آیت الله صدیقی در گفتگو با پرتال علوم اسلامی «ثقلین» به تبیین موضوع «شباهت دوران حضرت ابراهیم و جواد الائمه علیه السلام» پرداختند که تقدیم حضورتان می گردد.
«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ اللَّهُمَّ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم».
انتخاب خلیفه‌ی الهی بر روی زمین
وجود نازنین نهمین خورشید تابان آسمان امامت و ولایت، امام همام، حضرت محمّد تقی که لقب مبارک ایشان جواد است، یکی از القاب ایشان جواد است و کنیه‌ی مبارک ایشان هم ابو جعفر است، را تبریک عرض می کنیم. در میان امامان در مسئله‌ی امامت به معنی خاص کلمه که شیعه بر اساس قرآن به آن اعتقاد دارد و آخرین رتبه‌ای است که خدا به حضرت ابراهیم داده است و مقامی که بالاتر از نبوّت و رسالت است. حضرت جواد در آن جهت با پیغمبر اکرم، با امیر المؤمنین و سایر امامان (علیهم السّلام) مشترک است. در قرآن کریم این منصب را منصب عهد اللهی معرّفی کرده است. دست بشر نمی‌رسد که امام را انتخاب کند یا امام را یکی از آحاد بشر حتّی پیغمبر منصوب کند. این یک شأنی از شئون پروردگار متعال است، فرموده است «إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَهً»[۱] این خلافت الهی است، خلافت مطلق خدا بر روی زمین است و خلیفه‌ی خدا را خود خدا جعل می‌کند.
امتحان کردن حضرت ابراهیم علیه السّلام با آزمون‌های سخت
در مورد حضرت ابراهیم هم بعد از همه‌ی سِمت‌هایی که حضرت ابراهیم داشتند «وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً»[۲] خدا حضرت ابراهیم را با آزمون‌های سخت امتحان کرد. هم در به دری همسرش و نوزادش که «رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتی بِوادٍ غَیْرِ ذی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقیمُوا الصَّلاهَ»[۳] این‌که در یک بیابان غیر ذی ذر، بی‌آب و علف این خانم را با این بچّه‌ی کوچک گذاشت و آمد. امتحان بزرگی بود، مأموریت الهی بود. نتیجه‌ی تحمّل این فراق و این در به دری «رَبَّنا لِیُقیمُوا الصَّلاهَ» همه‌ی در به دری‌هایی که انبیا و ائمّه (علیهم السّلام) متحمّل شدند بُعد هدایتی دارد، نتیجه‌ی آن رویش نماز شد. کعبه که جایگاه حضرت هاجر و حضرت اسماعیل است حضرت ابراهیم بنا کرد و اسماعیل هم کمک کرد، آن‌جا صفا و مروه، آن‌جا زمزم و همه یادگاری این تحمّلی بود که حضرت ابراهیم پشت سر گذاشت.
خداوند حضرت ابراهیم را به ذبح فرزندش مبتلا کرد، آزمود. در قرآن کریم دارد حضرت ابراهیم به اسماعیل خطاب کرد : «یا بُنَیَّ إِنِّی أَرى فِی الْمَنامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ … قالَ یا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنی إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرینَ»[۴] نه سابقه دارد و نه لایحقه که یک انسان مظهر رحمت رحمانیه‌ی خدا و مظهر رحمت رحیمیّه‌ی خدا، فرزند معصوم خود را، فرزند پاک خود را که هیچ جرمی، هیچ خطایی، هیچ مکروهی از او سراغ ندارد، صرفاً به امر خدا به قربانگاه ببرد و به دست دشمن هم ندهد، خودش بخواباند و طرفین هم –پدر و پسر- توافق داشته باشند و کارد قصابی را به گلوی او بگذارد. امتحان خیلی بزرگی بود.
امتحان دیگر حضرت ابراهیم به مال او بود. حضرت ابراهیم گوسفندهای زیادی داشت، اموال زیادی داشت، جبرئیل مأمور شد بیاید آوای حق به سر بدهد «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِکَهِ وَ الرُّوحِ»[۵] حضرت ابراهیم بی‌قرار شد، چه کسی است که اسم معشوق من را در این محیطی که هیچ کسی نام او را نمی‌برد، این آواز و این آوا را در این بیابان طنین انداخته است؟! با شیدایی کامل صدا زد، صاحب صدا یک بار دیگر بگو نصف مال خود را به تو می‌دهم. بار دوم شنید عطش او بیشتر شد، داد زد یک بار دیگر بگو همه‌ی مال خود را به تو می‌دهم و بار آخر گفت: خودم هم برای تو. جبرئیل خود را معرّفی کرد، گفت: از جانب خدا مأمور بودم تا درجه‌ی عشق تو را به خدا بیازمایم، خوب امتحان دادی.
آخرین امتحان، امتحان به جان بود که نمرود دستور داد «حَرِّقُوهُ وَ انْصُرُوا آلِهَتَکُمْ»[۶] ابراهیم را به آتش بکشید و او را و خدایان خودتان را نصرت کنید. آتشی را روشن کردند و ابراهیم را با منجنیق به آن آتش پرتاپ کردند. همه‌ی ملائکه آمدند کمک کنند، گفت من نیازی ندارم. گفتند: از خدا بخواه. گفت: «عِلْمُهُ بِحَالِی » علم خدا به وضع من، من را بی‌نیاز کرده از این‌که لب باز کنم، با این‌که او من را می‌بیند. خدا هم گفت: «یا نارُ کُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیمَ»[۷] این امتحانات را که در اوج سربلندی پشت سر گذاشت خدا گفت: «إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً»[۸] این مقام امامت است که قرآن با این کیفیت برای ما معرّفی کرده است؛ هم مقدّمات امامت، امتحانات سختی است که قطعاً درخور تحمّل آدم‌های عادی نیست، ابراهیم می‌خواهد فرزند زیبای خود را صرفاً به عشق خدا به قربانگاه ببرد یا بخواهند در آتش بیندازند از هیچ کسی کمک نخواهد.
این را حضرت ابراهیم در پایان عمر خود دارا شد، خدا این امامت را به پیامبر ما، به امامان ما داده است و همه‌ی امامان ما این منصب را در سنین بالا داشتند. اوّل امامی که در کودکی دارای این مقام شد حضرت امام محمّد تقی، جواد الائمّه سلام الله علیه است. این از امتیازات بسیار مهمی است که خدای متعال به حضرت جواد سلام الله علیه داده است.
پایان
[۱]– سوره‌ی بقره، آیه ۳۰٫
[۲]– همان، آیه ۱۲۴٫
[۳]– سوره‌ی ابراهیم، آیه ۳۷٫
[۴]– سوره‌ی صافات، آیه ۱۰۲٫
[۵]– الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۲، ص ۵۳۸٫
[۶]– سوره‌ی انبیاء، آیه ۶۸٫
[۷]– همان، آیه ۶۹٫
[۸]– سوره‌ی بقره، آیه ۱۲۴٫
پاسخ دهید