«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏»

الحَمدُللهِ رَبِّ العَالَمِین وَ صَلَّی الله عَلَی سَیّدِنا وَ نَبیّنَا مُحَمَّدٍ وَ أهلِ بَیتِهِ الطّاهِرین

یکی از موانع عملی در مسیر سیر و سلوک معنوی گناه است؛ حال سؤالی که پیش می آید این است که چگونه این مانع را برطرف کنیم و یا چه کنیم که دچار مانع گناه نشویم؟ پاسخ این است که اگر بخواهیم دچار گناه نشویم، باید اهلِ ذکر باشیم و در همه حال به یادِ خداوند باشیم. تمام لحظات روزمان را به یاد او باشیم.

به صحرا بنگرم صحرا ته وینم                            به دریا بنگرم دریا ته وینم

 به هر جا بنگرم کوه و در و دشت                      نشان روی زیبای ته وینم[۱]

هر کجا که می نگریم باید خداوند را ببینیم؛ در خلوت، در جَلوت، هنگام سفر، هنگامی که مشغول به کار هستیم، لحظاتی که مشغول سایت های اینترنتی و شبکه های اجتماعی هستیم و حتی زمانی که مشغول به تلفن همراه خود هستیم خداوند را ببینیم که بر ما ناظر و کاملاً مسلط است.

نکته ی بعدی مراقبت است؛ انسان باید مراقب باشد؛ هنگامی که انسان در یک زمینی قرار دارد که پُر از خار و خاشاک است، با احتیاط حرکت می کند. وقتی کسی در یک زمین پُر از مین حرکت می کند، با احتیاط قدم بر می دارد؛ زیرا هر لحظه امکان انفجار وجود دارد و هنگامی که در زمینی قرار دارد که پُر از خار و خاشاک است، مراقب است چون هر لحظه امکان دارد که خاری به پایش برود. این دنیا نیز پُر از خار و خاشاک است و توسط شیطان مین گذاری شده است و باید مراقب باشیم.

نکته ی پایانی در بحث ترمیم گناه هم توبه است. توبه باعث می شود که انسان به پاکی و پاکیزگی اولیه خودش برگردد. مهربانی خداوند به اندازه ای است که انسان توبه کار را نیز دوست دارد؛ همان گونه که در قرآن کریم می فرماید: «إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ  وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا»[۲]؛ حتی آن زشتی ها را نیز به حسنه تبدیل می کند اگر انسان واقعاً توبه کند، برای او حسنه ثبت می کند. مهربانی خداوند به اندازه ای است که بعضی می گویند که توبه کردیم اما با آن بی آبرویی که بر اثر گناه بر ما عارض شد و فرشتگان الهی و شاهدان روز قیامت یادداشت کردند، چه کنیم؟ در روایات نقل شده است که خداوند آن مأموران را دچار فراموشی می کند که گناه انسانی را که یادداشت کرده اند، از ذهن شان پاک شود و این اوج محبّت خداوند متعال برای انسان توبه کار است. از حضرت امیرالمؤمنین علیه الصلاه و السلام نقل شده است که فرمودند: «مَن تابَ تابَ اللّه ُ علَیهِ»[۳]؛ اگر کسی توبه کند، خداوند نیز نسبت به او اقبال خواهد کرد و «واُمِرَتْ جَوارِحُهُ أنْ تَسْتُرَ علَیهِ»[۴] به جوارح و اعضای بدن انسان که شاهد گناه او بوده اند، دستور می دهد که آن چه را که نظاره گر بوده اید، کتمان کنید؛ این دستور، دستور تکوینی است و منظور از کتمان این نیست که به روی خودشان نیاورند؛ بلکه منظور این است که فراموش کنند و اعضاء و جوارح انسان هر آن چه را دیده اند و شاهد بوده اند، فراموش می کنند. «وبِقاعُ الأرضِ أنْ تَکْتُمَ علَیهِ» به آن زمینی که انسان بر روی آن گناه کرده است، دستور می دهد که تو نیز چشمانت را ببند؛ منظور این است که فراموش کند و علیه انسان شهادتی ندهد. جالب تر از این دو فرازی که عرض کردیم، این قسمت است که می فرماید: «واُنْسِیَتِ الحَفَظَهُ ما کانتْ تَکتُبُ علَیهِ» خداوند متعال آن فرشتگانی را که حافظان انسان و مسئولِ یادداشت تمام اعمال انسان بوده اند را دچار فراموشی می کند که همه ی آن چه را که نوشته اند، به خاطر نیاورند و انسان در حالی که توبه قابل قبولی نیز داشته است، دچار خجالت از بی آبرویی گناه نشود.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

[۱] باباطاهر، دو بیتی ها، دو بیتی شماره ی ۱۶۲٫

[۲] سوره فرقان، آیه ۷۰٫

[۳] بحار الأنوار : ۶/۲۸/۳۲٫

[۴] همان.