مرحوم غروی اصفهانی رحمه الله علیه یک قصیده‌ی غرایی برای زهرای اطهر سلام الله علیها دارد، می گوید: «جُوهَرهُ القُدس مِن الکَنزِ الخَفی»[۱] آن گوهر مقدّسی که از گنجینه‌ی پنهان الهی نازل شد. «بَدَت فَأبدَت عَالیاتُ الأحرُفِ» وقتی آشکار شد معلوم شد که معنا در این عالم یعنی چه. «بَل هِیَ أمُّ الکَلِماتِ المُحکَمَه» او فقط مادر حسن و حسین نیست، بلکه امّ ابیها است؛ بلکه مادر بستر پرورش عالم وجود است. «بَل هِیَ أمُّ الکَلِماتِ المُحکَمَه» بلکه هر چه از عقاید دینی… او مادر احکام است. چون او بود که دین را محکم کرد، نگه داشت. «فِی غَیبِ ذَاتِها، فَکَانَت مُبهَمه» فاطمه را نمی‌شناخت. من همین قدر به شما بگویم فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها هدیه‌ی خدا به پیغمبر است. پیغمبری که قطعاً حلال خور است. حلال‌خورتر از پیغمبر صلوات الله علیه در عالم وجود پیدا نشده است. اگر قرار باشد فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها بخواهد در این دنیا منسوب بشود رسول خدا پدرش است، باید ۴۰ روز از همه فاصله بگیرد. اصلاً این‌ها قابل فهم نیست. «روح النَّبیِ فِی عَظیمٍ المَنزِلَه» روح نبی بود در آن منزلت عظیم او. «وَ فِی الکَفاءِ کُفُء مَن لَا کُفء لَه» اگر قرار باشد کسی را با او مقایسه بکنیم، با یک نفر بیشتر هم رده نبود که امیر المؤمنین صلوات الله علیه بود. «فَإنَّهَا الحَوراء فِی النُزولِ».

 

روایاتی در مورد زهرای اطهر سلام الله علیها داریم وقتی حضرت رسول راجع به حضرت رسول صحبت می‌کرد، مردم می‌آمدند می‌گفتند: یا رسول الله بالاخره فاطمه فرشته است یا انسان است؟ بارها شنیدید که وقتی حضرت وارد خانه‌ی زهرای اطهر سلام الله علیها می‌شد، می‌دید دستاس آسیاب را می‌گرداند، پیغمبر گریه می‌کرد. در صورتی که این برای یک زن عرب یک چیز عادی بود.

«فَإنَّهَا الحَوراء فِی النُزولِ           وَ فِی الصُّعُودِ مِحوَرُ العُقُولِ»

«فَإنّهُا قُطبُ رَحَى الوُجودِ» قطب آسیاب وجود است. یعنی محور وجود عالم است. یعنی عله العلل است. یعنی لولاها اگر او نبود، علی و پیغمبر هم نبودند.

«فَإنّهُا قُطبُ رَحَى الوُجودِ                     فِی قُوسِی النُّزولِ وَ الصُّعودِ»

 

در آمدن به دنیا، ایجاد دنیا و نتیجه‌ی دنیا او است که محور است. به قول آن شاعر:

«هِىَ قُطبُ دائِرهُ الوجود وَ نُقطَهٌ»[۲] او قطب دایره‌ی وجود است و نقطه‌ای است که «لَمَّا تَنَزَّلَت أکثَـرَت کَثَراتُهُا». وقتی پایین آمد، همه‌ی عالم را رنگ داد. مرکز همه‌ی عالم است.

«وَ حُبُّهَا مِنَ الصِّفاتِ العَالیَه                  عَلیهِ دَارت القُرونُ الخَالیه»[۳]

 

امام صادق علیه السّلام فرمود: «فَاطِمَهَ سلام الله علیها …وَ هِیَ الصِّدِّیقَهُ الْکُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ الْقُرُونُ الْأُولَى‏»[۴] اصلاً براساس این‌که چه کسی او را بشناسد و کسانی که او را بشناسند، همه را رده‌بندی کردند. «تَبَتَّلَت عَن دَنَسِ الطَّبیعَه» جدا بود از این‌که بخواهد مثل دیگران باشد. مثل دیگران نبود. «فَیالَها مِن رُتبَهٍ الرَّفِیعَه».

 

«یَا قَبلَهَ الارواحِ وَ العُقُولِ» چه کسی این را دارد می‌گوید؟ استاد مرحوم آقای بهجت دارد این را می‌گوید.

«یَا قَبلَهَ الارواحِ وَ العُقُولِ                    وَ کَعبَهِ الشُّهودِ وَ الوُصُولِ»

«مَن بُقدومِهَا تَشَرَّفَت مِنی» ای کسی که وقتی وارد سرزمین منا بشوی، منا شریف می‌شود، به خاطر این‌که تو پا گذاشتی. «وَ مَن بِهَا تُدرَکُه غَایتهُ المُنی» نهایت آرزوی همه این است که تو به آن‌ها نظر بکنی.

«وَ بَابُهَ الرَّفیعُه بَابُ الرَّحمَه                  وَ مُستَجارُ کُلِ ذی مَلَمَّه»۵۵:۲۶

هر کسی در عالم درد دارد، به تو پناه می‌برد.

 

«وَ مَا الحَطیمُ عِندَ بَابَ فَاطِمَه» حطیم چیست، وقتی باب فاطمه است. «بِنُورِهَا تُطفأ نَارُ الحَاطِمَه» با نور او بود که آتش را خدا إن‌شاءالله از شیعیان او برمی‌دارد «وَ بَیتُهَا المَعمورٌ کَعبهُ السَّماء» آن خانه برای اهل آسمان کعبه‌ی معمور بود. خانه‌ی فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها قبله‌ی ملائکه است. «أضحى ثَراهُ لِلثُّرَیا مُلثَما» از شدّت نور باید او را در حجاب بکنند که… «وَ خِدرُها السَّامى رَواقُ العَظَمَه» آن چادر عظیم الشّأن تو رواق عظمت عالم است که ائمّه علیهم السّلام به آن تمسّک کردند. «وَ هُوَ مَطافُ الکَعبهِ المُعَظِّمَه» کعبه که سیاه پوش است، به دور چادر تو طواف می‌کند. «حِجابُهَا مِثلُ حِجابِ الباری» فاطمه پوشیده است همان‌طور که حضرت حق پوشیده است، یعنی قابل فهم نیست. چرا فاطمه است؟ «لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا»[۵] چون نشناخته است.

 

«حِجابُهَا مِثلُ حِجابِ الباری                بَارِقَهٌ تَذهَبُ بِالأبصَار»

 نور عظمت او طوری است که چشم‌ها را می‌زند. «تَمثَّلُ الواجِبُ فِی حِجابِها» این پوشیدگی او ما را به یاد حضرت حق می‌اندازد. «فَکَیفَ بِالإشراقِ مِن قُبَابِهَا» اگر روزی بخواهد این إن‌شاءالله پرده‌برداری بکند، آن روزی که «الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ»[۶] سلطنت با فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها است، پرده کنار برود، معلوم می‌شود چه نوری پیدا می‌شود.

 

«یَا دُرَهَ العِصمَهِ وَ الوِلَایَه» ائمّه علیهم السّلام توسّل می‌کردند. امام صادق علیه السّلام فرمود: ما دچار گرفتاری بشویم به مادر خود توسّل می‌کنیم؛

«یَا دُرَهَ العِصمَهِ وَ الوِلَایَه            مَن صَدَفُ الحِکمهِ وَ العِنَایَه»

هر کسی بخواهد به حکمت و عنایت الهی برسد، باید بیاید از تو گدایی بکند.

 

«مَا الکَوکَبُ الدُّرى فِی السَّماء» خورشید چیست در آسمان توجّه بعضی‌ها را جلب کرده است. «مِن ضُوءِ تِلکَ الدُّره البَیضاء» یک جلوه‌ای از نور وجود تو است. «لَکَ الهَنا یَا سَیِّدَ الوُجود» یا رسول الله تبریک می‌گوییم. «فِی نَشئاتِ الغَیبِ وَ الشُّهود» می‌گویند طرف پشتش قرص است. با فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها جیب پیغمبر صلوات الله علیه در عالم پر است. با کسی قابل قیاس نیست. «بِمَن تَعالى شَأنَها عَن مَثَل» خدا به تو کسی را داد که «تَعالی» منزّه است از این‌که من بخواهم مثال برای او بزنم.


[۱]–  الأنوار القدسیّه، جلد ۱، ص ۳۶٫

[۲]– فاطمه الزهراء (علیها السلام) سرّ الوجود، ج ۱، ص ۸۵٫

[۳]– الأنوار القدسیّه، جلد ۱، ص ۳۶٫

[۴]– بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ‏۴۳، ص ۱۰۵٫

[۵]– بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ‏۴۳، ص ۶۵٫

[۶]– سوره‌ی حج، آیه ۵۶٫