«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏»

الحَمدُللهِ رَبِّ العَالَمِین وَ صَلَّی الله عَلَی سَیّدِنا وَ نَبیّنَا مُحَمَّدٍ وَ أهلِ بَیتِهِ الطّاهِرین

یکی از مهم ترین و اساسی ترین مانع زُداها در مسأله غفلت، ذکر الهی است. خداوند باعث آرامش دل های ما می شود؛ «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»[۱]. در قرآن کریم بسیار به ما تأکید شده است که بسیار به یاد خداوند باشید. «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا»[۲]؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! بسیار به یاد خداوند باشید. یاد او باعث آرامش شما می شود و باعث غفلت زُدایی از زندگی شما خواهد شد. خداوند در قرآن کریم در بعضی از آیات دیگر به ما دستور می دهد که زندگی دنیوی و اموال دنیا شما را از یاد الهی غافل کند؛ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ و َمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ»[۳]؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! ای گونه نشود که فرزندانتان و اموال تان شما را از یاد الهی مشغول بکند که نتیجه آن خُسران و خسارت خواهد بود. یعنی انسانی که دچار غفلت می شود، دچار خسارت و زیان خواهد شد. پس یاد الهی باعث می شود که ما از غفلت و خسارت نجات پیدا کنیم.

در بعضی از ادعیه ای که از اهل بیت علیهم السلام نقل شده است، ذکر را عامل شرافت و بزرگی انسان معرفی کرده است. «یا مَنْ ذِکرُهُ شَرَفٌ لِلذَّاکرِینَ»[۴]؛ یعنی ذکر الهی باعث شرافت انسان می شود و باعث می شود که انسان از غفلت رهایی پیدا کند. بسیار به ما تأکید شده است که اهل ذکر باشیم؛ چون ذکر شفای تمام دردهای دل های ما است. از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که فرمودند: «ذِکرُ اللّه ِ شِفاءُ القُلوبِ»[۵]؛ ذکر خداوند تبارک وتعالی موجب شفای قلب هاست. در بعضی از روایات تأکید کرده اند که ذکر باعث احیاء و حیات باطن انسان ها می شود. در روایتی از امیرالمؤمنین علیه الصلاه و السلام هست که فرموده اند: «مَن ذَکَرَ اللّه َ سبحانَهُ أحیا اللّه ُ قَلبَهُ و نَوَّرَ عَقلَهُ و لُبَّهُ»[۶]؛ ذکر الهی باعث احیای دل و نورانیت عقل و اندیشه انسان خواهد شد. در روایت دیگری است که از … نقل شده است که فرموده اند: «إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى جَعَلَ الذِّکْرَ جِلاءً لِلْقُلُوبِ»[۷]؛ ذکر باعث می شود که این غبار غفلت و غبار دوری از خداوند جلا پیدا کند و انسان به خداوند و اهداف آفرینش نزدیک شود.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

[۱] سوره رعد، آیه ۲۸٫

[۲] سوره احزاب، آیه ۴۱٫

[۳] سوره منافقون، ایه ۹٫

[۴] صحیفه سجادیه، دعای یازدهم.

[۵] کنز العمّال : ۱۷۵۱٫

[۶] غرر الحکم : ۸۸۷۶٫

[۷] خطبه ۲۲۲ نهج البلاغه، بخش اول، راهنمایان راه حق

«یُسَبِّحُ لَهُ فِیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ»:

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى جَعَلَ الذِّکْرَ جِلاءً لِلْقُلُوبِ، تَسْمَعُ بِهِ بَعْدَ الْوَقْرَهِ وَ تُبْصِرُ بِهِ بَعْدَ الْعَشْوَهِ وَ تَنْقَادُ بِهِ بَعْدَ الْمُعَانَدَهِ. وَ مَا بَرِحَ لِلَّهِ عَزَّتْ آلَاؤُهُ فِی الْبُرْهَهِ بَعْدَ الْبُرْهَهِ وَ فِی أَزْمَانِ الْفَتَرَاتِ عِبَادٌ نَاجَاهُمْ فِی فِکْرِهِمْ وَ کَلَّمَهُمْ فِی ذَاتِ عُقُولِهِمْ، فَاسْتَصْبَحُوا بِنُورِ یَقَظَهٍ فِی [الْأَسْمَاعِ وَ الْأَبْصَارِ] الْأَبْصَارِ وَ الْأَسْمَاعِ وَ الْأَفْئِدَهِ، یُذَکِّرُونَ بِأَیَّامِ اللَّهِ وَ یُخَوِّفُونَ مَقَامَهُ بِمَنْزِلَهِ الْأَدِلَّهِ فِی الْفَلَوَاتِ. مَنْ أَخَذَ الْقَصْدَ حَمِدُوا إِلَیْهِ طَرِیقَهُ وَ بَشَّرُوهُ بِالنَّجَاهِ، وَ مَنْ أَخَذَ یَمِیناً وَ شِمَالًا ذَمُّوا إِلَیْهِ الطَّرِیقَ وَ حَذَّرُوهُ مِنَ الْهَلَکَهِ، وَ کَانُوا کَذَلِکَ مَصَابِیحَ تِلْکَ الظُّلُمَاتِ وَ أَدِلَّهَ تِلْکَ الشُّبُهَاتِ.