وقتی گفتند عبارتِ «امیرالمؤمنین» را خط بزنید، امیرالمؤمنین علیه السلام بیش از یک نصفِ روز صبر کردند، این موضوع خیلی تلخ است، اشعث گفت: پاک کنید، مثلِ اینکه خیلی دلِ تو برایِ حکومت حرص می‌زند (نستجیربالله)، حضرت فرمودند: الله اکبر! آن روز که در صلحِ حدیبیه آن‌ها گفتند ننویسید رسول الله، مثلاً بنویسید این قراردادی بینِ ابوسفیان قریش و محمد بن عبدالله است، که معروف است اینجا امیرالمؤمنین علیه السلام مخالفت کردند و فرمودند من اینطور نمی‌نویسم، یا رسول الله! خودِ شما خط بزنید، من رویِ رسول الله خط نمی‌کشم، حضرت فرمودند: الله اکبر! همان اتّفاق افتاد. مسلماً این برایِ عمروعاص بد بود دیگر، چون آن‌ها را به کفّارِ حدیبیّه تشبیه کردند، ابوموسی گفت: «سبحان الله، وَ مِثلُ هذا یُشَبِّهُ بِذالِک وَ نَحنُ مؤمِنون وَ اولئکَ کانوا کُفّارا» این چه مثالی است که می‌زنید؟ ما مؤمن هستیم، ما را با کفّار مثال می‌زنید؟
متنِ «أمالی شیخ طوسی» اینطور است، حضرت فرمودند: یابنَ النّابغه، نابِغَه نامِ مادرِ عمروعاص بود، معمولاً کسی را به نامِ مادرِ او خطاب کنند، توهین است، مواردِ استثناء مانندِ عیسی بن مریم، چون مانندِ حضرت مریم سلام الله علیها و حضرت زهرا سلام الله علیها کم هستند، خیلی کم پیش می‌آید کسی را برایِ تجلیل نامِ او را با نامِ مادرش ببرند، معمولاً برایِ توهین و تخریب است، حضرت فرمودند: «یابنَ النّابغه! وَ مَتی لَم تَکُن لِلفاسِقینَ وَلیّا؟» تو از چه زمانی تا حالا عمله‌ی فُسّاق نبوده‌ای؟ «وَ لِلمُسلِمینَ عَدُوّا؟!» تو از چه زمانی تا حالا دشمنِ مسلمین نبوده‌ای؟ «وَ هَل تُشبِهَ إلّا أمّه الّتی دَفَعَت بِک» تو شبیهِ مادرت هستی، و مادرِ تو را هم همه می‌شناسند… این دستورِ خدای متعال است، «جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ»[۱] با منافق مانندِ کفّار خشن برخورد کن! یا در جایِ دیگری درباره‌ی منافقین فرمود: «وَلیَجِدوا فیکُم غِلظَهً»[۲] با خشنونت، با غلظت، اینجا جایی نیست که شما لبخند بزنید و ادب کنید… حق ندارید، در برابرِ مؤمنین خاک باش، اما در برابرِ منافق و کافر حق ندارید، فقط شأنِ خودت نیست، شما نماینده‌ی یک قوم هستید. حضرت فرمودند: چه اینکه من تو را به کفّار تشبیه نکنم؟ من باید تو را یا به کفّار تشبیه کنم و یا به مادرت! عمروعاص گفت: «لاجَرَم، لا یَجمَعُ بَینی وَ بینَکَ مَجلِسٌ بعد الیوم» دیگر من نمی‌آیم کنارِ تو بنشینم… یا امیرالمؤمنین علیه السلام الگوست، یا باید در الگوهای‌مان تجدیدنظر کنیم، کتاب را نوشتند، این قراردادِ پیش‌حکمیّت است، چه کسی این وسط خیلی تلاش کرده بود؟ اشعث!
[۱] سوره مبارکه تحریم، آیه ۹ (یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ ۚ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ)
[۲] سوره مبارکه توبه، آیه ۱۲۳ (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا قاتِلُوا الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّارِ وَلیَجِدوا فیکُم غِلظَهً ۚ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقینَ)
پاسخ دهید