حجت الاسلام کاشانی روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ در هیئت متوسلین به حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام به ادامه ی سخنرانی با موضوع “چرا دینداریم؟” پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت ختم المرسلین صلی الله علیه و آله و اهل بیت مکرّم ایشان، علی الخصوص امیرالمؤمنین علیه أفضل صلوات المصلّین و صدیقه طاهره سلام الله علیها صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب، ارادت، خاکساری، التجاء، استغاثه، عرض تسلیت به محضر باعظمت حضرت بقیّه الله الأعظم روحی و ارواح من سواه فداه و عجّل الله تعالی فرجه الشّریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مرور جلسه‌ی قبل
در مقدّمه‌ی بحث عرض کردیم وقتی دینداری ما به درد ما می‌خورد که دنیا و آخرت ما را درست کند، دنیای ما را هم طوری درست کند که فارغ از اینکه ثواب برای آخرت دارد، خوش و خرّم بشود، وگرنه اگر عرضه ندارد دنیای ما را آباد کند، حتماً عرضه نخواهد داشت که آخرت ما را هم درست کند، چون درست کردن دنیا آسان‌تر از درست کردنِ آخرت است، کوتاه‌تر است، مختصر است، موقتی است، و البته «دنیای ما را خوش و خرّم کند» بدین معنا نیست که ما سختی نکشیم، ما در همه جا وقتی بخواهیم یک لذّت اولیه‌ی مختصری ببریم، باید زحمت زیادی بکشیم، باید هزینه کنیم، باید معطل شویم، باید وقت بگذاریم، باید دردسر بکشیم، همه جا همینطور است و اینجا هم همینطور، منتها کیفیت آن متفاوت است، دین آمده است که نگاه ما را عوض کند.
اگر این مقدّمه درست تبیین شود، بعداً می‌شود دو جمله عرض کرد که صدیقه طاهره سلام الله علیها می‌خواست چکار کند.
دین آمده است که نگاه ما را عوض کند، و اگر نگاه ما عوض شود، لاجرم عمل ما تغییر می‌کند، اگر فکر ما تغییر کند، عمل ما عوض می‌شود.
حال مثالی عرض کنم.
نگاه ما به نماز اشتباه است
ببینید مواجه‌ی بعضی بیچاره‌ها مثل من با نماز چطور است، نعوذبالله طوری نماز می‌خوانم که انگار مثلاً می‌خواهم یک لقمه مقابل گدا پرت کنم، انگار یک طلبکارِ بدبگیری در این میان هست و ما هم باید طلب او را جلوی او پرت کنیم، کسی با عشق پولِ طلبکارِ بداخلاق را نمی‌دهد، با دل‌چرکینی می‌دهد.
این نماز می‌خواهد چکار کند؟ آیا این نماز «قُرْبَانُ کُلِّ تَقِیٍّ» می‌شود؟ «مِعرَاجُ کُلِّ المُؤمِن» می‌شود؟ «تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» می‌شود؟
ان شاء الله خدای متعال مرحوم آقای فاطمی‌نیا را رحمت کند، خیلی به این موضوع حساس بود که مثلاً در جایی دعای کمیل برقرار شود و مدام ورق بزنند تا ببینند چقدر مانده است.
آیا کسی که یک ساعت در صف یک رستوران ایستاده است و یک پول حسابی هم داده است و بعد از آن در حال میل کردن غذای خود هست، می‌گوید ای بابا! هنوز مانده است و تمام نشده است؟!
نمازی که زور آن به اندازه‌ی یک پرس غذا نیست، می‌خواهد با من چکار کند؟ من در این نماز به دنبال چه چیزی هستم؟
آن روایاتی که بحث «انتظار صلاه» را مطرح می‌کند، این نیست که من فقط مثلاً یک ربع قبل از اذان مغرب در سجّاده بنشینم و منتظر باشم. باید منظر چه چیزی باشم؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در چه فضایی بوده است که مدام آسمان را نگاه می‌کرد تا ببیند چه زمانی سرخ می‌شود، بعد که مغرب می‌شد می‌فرمود «أَرِحْنَا یَا بِلاَلُ».[۴]
اگر همینجا به ما بگویند هر کسی فلان مقدار پول بدهد، قرعه‌کشی می‌کنیم که روز آخر یک نفر برود و یک لحظه امام زمان ارواحنا فداه را ببیند، دیگر کسی در این میان چون و چرا نمی‌کند که تخفیف بگیرد، چون به اندازه‌ی فهم ناقص خودم می‌دانم نگاه کردن به امام زمان ارواحنا فداه چقدر ارزش دارد، دیگر اگر بگویند می‌شود دو جمله هم حرف زد…
اگر نگاه من به نماز این باشد که می‌خواهم با خدای امام زمان ارواحنا فداه حرف بزنم، اگر این نگاه پیدا شود، مسلّم است که کسی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نمی‌شود، اما آن مسیر می‌شود که «أَرِحْنَا یَا بِلاَلُ»، چه زمانی به من اجازه می‌دهد که بروم و با او حرف بزنم؟
از آنطرف آن خدایی که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مقابل او به نماز می‌ایستاده است، خیلی آقا و کریم است که اجازه می‌دهد من هم نماز بخوانم.
این موضوع بستگی به نگاه ما دارد، نگاه ما به دین، به دنیا، به انسان‌ها، به خلقت، به خالق، سلوک و رفتار ما را می‌سازد، اگر نگاه تغییر کند، رفتار ما عوض می‌شود.
زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هر روز دو مرتبه با پیامبر اکرم بصورت خصوصی در صبح و شام دیدار مفصل و طولانی داشت، بعضی‌ها هم فکر می‌کردند اگر ما هم به جلسه‌ی خصوصی برویم خوب می‌شویم.
تلبیسِ ابلیس در موضوعِ ظهورِ امام زمان ارواحنا فداه
عزیزان! امام زمان ارواحنا فداه بیایند ما خوب نمی‌شویم، ما باید خوب بشویم که امام زمان ارواحنا فداه بیایند. حضرت که بیایند به سیر ما سرعت می‌دهند. نه اینکه حضرت بیایند، من در حال کج رفتن هستم، ناگهان به سمت درست می‌روم. البته به موارد استثناء کاری ندارم.
کسانی که زمان ائمه علیهم السلام بودند، اینطور نبود که همه خوب باشند.
الآن حقایق اصلی دین که ابهام ندارد، امام زمان ارواحنا فداه بیایند که نماز را تعطیل نمی‌کنند، این نماز هست، این روزه هست، این حج هست، این کمک به مؤمنان و نداشتن حسد و محبّت به یکدیگر سر جای خود هست و تغییر نمی‌کند، بعد آیا زمانی که امام زمان ارواحنا فداه بیایند، آیا اثر کلام ایشان از اثر کلام خدای متعال بیشتر است؟ خدای متعال در قرآن کریم فرموده است، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرموده‌اند، حتماً باید امام زمان ارواحنا فداه بیایند تا ما عمل کنیم؟ نخیر! این توجیه است.
اگر قرار باشد من عمل کنم، آن حقایق واضح را عمل می‌کنم. ممکن است در جایی ابهام داشته باشم و ندانم، آن بحث دیگری است، اما این موارد اینطور نیست، می‌دانیم اگر بین مؤمنین کسی را می‌شناسیم که گرفتار است، قبل از اینکه او بیچاره شود و رو بزند ما باید دست او را بگیریم، مگر دین این‌ها را نگفته است و قرآن کریم نفرموده است؟ آیا حتماً باید امام زمان ارواحنا فداه بیایند تا ما عمل کنیم؟ نخیر! این نوعی فریب دادن است، این نوعی تلبیسِ ابلیس است.
کلّیات دین واضح است
زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می‌گفتند پیامبر هر روز دو مرتبه بصورت خصوصی با علی صحبت می‌کند، برای همین اینطور شده است!
آقا! شما جنمی نشان بدهید، با شما هم جلسه‌ی خصوصی برگزار می‌کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در به درِ هدایتِ ماست، پیامبری که أزهد الناس است، زاهدترین است، در یک موضوع حریص است! زهرای مرضیه سلام الله علیها خطبه‌ی فدکیه را این موضوع قرار داد، «لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ»،[۵] خدا پیغمبری فرستاد که بین خودتان بود، «عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ»، اصلاً تحمل نداشت شما سختی ببینید، اذیت می‌شد، خودش گرسنگی را تحمل می‌کرد اما تحمل گرسنگی شما را نداشت، خودش بیماری را تحمل می‌کرد اما تحملِ بیماری شما را نداشت، خودش سختی را تحمل می‌کرد اما تحمل سختیِ شما را نداشت، «حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ» برای شما حرص می‌زد؛ آن پیغمبری که برای خودش زاهد بود، حرص او برای هدایت امّت بود.
اگر جنمی نشان بدهی با تو هم جلسه برگزار خواهد کرد، سلمان از کجا آمد؟ جوان هم نبود… دیده‌اید که بعضی اوقات حواس ما در جلسات نیست… البته خوب است که در جلسات به جوان‌ها توجّه شود، ولی قیمت انسان‌ها به جوانی و پیری‌شان نیست، قیمت انسان‌ها به انسانیت آن‌هاست.
وقتی سلمان وارد اسلام شد، یک پیرمرد ناتوان جسمی بود، ولی جنم داشت، عباراتی که در روایات برای او فرموده‌اند، اگر نگویند راجع به سلمان است، شما فکر می‌کنید راجع به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است. یکی از آن‌ها این است که ایمان ده قسم دارد و سلمان هر ده قسم را دارد. سلمان دریای علم است که انتها ندارد. سلمان گنجی است که پایان‌پذیر نیست. این جایگاهِ سلمانِ امیرالمؤمنین است، نه خودِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه!
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم کریم است، پیامبر که نعوذبالله خسیس نیست، شما یک جنمی نشان بده، او جیب تو را پُر می‌کند، اصلاً لازم نیست بگویی.
گفتند پیامبر هر روز دو مرتبه با علی دیدار دارد.
خدای متعال آیه‌ای فرمود که از این به بعد اگر کسی می‌خواهد با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم دیدار خصوصی داشته باشد، پول بدهد.
خدای متعال هم نفرمود چقدر پول بدهید، اما آن‌ها گفتند نمی‌ارزد!
زمانی ممکن است ما بگوییم آن‌ها عجب ابله‌هایی بودند، اما خدای متعال بصورت رایگان به ما اجازه می‌دهد که با او حرف بزنیم، بیهوده فقط بر سر اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نزنیم که پول ندادند با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حرف بزنند. همین الآن اگر شما بخواهید با امام زمان ارواحنا فداه حرف بزنید که کسی با شما کاری ندارد…
این موضوع را تجربه کنید، هر روز سی ثانیه، صبح که می‌خواهید از درِ خانه بیرون بیایید، با حضرت صحبت کنید، عادی هم حرف بزنید. بعد از مدّتی حضور حضرت را حس می‌کنید.
حال چند نفر این کار را می‌کنند؟ تعداد کمی.
بر سر اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نزنیم که بگوییم این‌ها عجب آدم‌های عجیبی بودند که مقداری پول ندادند با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم صحبت کنند. به ما گفته‌اند رایگان حرف بزنید، اما حرف نمی‌زنیم! چون نگاه من درست نیست.
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که دو نوبتِ ثابت داشت، کلاً یک دینار پول داشت، این یک دینار را به ده درهم تبدیل کرد و ده مرتبه نوبت گرفت.
یعنی آن کسی که وقت داشت، باز هم ولع داشت، و آن کسی که می‌گفت من وقت خصوصی ندارم، اینجا هم حال نداشت!
اینطور نیست که خیال کنیم حتماً باید امام زمان ارواحنا فداه بیایند تا ما خوب شویم، آن یقینیات و قطعیات که واضح است و سر جای خود است.
به کجای دین شک دارید؟
اصلاً من پیشنهاد می‌کنم به این آقایان نامه بدهید، از فردا من راجع به شبهات جمع صحبت می‌کنم، البته اگر جزو امور اصلی باشد. به کجای اصل دین شک است؟ راجع به همان بحث کنیم.
راجع به کلیات که شک نیست، کجای دین ابهام دارد؟ ممکن است کسی راجع به جزئیاتی یا قصه‌ای دقیق نداند، اما مگر اصل آن قصه چقدر اهمیت دارد؟ کلیات معلوم است، همه چیز روشن و واضح است، همانطور که در مواجهه صدیقه طاهره سلام الله علیها با مردم مدینه، همه چیز واضح بود.
مؤمن ممتد است
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمود: «لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ اَنْفُسِکُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنینَ رَؤُوفٌ رَحیمٌ»، بعد فرمود: «فَاِنْ تَعْزُوهُ وَتَعْرِفُوهُ تَجِدُوهُ اَبی» ببینید او پدر من بوده است، «وَ اَخَا ابْنِ عَمّی دُونَ رِجالِکُمْ» برادر پسرعموی من بوده است (که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است)، چه شد که حال ناگهان برای هدایت امّت، خانه‌ی ما محل تاخت و تاز شده است و ناگهان مشکلات اسلام و مسلمین به گردن ما افتاد؟
کدام خانه بوده است که اسلام در آن طلوع کرده است؟ کدام خانه بوده است که اسلام را حفظ کرده است؟ کدام خانه بوده است که مدام جانباز داشته است؟
درست است که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه یدالله بود، ولی تن مبارک حضرت در اکثر جنگ‌ها زخم برمی‌داشت، چون این‌ها نمی‌خواستند با قوّ‌ی الهی خودشان در میدان بجنگند، که اراده کند و همه بمیرند.
دائماً تن مبارک امیرالمؤمنین صلوات الله علیه زخم برمی‌داشت، دائماً باید در خانه‌ی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از جانباز خدا، یدالله، سیف الله، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پرستاری می‌کردند.
کدام خانه از اسلام دفاع کرده است؟ حال تا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از دنیا رفت و او را کشتید، ناگهان این خانه محل فتنه شد؟! شما تابحال کجا بودید؟
فرمود: «نَطَقَ کاظِمُ الْغاوینَ»، آن کسی که تابحال سر به جیب برده بود و ساکت بود و به درد اسلام نمی‌خورد، صدای خود را بالا برده است!
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به دنبال چه چیزی بوده است؟ یکی از مهم‌ترین خطراتی که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می‌دید، دید همین بلایی که همین امروز بر سر ما آمده است، حال نماز نداریم، حال عبادت نداریم هم، محصول سقیفه است. هر بدبختی که هست، هر بی‌تربیتی که امثال من دارند، محصول سقیفه است، چون فرصت ندادند که ما را درست کنند، که ما از این دنیا لذّت ببریم. نه اینکه دنیا سختی نداشته باشد، سختی داشت ولی «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا» بود.
آیا شما یک مورد شنیده‌اید که یکی از ائمه مثلاً بگوید خیلی پشیمان هستم و ای کاش این کار را نمی‌کردم؟ آیا شنیده‌اید مثلاً یکی از اسرای کربلا، بعد از آن همه جسارتی که به آن‌ها شد، بگوید ای کاش نمی‌آمدیم؟
آن کسی که نگاهش درست است، اصلاً آنقدر قوّت دارد که شکست‌ناپذیر است، نمی‌شود مؤمن را شکست داد، مؤمن به دستور عمل می‌کند، یا کشته می‌شود و به آغوش امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌رود، یا پیروز می‌شود و بخاطر نصرت اسلام به آغوش امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌رود، مؤمن شکست نمی‌خورد.
نمی‌شود مؤمن را تهدید کرد، مؤمن را به چه چیزی تهدید کنیم؟ تهدید آن جایی است که بگویند تو را از درِ خانه‌ی علی دور می‌کنیم.
این روزها چقدر برای مشاور و تراپی و… پول می‌دهند؟ اما چنان پشت مؤمن به خدا گرم است که دل او قرص است، کوه انرژی است، باید چقدر هزینه کند که اینطور شود؟ (البته اگر نگاه او درست شود). مؤمن پشیمان نمی‌شود، بلکه برعکس مؤمن چیزی را از دست نمی‌دهد.
مؤمن اذیت می‌شود، مثلاً اگر مؤمن داغ ببیند اذیت می‌شود و جگر او می‌سوزد، اما چیزی را از دست نمی‌دهد، اینطور نیست که ما چون با تأخیر به دنیا آمده‌ایم بگوییم پس کربلا نبوده‌ایم. بله کربلا حضور نداشته‌ایم، ولی روایات را ببینید، مؤمن اگر با اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین همدل باشد، اگر خودش را با اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین همفکر کند، نه تنها در کربلا شریک است، بلکه در پرونده‌ی عمل او می‌نویسند سرباز حضرت داوود علیه السلام در جنگ‌های حضرت داوود، سرباز آن پیغمبر در جنگ‌های آن پیغمبر، سرباز بدر و احد و خیبر و خندق و حنین، سرباز جمل و صفین و نهروان، سرباز کربلا، و تا سرباز حضرت حجّت سلام الله علیه. چه حاضر باشد و چه رجعت کند و چه ظاهراً نباشد.
مؤمن تمام نمی‌شود، چون آن کسانی که قرار است پرونده‌ی ما را بنویسند اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین هستند.
شخصی به محضر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رسید و عرض کرد: برادرم نتوانست برای کمک به شما بیاید، حضرت فرمودند: «أَهَوَى أَخِیکَ مَعَنَا؟»[۶] آیا دلِ او با ما بود؟ عرض کرد: بله. حضرت فرمودند: من شهادت می‌دهم که او در جمل با ما بوده است، «وَ لَقَدْ شَهِدَنَا فِی عَسْکَرِنَا هَذَا [قَوْمٌ] أَقْوَامٌ فِی أَصْلَابِ الرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ النِّسَاءِ، سَیَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمَانُ وَ یَقْوَى بِهِمُ الْإِیمَان»، کسانی هستند که هزار سال بعد می‌آیند، من در مورد آن‌ها هم، چون با من همدل هستند، می‌نویسم که در جنگ جمل با ما بودند.
لذا به یک تعبیر غلط است که بگوییم لشکر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در جمل دوازده هزار نفر بودند، بلکه آن روز دوازده هزار نفر حاضر بودند. حضرت حضور تعدادی از آن دوازده هزار نفر را امضاء نمی‌کند، و بعداً هم عدّه‌ای را به این‌ها اضافه می‌کند، روز قیامت معلوم می‌شود چه کسانی واقعاً در جمل، در لشکر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بودند و چه کسانی نبودند، ان شاء الله خدای متعال روزی کند ما هم جزو آن کسانی باشیم که واقعاً در لشکر حضرت بوده باشیم.
برای همین مؤمن چیزی را از دست نمی‌دهد، مؤمن ممتد است، وجود مؤمن توسعه‌یافته است، درست است که دنیا کوتاه است ولی برای مؤمن از خلقتِ حضرت آدم تا قیامِ قیامت باقی است، مؤمن می‌تواند در همه‌ی این‌ها باشد. چطور؟ با نیّت و نگاه خود.
آدمی یک میلیارد تومان پرداخت می‌کند که خودفروشی کند، ممکن است این شخص را پشیزی حساب نکنند، و آدمی نگاه می‌کند یک نفر در جایی مجلسی گرفته است، دل او می‌شکند و می‌گوید ای کاش من هم قدمی برداشته بودم. از جلوی درِ یک حسینیه رد می‌شود، می‌بیند دربِ حسینیه بسته است، می‌بیند دو دستمال کاغذی روی زمین افتاده است، این دو دستمال کاغذی را برمی‌دارد و به سطل آشغال می‌اندازد و می‌گوید ای کاش ما هم به این‌ها خدمت می‌کردیم. هیچ کسی هم این عمل او را نمی‌بیند و او هم می‌رود، روز قیامت می‌بینید می‌گوید این شخص مجلس گرفته است.
مؤمن با نگاه خود ممتد است و شکست نمی‌خورد و برای همین پشیمان نمی‌شود، برای همین اصلاً اینطور نیست که نگاه کند ما کم هستیم یا ما زیاد هستیم، این حرف‌ها برای ماست.
جلوه‌ای از «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا»
کسی به دیدن امام سجّاد علیه السلام آمد و عرض کرد: آقا جان! از زیارت پدر شما می‌آیم، به کربلا رفته‌ام، حال آمده‌ام که شما را ببینم.
حضرت فرمود: «أَبْشِرْ ثُمَّ أَبْشِرْ»[۷] می‌خواهم به تو بشارت بدهم، بعد حضرت ماجرایی را تعریف کرد.
هزار و صد سال قبل، استاد شیخ مفید کتابی نوشته است که شاگرد او این روایت را پیدا کرده است و به او نشان داده است، چون کتاب را نوشته بوده است، در حاشیه باب هشتاد و هشتم کتاب کامل الزیارات می‌نویسند که در متن نیاید، که اعتماد به نسخه از بین نرود، این روایت آنجا آمده است.
حضرت سجّاد علیه السلام می‌فرماید: وقتی من احساس کردم زمین و آسمان می‌لرزد، بسختی از خیمه بیرون آمدم، عمّه‌ام آن جلو بود، ولی حواس او به من بود.
حضرت زینب کبری سلام الله علیها بخاطر اینکه تن خود را حفاظ جان حضرت سجّاد علیه السلام کرده است، تا قیام قیامت در هدایت همه‌ی امّت شریک است. همه بر سرِ سفره‌ی حضرت زینب کبری سلام الله علیها هستند.
امام سجّاد علیه السلام فرمود: عمّه‌ام زینب کبری سلام الله علیها آن جلو بود و مراقب من بود، دوید و آمد و روی مرا از سمت قتلگاه برگرداند.
حال افق را ببینید.
باید گاهی اوقات بین معصومین کلماتی رد و بدل شود که ما چیزی بدست بیاوریم. حضرت سجّاد علیه السلام فرمود که عمّه‌ام به من گفت: «مَا لِی أَرَاکَ تَجُودُ بِنَفْسِکَ» چرا در حال جان دادن هستی؟
از این جهت که داغ سخت است، مسلّم است که سخت است…
اما خواست به من بشارت بدهد و دل ما را گرم کند، فرمود: نبین امروز ما اینجا غریب هستیم، سی هزار نفر یک طرف و چند دختر هم یک طرف، آسمان را نگاه کن، همه‌ی انبیاء دست بلند کرده‌اند و ما را دعا می‌کنند، فرشته‌ها با ما هستند، خدا از ما راضی است، ما تنها نشده‌ایم.
بعد عبارت دیگری فرمود، البته مسلّم است که کسی حضرت زینب کبری سلام الله علیها نمی‌شود، اما می‌شود افق نگاه انسان به سمت او نزدیک شود، جهت انسان یکی شود، حضرت زینب کبری سلام الله علیها را در آن قلّه‌ی دوردست ببینیم و به سمت او حرکت کنیم.
فرمود: نبین امروز ما اینجا غریب هستیم و هیچ کسی اینجا نیست، من آن روز را می‌بینم که قبر پدر تو، صبح و شام از زائر خالی نیست.
این توضیح من است، نگاه نکن امروز به قتلگاه اسب بردند، من آن روزی را می‌بینم، من آن روزی را می‌بینم که اگر کسی گرفتار شود، برای ذرّه‌ای تربت اینجا، می‌آید و گدایی می‌کند.
آیا اصلاً می‌شود این آدم را شکست داد؟ حضرت زینب کبری سلام الله علیها که لشکر نمی‌خواهد، نگاه اوست که لشکر است، مؤمن مستحضر به تأیید خدای متعال است، مؤمن شکست نمی‌خورد، برای همین «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا».
شما موکب‌داران اربعین را ببینید، زحمت بسیار زیادی می‌کشند، گاهی این‌ها همینطور از صبح تا شب دیگ دارند، خسته هستند، ولی وقتی تمام می‌شود، دیده‌اید که چطور با شعف تعریف می‌کنند؟ مگر خسته نشده‌اند؟ خسته شده است ولی لذّت برده است. بعد هنوز از این سفر برنگشته است، چشم او به دنبال اربعین بعدی است.
مگر این سفر اربعین هم برای زائر و هم برای خادم زحمت ندارد؟ دارد، اما این رشحه‌ای از «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا» است.
دین آمده است که ما خوش و خرّم شویم، نه اینکه ما صدمه نخوریم، ممکن است صدمه بخوریم، ممکن است مریض شوم، ممکن است تصادفی پیش بیاید، ممکن است داغی ببینم، ممکن است مشکلی پیش بیاید، مؤمن سختی دارد اما خوش و خرّم است، آن هم خوش و خرّمی که با چیزی قابل قیاس نیست.
اگر کسی مبتلای به سیّدالشّهداء صلوات الله علیه شده باشد، آنجا از او بپرسند به سفر رایگان فلان جا می‌روی، یا با هزینه‌ی خودت به سفر اربعین می‌روی؟ پاسخ او روشن است.
عرض کردم که اگر دین «دین» باشد، فارغ از وجود قیامت، فارغ از ثواب، فارغ از بهشت، دنیای انسان هم خوش و خرّم است و انسان لذّت می‌برد.
آیت الله بهجت رضوان الله تعالی علیه می‌فرماید: اگر سلاطین عالم می‌فهمیدند ما در این نماز چه لذّتی برده‌ایم، متوجّه می‌شدند که آن‌ها اصلاً لذّتی نبرده‌اند، ما سلطنت کرده‌ایم که نوکرِ درِ این خانه بوده‌ایم.
اصلاً فارغ از اینکه قیامتی هست و بهشتی که هست، که همه‌ی آن‌ها هست، خود دنیا هم خوش و خرّم است، غرق در لذّت است.
ما از نقطه‌ی قوّت خودمان ضربه می‌خوریم
همه‌ی جامعه گرفتار این هستیم که یک نفر ما را ببیند.
زمان غیبت صغری آخوندی بود که رساله‌ی عملی او در خانه‌ی همه‌ی شیعیان بود، کتاب او را نزد یکی از نواب امام زمان ارواحنا فداه بردند تا سؤال کنند، آن نایب گفتند بجز دو حکم، همه‌ی حکم‌های او تأیید شده است.
گاهی آدم‌ها از نقطه‌ی قوّت خودشان آسیب می‌خورند، دین می‌خواهد نگاه ما را درست کند، دین می‌گوید به خودت اعتماد نکن، هرچه به خودت اعتماد کنی نجاست است.
یکی از دوستان ما سلیمان صرد خزاعی را در خواب دیده بود، می‌گوید جای خوبی داشت ولی هر چند ساعت یک مرتبه برای او یک گرفتاری پیش می‌آمد، گفتم: چه شد که تو اینطور شدی؟
همانطور که می‌دانید سلیمان صرد خزاعی در صفین پهلوانی‌ها کرد، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و امام حسن مجتبی صلوات الله علیه از او تشکر کردند، ولی در جمل لنگ زد و نیامد، حضرت هم خیلی از او گله کرد. او در صفین و نهروان شکوفا بود.
تقریباً در صدر تمام نامه‌های مهم کوفه به امام حسین علیه السلام، نام سلیمان صرد خزاعی است.
می‌گوید از او پرسیدم چرا تو به کربلا نرفتی؟ گفت: من کلاً خیلی اهل حساب و کتاب بودم و تحلیل‌های من دقیق بود، اتفاقاً از این نقطه‌ی قوّت خود ضربه خوردم.
این حرف‌ها برای جایی است که امام نیست، وقتی امام هست چرا تو فکر می‌کنی چیزی می‌فهمی؟
گفته بود هم در جمل فکر کردم الآن وقت این عمل نیست و این اقدام برای الآن روا نیست، و هم در کربلا.
البته سلیمان صرد خزاعی بعداً با چهار هزار نفر کشته شد، چه بسا که خدای متعال توبه‌ی او را پذیرفته باشد، یعنی او را عقوبت نکند، ولی از این فوز محروم شد.
این آقایی که کتاب او با این قوّت در خانه‌ی شیعیان بود…
اگر دین نگاه ما را اصلاح کند، اولین نکته‌ای که هست، هر کسی، هر چیزی دارد، اول از آن به خدا پناه می‌برد…
مرحوم حاج آقای ملکی تبریزی، آن مرد خدا، می‌گفت: خدایا! من اول از عبادات خودم عذرخواهی می‌کنم، چون برای گناهانم حداقل یک مرتبه توبه کرده‌ام، ولی عبادت‌های من که عبادت نبوده است و فکر می‌کنم کار خوبی کرده‌ام، برای همین توبه نکرده‌ام. من چون تو گفته بودی گفتم، ولی دروغ گفتم که «إِیَّاکَ نَعبُدُ وَإِیَّاکَ نَستَعِینُ»، یعنی فقط تو را می‌پرستم و فقط از تو یاری می‌خواهم.
دین اگر دین باشد و مدیّن اگر متدیّن باشد، اتفاقاً هر جایی که خیال می‌کند نقطه‌ی قوّت اوست، از آن نقطه می‌ترسد.
این شخص عالم شده بود و بقیه‌ی طلاب باید مقابل او سپر می‌انداختند، ناگهان به ذهن او رسید که مردم کتاب ما را بخوانند و به احکام عمل کنند، بعد این شخصی که نایب امام زمان شده است کیست؟
این همان حسادت است که جلسه‌ی قبل عرض کردم، درواقع گیر او به خودِ امام زمان ارواحنا فداه بود، وگرنه با نایب که کاری نداشت؛ برای همین گیر کرد.
کار او به جایی رسید که مورد لعن امام زمان ارواحنا فداه واقع شد، شیعیان کتاب او را از خانه‌ی خود بیرون انداختند. کتاب او کتاب خوبی بود ولی این شخص مقابل حضرت ایستاده بود.
اتفاقاً باید از آن جایی بترسیم که قوّت داریم، لا حول و لا قوّه الا بالله، مؤمن اول از خودش به خدا فرار می‌کند، بعد از سایر ظالمین به خدا پناه می‌برد. چون ظالمین نهایتاً ظالم هستند و در نهایت به من ظلم می‌کنند و من طلبکار می‌شوم، اما وقتی خودم در جایی فکر می‌کنم برای خودم کسی شده‌ام، خطرناک می‌شود، مستکبر می‌شوم.
روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
روضه‌ای که می‌خواهم بخوانم، به جهاتی که شما می‌دانید، روضه‌های صدیقه طاهره سلام الله علیها، چون ناموسِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، خیلی به احتیاط نیاز دارد. برای همین من هم بااحتیاط عرض می‌کنم.
یکی از اسامی روز قیامت «جاثیه» است، روزی که همه به زانو درمی‌آیند، یعنی بیچاره می‌شوند.
اگر کسی بخواهد تصویر «جاثیه» را نقاشی کند، اینطور است که دوزانو شوید و روی زانوی خودتان بلند شوید، دو دست خودتان را هم بالا ببرید. هر کسی این تصویر را ببیند، می‌گوید این شخص بیچاره است، خیلی به این شخص ظلم شده است و راه به جایی ندارد.
روز قیامت روزی است که همه جاثیه هستند، همه بیچاره هستند، ان شاء الله خدای متعال آن روز صدیقه طاهره سلام الله علیها و امام رضا علیه السلام را به فریاد ما برساند.
آنجا دادگاه تشکیل می‌شود، هر کسی طلبی از کسی دارد، می‌آید و در دادگاه خدا فریاد می‌زند، خصم خود را به دادگاه خدا می‌آورد.
یک روایتی در صحیح بخاری است، عجیب هم هست که در صحیح بخاری است، آنجا امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می‌فرماید: «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو»[۸] اولین کسی که روز قیامت روی زانوی خود بلند می‌شود و فریاد می‌زند که به من ظلم شده است، من هستم… «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو بَیْنَ یَدَیِ الرَّحْمَنِ لِلْخُصُومَهِ یَوْمَ القِیَامَهِ»، اولین کسی که در محضر پروردگار روی دو کنده‌ی زانوی خود بلند می‌شود و فریاد می‌زند که حق مرا غصب کرده‌اند، من هستم…
این اول بودن دو حالت دارد، زمانی اول بودن، اولِ تاریخی است، یعنی قدیمی‌ترین ظلم برای من است؛ که واضح است منظور این نیست، چون اول به جناب هابیل ظلم شده است و بعد از ایشان انبیائی را کشته‌اند و بعد به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه ظلم شده است. پس این اول «اول رتبی» است، یعنی بیشترین ظلمی که در طول تاریخ رخ داده است نسبت به من بوده است، برای همین هم دادگاه من، اولین دادگاه است، «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو بَیْنَ یَدَیِ الرَّحْمَنِ لِلْخُصُومَهِ یَوْمَ القِیَامَهِ»…
موضوع دادگاه چیست؟ امام صادق علیه السلام فرمود: «أَوَّلُ مَنْ یُحْکَمُ فِیهِ»[۹] اولین موضوعی که برای آن دادگاه تشکیل می‌شود «محسن بن علی» است…
هر کسی در این عالم زمین می‌خورد «یا علی» می‌گوید، اما وقتی صدیقه طاهره سلام الله علیها را زمین انداختند، فرمود: «یَا فِضِّه! خُذِینِی»…
فقط این نبود که از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رو بگیرد، آنجا هم دل ایشان نیامد که صدا کند، در بعضی از نقل‌ها می‌گوید شصت نفر او را دوره کرده بودند…
حال من یک جمله می‌گویم و خیلی جلوتر نمی‌آیم، یک عالمی شعر خیلی مؤدّبانه‌ای گفته است، سعی کرده است که مبهم بگوید، می‌گوید وقتی فاطمه را بین در و دیوار به زمین انداختند، یک جمله به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گفت، «وَ عَینُ الفَارِسِ المِغوَارِ تُغضِی».[۱۰]..
«فارِس» به معنای «پهلوان» است، «مِغوار» کسی است که دائماً در میان لشگر غور می‌کند، صفدر است، به دلِ دشمن می‌زند…
نمی‌گوید «چشم علی» یا «چشم حیدر»، می‌گوید «وَ عَینُ الفَارِسِ المِغوَارِ»، علی ترسو نبود، علی صفدر بود، فارِسِ مِغوار بود…
می‌گوید: بابا جان! «وَ عَینُ الفَارِسِ المِغوَارِ تُغضِی»، وقتی بر سر من هجوم آوردند، علی چشم خود را بست و روی خود را برگرداند، «وَ عَینُ الفَارِسِ المِغوَارِ تُغضِی»، با اینکه فارِسِ مِغوار بود، چشمان خود را بست و نخواست ببیند، اما «وَ یَسمَعُ صَرخَتی» صدای ناله‌های مرا می‌شنید، «وَصَدی شَجَایَا» و می‌دانست چه بلایی بر سر من می‌آید…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیله من الواجبات و المستحبات، جلد ۱، صفحه ۱۸۲ (أَنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَانَ یَنْتَظِرُ دُخُولَ وَقْتِ اَلصَّلاَهِ وَ یَقُولُ أَرِحْنَا یَا بِلاَلُ .)
[۵] سوره مبارکه توبه، آیه ۱۲۸ (لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ)
[۶] نهج البلاغه، خطبه ۱۲ (و من کلام له (علیه السلام) لما أظفره الله بأصحاب الجمل: وَ قَدْ قَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ وَدِدْتُ أَنَّ أَخِی فُلَاناً کَانَ شَاهِدَنَا لِیَرَى مَا نَصَرَکَ اللَّهُ بِهِ عَلَى أَعْدَائِکَ. فَقَالَ لَهُ (علیه السلام) أَهَوَى أَخِیکَ مَعَنَا؟ فَقَالَ نَعَمْ. قَالَ فَقَدْ شَهِدَنَا، وَ لَقَدْ شَهِدَنَا فِی عَسْکَرِنَا هَذَا [قَوْمٌ] أَقْوَامٌ فِی أَصْلَابِ الرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ النِّسَاءِ، سَیَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمَانُ وَ یَقْوَى بِهِمُ الْإِیمَان.)
[۷] کامل الزیارات، جلد ۱، صفحه ۲۶۰ (حَدَّثَنِی أَبُو اَلْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَیْهِ قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو عِیسَى عُبَیْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلْفَضْلِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ هِلاَلٍ اَلطَّائِیُّ اَلْبَصْرِیُّ ره قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو عُثْمَانَ سَعِیدُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلاَّمِ بْنِ یَسَارٍ [سَیَّارٍ] اَلْکُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْوَاسِطِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی عِیسَى بْنُ أَبِی شَیْبَهَ اَلْقَاضِی قَالَ حَدَّثَنِی نُوحُ بْنُ دَرَّاجٍ قَالَ حَدَّثَنِی قُدَامَهُ بْنُ زَائِدَهَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ : بَلَغَنِی یَا زَائِدَهُ أَنَّکَ تَزُورُ قَبْرَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَحْیَاناً فَقُلْتُ إِنَّ ذَلِکَ لَکَمَا بَلَغَکَ فَقَالَ لِی فَلِمَا ذَا تَفْعَلُ ذَلِکَ وَ لَکَ مَکَانٌ عِنْدَ سُلْطَانِکَ اَلَّذِی لاَ یَحْتَمِلُ أَحَداً عَلَى مَحَبَّتِنَا وَ تَفْضِیلِنَا وَ ذِکْرِ فَضَائِلِنَا وَ اَلْوَاجِبُ عَلَى هَذِهِ اَلْأُمَّهِ مِنْ حَقِّنَا فَقُلْتُ وَ اَللَّهِ مَا أُرِیدُ بِذَلِکَ إِلاَّ اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لاَ أَحْفِلُ بِسَخَطِ مَنْ سَخِطَ وَ لاَ یَکْبُرُ فِی صَدْرِی مَکْرُوهٌ یَنَالُنِی بِسَبَبِهِ فَقَالَ وَ اَللَّهِ إِنَّ ذَلِکَ لَکَذَلِکَ – فَقُلْتُ وَ اَللَّهِ إِنَّ ذَلِکَ لَکَذَلِکَ یَقُولُهَا ثَلاَثاً وَ أَقُولُهَا ثَلاَثاً فَقَالَ أَبْشِرْ ثُمَّ أَبْشِرْ ثُمَّ أَبْشِرْ فَلَأُخْبِرَنَّکَ بِخَبَرٍ کَانَ عِنْدِی فِی اَلنُّخَبِ [اَلْبَحْرِ] اَلْمَخْزُونِ – فَإِنَّهُ لَمَّا أَصَابَنَا بِالطَّفِّ مَا أَصَابَنَا وَ قُتِلَ أَبِی عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ قُتِلَ مَنْ کَانَ مَعَهُ – مِنْ وُلْدِهِ وَ إِخْوَتِهِ وَ سَائِرِ أَهْلِهِ وَ حُمِلَتْ حَرَمُهُ وَ نِسَاؤُهُ عَلَى اَلْأَقْتَابِ یُرَادُ بِنَا اَلْکُوفَهُ فَجَعَلْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهِمْ صَرْعَى وَ لَمْ یوُاَرَوْا فَعَظُمَ ذَلِکَ فِی صَدْرِی وَ اِشْتَدَّ لِمَا أَرَى مِنْهُمْ قَلَقِی فَکَادَتْ نَفْسِی تَخْرُجُ وَ تَبَیَّنَتْ ذَلِکَ مِنِّی عَمَّتِی زَیْنَبُ اَلْکُبْرَى بِنْتُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَقَالَتْ مَا لِی أَرَاکَ تَجُودُ بِنَفْسِکَ یَا بَقِیَّهَ جَدِّی وَ أَبِی وَ إِخْوَتِی فَقُلْتُ وَ کَیْفَ لاَ أَجْزَعُ وَ أَهْلَعُ وَ قَدْ أَرَى سَیِّدِی وَ إِخْوَتِی وَ عُمُومَتِی وَ وُلْدَ عَمِّی وَ أَهْلِی مُصْرَعِینَ بِدِمَائِهِمْ مُرَمَّلِینَ بِالْعَرَاءِ مُسَلَّبِینَ لاَ یُکَفَّنُونَ وَ لاَ یُوَارَوْنَ وَ لاَ یُعَرِّجُ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ وَ لاَ یَقْرَبُهُمْ بَشَرٌ کَأَنَّهُمْ أَهْلُ بَیْتٍ مِنَ اَلدَّیْلَمِ وَ اَلْخَزَرِ فَقَالَتْ لاَ یُجْزِعَنَّکَ مَا تَرَى فَوَ اَللَّهِ إِنَّ ذَلِکَ لَعَهْدٌ مِنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلَى جَدِّکَ وَ أَبِیکَ وَ عَمِّکَ وَ لَقَدْ أَخَذَ اَللَّهُ المیثاق[مِیثَاقَ]أُنَاسٍ مِنْ هَذِهِ اَلْأُمَّهِ لاَ تَعْرِفُهُمْ فَرَاعِنَهُ هَذِهِ اَلْأُمَّهِ وَ هُمْ مَعْرُوفُونَ فِی أَهْلِ اَلسَّمَاوَاتِ أَنَّهُمْ یَجْمَعُونَ هَذِهِ اَلْأَعْضَاءَ اَلْمُتَفَرِّقَهَ فَیُوَارُونَهَا وَ هَذِهِ اَلْجُسُومَ اَلْمُضَرَّجَهَ وَ یَنْصِبُونَ لِهَذَا اَلطَّفِّ عَلَماً لِقَبْرِ أَبِیکَ سَیِّدِ اَلشُّهَدَاءِ لاَ یَدْرُسُ أَثَرُهُ وَ لاَ یَعْفُو رَسْمُهُ عَلَى کُرُورِ اَللَّیَالِی وَ اَلْأَیَّامِ وَ لَیَجْتَهِدَنَّ أَئِمَّهُ اَلْکُفْرِ وَ أَشْیَاعُ اَلضَّلاَلَهِ فِی مَحْوِهِ وَ تَطْمِیسِهِ فَلاَ یَزْدَادُ أَثَرُهُ إِلاَّ ظُهُوراً وَ أَمْرُهُ إِلاَّ عُلُوّاً فَقُلْتُ وَ مَا هَذَا اَلْعَهْدُ وَ مَا هَذَا اَلْخَبَرُ فَقَالَتْ نَعَمْ حَدَّثَتْنِی أُمُّ أَیْمَنَ أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ زَارَ مَنْزِلَ فَاطِمَهَ عَلَیْهَا اَلسَّلاَمُ فِی یَوْمٍ مِنَ اَلْأَیَّامِ فَعَمِلْتُ لَهُ حَرِیرَهً وَ أَتَاهُ عَلِیٌّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِطَبَقٍ فِیهِ تَمْرٌ ثُمَّ قَالَتْ أُمُّ أَیْمَنَ فَأَتَیْتُهُمْ بِعُسٍّ فِیهِ لَبَنٌ وَ زُبْدٌ فَأَکَلَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَهُ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ مِنْ تِلْکَ اَلْحَرِیرَهِ – وَ شَرِبَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ شَرِبُوا مِنْ ذَلِکَ اَللَّبَنِ ثُمَّ أَکَلَ وَ أَکَلُوا مِنْ ذَلِکَ اَلتَّمْرِ وَ اَلزُّبْدِ ثُمَّ غَسَلَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَدَهُ – وَ عَلِیٌّ یَصُبُّ عَلَیْهِ اَلْمَاءَ فَلَمَّا فَرَغَ مِنْ غَسْلِ یَدِهِ مَسَحَ وَجْهَهُ ثُمَّ نَظَرَ إِلَى عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ نَظَراً عَرَفْنَا بِهِ اَلسُّرُورَ فِی وَجْهِهِ ثُمَّ رَمَقَ بِطَرْفِهِ نَحْوَ اَلسَّمَاءِ مَلِیّاً ثُمَّ إِنَّهُ وَجَّهَ وَجْهَهُ نَحْوَ اَلْقِبْلَهِ وَ بَسَطَ یَدَیْهِ وَ دَعَا ثُمَّ خَرَّ سَاجِداً وَ هُوَ یَنْشِجُ فَأَطَالَ اَلنُّشُوجَ وَ عَلاَ نَحِیبُهُ وَ جَرَتْ دُمُوعُهُ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ أَطْرَقَ إِلَى اَلْأَرْضِ وَ دُمُوعُهُ تَقْطُرُ کَأَنَّهَا صَوْبُ اَلْمَطَرِ فَحَزِنَتْ فَاطِمَهُ وَ عَلِیٌّ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ وَ حَزِنْتُ مَعَهُمْ لِمَا رَأَیْنَا مِنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ هِبْنَاهُ أَنْ نَسْأَلَهُ حَتَّى إِذَا طَالَ ذَلِکَ قَالَ لَهُ عَلِیٌّ وَ قَالَتْ لَهُ فَاطِمَهُ مَا یُبْکِیکَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ لاَ أَبْکَى اَللَّهُ عَیْنَیْکَ فَقَدْ أَقْرَحَ قُلُوبَنَا مَا نَرَى مِنْ حَالِکَ فَقَالَ یَا أَخِی سُرِرْتُ بِکُمْ وَ قَالَ مُزَاحِمُ بْنُ عَبْدِ اَلْوَارِثِ فِی حَدِیثِهِ هَاهُنَا فَقَالَ یَا حَبِیبِی إِنِّی سُرِرْتُ بِکُمْ سُرُوراً مَا سُرِرْتُ مِثْلَهُ قَطُّ – وَ إِنِّی لَأَنْظُرُ إِلَیْکُمْ وَ أَحْمَدُ اَللَّهَ عَلَى نِعْمَتِهِ عَلَیَّ فِیکُمْ إِذْ هَبَطَ عَلَیَّ جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى اِطَّلَعَ عَلَى مَا فِی نَفْسِکَ وَ عَرَفَ سُرُورَکَ بِأَخِیکَ وَ اِبْنَتِکَ وَ سِبْطَیْکَ فَأَکْمَلَ لَکَ اَلنِّعْمَهَ وَ هَنَّأَکَ اَلْعَطِیَّهَ بِأَنْ جَعَلَهُمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ مُحِبِّیهِمْ وَ شِیعَتَهُمْ مَعَکَ فِی اَلْجَنَّهِ لاَ یُفَرِّقُ بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُمْ یُحِبُّونَ کَمَا تُحِبُّ وَ یُعْطَوْنَ کَمَا تُعْطَی حَتَّى تَرْضَى وَ فَوْقَ اَلرِّضَا عَلَى بَلْوَى کَثِیرَهٍ تَنَالُهُمْ فِی اَلدُّنْیَا وَ مَکَارِهَ تُصِیبُهُمْ بِأَیْدِی أُنَاسٍ یَنْتَحِلُونَ مِلَّتَکَ وَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ مِنْ أُمَّتِکَ بِرَاءٍ مِنَ اَللَّهِ وَ مِنْکَ خَبْطاً خَبْطاً وَ قَتْلاً قَتْلاً – شَتَّى مَصَارِعُهُمْ نَائِیَهً قُبُورُهُمْ خِیَرَهً مِنَ اَللَّهِ لَهُمْ وَ لَکَ فِیهِمْ فَاحْمَدِ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى خِیَرَتِهِ وَ اِرْضَ بِقَضَائِهِ فَحَمِدْتُ اَللَّهَ وَ رَضِیتُ بِقَضَائِهِ بِمَا اِخْتَارَهُ لَکُمْ ثُمَّ قَالَ لِی جَبْرَئِیلُ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ أَخَاکَ مُضْطَهَدٌ بَعْدَکَ مَغْلُوبٌ عَلَى أُمَّتِکَ مَتْعُوبٌ مِنْ أَعْدَائِکَ ثُمَّ مَقْتُولٌ بَعْدَکَ یَقْتُلُهُ أَشَرُّ اَلْخَلْقِ وَ اَلْخَلِیقَهِ – وَ أَشْقَى اَلْبَرِیَّهِ یَکُونُ نَظِیرَ عَاقِرِ اَلنَّاقَهِ بِبَلَدٍ تَکُونُ إِلَیْهِ هِجْرَتُهُ وَ هُوَ مَغْرِسُ شِیعَتِهِ وَ شِیعَهِ وُلْدِهِ وَ فِیهِ عَلَى کُلِّ حَالٍ یَکْثُرُ بَلْوَاهُمْ وَ یَعْظُمُ مُصَابُهُمْ وَ إِنَّ سِبْطَکَ هَذَا وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ مَقْتُولٌ فِی عِصَابَهٍ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ وَ أَهْلِ بَیْتِکَ وَ أَخْیَارٍ مِنْ أُمَّتِکَ بِضَفَّهِ اَلْفُرَاتِ بِأَرْضٍ یُقَالُ لَهَا کَرْبَلاَءُ مِنْ أَجْلِهَا یَکْثُرُ اَلْکَرْبُ وَ اَلْبَلاَءُ عَلَى أَعْدَائِکَ وَ أَعْدَاءِ ذُرِّیَّتِکَ فِی اَلْیَوْمِ اَلَّذِی لاَ یَنْقَضِی کَرْبُهُ وَ لاَ تَفْنَى حَسْرَتُهُ وَ هِیَ أَطْیَبُ بِقَاعِ اَلْأَرْضِ وَ أَعْظَمُهَا حُرْمَهً یُقْتَلُ فِیهَا سِبْطُکَ وَ أَهْلُهُ وَ أَنَّهَا مِنْ بَطْحَاءِ اَلْجَنَّهِ فَإِذَا کَانَ ذَلِکَ اَلْیَوْمُ اَلَّذِی یُقْتَلُ فِیهِ سِبْطُکَ وَ أَهْلُهُ وَ أَحَاطَتْ بِهِ کَتَائِبُ أَهْلِ اَلْکُفْرِ وَ اَللَّعْنَهِ تَزَعْزَعَتِ اَلْأَرْضُ مِنْ أَقْطَارِهَا وَ مَادَتِ اَلْجِبَالُ وَ کَثُرَ اِضْطِرَابُهَا وَ اِصْطَفَقَتِ اَلْبِحَارُ بِأَمْوَاجِهَا وَ مَاجَتِ اَلسَّمَاوَاتُ بِأَهْلِهَا غَضَباً لَکَ یَا مُحَمَّدُ وَ لِذُرِّیَّتِکَ – وَ اِسْتِعْظَاماً لِمَا یَنْتَهِکُ مِنْ حُرْمَتِکَ وَ لِشَرِّ مَا تُکَافَى بِهِ فِی ذُرِّیَّتِکَ وَ عِتْرَتِکَ وَ لاَ یَبْقَى شَیْءٌ مِنْ ذَلِکَ إِلاَّ اِسْتَأْذَنَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِی نُصْرَهِ أَهْلِکَ – اَلْمُسْتَضْعَفِینَ اَلْمَظْلُومِینَ اَلَّذِینَ هُمْ حُجَّهُ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ بَعْدَکَ فَیُوحِی اَللَّهُ إِلَى اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَلْجِبَالِ وَ اَلْبِحَارِ وَ مَنْ فِیهِنَّ إِنِّی أَنَا اَللَّهُ اَلْمَلِکُ اَلْقَادِرُ اَلَّذِی لاَ یَفُوتُهُ هَارِبٌ وَ لاَ یُعْجِزُهُ مُمْتَنِعٌ وَ أَنَا أَقْدَرُ فِیهِ عَلَى اَلاِنْتِصَارِ وَ اَلاِنْتِقَامِ وَ عِزَّتِی وَ جَلاَلِی لَأُعَذِّبَنَّ مَنْ وَتَرَ رَسُولِی وَ صَفِیِّی وَ اِنْتَهَکَ حُرْمَتَهُ وَ قَتَلَ عِتْرَتَهُ وَ نَبَذَ عَهْدَهُ وَ ظَلَمَ أَهْلَ بَیْتِهِ [أَهْلَهُ] عَذَاباً لاَ أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ اَلْعَالَمِینَ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَضِجُّ کُلُّ شَیْءٍ فِی اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرَضِینَ بِلَعْنِ مَنْ ظَلَمَ عِتْرَتَکَ وَ اِسْتَحَلَّ حُرْمَتَکَ فَإِذَا بَرَزَتْ تِلْکَ اَلْعِصَابَهُ إِلَى مَضَاجِعِهَا – تَوَلَّى اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَبْضَ أَرْوَاحِهَا بِیَدِهِ وَ هَبَطَ إِلَى اَلْأَرْضِ مَلاَئِکَهٌ مِنَ اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَهِ مَعَهُمْ آنِیَهٌ مِنَ اَلْیَاقُوتِ وَ اَلزُّمُرُّدِ مَمْلُوَّهً مِنْ مَاءِ اَلْحَیَاهِ وَ حُلَلٌ مِنْ حُلَلِ اَلْجَنَّهِ وَ طِیبٌ مِنْ طِیبِ اَلْجَنَّهِ فَغَسَّلُوا جُثَثَهُمْ بِذَلِکَ اَلْمَاءِ وَ أَلْبَسُوهَا اَلْحُلَلَ وَ حَنَّطُوهَا بِذَلِکَ اَلطِّیبِ وَ صَلَّتِ اَلْمَلاَئِکَهُ صَفّاً صَفّاً عَلَیْهِمْ ثُمَّ یَبْعَثُ اَللَّهُ قَوْماً مِنْ أُمَّتِکَ لاَ یَعْرِفُهُمُ اَلْکُفَّارُ لَمْ یَشْرَکُوا فِی تِلْکَ اَلدِّمَاءِ بِقَوْلٍ وَ لاَ فِعْلٍ وَ لاَ نِیَّهٍ فَیُوَارُونَ أَجْسَامَهُمْ وَ یُقِیمُونَ رَسْماً لِقَبْرِ سَیِّدِ اَلشُّهَدَاءِ بِتِلْکَ اَلْبَطْحَاءِ یَکُونُ عَلَماً لِأَهْلِ اَلْحَقِّ وَ سَبَباً لِلْمُؤْمِنِینَ إِلَى اَلْفَوْزِ وَ تَحُفُّهُ مَلاَئِکَهٌ مِنْ کُلِّ سَمَاءٍ مِائَهُ أَلْفِ مَلَکٍ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَهٍ – وَ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ وَ یَطُوفُونَ عَلَیْهِ وَ یُسَبِّحُونَ اَللَّهَ عِنْدَهُ وَ یَسْتَغْفِرُونَ اَللَّهَ لِمَنْ زَارَهُ وَ یَکْتُبُونَ أَسْمَاءَ مَنْ یَأْتِیهِ زَائِراً مِنْ أُمَّتِکَ مُتَقَرِّباً إِلَى اَللَّهِ تَعَالَى وَ إِلَیْکَ بِذَلِکَ وَ أَسْمَاءَ آبَائِهِمْ وَ عَشَائِرِهِمْ وَ بُلْدَانِهِمْ وَ یُوسِمُونَ فِی وُجُوهِهِمْ بِمِیسَمِ نُورِ عَرْشِ اَللَّهِ هَذَا زَائِرُ قَبْرِ خَیْرِ اَلشُّهَدَاءِ وَ اِبْنِ خَیْرِ اَلْأَنْبِیَاءِ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ اَلْقِیَامَهِ سَطَعَ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ ذَلِکَ اَلْمِیسَمِ نُورٌ تُغْشَى مِنْهُ اَلْأَبْصَارُ – یَدُلُّ عَلَیْهِمْ وَ یُعْرَفُونَ بِهِ وَ کَأَنِّی بِکَ یَا مُحَمَّدُ بَیْنِی وَ بَیْنَ مِیکَائِیلَ وَ عَلِیٌّ أَمَامَنَا وَ مَعَنَا مِنْ مَلاَئِکَهِ اَللَّهِ مَا لاَ یُحْصَى عَدَدُهُمْ وَ نَحْنُ نَلْتَقِطُ مِنْ ذَلِکَ اَلْمِیسَمِ فِی وَجْهِهِ مِنْ بَیْنِ اَلْخَلاَئِقِ حَتَّى یُنْجِیَهُمُ اَللَّهُ مِنْ هَوْلِ ذَلِکَ اَلْیَوْمِ وَ شَدَائِدِهِ وَ ذَلِکَ حُکْمُ اَللَّهِ وَ عَطَاؤُهُ لِمَنْ زَارَ قَبْرَکَ یَا مُحَمَّدُ أَوْ قَبْرَ أَخِیکَ أَوْ قَبْرَ سِبْطَیْکَ لاَ یُرِیدُ بِهِ غَیْرَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَیَجْتَهِدُ أُنَاسٌ مِمَّنْ حَقَّتْ عَلَیْهِمُ اَللَّعْنَهُ مِنَ اَللَّهِ وَ اَلسَّخَطُ – أَنْ یَعْفُوا رَسْمَ ذَلِکَ اَلْقَبْرِ وَ یَمْحُوا أَثَرَهُ فَلاَ یَجْعَلُ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَهُمْ إِلَى ذَلِکَ سَبِیلاً ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَهَذَا أَبْکَانِی وَ أَحْزَنَنِی قَالَتْ زَیْنَبُ فَلَمَّا ضَرَبَ اِبْنُ مُلْجَمٍ لَعَنَهُ اَللَّهُ أَبِی عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ رَأَیْتُ عَلَیْهِ أَثَرَ اَلْمَوْتِ مِنْهُ قُلْتُ لَهُ یَا أَبَتِ حَدَّثَتْنِی أُمُّ أَیْمَنَ بِکَذَا وَ کَذَا وَ قَدْ أَحْبَبْتُ أَنْ أَسْمَعَهُ مِنْکَ فَقَالَ یَا بُنَیَّهِ اَلْحَدِیثُ کَمَا حَدَّثَتْکِ أُمُّ أَیْمَنَ وَ کَأَنِّی بِکِ وَ بِنِسَاءِ أَهْلِکِ سَبَایَا بِهَذَا اَلْبَلَدِ أَذِلاَّءَ خَاشِعِینَ تَخٰافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ اَلنّٰاسُ فَصَبْراً صَبْراً فَوَ اَلَّذِی فَلَقَ اَلْحَبَّهَ وَ بَرَأَ اَلنَّسَمَهَ مَا لِلَّهِ عَلَى ظَهْرِ اَلْأَرْضِ یَوْمَئِذٍ وَلِیٌّ غَیْرُکُمْ وَ غَیْرُ مُحِبِّیکُمْ وَ شِیعَتِکُمْ وَ لَقَدْ قَالَ لَنَا رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حِینَ أَخْبَرَنَا بِهَذَا اَلْخَبَرِ – إِنَّ إِبْلِیسَ لَعَنَهُ اَللَّهُ فِی ذَلِکَ اَلْیَوْمِ یَطِیرُ فَرَحاً فَیَجُولُ اَلْأَرْضَ کُلَّهَا بِشَیَاطِینِهِ وَ عَفَارِیتِهِ فَیَقُولُ یَا مَعَاشِرَ اَلشَّیَاطِینِ قَدْ أَدْرَکْنَا مِنْ ذُرِّیَّهِ آدَمَ اَلطَّلِبَهَ وَ بَلَغْنَا فِی هَلاَکِهِمْ اَلْغَایَهَ وَ أَوْرَثْنَاهُمُ اَلنَّارَ إِلاَّ مَنِ اِعْتَصَمَ بِهَذِهِ اَلْعِصَابَهِ فَاجْعَلُوا شُغُلَکُمْ بِتَشْکِیکِ اَلنَّاسِ فِیهِمْ وَ حَمْلِهِمْ عَلَى عَدَاوَتِهِمْ وَ إِغْرَائِهِم بِهِمْ وَ أَوْلِیَائِهِمْ حَتَّى تَسْتَحْکِمُوا ضَلاَلَهَ اَلْخَلْقِ وَ کُفْرَهُمْ وَ لاَ یَنْجُو مِنْهُمْ نَاجٍ- وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ وَ هُوَ کَذُوبٌ أَنَّهُ لاَ یَنْفَعُ مَعَ عَدَاوَتِکُمْ عَمَلٌ صَالِحٌ وَ لاَ یَضُرُّ مَعَ مَحَبَّتِکُمْ وَ مُوَالاَتِکُمْ ذَنْبٌ غَیْرُ اَلْکَبَائِرِ قَالَ زَائِدَهُ ثُمَّ قَالَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا اَلسَّلاَمُ بَعْدَ أَنْ حَدَّثَنِی بِهَذَا اَلْحَدِیثِ خُذْهُ إِلَیْکَ مَا لَوْ ضَرَبْتَ فِی طَلَبِهِ آبَاطَ اَلْإِبِلِ حَوْلاً لَکَانَ قَلِیلاً .)
[۸] صحیح البخاری، جلد ۵ ، صفحه ۷۵ (حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الرَّقَاشِیُّ، حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبِی یَقُولُ: حَدَّثَنَا أَبُو مِجْلَزٍ، عَنْ قَیْسِ بْنِ عُبَادٍ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّهُ قَالَ: «أَنَا أَوَّلُ مَنْ یَجْثُو بَیْنَ یَدَیِ الرَّحْمَنِ لِلْخُصُومَهِ یَوْمَ القِیَامَهِ» وَقَالَ قَیْسُ بْنُ عُبَادٍ: وَفِیهِمْ أُنْزِلَتْ: {هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ} [الحج: ۱۹] قَالَ: ” هُمُ الَّذِینَ تَبَارَزُوا یَوْمَ بَدْرٍ: حَمْزَهُ، وَعَلِیٌّ، وَعُبَیْدَهُ، أَوْ أَبُو عُبَیْدَهَ بْنُ الحَارِثِ، وَشَیْبَهُ بْنُ رَبِیعَهَ، وَعُتْبَهُ بْنُ رَبِیعَهَ، وَالوَلِیدُ بْنُ عُتْبَهَ “)
[۹] کامل الزیارات، جلد ۱، صفحه ۳۳۲ (أَوَّلُ مَنْ یُحْکَمُ فِیهِمْ مُحَسِّنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ فِی قَاتِلِهِ ثُمَّ فِی قُنْفُذٍ فُیُؤْتَیَانِ هُوَ وَ صَاحِبُهُ فَیُضْرَبَانِ بِسِیَاطٍ مِنْ نَارٍ لَوْ وَقَعَ سَوْطٌ مِنْهَا عَلَى اَلْبِحَارِ لَغَلَتْ مِنْ مَشْرِقِهَا إِلَى مَغْرِبِهَا – وَ لَوْ وُضِعَتْ عَلَى جِبَالِ اَلدُّنْیَا لَذَابَتْ حَتَّى تَصِیرَ رَمَاداً فَیُضْرَبَانِ بِهَا ثُمَّ یَجْثُوا أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بَیْنَ یَدَیِ اَللَّهِ لِلْخُصُومَهِ مَعَ اَلرَّابِعِ فَیُدْخَلُ اَلثَّلاَثَهُ فِی جُبٍّ فَیُطْبَقُ عَلَیْهِمْ لاَ یَرَاهُمْ أَحَدٌ وَ لاَ یَرَوْنَ أَحَداً فَیَقُولُ اَلَّذِینَ کَانُوا فِی وَلاَیَتِهِمْ)
[۱۰] نقشٌ علی الأحداق، معتوق المعتوق، صفحه ۴۳
پاسخ دهید