایی به شاهی مقابل نشیند
مؤمنِ محتضر هنگام موت
حال اگر بپرسید که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌خواستند لحظه‌ی احتضار چه کسی را ببیند…
این روزهای پایانی خیلی خون به جگرِ حضرت کرده بودند… اگر کسی به بچه‌ی یتیمی بی‌ادبی کند می‌گوید: اگر پدرم بود، این شخص اینطور رفتار نمی‌کرد…
وقتی دختر امیرالمؤمنین آمد و حال حضرت را دید، اصلاً درهم شکست… ابن ملجم ملعون را به آنجا آوردند، این دختر حضرت به او گفت: اینقدر پدرم به شما خدمت کرد، ای نامرد!
ابن ملجم ملعون شروع کرد به خندیدن…
فرمود: نخند! خدا پدرم را شفا می‌دهد…
ملعون گفت: من می‌دانم چطور زهرآگین کردهام، من می‌دانم چطور از فاصله‌ی نزدیک ضربه زدم…
حالِ خانه‌ی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حالِ غم بود، اما انگار امیرالمؤمنین صلوات الله علیه جای دیگری بود، سی سال است که منتظر است، از همان شبی که بالای آن قبر نشست، به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم عرض کرد: «قَلَّ یَا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی وَ عَفَا عَنْ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ تَجَلُّدِی»،[۱۷] یا رسول الله! دیگر نمی‌توانم روی پای خود بایستم، احساس می‌کنم که نمی‌توانم صبر کنم، غم به گلوی من فشار آورده است…
بعد به قبر مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نگاه کرد و فرمود: «أَمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَیْلِی فَمُسَهَّدٌ»،[۱۸] دگر این جگر خنک نخواهد شد، من امشب را فراموش نمی‌کنم… وقتی شب بشود همه به خانه‌های خود می‌روند، ولی وقتی شب بشود من به یاد نیمه‌ی تاریکِ صورتِ تو می‌افتم…
ما امید داریم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به بالین ما بیاید، «أسْماء بِنت عُمَیس» می‌گوید: اینجا وضع حضرت آنقدر وخیم بود که دیگر نمی‌توانست پاهای مبارک خود را تکان بدهد، کلمات حضرت منقطع شده بود، چشم‌ها می‌رفت و می‌آمد، دیگر نمی‌توانست عبادت کند، عبادتِ واجب از او ساقط شده بود، محتضر بود، گاهی وقتی چشم‌های مبارک خود را باز می‌کرد به در نگاه می‌کرد و دوباره می‌بست، تا اینکه لحظه‌ای چشمان مبارک خود را باز کرد و فرمود: «مَرحَباً مَرحَباً» خوش آمدی…
پرسیدند: آقا جان! با چه کسی صحبت می‌کنید؟ حضرت فرمودند: «هَذِهِ فَاطِمَه»…
مراسم قرآن به سر
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ مِنْ جَمِیعِ ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ إسْرَافِی عَلَی نََفْسِی وَ أتُوبُ إلَیْه، إلَهِی ألْعَفْو… یَا کَرِیمُ یَا رَبّ… یَا أرْحَمَ الرَّاحِمِینْ… یَا إلَهَ الْعَاصِینْ… یَا صَاحِبَ الزَّمَان…
قرآن‌ها را مقابل صورت قرار می‌گیریم، «اللّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَمَا فِیهِ وَفِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَأَسْماؤُکَ الْحُسْنى وَمَا یُخافُ وَیُرْجى أَنْ تَجْعَلَنِى مِنْ عُتَقائِکَ مِنَ النّارِ».
اگر حاجتی دارید با حضرت درمیان بگذارید.
قرآن‌ها را روی سرمان می‌گذاریم.
«اللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَبِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَبِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلَا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ». ده مرتبه «بِکَ یَا اللّهُ» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِعَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِفَاطِمَهَ» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ» و ده مرتبه «بِالْحُسَیْنِ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَى» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِالْحُجَّهِ».
امشب یکی از افضلِ قُرُبات سلام بر حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه است:
«اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ، وَعَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِنآئِکَ، عَلَیْکَ مِنّى سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقیتُ وَبَقِىَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ، وَلا جَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّى لِزِیارَتِکُمْ، اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ، وَعَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، وَعَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ، وَعَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ».
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] دعای ابوحمزه ثمالی
[۵] سوره مبارکه یونس، آیه ۳۵ (قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ ۚ قُلِ اللَّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ ۗ أَفَمَنْ یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدَىٰ ۖ فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ)
[۶] سوره مبارکه یوسف، آیه ۸۳ (قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْرًا ۖ فَصَبْرٌ جَمِیلٌ ۖ عَسَى اللَّهُ أَنْ یَأْتِیَنِی بِهِمْ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ)
[۷] مناجات شعبانیه
[۸] مقتل الحسین خوارزمی، جلد ۲، صفحه ۳۳
[۹] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۹۱ ، صفحه ۱۳۸ (أَقُولُ وَجَدْتُ فِی بَعْضِ اَلْکُتُبِ هَذَا اَلدُّعَاءَ مَنْسُوباً إِلَى سَیِّدِ اَلسَّاجِدِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ وَ هُوَ فِی اَلْمُنَاجَاهِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: إِلَهِی أَسْأَلُکَ أَنْ تَعْصِمَنِی حَتَّى لاَ أَعْصِیَکَ فَإِنِّی قَدْ بُهِتُّ وَ تَحَیَّرْتُ مِنْ کَثْرَهِ اَلذُّنُوبِ مَعَ اَلْعِصْیَانِ وَ مِنْ کَثْرَهِ کَرَمِکَ مَعَ اَلْإِحْسَانِ وَ قَدْ کَلَّتْ لِسَانِی کَثْرَهُ ذُنُوبِی وَ أَذْهَبَتْ عَنِّی مَاءَ وَجْهِی فَبِأَیِّ وَجْهٍ أَلْقَاکَ وَ قَدْ أَخْلَقَ اَلذُّنُوبُ وَجْهِی وَ بِأَیِّ لِسَانٍ أَدْعُوکَ وَ قَدْ أَخْرَسَ اَلْمَعَاصِی لِسَانِی وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَنَا اَلْعَاصِی وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ وَ أَنْتَ اَلْکَرِیمُ وَ کَیْفَ أَفْرَحُ وَ أَنَا اَلْعَاصِی وَ کَیْفَ أَحْزَنُ وَ أَنْتَ اَلْکَرِیمُ وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَنَا أَنَا وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ وَ أَنْتَ أَنْتَ وَ کَیْفَ أَفْرَحُ وَ قَدْ عَصَیْتُکَ وَ کَیْفَ أَحْزَنُ وَ قَدْ عَرَفْتُکَ وَ أَنَا أَسْتَحْیِی أَنْ أَدْعُوَکَ وَ أَنَا مُصِرٌّ عَلَى اَلذُّنُوبِ وَ کَیْفَ بِعَبْدٍ لاَ یَدْعُو سَیِّدَهُ وَ أَیْنَ مَفَرُّهُ وَ مَلْجَؤُهُ أَنْ یَطْرُدَهُ إِلَهِی بِمَنْ أَسْتَغِیثُ إِنْ لَمْ تُقِلْنِی عَثْرَتِی وَ مَنْ یَرْحَمُنِی إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِی وَ مَنْ یُدْرِکُنِی إِنْ لَمْ تُدْرِکْنِی وَ أَیْنَ اَلْفِرَارُ إِذَا ضَاقَتْ لَدَیْکَ أُمْنِیَّتِی إِلَهِی بَقِیتُ بَیْنَ خَوْفٍ وَ رَجَاءٍ خَوْفُکَ یُمِیتُنِی وَ رَجَاؤُکَ یُحْیِینِی إِلَهِی اَلذُّنُوبُ صِفَاتُنَا وَ اَلْعَفْوُ صِفَاتُکَ إِلَهِی اَلشَّیْبَهُ نُورٌ مِنْ أَنْوَارِکَ فَمُحَالٌ أَنْ تُحْرِقَ نُورَکَ بِنَارِکَ إِلَهِی اَلْجَنَّهُ دَارُ اَلْأَبْرَارِ وَ لَکِنْ مَمَرُّهَا عَلَى اَلنَّارِ فَیَا لَیْتَهَا إِذْ حُرِّمْتُ اَلْجَنَّهَ لَمْ أُدْخَلِ اَلنَّارَ إِلَهِی وَ کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَتَمَنَّى اَلْجَنَّهَ مَعَ أَفْعَالِیَ اَلْقَبِیحَهِ وَ کَیْفَ لاَ أَدْعُوکَ وَ أَتَمَنَّى اَلْجَنَّهَ مَعَ أَفْعَالِکَ اَلْحَسَنَهِ اَلْجَمِیلَهِ إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أَدْعُوکَ وَ إِنْ عَصَیْتُکَ وَ لاَ یَنْسَى قَلْبِی ذِکْرَکَ إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أَرْجُوکَ وَ إِنْ عَصَیْتُکَ وَ لاَ یَنْقَطِعُ رَجَائِی بِکَثْرَهِ عَفْوِکَ یَا مَوْلاَیَ إِلَهِی ذُنُوبِی عَظِیمَهٌ وَ لَکِنْ عَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذُنُوبِی إِلَهِی بِعَفْوِکَ اَلْعَظِیمِ اِغْفِرْ لِی ذُنُوبِیَ اَلْعَظِیمَهَ فَإِنَّهُ لاَ یَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ اَلْعَظِیمَهَ إِلاَّ اَلرَّبُّ اَلْعَظِیمُ إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی أُعَاهِدُکَ فَأَنْقُضُ عَهْدِی وَ أَتْرُکُ عَزْمِی حِینَ یَعْرِضُ شَهْوَتِی فَأُصْبِحُ بَطَّالاً وَ أُمْسِی لاَهِیاً وَ تَکْتُبُ مَا قَدَّمْتُ یَوْمِی وَ لَیْلَتِی إِلَهِی ذُنُوبِی لاَ تَضُرُّکَ وَ عَفْوُکَ إِیَّایَ لاَ یَنْقُصُکَ فَاغْفِرْ لِی مَا لاَ یَضُرُّکَ وَ أَعْطِنِی مَا لاَ یَنْقُصُکَ إِلَهِی إِنْ أَحْرَقْتَنِی لاَ یَنْفَعُکَ وَ إِنْ غَفَرْتَ لِی لاَ یَضُرُّکَ فَافْعَلْ بِی مَا لاَ یَضُرُّکَ وَ لاَ تَفْعَلْ بِی مَا لاَ یَسُرُّکَ إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّ اَلْعَفْوَ مِنْ صِفَاتِکَ لَمَا عَصَاکَ أَهْلُ مَعْرِفَتِکَ إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّکَ بِالْعَفْوِ تَجُودُ لَمَا عَصَیْتُکَ وَ إِلَى اَلذَّنْبِ أَعُودُ إِلَهِی لَوْ لاَ أَنَّ اَلْعَفْوَ أَحَبُّ اَلْأَشْیَاءِ لَدَیْکَ لَمَا عَصَاکَ أَحَبُّ اَلْخَلْقِ إِلَیْکَ إِلَهِی رَجَائِی مِنْکَ غُفْرَانٌ وَ ظَنِّی فِیکَ إِحْسَانٌ أَقِلْنِی عَثْرَتِی رَبِّی فَقَدْ کَانَ اَلَّذِی کَانَ فَیَا مَنْ لَهُ رِفْقٌ بِمَنْ یُعَادِیهِ فَکَیْفَ بِمَنْ یَتَوَلاَّهُ وَ یُنَاجِیهِ وَ یَا مَنْ کُلَّمَا نُودِیَ أَجَابَ وَ یَا مَنْ بِجَلاَلِهِ یُنْشِئُ اَلسَّحَابَ أَنْتَ اَلَّذِی قُلْتَ مَنِ اَلَّذِی دَعَانِی فَلَمْ أُلَبِّهِ وَ مَنِ اَلَّذِی سَأَلَنِی فَلَمْ أُعْطِهِ وَ مَنِ اَلَّذِی أَقَامَ بِبَابِی فَلَمْ أُجِبْهُ وَ أَنْتَ اَلَّذِی قُلْتَ أَنَا اَلْجَوَادُ وَ مِنِّی اَلْجُودُ وَ أَنَا اَلْکَرِیمُ وَ مِنِّی اَلْکَرَمُ وَ مِنْ کَرَمِی فِی اَلْعَاصِینَ أَنْ أَکْلَأَهُمْ فِی مَضَاجِعِهِمْ کَأَنَّهُمْ لَمْ یَعْصُونِی وَ أَتَوَلَّى حِفْظَهُمْ کَأَنَّهُمْ لَمْ یُذْنِبُونِی إِلَهِی مَنِ اَلَّذِی یَفْعَلُ اَلذُّنُوبَ وَ مَنِ اَلَّذِی یَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ فَأَنَا فَعَّالُ اَلذُّنُوبِ وَ أَنْتَ غَفَّارُ اَلذُّنُوبِ إِلَهِی بِئْسَمَا فَعَلْتُ مِنْ کَثْرَهِ اَلذُّنُوبِ وَ اَلْعِصْیَانِ وَ نِعْمَ مَا فَعَلْتَ مِنَ اَلْکَرَمِ وَ اَلْإِحْسَانِ إِلَهِی أَنْتَ أَغْرَقْتَنِی بِالْجُودِ وَ اَلْکَرَمِ وَ اَلْعَطَایَا وَ أَنَا اَلَّذِی أَغْرَقْتُ نَفْسِی بِالذُّنُوبِ وَ اَلْجَهَالَهِ وَ اَلْخَطَایَا وَ أَنْتَ مَشْهُورٌ بِالْإِحْسَانِ وَ أَنَا مَشْهُورٌ بِالْعِصْیَانِ إِلَهِی ضَاقَ صَدْرِی وَ لَسْتُ أَدْرِی بِأَیِّ عِلاَجٍ أُدَاوِی ذَنْبِی فَکَمْ أَتُوبُ مِنْهَا وَ کَمْ أَعُودُ إِلَیْهَا وَ کَمْ أَنُوحُ عَلَیْهَا لَیْلِی وَ نَهَارِی فَحَتَّى مَتَى یَکُونُ وَ قَدْ أَفْنَیْتُ بِهَا عُمُرِی إِلَهِی طَالَ حُزْنِی وَ رَقَّ عَظْمِی وَ بَلِیَ جِسْمِی وَ بَقِیَتِ اَلذُّنُوبُ عَلَى ظَهْرِی فَإِلَیْکَ أَشْکُو سَیِّدِی فَقْرِی وَ فَاقَتِی وَ ضَعْفِی وَ قِلَّهَ حِیلَتِی إِلَهِی یَنَامُ کُلُّ ذِی عَیْنٍ وَ یَسْتَرِیحُ إِلَى وَطَنِهِ وَ أَنَا وَجِلُ اَلْقَلْبِ وَ عَیْنَایَ تَنْتَظِرَانِ رَحْمَهَ رَبِّی فَأَدْعُوکَ یَا رَبِّ فَاسْتَجِبْ دُعَائِی وَ اِقْضِ حَاجَتِی وَ أَسْرِعْ بِإِجَابَتِی إِلَهِی أَنْتَظِرُ عَفْوَکَ کَمَا یَنْتَظِرُهُ اَلْمُذْنِبُونَ وَ لَسْتُ أَیْأَسُ مِنْ رَحْمَتِکَ اَلَّتِی یَتَوَقَّعُهَا اَلْمُحْسِنُونَ إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ وَجْهِی وَ کَانَ لَکَ مُصَلِّیاً إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ عَیْنِی وَ کَانَتْ مِنْ خَوْفِکَ بَاکِیَهً إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ لِسَانِی وَ کَانَ لِلْقُرْآنِ تَالِیاً إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ قَلْبِی وَ کَانَ لَکَ مُحِبّاً إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ جِسْمِی وَ کَانَ لَکَ خَاشِعاً إِلَهِی أَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ أَرْکَانِی وَ کَانَتْ لَکَ رُکَّعاً سُجَّداً إِلَهِی أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْتَ أَوْلَى بِهِ مِنَ اَلْمَأْمُورِینَ وَ أَمَرْتَ بِصِلَهِ اَلسُّؤَالِ وَ أَنْتَ خَیْرُ اَلْمَسْئُولِینَ إِلَهِی إِنْ عَذَّبْتَنِی فَعَبْدٌ خَلَقْتَهُ لِمَا أَرَدْتَهُ فَعَذَّبْتَهُ وَ إِنْ أَنْجَیْتَنِی فَعَبْدٌ وَجَدْتَهُ مُسِیئاً فَأَنْجَیْتَهُ إِلَهِی لاَ سَبِیلَ لِی إِلَى اَلاِحْتِرَاسِ مِنَ اَلذَّنْبِ إِلاَّ بِعِصْمَتِکَ وَ لاَ وُصُولَ لِی إِلَى عَمِلِ اَلْخَیْرِ إِلاَّ بِمَشِیَّتِکَ فَکَیْفَ لِی بِالاِحْتِرَاسِ مَا لَمْ تُدْرِکْنِی فِیهِ عِصْمَتُکَ إِلَهِی سَتَرْتَ عَلَیَّ فِی اَلدُّنْیَا ذُنُوباً وَ لَمْ تُظْهِرْهَا فَلاَ تَفْضَحْنِی بِهَا یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ عَلَى رُءُوسِ اَلْعَالَمِینَ إِلَهِی جُودُکَ بَسَطَ أَمَلِی وَ شُکْرُکَ قَبْلَ عَمَلِی فَسُرَّنِی بِلِقَائِکَ عِنْدَ اِقْتِرَابِ أَجَلِی إِلَهِی إِذَا شَهِدَ لِیَ اَلْإِیمَانُ بِتَوْحِیدِکَ وَ نَطَقَ لِسَانِی بِتَحْمِیدِکَ وَ دَلَّنِی اَلْقُرْآنُ عَلَى فَوَاضِلِ جُودِکَ فَکَیْفَ یَنْقَطِعُ رَجَائِی بِمَوْعُودِکَ إِلَهِی أَنَا اَلَّذِی قَتَلْتُ نَفْسِی بِسَیْفِ اَلْعِصْیَانِ حَتَّى اِسْتَوْجَبْتُ مِنْکَ اَلْقَطِیعَهَ وَ اَلْحِرْمَانَ فَالْأَمَانَ اَلْأَمَانَ هَلْ بَقِیَ لِی عِنْدَکَ وَجْهُ اَلْإِحْسَانِ إِلَهِی عَصَاکَ آدَمُ فَغَفَرْتَهُ وَ عَصَاکَ خَلْقٌ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ فَیَا مَنْ عَفَا عَنِ اَلْوَالِدِ مَعْصِیَتَهُ اُعْفُ عَنِ اَلْوُلْدِ اَلْعُصَاهِ لَکَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ إِلَهِی خَلَقْتَ جَنَّتَکَ لِمَنْ أَطَاعَکَ وَ وَعَدْتَ فِیهَا مَا لاَ یَخْطُرُ بِالْقُلُوبِ وَ نَظَرْتُ إِلَى عَمَلِی فَرَأَیْتُهُ ضَعِیفاً یَا مَوْلاَیَ وَ حَاسَبْتُ نَفْسِی فَلَمْ أَجِدْ أَنْ أَقُومَ بِشُکْرِ مَا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ خَلَقْتَ نَاراً لِمَنْ عَصَاکَ وَ وَعَدْتَ فِیهَا أَنْکٰالاً وَ جَحِیماً وَ عَذَاباً وَ قَدْ خِفْتُ یَا مَوْلاَیَ أَنْ أَکُونَ مُسْتَوْجِباً لَهَا لِکَبِیرِ جُرْأَتِی وَ عَظِیمِ جُرْمِی وَ قَدِیمِ إِسَاءَتِی فَلاَ یَتَعَاظَمُکَ ذَنْبٌ تَغْفِرُهُ لِی وَ لاَ لِمَنْ هُوَ أَعْظَمُ جُرْماً مِنِّی لِصِغَرِ خَطَرِی فِی مُلْکِکَ مَعَ یَقِینِی بِکَ وَ تَوَکُّلِی وَ رَجَائِی لَدَیْکَ إِلَهِی جَعَلْتَ لِی عَدُوّاً یَدْخُلُ قَلْبِی وَ یَحُلُّ مَحَلَّ اَلرَّأْیِ وَ اَلْفِکْرَهِ مِنِّی وَ أَیْنَ اَلْفِرَارُ إِذَا لَمْ یَکُنْ مِنْکَ عَوْنٌ عَلَیْهِ إِلَهِی إِنَّ اَلشَّیْطَانَ فَاجِرٌ خَبِیثٌ کَثِیرُ اَلْمَکْرِ شَدِیدُ اَلْخُصُومَهِ قَدِیمُ اَلْعَدَاوَهِ کَیْفَ یَنْجُو مَنْ یَکُونُ مَعَهُ فِی دَارٍ وَ هُوَ اَلْمُحْتَالُ إِلاَّ أَنِّی أَجِدُ کَیْدَهُ ضَعِیفاً فَ إِیّٰاکَ نَعْبُدُ وَ إِیّٰاکَ نَسْتَعِینُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَحْفِظُ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ .)
[۱۰] سوره مبارکه غافر، آیه ۶۰ (وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ ۚ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ)
[۱۱] سوره مبارکه مریم، آیه ۷۱ (وَإِنْ مِنْکُمْ إِلَّا وَارِدُهَا ۚ کَانَ عَلَىٰ رَبِّکَ حَتْمًا مَقْضِیًّا)
[۱۲] زیارت مطلقه چهارم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه
[۱۳] کامل الزیارات ، جلد ۱ ، صفحه ۱۰۱ (حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ اَلْأَصَمِّ عَنْ مِسْمَعِ بْنِ عَبْدِ اَلْمَلِکِ کِرْدِینٍ اَلْبَصْرِیِّ قَالَ : قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَا مِسْمَعُ أَنْتَ مِنْ أَهْلِ اَلْعِرَاقِ أَ مَا تَأْتِی قَبْرَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قُلْتُ لاَ أَنَا رَجُلٌ مَشْهُورٌ عِنْدَ أَهْلِ اَلْبَصْرَهِ وَ عِنْدَنَا مَنْ یَتَّبِعُ هَوَى هَذَا اَلْخَلِیفَهِ وَ عَدُوُّنَا کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ اَلقَبَائِلِ مِنَ اَلنُّصَّابِ وَ غَیْرِهِمْ وَ لَسْتُ آمَنُهُمْ أَنْ یَرْفَعُوا حَالِی عِنْدَ وُلْدِ سُلَیْمَانَ فَیُمَثِّلُونَ بِی قَالَ لِی أَ فَمَا تَذْکُرُ مَا صُنِعَ بِهِ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَتَجْزَعُ قُلْتُ إِی وَ اَللَّهِ وَ أَسْتَعْبِرُ لِذَلِکَ حَتَّى یَرَى أَهْلِی أَثَرَ ذَلِکَ عَلَیَّ فَأَمْتَنِعُ مِنَ اَلطَّعَامِ حَتَّى یَسْتَبِینَ ذَلِکَ فِی وَجْهِی قَالَ رَحِمَ اَللَّهُ دَمْعَتَکَ- أَمَا إِنَّکَ مِنَ اَلَّذِینَ یُعَدُّونَ مِنْ أَهْلِ اَلْجَزَعِ لَنَا وَ اَلَّذِینَ یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا وَ یَخَافُونَ لِخَوْفِنَا وَ یَأْمَنُونَ إِذَا أَمِنَّا أَمَا إِنَّکَ سَتَرَى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبَائِی لَکَ – وَ وَصِیَّتَهُمْ مَلَکَ اَلْمَوْتِ بِکَ وَ مَا یَلْقَوْنَکَ بِهِ مِنَ اَلْبِشَارَهِ أَفْضَلُ وَ لَمَلَکُ اَلْمَوْتِ أَرَقُّ عَلَیْکَ وَ أَشَدُّ رَحْمَهً لَکَ مِنَ اَلْأُمِّ اَلشَّفِیقَهِ عَلَى وَلَدِهَا قَالَ ثُمَّ اِسْتَعْبَرَ وَ اِسْتَعْبَرْتُ مَعَهُ – فَقَالَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی فَضَّلَنَا عَلَى خَلْقِهِ بِالرَّحْمَهِ وَ خَصَّنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ بِالرَّحْمَهِ یَا مِسْمَعُ إِنَّ اَلْأَرْضَ وَ اَلسَّمَاءَ لَتَبْکِی مُنْذُ قُتِلَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ رَحْمَهً لَنَا وَ مَا بَکَى لَنَا مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ أَکْثَرُ – وَ مَا رَقَأَتْ دُمُوعُ اَلْمَلاَئِکَهِ مُنْذُ قُتِلْنَا وَ مَا بَکَى أَحَدٌ رَحْمَهً لَنَا وَ لِمَا لَقِینَا إِلاَّ رَحِمَهُ اَللَّهُ – قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ اَلدَّمْعَهُ مِنْ عَیْنِهِ فَإِذَا سَالَتْ دُمُوعُهُ عَلَى خَدِّهِ فَلَوْ أَنَّ قَطْرَهً مِنْ دُمُوعِهِ سَقَطَتْ فِی جَهَنَّمَ لَأَطْفَأَتْ حَرَّهَا حَتَّى لاَ یُوجَدَ لَهَا حَرٌّ وَ إِنَّ اَلْمُوجَعَ لَنَا قَلْبُهُ لَیَفْرَحُ یَوْمَ یَرَانَا عِنْدَ مَوْتِهِ فَرْحَهً لاَ تَزَالُ تِلْکَ اَلْفَرْحَهُ فِی قَلْبِهِ حَتَّى یَرِدَ عَلَیْنَا اَلْحَوْضَ وَ إِنَّ اَلْکَوْثَرَ لَیَفْرَحُ بِمُحِبِّنَا إِذَا وَرَدَ عَلَیْهِ حَتَّى إِنَّهُ لَیُذِیقُهُ مِنْ ضُرُوبِ اَلطَّعَامِ مَا لاَ یَشْتَهِی أَنْ یَصْدُرَ عَنْهُ یَا مِسْمَعُ مَنْ شَرِبَ مِنْهُ شَرْبَهً لَمْ یَظْمَأْ بَعْدَهَا أَبَداً وَ لَمْ یَسْتَقِ بَعْدَهَا أَبَداً وَ هُوَ فِی بَرْدِ اَلْکَافُورِ وَ رِیحِ اَلْمِسْکِ وَ طَعْمِ اَلزَّنْجَبِیلِ أَحْلَى مِنَ اَلْعَسَلِ وَ أَلْیَنَ مِنَ اَلزُّبْدِ وَ أَصْفَى مِنَ اَلدَّمْعِ وَ أَذْکَى مِنَ اَلْعَنْبَرِ یَخْرُجُ مِنْ تَسْنِیمٍ وَ یَمُرُّ بِأَنْهَارِ اَلْجِنَانِ یَجْرِی عَلَى رَضْرَاضِ اَلدُّرِّ وَ اَلْیَاقُوتِ فِیهِ مِنَ اَلْقِدْحَانِ أَکْثَرُ مِنْ عَدَدِ نُجُومِ اَلسَّمَاءِ یُوجَدُ رِیحُهُ مِنْ مَسِیرَهِ أَلْفِ عَامٍ قِدْحَانُهُ مِنَ اَلذَّهَبِ وَ اَلْفِضَّهِ وَ أَلْوَانِ اَلْجَوْهَرِ یَفُوحُ فِی وَجْهِ اَلشَّارِبِ مِنْهُ کُلُّ فَائِحَهٍ حَتَّى یَقُولَ اَلشَّارِبُ مِنْهُ یَا لَیْتَنِی تُرِکْتُ هَاهُنَا لاَ أَبْغِی بِهَذَا بَدَلاً وَ لاَ عَنْهُ تَحْوِیلاً – أَمَا إِنَّکَ یَا اِبْنَ کِرْدِینٍ مِمَّنْ تَرْوَى مِنْهُ وَ مَا مِنْ عَیْنٍ بَکَتْ لَنَا إِلاَّ نُعِّمَتْ بِالنَّظَرِ إِلَى اَلْکَوْثَرِ – وَ سُقِیَتْ مِنْهُ مَنْ أَحَبَّنَا وَ إِنَّ اَلشَّارِبَ مِنْهُ لَیُعْطَى مِنَ اَللَّذَّهِ وَ اَلطَّعْمِ وَ اَلشَّهْوَهِ لَهُ أَکْثَرَ مِمَّا یُعْطَاهُ مَنْ هُوَ دُونَهُ فِی حُبِّنَا وَ إِنَّ عَلَى اَلْکَوْثَرِ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ فِی یَدِهِ عَصًا مِنْ عَوْسَجٍ یَحْطِمُ بِهَا أَعْدَاءَنَا فَیَقُولُ اَلرَّجُلُ مِنْهُمْ إِنِّی أَشْهَدُ اَلشَّهَادَتَیْنِ فَیَقُولُ اِنْطَلِقْ إِلَى إِمَامِکَ فُلاَنٍ – فَاسْأَلْهُ أَنْ یَشْفَعَ لَکَ فَیَقُولُ تَبَرَّأَ مِنِّی إِمَامِیَ اَلَّذِی تَذْکُرُهُ فَیَقُولُ اِرْجِعْ إِلَى وَرَائِکَ فَقُلْ لِلَّذِی کُنْتَ تَتَوَلاَّهُ وَ تُقَدِّمُهُ عَلَى اَلْخَلْقِ فَاسْأَلْهُ إِذَا کَانَ خَیْرَ اَلْخَلْقِ عِنْدَکَ أَنْ یَشْفَعَ لَکَ – فَإِنَّ خَیْرَ اَلْخَلْقِ مَنْ یَشْفَعُ [حَقِیقٌ أَنْ لاَ یُرَدَّ إِذَا شَفَعَ] فَیَقُولُ إِنِّی أَهْلِکُ عَطَشاً فَیَقُولُ لَهُ زَادَکَ اَللَّهُ ظَمَأً وَ زَادَکَ اَللَّهُ عَطَشاً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ کَیْفَ یَقْدِرُ عَلَى اَلدُّنُوِّ مِنَ اَلْحَوْضِ وَ لَمْ یَقْدِرْ عَلَیْهِ غَیْرُهُ فَقَالَ وَرِعَ عَنْ أَشْیَاءَ قَبِیحَهٍ وَ کَفَّ عَنْ شَتْمِنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ إِذَا ذُکِرْنَا وَ تَرَکَ أَشْیَاءَ اِجْتَرَى عَلَیْهَا غَیْرُهُ وَ لَیْسَ ذَلِکَ لِحُبِّنَا وَ لاَ لِهَوًى مِنْهُ لَنَا وَ لَکِنَّ ذَلِکَ لِشِدَّهِ اِجْتِهَادِهِ فِی عِبَادَتِهِ وَ تَدَیُّنِهِ وَ لِمَا قَدْ شَغَلَ نَفْسَهُ بِهِ عَنْ ذِکْرِ اَلنَّاسِ فَأَمَّا قَلْبُهُ فَمُنَافِقٌ وَ دِینُهُ اَلنَّصْبُ وَ اِتِّبَاعُهُ أَهْلَ اَلنَّصْبِ وَ وَلاَیَهُ اَلْمَاضِینَ وَ تَقَدُّمُهُ[تَقْدِیمُهُ]لَهُمَا عَلَى کُلِّ أَحَدٍ .)
[۱۴] الأمالی (للصدوق) ، جلد ۱ ، صفحه ۱۲۱ (حَدَّثَنَا [ اَلْحُسَیْنُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ نَاتَانَهَ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمْزَهَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ : یُقْتَلُ حَفَدَتِی بِأَرْضِ خُرَاسَانَ فِی مَدِینَهٍ یُقَالُ لَهَا طُوسُ مَنْ زَارَهُ إِلَیْهَا عَارِفاً بِحَقِّهِ أَخَذْتُهُ بِیَدِی یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ وَ أَدْخَلْتُهُ اَلْجَنَّهَ وَ إِنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ اَلْکَبَائِرِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا عِرْفَانُ حَقِّهِ قَالَ یَعْلَمُ أَنَّهُ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ اَلطَّاعَهِ غَرِیبٌ شَهِیدٌ مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ أَعْطَاهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ سَبْعِینَ شَهِیداً مِمَّنِ اُسْتُشْهِدَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلَى حَقِیقَهٍ)
[۱۵] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام ، جلد ۴۴ ، صفحه ۲۹۲ (أَقُولُ: رَأَیْتُ فِی بَعْضِ تَأْلِیفَاتِ بَعْضِ اَلثِّقَاتِ مِنَ اَلْمُعَاصِرِینَ ، رُوِیَ: أَنَّهُ لَمَّا أَخْبَرَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِبْنَتَهُ فَاطِمَهَ بِقَتْلِ وَلَدِهَا اَلْحُسَیْنِ وَ مَا یَجْرِی عَلَیْهِ مِنَ اَلْمِحَنِ بَکَتْ فَاطِمَهُ بُکَاءً شَدِیداً وَ قَالَتْ یَا أَبَهْ مَتَى یَکُونُ ذَلِکَ قَالَ فِی زَمَانٍ خَالٍ مِنِّی وَ مِنْکِ وَ مِنْ عَلِیٍّ فَاشْتَدَّ بُکَاؤُهَا وَ قَالَتْ یَا أَبَهْ فَمَنْ یَبْکِی عَلَیْهِ وَ مَنْ یَلْتَزِمُ بِإِقَامَهِ اَلْعَزَاءِ لَهُ فَقَالَ اَلنَّبِیُّ یَا فَاطِمَهُ إِنَّ نِسَاءَ أُمَّتِی یَبْکُونَ عَلَى نِسَاءِ أَهْلِ بَیْتِی وَ رِجَالَهُمْ یَبْکُونَ عَلَى رِجَالِ أَهْلِ بَیْتِی وَ یُجَدِّدُونَ اَلْعَزَاءَ جِیلاً بَعْدَ جِیلٍ فِی کُلِّ سَنَهٍ فَإِذَا کَانَ اَلْقِیَامَهُ تَشْفَعِینَ أَنْتِ لِلنِّسَاءِ وَ أَنَا أَشْفَعُ لِلرِّجَالِ وَ کُلُّ مَنْ بَکَى مِنْهُمْ عَلَى مُصَابِ اَلْحُسَیْنِ أَخَذْنَا بِیَدِهِ وَ أَدْخَلْنَاهُ اَلْجَنَّهَ یَا فَاطِمَهُ کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَهٌ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ إِلاَّ عَیْنٌ بَکَتْ عَلَى مُصَابِ اَلْحُسَیْنِ فَإِنَّهَا ضٰاحِکَهٌ مُسْتَبْشِرَهٌ بِنَعِیمِ اَلْجَنَّهِ .)
[۱۶] الکافی ، جلد ۳ ، صفحه ۱۳۳ (أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ عُقْبَهَ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: إِنَّ اَلرَّجُلَ إِذَا وَقَعَتْ نَفْسُهُ فِی صَدْرِهِ یَرَى قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا یَرَى قَالَ یَرَى رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَیَقُولُ لَهُ رَسُولُ اَللَّهِ أَنَا رَسُولُ اَللَّهِ أَبْشِرْ ثُمَّ یَرَى عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَیَقُولُ أَنَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ اَلَّذِی کُنْتَ تُحِبُّهُ تُحِبُّ أَنْ أَنْفَعَکَ اَلْیَوْمَ قَالَ قُلْتُ لَهُ أَ یَکُونُ أَحَدٌ مِنَ اَلنَّاسِ یَرَى هَذَا ثُمَّ یَرْجِعُ إِلَى اَلدُّنْیَا قَالَ قَالَ لاَ إِذَا رَأَى هَذَا أَبَداً مَاتَ وَ أَعْظَمَ ذَلِکَ قَالَ وَ ذَلِکَ فِی اَلْقُرْآنِ قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کٰانُوا یَتَّقُونَ. `لَهُمُ اَلْبُشْرىٰ فِی اَلْحَیٰاهِ اَلدُّنْیٰا وَ فِی اَلْآخِرَهِ لاٰ تَبْدِیلَ لِکَلِمٰاتِ اَللّٰهِ » )
[۱۷] تفسیر نور الثقلین ، جلد ۴ ، صفحه ۲۵۶ (فِی أُصُولِ اَلْکَافِی أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ رَحِمَهُ اَللَّهُ رَفَعَهُ وَ أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ اَلشَّیْبَانِیُّ قَالَ: حَدَّثَنِی اَلْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلرَّازِیُّ قَالَ: حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْهُرْمُزَانِیُّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ قَالَ: لَمَّا قُبِضَتْ فَاطِمَهُ عَلَیْهَا اَلسَّلاَمُ دَفَنَهَا أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ سِرّاً وَ عَفَا عَلَى مَوْضِعِ قَبْرِهَا ثُمَّ قَالَ: فَحَوَّلَ وَجْهَهُ إِلَى قَبْرِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ: اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ عَنِّی وَ اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ عَنِ اِبْنَتِکَ وَ اَلْبَائِتَهِ فِی اَلثَّرَى بِبُقْعَتِکَ، وَ اَلْمُخْتَارِ اَللَّهِ لَهَا سُرْعَهَ اَللَّحَاقِ بِکَ قَلَّ یَا رَسُولَ اَللَّهِ عَنْ صَفِیَّتِکَ صَبْرِی وَ عَفَا عَنْ سَیِّدَهِ نِسَاءِ اَلْعَالَمِینَ تَجَلُّدِی إِلاَّ أَنَّ فِی اَلتَّأَسِّی لِی بِسُنَّتِکَ فِی فُرْقَتِکَ مَوْضِعَ تَعَزٍّ، و الحدیث طویل أخذنا منه موضع الحاجه)
[۱۸] کشف الغمه فی معرفه الأئمه ، جلد ۱ ، صفحه ۵۰۶ (وَ فِی رِوَایَهٍ أُخْرَى زِیَادَهٌ عَلَى قَوْلِ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ عِنْدَ مَوْتِهَا -: أَمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَیْلِی فَمُسَهَّدٌ وَ لاَ نَبْرَحُ أَوْ یَخْتَارَ اَللَّهُ تَعَالَى لِی دَارَکَ اَلَّتِی أَنْتَ فِیهَا مُقِیمٌ سَرْعَانَ مَا فُرِّقَ بَیْنَنَا وَ إِلَى اَللَّهِ أَشْکُو وَ سَتُنْبِئُکَ اِبْنَتُکَ بِتَظَافُرِ أُمَّتِکَ عَلَى هَضْمِهَا حَقَّهَا فَأَحْفِهَا اَلسُّؤَالَ وَ اِسْتَخْبِرْهَا اَلْحَالَ فَکَمْ مِنْ غَلِیلٍ مُعْتَلِجٍ بِصَدْرِهَا لَمْ تَجِدْ إِلَى بَثِّهِ سَبِیلاً فَسَتَقُولُ وَ یَحْکُمُ اَللَّهُ وَ هُوَ خَیْرُ اَلْحٰاکِمِینَ وَ اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمَا سَلاَمَ مُوَدِّعٍ لاَ قَالٍ وَ لاَ سَئِمٍ فَإِنْ أَنْصَرِفْ فَلاَ عَنْ مَلاَلَهٍ وَ إِنْ أَقُمْ فَلاَ عَنْ سُوءِ ظَنٍّ بِمَا وَعَدَهُ اَللَّهُ اَلصَّابِرِینَ فَالصَّبْرُ أَیْمَنُ وَ أَجْمَلُ فَبِعَیْنِ اَللَّهِ تُدْفَنُ اِبْنَتُکَ صَبْراً وَ تَهْتَضِمُ حَقَّهَا وَ تُمْنَعُ إِرْثَهَا وَ لَمْ یَبْعُدِ اَلْعَهْدُ فَإِلَى اَللَّهِ یَا رَسُولَ اَللَّهِ اَلْمُشْتَکَى وَ فِیکَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَحْسَنُ اَلْعَزَاءِ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْکَ وَ عَلَیْهَا مَعَکَ)
پاسخ دهید