حجت الاسلام کاشانی روز سه شنبه مورخ نوزدهم تیرماه ۱۴۰۳، مصادف با شب چهارم محرم در “هیئت محترم عبدالله بن الحسن علیهما السلام” به ادامه سخنرانی با موضوع “کدام حسین علیه السلام؟ کدام کربلا” پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
- مقدّمه
- مرور جلسات گذشته
- معصومین علیهم السلام غیرقابل قیاس هستند
- «تکالیف الهی» از سر لطف خداست
- گزاره‌ی درست و نتیجه‌ی غلط!
- اظهار نظر در مورد بزرگان دین
- تک‌روی و خودخواهی ممنوع!
- چرا زندگی ما خوش و خرّم نیست؟
- نگاهی نو به ماجرای حرّ
- راه آمدن با دلِ همسر
- دین یک بُعدی نیست
- نباید کسی از شما بترسد
- اهمیّتِ دانستنِ سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین
- روضه و توسّل به جناب حرّ سلام الله علیه
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم»
«أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَى».[۳]
مقدّمه
هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و اهل بیت مکرّم ایشان، علی الخصوص سیّدالشّهدا علیه الصلاه والسلام صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب، ارادت، خاکساری، التجاء و استغاثه به محضر پر خیر و برکت حضرت بقیه الله اعظم روحی و ارواحُ مَن سِواهُ فِداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
مرور جلسات گذشته
در مقدّمات بحثی هستیم که عرض کردیم چرا ما به امام نیاز داریم؟
قرار است امام ما را هدایت کند، ما را به سعادت برساند، و امام از افقی نگاه می‌کند که ما به آن افق دسترسی نداریم.
معصومین علیهم السلام غیرقابل قیاس هستند
اگر گفته‌اند کسی را با امام مقایسه نکنید، برای این نیست که بگویند آدم‌های بد را با امام مقایسه نکنید، نباید هیچ کسی را با امام مقایسه کرد، سلمان را هم با امام مقایسه نکنید.
نه اینکه چون امام ماست و رئیس حزب ماست، بلکه چون قابل قیاس نیست، چون غیرقابل قیاس است.
اگر یک نفر بخواهد مثلاً راجع به فلان شرکت در بورس تحقیق کند، باید ورودی‌های اطلاعات او کافی باشد که آیا این شرکت سودده یا زیان‌ده است، آخرین جلسه‌ی مجمع عمومی این شرکت چه زمانی بوده است.
کسی که اطلاعات ندارد حرف سطحی می‌زند و بعد در دامان کانال‌های سیگنالی گرفتار می‌شود، طمع او را تحریک می‌کنند و پشیمان می‌شود.
چه کسی می‌تواند اظهار نظر دقیق کند؟ کسی که غیر از اینکه درست می‌گوید، ورودی‌های درست هم داشته باشد، یعنی اطلاعات درست داشته باشد.
کسی که اطلاعات درست دارد با کسی که هیچ اطلاعاتی ندارد، مسلّماً قابل قیاس نیستند.
امامی که عین الله الناظره است و حقیقت امور را نگاه می‌کند، با کسی که معلوم نیست همین ظواهر کتب و روایات را هم درست بفهمد، اصلاً قابل قیاس نیست.
امامی که ملحم است، مستقیم از خدا دریافت دارد، با کسی که معلوم نیست حتّی این متون روایی و آیات ما را درست متوجّه شود، قابل قیاس نیست.
این «قابل قیاس نیست» به این جهت است که اولاً ورودی‌هایشان قابل قیاس نیست…
اگر امام خواب ببیند مانند وحی است، اما اگر من خواب ببینم یا اضغاث احلام است و آشفته‌حال هستم، یا اگر رؤیای صادقه هم باشد، اطمینان‌آور نیست. چون وقتی من عصمت ندارم معلوم نیست آن چیزی که دیده‌ام الآن در حافظه‌ی من دقیق مانده باشد که بیان کنم. بلکه آن چیزی که دیده‌ام معلوم نیست الآن بتوانم دقیق تحلیل کنم. یعنی امکان خطا هست، همینکه امکان خطا هست یعنی آن بیان و آن حقیقت معصوم نیست، یقینی نیست. پس ما غیر قابل قیاس هستیم.
ممکن است کسی بگوید این موضوع واضح است که ما غیرقابل قیاس هستیم.
اما اگر فرصت کنیم و جلوتر برویم، ما خیلی اوقات در عملکرد قیاس می‌کنیم.
من می‌خواهم در جایی کاری انجام دهم، خلاف قطعی دستور امام عمل می‌کنم، چرا؟ چون فکر می‌کنم این بهتر است! زبان حال این کار عملاً این است که من بهتر می‌فهمم و من خودم یک تشخیص دارم.
«تکالیف الهی» از سر لطف خداست
نکته‌ی دوم قبل از ادامه‌ی بحث این است که وقتی از تکلیف حرف می‌زنیم، منظور ما مشقت و سختی نیست، وقتی ما درباره‌ی تکلیف صحبت می‌کنیم، اگر کسی از تکلیف سر در بیاورد، به شوق می‌آید. ان شاء الله روزی امام زمان ارواحنا فداه را ببینیم، بعد حضرت بفرمایند که باید شام بمانید.
اینجا کسی نمی‌گوید ای وای! تکلیف و مشقّت! این موضوع را اوج التفات می‌داند. بلکه این دستور ممکن است اشتباهاً مایه‌ی تبختر او نسبت به دیگران شود و به سر بقیه منّت هم بگذارد.
این هم یک امر است، ولی این امر کاملاً از سر محبّت و لطف است.
خدایی که تکالیف او از سر محبّت و لطف و حکمت و مصلحت نباشد که خدا نیست، او به درد عبادت نمی‌خورد، او بت است، او شیطان است، او ابلیس است، او ولیجه است. اگر خدا باشد، وقتی تکلیف می‌کند، همه‌ی تکالیف او عنایت و لطف و مرحمت است، لذا اگر ما بفهمیم یک واجب جدید هست، از یک طرف باید به شوق بیاییم که یک لطف دیگری هم به ما کرده است. چون او که به ما نیاز ندارد، مثلاً این نماز ما به چه درد خدا می‌خورد؟ من که فقر مطلق هستم، اگر کسی رو به من آنطور نماز بخواند که من می‌خوانم، به درد من هم نمی‌خورد! او که غنی بالذات است، به چه درد او می‌خورد؟ لطف مطلق است.
لذا اگر در این چند روز از «تکلیف» حرف می‌زنیم، عزیزان فکر نکنند که می‌خواهیم راجع به مشقات حرف بزنیم، بلکه این لطف حضرت حق است.
گزاره‌ی درست و نتیجه‌ی غلط!
به محضر مبارک شما عرض کردیم که ما برای سعادت به امام نیاز داریم، اما باید توجّه کنیم که گاهی ما یک گزاره‌ی درست داریم و روی آن یک نتیجه‌ی غلط می‌گیریم.
دو مثال را مقابل یکدیگر گذاشتم که مشابهت رفتار شیعیان عصر امام حسن مجتبی صلوات الله علیه را با خلیفه‌ی دوم، در این موضوع بگویم.
البته تذکّری خواهم داد که اشتباه برداشت نشود.
خلیفه‌ی دوم آمد و به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم گفت: صلح حدیبیه؟! این‌ها کافر هستند و با ما جنگیده‌اند و ما را اخراج کرده‌اند.
تا این قسمت را درست گفت، اما آیا نتیجه‌ی این گزاره این است که باید بجنگیم یا باید صلح کنیم؟
آن شیعیان عصر امام حسن مجتبی صلوات الله علیه هم آمدند و گفتند: این شخص معاویه است و این‌ها بنی امیّه و طاغوت هستند.
تا اینجا را درست گفتند، بخش دوم که «نباید آتش‌بس کنی» محل بحث است.
برای همین عرض کردم که بحث ولایت بحث مهمّی است و گاهی یک آدم که شیعه است ممکن است شبیه بدترین خلق خدا عمل کند، چون موضوع این نیست که چه کسی امام است، موضوع کیفیت تمسّک است.
خیلی از کارهایی که ما انجام می‌دهیم اینطور است، لذا یک نمونه همین چیزی است که الآن عرض می‌کنم.
الآن من چنین حرفی راجع به شیعیان عصر امام حسن مجتبی صلوات الله علیه عرض کردم، اما آیا این حرف یعنی اینکه این‌ها مانند قاتل حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عمل می‌کنند؟
نه! این‌ها در دوره‌ای بودند که فرصت تبیین و تبلیغ اتفاق نیفتاده بود، این‌ها خیلی از حقایق را نشنیده بودند، این‌ها مانند ما نبودند که…
اگر از اکثریت این جمع بپرسید که اولین مرتبه چه زمانی به هیئت آمده‌اید، قاعدتاً به یاد ندارند، چون ما را به هیئت آورده‌اند. ما با آن‌ها قابل قیاس نیستیم که ده مرتبه جزئیات مکتب را به ما گفته‌اند و تبیین شده است و حبّ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین در ما راسخ شده است، با گریه در صفحه‌ی نفس ما هک شده است. ما با آن‌ها قابل قیاس نیستیم. آن‌ها فرصت‌هایی که ما داشتیم را نداشته‌اند.
لذا ممکن است زمانی ما کوفی را نقد کنیم، اما این بدین معنا نیست که آن‌ها بد هستند و ما خوب هستیم، یا اینکه الآن آن‌ها جهنّمی هستند و ما بهشتی.
آن شخص کوفی در آن تشخیص اشتباه رفت، اما نتیجه این نیست که ما بغض آن‌ها را داشته باشیم. ما باید بغض کسی را داشته باشیم که به ما دستور داده‌اند، باید بغض کسی را داشته باشیم که یقین داریم.
اظهار نظر در مورد بزرگان دین
خیلی از اوقات در فضای هیئت‌ها این موضوع مرسوم است که یک لشکر آدم را لعن می‌کنند که خیلی از آن‌ها دشمنِ اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نیستند.
من در مجلسی روی منبر از «جابر بن عبدالله انصاری» تجلیل کردم، وقتی از جلسه بیرون آمدم کسی آمد و گفت: فلانی جابر را قبول ندارد!
گفتم: چرا قبول ندارد؟
گفت: برای اینکه جابر به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه توهین کرده است.
این همان بحث ماست. اولاً بر فرض که بپذیریم جابر توهین کرده است، تو چقدر جابر را می‌شناسی؟ عاقبت جابر چه شد؟ آیا راجع به جابر روایت داریم یا نه؟
به فرض که شما یک گناه از کسی پیدا کنید، روی آن شخص خط می‌زنید؟
با این منطق شما در این جمع یک نفر را پیدا کنید که روی او خط نخورد، در تهران یک نفر را پیدا کنید که روی او خط نخورد، در ایران یک نفر را پیدا کنید که روی او خط نخورد. چه کسی می‌ماند؟
وقتی می‌گوییم کسی را با اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین مقایسه نکنید، این هم قیاس است، ما چهارده معصوم داریم.
طرف می‌گفت من با مختار خوب نیستم، مختار فلان جا اشتباه کرده است.
گفتم: اشتباه کرده است که اشتباه کرده! مگر کسی برای مختار ادّعای عصمت کرده است؟ بر فرض که در جایی هم خطا کرده است، چه ربطی دارد؟ مگر با یک خطا روی کسی خط می‌زنند؟ آیا این منطق دین است؟
من در سؤال مردم زیاد با این موضوع مواجه می‌شوم، از کسی اشکالی پیدا می‌کنند، به فرض که اشکال باشد… در مورد جابر که عرض خواهم کرد که اصل موضوع اصلاً وجود ندارد… بعد با آن یک اشکال روی آن شخص خط می‌زنند. این همان قیاس کردن است، مگر قرار بود این شخص معصوم باشد.
ثانیاً جابر کجا توهین کرده است؟
در کتاب «مناقب ابن ابی حمزه طوسی» یک نقل هست که جابر به امام حسن مجتبی صلوات الله علیه شک کرده است و بعداً پشیمان شده و از شک خود برگشته است.
آیا کتاب «مناقب ابن ابی حمزه طوسی» معتبر است؟ نه!
به فرض اینکه کتاب «مناقب ابن ابی حمزه طوسی» معتبر بود، آیا آن روایت سند معتبر دارد؟ نه!
به فرض که آن روایت سند معتبر داشت، یک نقل اصطلاحاً ظن‌آور است، یعنی گمان‌آور است. یعنی به شرطی که کتاب معتبر باشد و روایت سند معتبر داشته باشد یعنی احتمال دارد که جابر چنین گفته باشد.
آیا شما با این یک روایت می‌توانید کسی را لعن کنید؟ آیا اینطور اصلاً کسی باقی می‌ماند؟ چه کسی به ما تکلیف کرده است که اینجا راجع به این آدم موضع بگیریم؟ این همه عقاید اصلی ما در ذهن من معطل است که من هنوز تکلیف خود را با آن‌ها معلوم نکرده‌ام که آیا به آن‌ها باور دارم یا نه؛ اولاً جابر کجای عقیده‌ی ماست؟ ثانیاً آیا این دلیلی است که ما نسبت به جابر موضع بگیریم؟ بعد هم در آن روایت آمده است که شک کرد و از شک خود برگشت.
یعنی برای هر کسی در این جمع سؤال پیش آمد و بعداً سؤال او برطرف شد باید او را خط بزنیم؟ اینطور چه چیزی می‌ماند؟ آیا این منطق اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین است؟ اگر اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می‌خواستند با ما اینطور رفتار کنند، امشب باید چند نفر در جلسه می‌نشستند؟
تک‌روی و خودخواهی ممنوع!
اینکه عرض می‌کنم موضوع ولایت، در کیفیت تمسّک، موضوع حسّاسی است، برای این است. درون همه‌ی ما یک سقیفه‌ی کوچک هست که در تصمیمات شخصی تک‌روی و خودخواهی می‌کند، ما حق نداریم نسبت به یک مؤمن موضع بگیریم.
ایشان می‌تواند مرا نپسندد، یا من ایشان را؛ که البته من ایشان را می‌پسندم. می‌تواند حرف مرا نپذیرد، می‌تواند بگوید من نمی‌خواهم حرف‌های این شخص را گوش بدهم، اما نمی‌تواند از من بیزار باشم، همینطور من نمی‌توانم نسبت به شما بیزار باشم.
آن روایت امام هادی سلام الله علیه که حرمت مؤمن از حرمت کعبه بالاتر است، نفرموده است حرمتِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه! وگرنه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که اعتبار کعبه است؛ نه حرمتِ حبیب بن مظاهر، نه حرمت سلمان؛ حرمتِ مؤمن!
مؤمن یعنی… من که جزئیات زندگی شما عزیزان را نمی‌شناسم، مؤمن یعنی شما، عزاداران امام حسین علیه السلام مؤمن هستند. حال در بین شما یک نفر که من باشم أقل مؤمن هستم، شما که جزئیات زندگی مرا نمی‌دانید، من به خدای متعال و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین ایمان دارم، پس در تعریف «مؤمن» هستم، حرمت من هم از کعبه اعظم است.
حال یک نفر تقوا هم دارد، یک نفر اهل نماز شب هم هست، یک نفر اهل کار خیر هم هست، دست شیعیان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را هم می‌گیرد، شأن او که بالاتر هم هست. وگرنه شأن آن مؤمنی که أقل هستم هم از کعبه بالاتر است.
مانند آن روایت که می‌گوید «مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ ، فَلَهُ الجَنَّهُ»،[۴] نمی‌گوید حداکثر پاداش او بهشت است، می‌گوید حداقل اقتضای زیارت حرم حضرت معصومه سلام الله علیها بهشت است، البته اگر کسی از دست ندهد. حال یک نفر به زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها رفت و اوج هم گرفت، مسلّماً پاداش او بیشتر از این‌هاست.
بسیاری از موضع‌گیری‌های ما… منظور من از «موضع‌گیری‌های ما» فقط موضع‌گیری‌های انتخاباتی نیست، انتخابات فقط موضوع خوبی برای تحلیل است، یعنی وقتی انتخابات تمام می‌شود و دیگر حساسیت‌ها می‌گذرد، انسان می‌تواند با استفاده از آن، خیلی موضوعات را توضیح دهد.
چرا زندگی ما خوش و خرّم نیست؟
اما همین زندگی‌های ما، زندگی زناشویی ما، اگر بروی و زندگی هر پنج نفر از هیئتی‌ها را واکاوی کنی، شاید زندگی چهار نفرشان زهرمار است یا خیلی خوش و خُرّم نیستند. این برای این است که ولایت ما خراب است. اگر ولایت ما خراب نباشد که به این راحتی بر علیه کسی موضع نمی‌گیریم، آن هم همسرمان که ناموسِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است، چه مرد و چه زن.
همه‌ی ما ناموسِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هستیم.
آن روایت را در خاطر دارید که آن غلام سیاه با سگ نگهبانِ باغ سیّدالشّهداء صلوات الله علیه غذا می‌خورد، وقتی حضرت به او فرمود که چرا به این سگ غذا می‌دادی؟
عرض کرد: دیدم من گرسنه هستم و این سگ هم گرسنه است… بعد یک جمله‌ی طلایی گفت، گفت: من بنده‌ی تو هستم و این هم سگ شماست؛ یعنی ما یک وجه مشترک داریم، ما به تو تعلّق داریم، پس این سگ حرمت دارد.
آیا همسر ما حرمت ندارد؟
انتخاب‌های ما در رفتارمان را نگاه کنید، معلوم است که الحمدلله ما در تئوری رسماً به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین جسارت نمی‌کنیم، اما در عمل، خیلی از اوقات رفتار اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را ترجیح نمی‌دهیم که بخواهیم به آن روش عمل کنیم.
با کوچکترین موضوعی با یکدیگر درگیر می‌شویم.
امام که در آن بلندا قرار دارد می‌خواهد به ما یاد بدهد که ما چطور زندگی کنیم.
نگاهی نو به ماجرای حرّ
حال مثال بزنم؛ اول مقدّمه را عرض کنم که کسی دچار شبهه نشود.
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه اگر امام هم نبود، دوراندیش‌ترین انسان روی زمین بود، عاقل‌ترین انسان روی زمین بود، حکیم‌ترین انسان روی زمین بود، غیر از این‌ها امام و معصوم هم هست.
لذا وقتی خواست به سمت کربلا حرکت کند… بعد از شهادت حضرت مسلم سلام الله علیه، همه‌ی یاران سیّدالشّهداء صلوات الله علیه چند نفر هستند؟
بنده سال‌ها این‌ها را بررسی کرده‌ام، حتی سی اسم هم از زنان و دختران همراه سیّدالشّهداء صلوات الله علیه نداریم، حال شما بگویید که تاریخ نام هفتاد نفر را هم نبرده است، اصلاً صد نفر هستند.
بعد از خبر شهادت حضرت مسلم سلام الله علیه، شما نمی‌توانید ده نفر از یاران امام حسین علیه السلام را نام ببرید که آنجا با حضرت هستند.
چون چه کسانی با حضرت هستند؟ عدّه‌ای که از مکه همراه شده بودند و به دنبال پول و مقام بودند، بعد از خبر شهادت حضرت مسلم علیه السلام رفتند.
چه کسانی با امام حسین علیه السلام ماندند؟ مردانِ اهل بیت، و آن مردانِ کوفه که نامه آورده بودند و ماندند، مثلاً سعید بن عبدالله حنفی نامه آورد و ماند، ابوثُمامه صائدی نامه آورد و ماند، عابس نامه آورد و ماند؛ این‌ها خیلی کم بودند. شما بگویید در مجموع صد و بیست نفر بودند، چون این‌ها بعداً به حضرت اضافه شدند.
حضرت چقدر آب برداشته بودند؟
هر روز یک مرتبه کنار جایی که بشود آب برداشت و ذخیره‌ی آب را تقویت کرد توقف می‌کردند.
چقدر آب همراه حضرت بود؟ بار چند شتر آب بود؟ آنقدر که لشکر حرّ را آب بدهند!
لشکر حرّ هم لشکر پیش‌قراول بود، یعنی لشکر سواره بودند، چون اگر عدّه‌ای سواره و عدّه‌ای پیاده بودند که نمی‌توانستند با هم حرکت کنند. لشکر حرّ لشکر اصلی نبود که هم پیاده‌نظام داشته باشد و هم سواره‌نظام.
لشکر امام حسین علیه السلام به هزار اسب و هزار انسان آب دادند، پس باید چقدر آب بهمراه خود داشته باشند؟
پس امام حسین علیه السلام خیلی حکیم و دوراندیش است که اینقدر آب همراه خود داشته است. یعنی اگر به ده چاه می‌رسیدند و آب نداشت، لشکر حضرت آب داشت.
آدمی که اینقدر دوراندیش است محتاط است، آدم محتاط قاعدتاً باید خساست به خرج بدهد، کاروانی هم که به حضرت رسید، کاروان محبّان و شیعیان حضرت نبود. وقتی کاروان حرّ به سیّدالشّهداء صلوات الله علیه رسید، این‌ها زیر تیغ آفتاب تشنه بودند.
اینکه چرا لشکر حرّ با خود آبی به همراه نداشتند هم نمی‌دانیم، فقط می‌دانیم که گزارش‌های مختلف شیعه و سنّی نوشته‌اند که تشنه رسیدند.
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه به همه‌ی این‌ها آب داد.
یک گزارش تاریخی هست که خیلی زیباست.
مسلّماً همه‌ی این هزار نفر با هم به سمت امام نمی‌روند، گروه گروه می‌شوند. آخرین گروه که ملحق می‌شود، یک نفر از این‌ها می‌گوید که من نفر آخرِ این گروه آخر بودم، تشنه و خسته به سیّدالشّهداء صلوات الله علیه رسیدم. حضرت به من فرمود: یَابنَ عَمّ!…
این عبارت خیلی لطیف است، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه وقتی بالای سر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نشسته بود و با او صحبت می‌کرد و او جواب نمی‌داد، آخر که ناامید شد فرمود: «کَلِّمینی یا فاطِمَه فَأنَا اِبنُ عَمِّکِ علی»… لطافت و مهر خیلی زیادی در این عبارت است.
ما باید یک مرتبه بررسی کنیم که ائمه‌ی ما چکار می‌کردند که مردم اینقدر آن‌ها را دوست داشتند.
خیلی از افرادی که تبلیغ دین می‌کنند، اگر بروند و سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را نگاه کنند، آنوقت می‌بینند مهم‌ترین لطف این است که بروند و کار دیگری کنند و تبلیغ دین انجام ندهند و نگران دین نباشند. خیلی اوقات ممکن است کسی مانند من نعوذبالله پارازیت باشد تا تبلیغ کننده برای دین.
بعد این شخص اینطور تعریف کرده است… حدس من این است که امام حجازی سخن فرموده‌اند و این شخص کوفی بوده است… می‌گوید: وقتی به امام حسین علیه السلام رسیدم، حضرت فرمود «یَابنَ عَمّ! أَنِخِ اَلرَّاوِیَهَ»،[۵] «راویه» به شتری می‌گویند که روی آن آب حمل می‌کنند.
می‌گوید: من متوجه نشدم حضرت چه فرمود.
احتمالاً این اصطلاح حجازی است و آن شخص کوفی است.
می‌گوید: حضرت فرمود «یَابنَ عَمّ! أَنِخِ اَلْجَمَلَ»، یعنی حضرت کلام خود را تغییر داد که این شخص متوجه شود.
حضرت به این شخص فرموده بودند که این شتر را بنشان که وقتی می‌خواهی آب برداری اذیت نشوی.
می‌گوید: حضرت شتر را برای من نشاند، من خواستم مشک را بردارم که بنوشم، لبه‌ی مشک طوری بود که مدام آب روی زمین می‌ریخت، حضرت فرمود: لبه‌ی مشک را برگردان، چون حضرت کلمه‌ی دیگری فرمود، من متوجّه نشدم. امام حسین علیه السلام جلو آمد و لبه‌ی مشک را گرفت و دست خود را هم زیر آب قرار داد و فرمود: حالا بنوش.
آیا امام حسین علیه السلام نمی‌داند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها چقدر برای تشنگی او گریه کرده‌اند؟ می‌داند! می‌داند که اینقدر آب آورده است، اما حالا به عدّه‌ای تشنه رسیده است.
همانطور که آنجا فرمود «مِثْلِی لاَ یُبَایِعُ مِثْلَهُ»[۶] مثل من با مثل یزید بیعت نمی‌کند… اینجا هم مثل حسین خساست به خرج نمی‌دهد! مثل حسین دعوا را شروع نمی‌کند، مثل حسین از تشنگی مخالف و دشمن خود استفاده نمی‌کند.
بعد به این‌ها فرمود: با ما هستید یا بر علیه ما؟
جلوتر موضوع را عرض می‌کنم.
گزاره‌ی ما می‌توانست چه چیزی باشد؟ ما می‌توانیم تحلیل کنیم.
گزاره‌ی اول ما این است که لشکر یزید بن معاویه برای دستگیری سیّدالشّهداء صلوات الله علیه آمده است.
اگر گزاره‌ی دوم به ما بود، چه بود؟
شما اظهارنظرهای گروه‌ها بر علیه یکدیگر را نگاه کنید. یک گزاره‌ی یک می‌گویند و در گزاره‌ی دوم یکدیگر را مفتضح می‌کنند!
اینجا همه چیز روشن است، آمده‌اند امام حسین علیه السلام را دستگیر کنند، لشکر یزید هستند!
امام در یک بلندایی نگاه می‌کند… من از کلام امیرالمؤمنین صلوات الله علیه برداشت می‌کنم… این هزار نفر آمده‌اند که امام را دستگیر کنند، امام در بین این هزار نفر می‌گردد که ببیند کدامیک از این‌ها را می‌تواند هدایت کند. این‌ها هم فرزندانِ امام حسین علیه السلام هستند، منتها فرزندانِ گمراه.
همانطور که منِ گمراه را راه می‌دهد، به آن فرزندانش هم وقت می‌دهد، شاید برگردند.
زود از جمله‌ی اول که «این‌ها آمده‌اند تا مرا دستگیر کنند»، زود به جنگ نمی‌رسد. توجّه کنید که امام حسین علیه السلام با این لشکر یزید زود جنگ نمی‌کند! اینجا زن و شوهر براحتی یقه‌ی یکدیگر را پاره می‌کنند، در روی پدرزن و پدرشوهر و… می‌ایستند.
راه آمدن با دلِ همسر
بخدا سوگند هر کسی که زندگی زناشویی خود را جهنّم کند، بویی از تشیّع نبرده است، بویی از ولایت نبرده است.
ائمه‌ی ما خیلی به دلِ همسرشان راه می‌آمدند، مگر در جایی که خط قرمز قطعی حرام بود؛ وگرنه حتّی کارهایی می‌کردند که از نظر عرف دون شأن آن‌ها بود. مانند «رنگ لباس» که مکرر گزارش شده است.
شخصی که گیج است آمده و می‌گوید: آقا! این لباس برای شما خوب نیست!
حضرت می‌فرمایند: همسرم این رنگ را دوست دارد.
مردی که در اموری که ممنوع نیست به دل همسر خود راه بیاید، یک مرتبه هم که موضوع حرام است نهی کند، آن خانم هم قبول می‌کند.
مردی که مدام مخالفت می‌کند، جایی که باید مخالفت کند، کسی نمی‌خرد.
دین یک بُعدی نیست
مثال تشییع جنازه و امام باقر علیه السلام را در یاد دارید که جلسه‌ی گذشته عرض کردم، یک مثال روز هم بزنم.
ان شاء الله خدای متعال آقای قرائتی را حفظ کند و عمر ایشان را طولانی کند و بهره‌ی ما شیعیان را از او زیاد کند.
من چند مرتبه بی‌واسطه از ایشان شنیده‌ام، چند مرتبه هم دیده‌ام که در رسانه‌ها فرموده است، انصافاً خیلی هم حکیمانه است.
می‌گوید: جوان بودم و می‌خواستم منبر بروم، به شهر دیگری رفتم و میهمان یک مرد سالخورده‌ای شدم که او نیم‌طبقه‌ای بالای منزل خود داشت که من شب‌ها آنجا می‌خوابیدم و روزها هم به مسجد و نماز و منبر می‌رفتم.
نزدیک نماز ظهر بود که وضو گرفتم تا به مسجد بروم، آستین‌های خود را بالا زده بودم.
دیدم این پیرمرد نفس‌زنان از پله‌ها بالا می‌آید و یک حوله هم بدست دارد، این حوله را با عشق به سمت من گرفت. من گفتم: مستحب است که آب وضو را خشک نکنیم.
آن پیرمرد به من گفت: آیا مستحب نیست دل یک پیرمرد که اینطور نفس نفس زنان بخاطر احترام به تو از پله‌ها بالا آمده است را نشکنی؟
دین چوب خشک نیست، دین یک بُعدی نیست، اینطور نیست که فقط یک حکم را سرِ دست بگیریم.
آیا آن روایت گفته بود که در هر صورتی آب وضو را خشک نکنید؟ نه!
جمله‌ی اول درست بود، اما نتیجه‌ی آن این عمل نبود که این حوله را نگیری.
اینجا آن جایی است که ما باید برویم و اخلاق را از اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین یاد بگیریم، باید تحمّل اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را ببینیم و یاد بگیریم، باید شیوه‌ی زندگی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را ببینیم و یاد بگیریم، باید فتوّت اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را ببینیم و یاد بگیریم، باید انصاف اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را ببینیم و یاد بگیریم.
نباید کسی از شما بترسد
مثلاً یکی از اخلاق‌های ائمه علیهم السلام این است که خط قرمزشان این است که کسی از آن‌ها نترسد.
اگر در یاد داشته باشید جلسه‌ی گذشته عرض کردیم که ما از ائمه علیهم السلام دو گروه کار می‌بینیم، یک گروه از آن‌ها برای علم الهی ائمه علیهم السلام است و ما به آن‌ها دسترسی نداریم و قابل تأسی نیست، ولی یک گروه مانند اخلاقشان است که می‌توان یاد گرفت.
اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین از اینکه کسی از آن‌ها بترسد بیزار هستند.
حال آیا اطرافیان من از من می‌ترسند یا نه؟
برای چهار امامِ ما گزارش شده است که فرزندشان با خطای کسی از دنیا رفته است، یکی از خادم‌ها اشتباه یا با عمد یک بچه را به تنور انداخت، یک بچه را داخل چاه انداختند، یک بچه را از پشت بام انداختند… این موضوع برای حضرت سجّاد و حضرت باقر و حضرت صادق و حضرت موسی بن جعفر سلام الله علیهم أجمعین روایت شده است.
در یک مورد بچه را از پشت بام انداخت و استخوان‌های بچه خرد شد، بچه را غرق به خون در آغوش امام گذاشتند.
من چقدر فرزند خود را دوست دارم؟ اصلاً محبّت من به فرزندم نسبت به محبّت امام به فرزند خود که قابل قیاس نیست.
همینکه امام این فرزند را نگاه می‌کرد، سر مبارک خود را بلند کرد و دید دستان این غلام که بسته است می‌لرزد.
حضرت فرمود: دستان او را باز کنید، او به گردن ما حق پیدا کرده است، او از ما ترسیده است.
توجّه کنید که آن غلام برای خطای خودش ترسیده بود اما امام فرمود که او از ما ترسیده است، تو را در راه خدا آزاد می‌کنم، اموالی هم به تو می‌دهم که به گدایی نیفتی و یک زندگی مستقلی داشته باشی!
ما می‌توانیم روایات را کنکاش کنیم تا اخلاق ائمه علیهم السلام را بفهمیم، ائمه علیهم السلام از این موضوع بیزار بودند که کسی از آن‌ها بترسد.
این روایات را شنیده‌اید که غلام را صدا زد… البته غلام‌ها هم داستان خود را دارند، اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین این‌ها را می‌خریدند و تربیت می‌کردند و اولین عید آزادشان می‌کردند و به آن‌ها پولی هم می‌دادند که زندگی مستقل تشکیل دهند. اصلاً امام مالک غلام است…
برای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و حضرت سجّاد علیه السلام نقل شده است که امام غلام خود را صدا زد، هرچه صدا زد این غلام جواب نداد، فرمود: مگر نشنیدی که من تو را صدا زدم؟ غلام گفت: چرا شنیدم! حضرت فرمود: پس چرا جواب ندادی؟ غلام عرض کرد: چون خیال من راحت بود که از تو خطری به من نمی‌رسد!
خُب شما می‌توانید این عمل را نعوذبالله به بی‌عرضگی تعبیر کنید…
اما امام به سجده افتاد، الحمدلله که کسی از من نمی‌ترسد.
اگر ما یک ملاک ایجاد کنیم که در مدیریت و زندگی و روابط خودتان، از این موضوع فرار کنید که کسی از شما بترسد؛ ببینید چقدر اخلاق ما تغییر پیدا می‌کند. خیلی اوقات ابزار تهدید ما از دست می‌رود.
در نظر داشته باشید که اینجا در ارتباط با دشمن نمی‌گویم، مثلاً اسرائیل را نمی‌گویم، بلکه راجع به جامعه‌ی مؤمنین صحبت می‌کنم.
اگر از شما نترسند که دیگر نمی‌توانید تهدید کنید، پس بجای اینکه تهدید کنید باید با مسیر دیگری اداره کنید، آنوقت برای راه جایگزین فکر می‌کنید.
اهمیّتِ دانستنِ سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین
امام سجّاد سلام الله علیه لحظه‌ی شهادت خود به امام باقر علیه السلام یک توصیه کرده است، توجّه کنید امام به امام فرموده است، معصوم به معصوم فرموده است!
امام باقر علیه السلام فرمود: پدرم به من فرمود که اگر زمانی با کسی درگیر شدی و جنگ و نزاعی بود، اگر آن کسی که جلوی تو ایستاده بود، کسی را غیر از خدا نداشت، مراعات او را کن!
اگر ما سیره‌ی امامان را تماشا کنیم، و باور کنیم که این تکلیف ماست، نه آن تشخیصِ توهّمیِ ما! خیلی از اوقات عقده‌های درونی ما به شکل تکلیف و مشت گره کرده و دندان تیز نشان دادن بروز پیدا می‌کند، اگر این‌ها را نزد روانشناس ببرید مشخص می‌شود که یا عقده‌های بچگی است، یا مشکلات روحی و روانی.
اگر لازم باشد اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین سلحشوری نشان می‌دهند، وقتی سیّدالشّهداء صلوات الله علیه در کربلا حمله می‌کرد، همه مانند بز کوهی فرار می‌کردند. امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در هر جنگی پا به عرصه می‌گذاشت دشمنان فرار می‌کرند. این‌ها آدم‌هایی نبودند که نعوذبالله اهل نکول و کم‌کاری باشند، مرد میدان نبرد بودند، اما بغض‌شان را سر جای خود خرج می‌کردند، و تا زمانی که مجبور نمی‌شدند بغض‌شان را خرج نمی‌کردند.
«نَحْنُ وَاللهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی»، این‌ها اسماء خدا هستند، یعنی اوصاف خدا هستند. اگر شما می‌خواهید اخلاق امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را یاد بگیرید، یکی از منابع آن قرآن کریم است. هر صفتی که خدا در اسماء و صفات به خودش می‌دهد و دلیل قطعی نداریم که این برای غیر ذات خدا نیست، برای ائمه علیهم السلام هم هست. چون ائمه علیهم السلام آینه‌ی تمام‌نمای خدا هستند، بلندگوی خدا هستند، سخنگوی خدا هستند.
اخلاق خدا این است که اگر بخواهد به کارگری مزد بدهد، مثلاً چهار روز کار کرده است، یک روز با شصت درصد کیفیت، یک روز با سی درصد کیفیت، یک روز با هفتاد درصد کیفیت، یک روز با پنجاه درصد کیفیت. اگر خدا بخواهد مزد بدهد، نگاه می‌کند کدام روز باکیفیت‌تر است، آن روزِ هفتاد درصدی، پس چهار حقوقِ هفتاددرصدی می‌دهد؛ «وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ».[۷] امام هم همینطور است.
حال ما برویم و بررسی کنیم که وقتی کارگر می‌آوریم چطور با او چانه می‌زنیم.
زمانی است که من آن کارگر هستم، من باید کریمانه عمل کنم. زمانی است که من کارفرما هستم، کارفرما باید کریمانه عمل کند. زمانی است که من خریدار هستم، می‌گوید وزن کمتر بردار و پول بیشتر بده. زمانی من فروشنده هستم، می‌گوید وزن بیشتر بده و پول کمتر بگیر.
اگر ما یک نفر آشنا پیدا کنیم که بتوانیم به او فشار بیاوریم که در تعارف از او تخفیف بگیریم، حتماً این کار را می‌کنیم. اما ائمه‌ی ما، نه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه که حاکم بود، امام سجّاد علیه السلام هم که حاکم نبود از آشنا خرید نمی‌کرد که آن شخص مجبور نشود در رودربایسی بماند و تخفیف دهد.
از حضرت سجّاد علیه السلام پرسیدند که چرا از محلِ غریبه‌ها خرید می‌کنید؟ حضرت فرمودند: آشناها ما را دوست دارند و به ما تخفیف می‌دهند، آن تخفیفی که به من می‌دهند هزینه‌ی خانواده‌ی آن‌هاست. آن‌ها یا حیا می‌کنند و یا خودشان را به زحمت می‌اندازند، برای همین از کسی خرید می‌کنم که مرا نشناسد.
خدا می‌داند که اگر انسان یک قدم به سمت سیره‌ی اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین برود، مردم دنیا می‌آیند و ما را تماشا می‌کنند، اینطور ایران محور سفرهای سیاحتی دنیا می‌شود تا بیایند که شیعیان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را تماشا کنند.
این موضوع خیلی از ابنیه و ساختمان و پل و مسجد و… که البته این‌ها هم شکوهمند هستند و عظمت دارند و باید تقویت هم شوند، جذابیت انسان شکوهمند بیشتر است.
ابوزُهره که بزرگ الأزهَر مصر است در مورد امام باقر و امام صادق علیهما الصلاه والسلام می‌گوید، می‌گوید که از اقطار عالم اسلامی به مدینه سفر می‌کردند که این دو امام را ببینند!
ما بیش از اینکه شعار بدهیم و بیلبورد بزنیم، جذابیت این است که یک قدم به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین نزدیک شویم.
خدایا! امشب که شبی است که از یک جهتی به بیچاره‌هایی مثل من هم نزدیک است، خدایا! امشب را شبِ تشبّه ما به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین قرار بده.
خدایا! صفات اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین را در ما ظاهر بگردان.
خدایا! سعه‌ی صدر و توسعه‌ی وجودی روزی ما بفرما.
خدایا! بین ما و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین سنخیتی برقرار بفرما.
روضه و توسّل به جناب حرّ سلام الله علیه
اینکه عرض کردم امشب به ما نزدیک است، منظور من این نبود که نعوذبالله ما به جناب حرّ نزدیک هستیم، من به حرّ قبل از توبه نزدیک هستم، نه به حرّ بعد از توبه.
اگر نبود که امید به هدایت خودم داشتم، و اگر نبود که امید داشتم شوق پیدا کنم که چه امامی داریم، نباید رفتار زشت قبلی او را می‌گفتم، ائمه اینطور نیستند که به روی کسی بیاورند.
آیت الله جوادی می‌فرمایند که فکر نکنید اینجا حرّ را بخشید و سپس او را رها کرد.
اگر کسی خطا کند و دیگری او را ببخشد، هرچه بیشتر ببخشد، خطاکار بیشتر شرمنده می‌شود.
از الطاف خدای متعال این است که وقتی انسان‌ها وارد بهشت می‌شوند، گناهان دنیایشان را فراموش می‌کنند که شرمنده نشوند.
اینطور نبود که سیّدالشّهداء صلوات الله علیه فقط حرّ را ببخشد، بلکه کاری کرد که او بعداً خجالت نکشد.
اگر ما راجع به آن حرف گذشته سخن می‌گوییم، قصد من این است که شاید من هم توبه کنم، وگرنه او الآن دیگر با من قابل قیاس نیست، الآن به او می‌گویم «بِأبِی أنتَ وَ اُمِّی»، «اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ وَ عَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ»، الآن دیگر قابل قیاس نیست!
به حرّ مأموریت دادند که می‌روی و حسین بن علی را دستگیر می‌کنی، اجازه نمی‌دهی به کوفه برود، اجازه نمی‌دهی به مدینه برود، اگر مقاومت کرد او را می‌کشی.
حرّ هم راه افتاد.
شیخ صدوق رضوان الله تعالی علیه در روایتی آورده است که حرّ به یکی از دوستان خود می‌گوید هنگامی که راه می‌افتادم هاتفی یا ندایی یا صدایی در گوش من گفت «یَا حُرُّ أَبْشِرْ بِالْجَنَّهِ»،[۸] خودم به خودم گفتم: مادرت به عزایت بنشیند! می‌روی که با پسر پیغمبر درگیر شوی، بهشت؟!
الآن فرمانده‌ی پیش‌قراول لشکر عبیدالله و یزید هستی، بهشت؟!
أرحم الرّاحمین آن کسی که است که آن لحظه‌ای که من حساب و کتاب می‌کنم که چطور خیانت کنم، او در من جستجو می‌کند که راهی پیدا کند تا مرا برگرداند.
فرعون طغیان کرده است، خدای متعال به دو پیغمبر می‌فرماید «اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى»،[۹] «قُولَا لَهُ قَوْلًا لَیِّنًا»،[۱۰] با او نرم حرف بزنید، «لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ» شاید فرعون برگشت.
خدای متعال در مورد فرعون، ابتدای کار اهل صبر و مماشات است، تحمّل ما نسبت به عزیزانمان کم است!
آن لحظه‌ای که حرّ می‌آید و خودش هم می‌داند که بالاخره انتهای این مسیر برای دو روز دنیاست، نمی‌داند که خدای متعال و خلیفه‌ی خدا روی زمین، به دنبال راهی هستند که او را برگردانند.
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه از آقایی خود به هزار نفر آب می‌دهد، این‌ها را یک به یک رصد می‌کند که کدامیک اهل برگشتن است.
اگر به این نگاه، نگاه کنیم، می‌بینیم که امروز برای ما هم فرصتی فراهم کرده است و ما را دور هم جمع کرده است، بلکه من بهانه‌ای به دست او دهم تا مرا نجات دهد.
خدای متعال نسبت به ما غیور است، ما مخلوقات خدا هستیم، ما به آن‌ها بسته شده‌ایم.
این بشارت خیلی بزرگی است که ما انتسابی داریم، به قول دعبل که می‌گفت:
من نه مدح‌خوان و ثناگوی شمایم بلکه سگ پیر آستان شمایم
ریزه‌خور خان بی‌کران شمایم گر بدم و گر ردم از آن شمایم
چون سگ سلطان که بسته است به سلطان
سلطان به هرکجا که رود، سگ او را هم بهمراه او می‌برند، بالاخره ما را به شما می‌شناسند، ما عزاداران شما هستیم، در شهر به ما «هیئتی» می‌گویند، ما را به شما می‌شناسند، ولو من بیچاره هستم.
حرّ حرکت کرد، همانطور که عرض کردم سیّدالشّهداء صلوات الله علیه از این‌ها پذیرایی کرد، اولین موکب اربعین آنجا بود، کاروان که تشنه رسید، به قصد زیارت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه آمده بودند، منتها زیارتی که مورد پسند حضرت نبود.
این‌ها آمدند و حضرت هم با آب پذیرایی کرد.
حتّی یک نفر از فرزندان سیّدالشّهداء صلوات الله علیه هم اعتراض نکرد، آن‌ها ولایتمدار هستند.
وقتی سیّدالشّهداء صلوات الله علیه از آن‌ها پذیرایی کرد، بعد فرمود: با ما هستی یا بر علیه ما؟
حرّ گفت: بخدا قسم که بر علیه شما! دستور است که اجازه ندهم به کوفه بروی یا برگردی، اگر مقاومت کردی هم بجنگیم و شما را بکشیم. اما فعلاً نگفته است که تو را دستگیر کنم، می‌توانی حرکت کنی.
با هم حرکت کردند، زمان نماز شد، حضرت فرمود: نماز بخوانیم.
سپاه حرّ گفتند: می‌خوانیم.
حضرت فرمودند: شما نمازتان را بخوانید و من هم می‌خوانم.
حرّ گفت: نه! ما نماز خود را به امامت شما می‌خوانیم.
وقتی سیّدالشّهداء صلوات الله علیه نماز ظهر را خواند، بلند شد تا رو به لشکر حرّ، به آن‌ها صحبت کند، گفتند: منبر نرو! نماز بخوان برویم.
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه فرمود: شما نامه نوشتید که من آمدم.
حرّ گفت: من نامه ننوشته‌ام و خبری هم ندارم.
چون تشکیلات شیعیان زیرزمینی بود و حرّ نمی‌دانست چه خبر است.
حضرت فرمود: نامه‌ها را بیاورید تا ببیند.
حرّ نامه‌ها را دید و گفت: بله! هست. ولی ما این نامه‌ها را ننوشته‌ایم، دستور همان است که راه بیفتیم.
راه افتادند، لشکر حضرت خواستند در جایی که خوش آب و هوا بود و سایه‌ای داشت صبر کنند و استراحت کنند، حرّ اجازه نداد و گفت: عبیدالله برای اینکه به شما فشار بیاورد و شما را پشیمان کند که بیعت کنی و مقاومت کنی، به من دستور داده است که «جَعْجِعْ بِالْحُسَیْنِ»،[۱۱] سخت بگیر. نمی‌توانی جایی که سایه است بایستی.
چند مرتبه سیّدالشّهداء صلوات الله علیه خواست به سمتی برود، لشکر حرّ با شمشیر برارفراخته جلوگیری کردند و گفتند برگردید.
سیّدالشّهداء صلوات الله علیه پرونده‌ی حرّ را نگاه کرد و دید چیزی در آن نیست…
اگر امام ببیند چیزی در پرونده‌ی ما نیست، بارها برای ما زمینه فراهم می‌کند تا قدمی برداریم.
پرونده‌ات خالی است، ناگهان کسی می‌آید و کاری که از دست تو برمی‌آید را از تو می‌خواهد، اگر شما انجام بدهی که امام بهانه‌ای برای هدایت پیدا کرده است، چون آن بزرگواران حکیم هستند.
اینجا امام دید که چیزی در پرونده‌ی حرّ نیست، برای او زمینه فراهم کرد، وقتی خواستند به سمتی بروند و حرّ مانع شد، حضرت فرمود: «ثَکَلَتْکَ اُمُّکَ»،[۱۲] مادرت به عزایت بنشیند.
همینکه حرّ این فرمایش امام را شنید، با اینکه حاضرجواب بود، سر خود را پایین انداخت و گفت: اگر کس دیگری بود من هم جواب می‌دادم، ولی مادر تو حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است و من چیزی نمی‌گویم.
حال در پرونده‌ی حرّ «احترام به زهرای مرضیه سلام الله علیها» هست…
حسین جان! ما بیچاره‌ی مادر شما هستیم، اگر به دنبال بهانه هستی، وقتی نام مادر شما می‌آید همه‌ی وجود ما می‌لرزد، ما شیعیان پدر شما هستیم…
این موضوع گذشت…
در ذهن حرّ این بود که بالاخره فشار می‌آورند، امام حسین علیه السلام هم زن و بچه به دنبال خود دارد، بنابراین کوتاه می‌آید و اصلاً جنگ نمی‌شود، مگر یزیدی‌ها اینقدر بیچاره و احمق هستند که بیایند و پسر پیغمبر را بکشند؟ پس جنگ نمی‌شود.
تا اینکه بعد از ماندن سیّدالشّهداء صلوات الله علیه در آن نقطه، کم کم عمر سعد آمد و لشکر آمد و شمر آمد و جمعیت آمد و آب بسته شد…
شاید در ذهن حرّ این موضوع آمد که سیّدالشّهداء صلوات الله علیه بخاطر فشارها کوتاه می‌آید، تا اینکه تاسوعا رسید.
امام صادق علیه السلام فرمود: تاسوعا «یَومٌ حوصِرَ فیهِ الحُسَینُ علیه السلام وَ اَصحابُهُ بِکربلاء»،[۱۳] سیّدالشّهداء صلوات الله علیه طوری محاصره شد که دیگر امید اضافه شدنِ نیرو نبود.
حرّ دید انگار طبل جنگ می‌زنند، بعد به خودش آمد که عجب غلطی کردم! دیگر جای جبران نیست! عذرخواهی ندارد…
حرّ شیعه نبود، ما بعد از حرّ امام حسین علیه السلام را می‌شناسیم… اگر کسی قبل از این واقعه باشد و شیعه هم نباشد و بگوید غلطی هم کرده‌ام که راه توبه ندارد! می‌گوید رها کن! بروم و چه بگویم؟
روز عاشورا دوست حرّ به او گفت: چرا ترسیده‌ای؟
حرّ فرمود: نترسیده‌ام! خودم را بین بهشت و جهنّم می‌بینم.
این خیلی هنر است که آدمی خودش را بین بهشت و جهنّم ببیند!
جلوی چشم آن همه لشکر اگر برود و عذرخواهی کند و حضرت نپذیرد، او ضایع می‌شود. حرّ که مانند ما امام حسین علیه السلام را نمی‌شناخت! اما گفت: دیگر کاری از دست من برنمی‌آید و راه جبران نمانده است، می‌روم و خودم را به دست او می‌سپارم…
همینطور که می‌آمد آسمان را نگاه کرد و گفت: «اللَّهُمَّ إِلَیْکَ أَنَبْتُ فَتُبْ عَلَیَّ فَقَدْ أَرْعَبْتُ قُلُوبَ أَوْلِیَائِکَ»،[۱۴] من دل دختران او را لرزانده‌ام، او می‌خواهد به من چه بگوید؟
به حضرت رسید، سر خود را پایین انداخت، عرض کرد: «عَلَیکَ مِنِّی السَّلَام یَا أباعَبدالله، هَل لِیَ مِن تَوبَه؟»، آیا برای کسی مانند من هم توبه ممکن است؟ حضرت فرمود: «نَعَمْ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْکَ» خدا بخشید که راه افتادی، تو اگر در مسیر جان داده بودی هم تو را بخشیده بودند، آن لحظه‌ای که خودت را بین بهشت و جهنّم دیدی و حرکت کردی، خدا تو را بخشید، «فَانْزِل، إرفَع رأسَکَ یَا شیخ» خیلی وقت است که من منتظر تو هستم، سر خودت را بالا بگیرد، اگر کسی به اینجا بیاید عزیز است، ما اینجا ذلیل نداریم…
اینجا دو نفر در تشنگی فرزندان سیّدالشّهداء صلوات الله علیه شرمنده بودند، قمر بنی هاشم علیه السلام که پدر مشک بود و بچه‌ها از او توقع داشتند و به او مشک خالی نشان می‌دادند، و بدتر حرّ… لذا سیّدالشّهداء صلوات الله علیه حرّ را زود به میدان فرستاد.
جناب حرّ صلوات الله علیه به میدان رفت و جنگید و زمین افتاد، او خودش را جزو یاران حضرت حساب نمی‌کرد که بگوید حال من سلام کنم و او را به وسط میدان و در تیررس دشمن قرار دهم، اما سیّدالشّهداء صلوات الله علیه آمد و سر او را به دامان گرفت…
وقتی اصحاب زمین می‌افتادند، مثلاً وقتی مسلم بن عوسجه زمین افتاد، حبیب آمد و کنار امام حسین علیه السلام سر او را به دامان گرفت و شروع کرد به گریه کردن. این‌ها چند نفری و با هم و قبیله‌ای آمده بودند، اما حرّ کسی را نداشت، سیّدالشّهداء صلوات الله علیه آمد و سر او را به دامان گرفت و به جای کس و کار او برای او روضه خواند و گریه کرد… هنوز جان از بدن او نرفته بود، چون می‌دانست حرّ در دل خود گفته بود که بالاخره در برابر این همه آدم به مادر من طعنی زدی، گرچه از سر محبّت بود… سیّدالشّهداء صلوات الله علیه سر او جناب حرّ علیه السلام را به دامان گرفت و فرمود: «أَنْتَ اَلْحُرُّ کَمَا سَمَّتْکَ أُمُّکَ»،[۱۵] بلکه تو بهترین حرّ عالم هستی، «لَنِعْمَ اَلْحُرُّ حُرُّ بَنِی رِیَاحٍ»،[۱۶] بهترین آزادمردی…
ان شاء الله خدای متعال اقرار به گناه در درگاه خدا و اقرار به اشتباهاتمان در محضر امام زمان ارواحنا فداه را روزی ما کند…
بعد سیّدالشّهداء صلوات الله علیه برای تیرهای تن حرّ گریه کرد و بدن حرّ را در خیمه‌ی دارالحرب برد، وقتی حضرت بلند شد به بدن حرّ نگاه کرد و فرمود: هرطور آمدی مانند انبیاء رفتی…
حسین جان! ما امشب با امید آمده‌ایم، یا رحمه الله الواسعه و یا باب نجاه الاُمَّه… ضَیفُکَ بِبَابِک…
من اینجا به حرّ عرض می‌کنم، «بِأبِی أنتَ وَ اُمِّی»، ظاهر امر این بود که تو بی‌کس و کار بودی، ولی امام آمد و سر تو را به دامان گرفت، تو هم باید با ما گریه کنی، «لاَ یَوم کَیَومِکَ یَا أباعَبدالله»…
آن لحظه‌ای که در قتلگاه بود، هم کسی نبود که سر حضرت را به دامان بگیرد، هم وقتی آن ملعون آمد در برابر چشم دختران حضرت…
[۱]– سوره مبارکه غافر، آیه ۴۴٫
[۲]– سوره مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸٫
[۳]– الصّحیفه السّجّادیّه، ص ۹۸٫
[۴] کامل الزیارات، جلد ۱، صفحه ۳۲۴ (حَدَّثَنِی أَبِی وَ أَخِی وَ اَلْجَمَاعَهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِیسَ وَ غَیْرِهِ عَنِ اَلْعَمْرَکِیِّ بْنِ عَلِیٍّ اَلْبُوفَکِیِّ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنِ اِبْنِ اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ : مَنْ زَارَ قَبْرَ عَمَّتِی بِقُمَّ فَلَهُ اَلْجَنَّهُ .)
[۵] الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، جلد ۲ ، صفحه ۷۶ (ثُمَّ سَارَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ مِنْ بَطْنِ اَلْعَقَبَهِ حَتَّى نَزَلَ شَرَافَ – [شَرَافاً] فَلَمَّا کَانَ فِی اَلسَّحَرِ أَمَرَ فِتْیَانَهُ فَاسْتَقَوْا مِنَ اَلْمَاءِ فَأَکْثَرُوا ثُمَّ سَارَ مِنْهَا حَتَّى اِنْتَصَفَ اَلنَّهَارُ فَبَیْنَا هُوَ یَسِیرُ إِذْ کَبَّرَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَللَّهُ أَکْبَرُ لِمَ کَبَّرْتَ قَالَ رَأَیْتُ اَلنَّخْلَ فَقَالَ لَهُ جَمَاعَهٌ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ اَللَّهِ إِنَّ هَذَا اَلْمَکَانَ مَا رَأَیْنَا بِهِ نَخْلَهً قَطُّ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَمَا تَرَوْنَهُ قَالُوا نَرَاهُ وَ اَللَّهِ آذَانَ اَلْخَیْلِ قَالَ أَنَا وَ اَللَّهِ أَرَى ذَلِکَ ثُمَّ قَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مَا لَنَا مَلْجَأٌ نَلْجَأُ إِلَیْهِ فَنَجْعَلُهُ فِی ظُهُورِنَا وَ نَسْتَقْبِلُ اَلْقَوْمَ بِوَجْهٍ وَاحِدٍ فَقُلْنَا بَلَى هَذَا ذُو حِسْمَى إِلَى جَنْبِکَ تَمِیلُ إِلَیْهِ عَنْ یَسَارِکَ فَإِنْ سَبَقْتَ إِلَیْهِ فَهُوَ کَمَا تُرِیدُ. فَأَخَذَ إِلَیْهِ ذَاتَ اَلْیَسَارِ وَ مِلْنَا مَعَهُ فَمَا کَانَ بِأَسْرَعَ مِنْ أَنْ طَلَعَتْ عَلَیْنَا هَوَادِی اَلْخَیْلِ فَتَبَیَّنَّاهَا وَ عَدَلْنَا فَلَمَّا رَأَوْنَا عَدَلْنَا عَنِ اَلطَّرِیقِ عَدَلُوا إِلَیْنَا – کَأَنَّ أَسِنَّتَهُمُ اَلْیَعَاسِیبُ وَ کَأَنَّ رَایَاتِهِمْ أَجْنِحَهُ اَلطَّیْرِ فَاسْتَبَقْنَا إِلَى ذِی حِسْمَى فَسَبَقْنَاهُمْ إِلَیْهِ وَ أَمَرَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِأَبْنِیَتِهِ فَضُرِبَتْ. وَ جَاءَ اَلْقَوْمُ زُهَاءَ أَلْفِ فَارِس ٍ مَعَ اَلْحُرِّ بْنِ یَزِیدَ اَلتَّمِیمِیِّ حَتَّى وَقَفَ هُوَ وَ خَیْلُهُ مُقَابِلَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی حَرِّ اَلظَّهِیرَهِ وَ اَلْحُسَیْنُ وَ أَصْحَابُهُ مُعْتَمُّونَ مُتَقَلِّدُو أَسْیَافِهِمْ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ لِفِتْیَانِهِ اِسْقُوا اَلْقَوْمَ وَ أَرْوُوهُمْ مِنَ اَلْمَاءِ وَ رَشِّفُوا اَلْخَیْلَ تَرْشِیفاً فَفَعَلُوا وَ أَقْبَلُوا یَمْلَئُونَ اَلْقِصَاعَ وَ اَلطِّسَاسَ مِنَ اَلْمَاءِ ثُمَّ یُدْنُونَهَا مِنَ اَلْفَرَسِ فَإِذَا عَبَّ فِیهَا ثَلاَثاً أَوْ أَرْبَعاً أَوْ خَمْساً عُزِلَتْ عَنْهُ وَ سَقَوْا آخَرَ حَتَّى سَقَوْهَا کُلَّهَا. فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ اَلطَّعَّانِ اَلْمُحَارِبِیُّ کُنْتُ مَعَ اَلْحُرِّ یَوْمَئِذٍ فَجِئْتُ فِی آخِرِ مَنْ جَاءَ مِنْ أَصْحَابِهِ فَلَمَّا رَأَى اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مَا بِی وَ بِفَرَسِی مِنَ اَلْعَطَشِ قَالَ أَنِخِ اَلرَّاوِیَهَ وَ اَلرَّاوِیَهُ عِنْدِی اَلسِّقَاءُ ثُمَّ قَالَ یَا اِبْنَ أَخِی أَنِخِ اَلْجَمَلَ فَأَنَخْتُهُ فَقَالَ اِشْرَبْ فَجَعَلْتُ کُلَّمَا شَرِبْتُ سَالَ اَلْمَاءُ مِنَ اَلسِّقَاءِ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اِخْنِثِ اَلسِّقَاءَ أَیِ اِعْطِفْهُ فَلَمْ أَدْرِ کَیْفَ أَفْعَلُ فَقَامَ فَخَنَثَهُ فَشَرِبْتُ وَ سَقَیْتُ فَرَسِی. وَ کَانَ مَجِیءُ اَلْحُرِّ بْنِ یَزِیدَ مِنَ اَلْقَادِسِیَّهِ وَ کَانَ عُبَیْدُ اَللَّهِ بْنُ زِیَادٍ بَعَثَ اَلْحُصَیْنَ بْنَ نُمَیْرٍ وَ أَمَرَهُ أَنْ یَنْزِلَ اَلْقَادِسِیَّهَ وَ تَقَدَّمَ اَلْحُرُّ بَیْنَ یَدَیْهِ فِی أَلْفِ فَارِسٍ یَسْتَقْبِلُ بِهِمْ حُسَیْناً فَلَمْ یَزَلِ اَلْحُرُّ مُوَافِقاً لِلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ حَتَّى حَضَرَتْ صَلاَهُ اَلظُّهْرِ وَ أَمَرَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَلْحَجَّاجَ بْنَ مَسْرُورٍ أَنْ یُؤَذِّنَ فَلَمَّا حَضَرَتِ اَلْإِقَامَهُ خَرَجَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی إِزَارٍ وَ رِدَاءٍ وَ نَعْلَیْنِ فَحَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا اَلنَّاسُ إِنِّی لَمْ آتِکُمْ حَتَّى أَتَتْنِی کُتُبُکُمْ وَ قَدِمَتْ عَلَیَّ رُسُلُکُمْ أَنِ اِقْدَمْ عَلَیْنَا فَإِنَّهُ لَیْسَ لَنَا إِمَامٌ لَعَلَّ اَللَّهَ أَنْ یَجْمَعَنَا بِکَ عَلَى اَلْهُدَى وَ اَلْحَقِّ فَإِنْ کُنْتُمْ عَلَى ذَلِکَ فَقَدْ جِئْتُکُمْ فَأَعْطُونِی مَا أَطْمَئِنُّ إِلَیْهِ مِنْ عُهُودِکُمْ وَ مَوَاثِیقِکُمْ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ کُنْتُمْ لِمَقْدَمِی کَارِهِینَ اِنْصَرَفْتُ عَنْکُمْ إِلَى اَلْمَکَانِ اَلَّذِی جِئْتُ مِنْهُ إِلَیْکُمْ فَسَکَتُوا عَنْهُ وَ لَمْ یَتَکَلَّمْ أَحَدٌ مِنْهُمْ بِکَلِمَهٍ. فَقَالَ لِلْمُؤَذِّنِ أَقِمْ فَأَقَامَ اَلصَّلاَهَ فَقَالَ لِلْحُرِّ أَ تُرِیدُ أَنْ تُصَلِّیَ بِأَصْحَابِکَ قَالَ لاَ بَلْ تُصَلِّی أَنْتَ وَ نُصَلِّی بِصَلاَتِکَ فَصَلَّى بِهِمُ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ ثُمَّ دَخَلَ فَاجْتَمَعَ إِلَیْهِ أَصْحَابُهُ وَ اِنْصَرَفَ اَلْحُرُّ إِلَى مَکَانِهِ اَلَّذِی کَانَ فِیهِ فَدَخَلَ خَیْمَهً قَدْ ضُرِبَتْ لَهُ وَ اِجْتَمَعَ إِلَیْهِ جَمَاعَهٌ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ عَادَ اَلْبَاقُونَ إِلَى صَفِّهِمُ اَلَّذِی کَانُوا فِیهِ فَأَعَادُوهُ ثُمَّ أَخَذَ کُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ بِعِنَانِ دَابَّتِهِ وَ جَلَسَ فِی ظِلِّهَا. فَلَمَّا کَانَ وَقْتُ اَلْعَصْرِ أَمَرَ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أَنْ یَتَهَیَّئُوا لِلرَّحِیلِ فَفَعَلُوا ثُمَّ أَمَرَ مُنَادِیَهُ فَنَادَى بِالْعَصْرِ وَ أَقَامَ فَاسْتَقَامَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَصَلَّى بِالْقَوْمِ ثُمَّ سَلَّمَ وَ اِنْصَرَفَ إِلَیْهِمْ بِوَجْهِهِ فَحَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِثُمَّ قَالَ: أَمَّا بَعْدُ أَیُّهَا اَلنَّاسُ فَإِنَّکُمْ إِنْ تَتَّقُوا اَللَّهَ وَ تَعْرِفُوا اَلْحَقَّ لِأَهْلِهِ یَکُنْ أَرْضَى لِلَّهِ عَنْکُمْ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَ أَوْلَى بِوَلاَیَهِ هَذَا اَلْأَمْرِ عَلَیْکُمْ مِنْ هَؤُلاَءِ اَلْمُدَّعِینَ مَا لَیْسَ لَهُمْ وَ اَلسَّائِرِینَ فِیکُمْ بِالْجَوْرِ وَ اَلْعُدْوَانِ وَ إِنْ أَبَیْتُمْ إِلاَّ کَرَاهِیَهً لَنَا وَ اَلْجَهْلَ بِحَقِّنَا وَ کَانَ رَأْیُکُمُ اَلْآنَ غَیْرَ مَا أَتَتْنِی بِهِ کُتُبُکُمْ وَ قَدِمَتْ بِهِ عَلَیَّ رُسُلُکُمْ اِنْصَرَفْتُ عَنْکُمْ. فَقَالَ لَهُ اَلْحُرُّ أَنَا وَ اَللَّهِ مَا أَدْرِی مَا هَذِهِ اَلْکُتُبُ وَ اَلرُّسُلُ اَلَّتِی تَذْکُرُ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ یَا عُقْبَهَ بْنَ سِمْعَانَ أَخْرِجِ اَلْخُرْجَیْنِ اَللَّذَیْنِ فِیهِمَا کُتُبُهُمْ إِلَیَّ فَأَخْرَجَ خُرْجَیْنِ مَمْلُوءَیْنِ صُحُفاً فَنُثِرَتْ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُرُّ إِنَّا لَسْنَا مِنْ هَؤُلاَءِ اَلَّذِینَ کَتَبُوا إِلَیْکَ وَ قَدْ أُمِرْنَا إِذَا نَحْنُ لَقِینَاکَ أَلاَّ نُفَارِقَکَ حَتَّى نُقْدِمَکَ اَلْکُوفَهَ عَلَى عُبَیْدِ اَللَّهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَلْمَوْتُ أَدْنَى إِلَیْکَ مِنْ ذَلِکَ ثُمَّ قَالَ لِأَصْحَابِهِ قُومُوا فَارْکَبُوا فَرَکِبُوا وَ اِنْتَظَرَ حَتَّى رَکِبَ نِسَاؤُهُمْ فَقَالَ لِأَصْحَابِهِ اِنْصَرِفُوا فَلَمَّا ذَهَبُوا لِیَنْصَرِفُوا حَالَ اَلْقَوْمُ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ اَلاِنْصِرَافِ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ لِلْحُرِّ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ مَا تُرِیدُ فَقَالَ لَهُ اَلْحُرُّ أَمَا لَوْ غَیْرُکَ مِنَ اَلْعَرَبِ یَقُولُهَا لِی وَ هُوَ عَلَى مِثْلِ اَلْحَالِ اَلَّتِی أَنْتَ عَلَیْهَا مَا تَرَکْتُ ذِکْرَ أُمِّهِ بِالثُّکْلِ کَائِناً مَنْ کَانَ وَ لَکِنْ وَ اَللَّهِ مَا لِی إِلَى ذِکْرِ أُمِّکَ مِنْ سَبِیلٍ إِلاَّ بِأَحْسَنِ مَا یُقْدَرُ عَلَیْهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَمَا تُرِیدُ قَالَ أُرِیدُ أَنْ أَنْطَلِقَ بِکَ إِلَى اَلْأَمِیرِ عُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ زِیَادٍ قَالَ إِذاً وَ اَللَّهِ لاَ أَتَّبِعُکَ قَالَ إِذاً وَ اَللَّهِ لاَ أَدَعُکَ فَتَرَادَّا اَلْقَوْلَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ فَلَمَّا کَثُرَ اَلْکَلاَمُ بَیْنَهُمَا قَالَ لَهُ اَلْحُرُّ إِنِّی لَمْ أُؤْمَرْ بِقِتَالِکَ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَلاَّ أُفَارِقَکَ حَتَّى أُقْدِمَکَ اَلْکُوفَهَ فَإِذَا أَبَیْتَ فَخُذْ طَرِیقاً لاَ یُدْخِلُکَ اَلْکُوفَهَ وَ لاَ یَرُدُّکَ إِلَى اَلْمَدِینَهِ تَکُونُ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ نَصَفاً حَتَّى أَکْتُبَ إِلَى اَلْأَمِیرِ وَ تَکْتُبَ إِلَى یَزِیدَ أَوْ إِلَى عُبَیْدِ اَللَّهِ فَلَعَلَّ اَللَّهَ إِلَى ذَلِکَ أَنْ یَأْتِیَ بِأَمْرٍ یَرْزُقُنِی فِیهِ اَلْعَافِیَهَ مِنْ أَنْ أَبْتَلِیَ بِشَیْءٍ مِنْ أَمْرِکَ فَخُذْ هَاهُنَا فَتَیَاسَرَ عَنْ طَرِیقِ اَلْعُذَیْبِ وَ اَلْقَادِسِیَّهِ فَسَارَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ سَارَ اَلْحُرُّ فِی أَصْحَابِهِ یُسَایِرُهُ وَ هُوَ یَقُولُ لَهُ یَا حُسَیْنُ إِنِّی أُذَکِّرُکَ اَللَّهَ فِی نَفْسِکَ فَإِنِّی أَشْهَدُ لَئِنْ قَاتَلْتَ لَتُقْتَلَنَّ. فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أَ فَبِالْمَوْتِ تُخَوِّفُنِی وَ هَلْ یَعْدُو بِکُمُ اَلْخَطْبُ أَنْ تَقْتُلُونِی وَ سَأَقُولُ کَمَا قَالَ أَخُو اَلْأَوْسِ لاِبْنِ عَمِّهِ وَ هُوَ یُرِیدُ نُصْرَهَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَخَوَّفَهُ اِبْنُ عَمِّهِ وَ قَالَ أَیْنَ تَذْهَبُ فَإِنَّکَ مَقْتُولٌ فَقَالَ – سَأَمْضِی فَمَا بِالْمَوْتِ عَارٌ عَلَى اَلْفَتَى إِذَا مَا نَوَى حَقّاً وَ جَاهَدَ مُسْلِماً وَ آسَى اَلرِّجَالَ اَلصَّالِحِینَ بِنَفْسِهِ وَ فَارَقَ مَثْبُوراً وَ بَاعَدَ مُجْرِماً فَإِنْ عِشْتُ لَمْ أَنْدَمْ وَ إِنْ مِتُّ لَمْ أُلَمْ کَفَى بِکَ ذُلاًّ أَنْ تَعِیشَ وَ تُرْغَمَا. فَلَمَّا سَمِعَ ذَلِکَ اَلْحُرُّ تَنَحَّى عَنْهُ فَکَانَ یَسِیرُ بِأَصْحَابِهِ نَاحِیَهً وَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی نَاحِیَهٍ أُخْرَى حَتَّى اِنْتَهَوْا إِلَى عُذَیْبِ اَلْهِجَانَاتِ . ثُمَّ مَضَى اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ حَتَّى اِنْتَهَى إِلَى قَصْرِ بَنِی مُقَاتِلٍ فَنَزَلَ بِهِ فَإِذَا هُوَ بِفُسْطَاطٍ مَضْرُوبٍ فَقَالَ لِمَنْ هَذَا فَقِیلَ لِعُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْحُرِّ اَلْجُعْفِیِّ فَقَالَ اُدْعُوهُ إِلَیَّ فَلَمَّا أَتَاهُ اَلرَّسُولُ قَالَ لَهُ هَذَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ یَدْعُوکَ فَقَالَ عُبَیْدُ اَللَّهِ إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ وَ اَللَّهِ مَا خَرَجْتُ مِنَ اَلْکُوفَهِ إِلاَّ کَرَاهِیَهَ أَنْ یَدْخُلَهَا اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ أَنَا بِهَا وَ اَللَّهِ مَا أُرِیدُ أَنْ أَرَاهُ وَ لاَ یَرَانِی فَأَتَاهُ اَلرَّسُولُ فَأَخْبَرَهُ فَقَامَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَجَاءَ حَتَّى دَخَلَ عَلَیْهِ فَسَلَّمَ وَ جَلَسَ ثُمَّ دَعَاهُ إِلَى اَلْخُرُوجِ مَعَهُ فَأَعَادَ عَلَیْهِ عُبَیْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلْحُرِّ تِلْکَ اَلْمَقَالَهَ وَ اِسْتَقَالَهُ مِمَّا دَعَاهُ إِلَیْهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَإِنْ لَمْ تَنْصُرْنَا فَاتَّقِ اَللَّهَ أَنْ تَکُونَ مِمَّنْ یُقَاتِلُنَا فَوَ اَللَّهِ لاَ یَسْمَعُ وَاعِیَتَنَا أَحَدٌ ثُمَّ لاَ یَنْصُرُنَا إِلاَّ هَلَکَفَقَالَ أَمَّا هَذَا فَلاَ یَکُونُ أَبَداً إِنْ شَاءَ اَللَّهُثُمَّ قَامَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مِنْ عِنْدِهِ حَتَّى دَخَلَ رَحْلَهُ. وَ لَمَّا کَانَ فِی آخِرِ اَللَّیْلِ أَمَرَ فِتْیَانَهُ بِالاِسْتِقَاءِ مِنَ اَلْمَاءِ ثُمَّ أَمَرَ بِالرَّحِیلِ فَارْتَحَلَ مِنْ قَصْرِ بَنِی مُقَاتِلٍ فَقَالَ عُقْبَهُ بْنُ سِمْعَانَ سِرْنَا مَعَهُ سَاعَهً فَخَفَقَ وَ هُوَ عَلَى ظَهْرِ فَرَسِهِ خَفْقَهً ثُمَّ اِنْتَبَهَ وَ هُوَ یَقُولُ إِنّٰا لِلّٰهِ وَ إِنّٰا إِلَیْهِ رٰاجِعُونَ وَ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ فَفَعَلَ ذَلِکَ مَرَّتَیْنِ أَوْ ثَلاَثاً فَأَقْبَلَ إِلَیْهِ اِبْنُهُ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمَا السَّلاَمُ عَلَى فَرَسٍ فَقَالَ مِمَّ حَمِدْتَ اَللَّهَ وَ اِسْتَرْجَعْتَفَقَالَ: یَا بُنَیَّ إِنِّی خَفَقْتُ خَفْقَهً فَعَنَّ لِی فَارِسٌ عَلَى فَرَسٍ وَ هُوَ یَقُولُ: اَلْقَوْمُ یَسِیرُونَ وَ اَلْمَنَایَا تَصِیرُ إِلَیْهِمْ فَعَلِمْتُ أَنَّهَا أَنْفُسُنَا نُعِیَتْ إِلَیْنَا فَقَالَ لَهُ یَا أَبَتِ لاَ أَرَاکَ اَللَّهُ سُوءاً أَ لَسْنَا عَلَى اَلْحَقِّ قَالَ بَلَى وَ اَلَّذِی إِلَیْهِ مَرْجِعُ اَلْعِبَادِ قَالَ فَإِنَّنَا إِذاً لاَ نُبَالِی أَنْ نَمُوتَ مُحِقِّینَ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ جَزَاکَ اَللَّهُ مِنْ وَلَدٍ خَیْرَ مَا جَزَى وَلَداً عَنْ وَالِدِهِ. فَلَمَّا أَصْبَحَ نَزَلَ فَصَلَّى اَلْغَدَاهَ ثُمَّ عَجَّلَ اَلرُّکُوبَ فَأَخَذَ یَتَیَاسَرُ بِأَصْحَابِهِ یُرِیدُ أَنْ یُفَرِّقَهُمْ فَیَأْتِیهِ اَلْحُرُّ بْنُ یَزِیدَ فَیَرُدُّهُ وَ أَصْحَابَهُ فَجَعَلَ إِذَا رَدَّهُمْ نَحْوَ اَلْکُوفَهِ رَدّاً شَدِیداً اِمْتَنَعُوا عَلَیْهِ فَارْتَفَعُوا فَلَمْ یَزَالُوا یَتَیَاسَرُونَ کَذَلِکَ حَتَّى اِنْتَهَوْا إِلَى نَیْنَوَى اَلْمَکَانِ اَلَّذِی نَزَلَ بِهِ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَإِذَا رَاکِبٌ عَلَى نَجِیبٍ لَهُ عَلَیْهِ اَلسِّلاَحُ مُتَنَکِّبٌ قَوْساً مُقْبِلٌ مِنَ اَلْکُوفَهِ فَوَقَفُوا جَمِیعاً یَنْتَظِرُونَهُ فَلَمَّا اِنْتَهَى إِلَیْهِمْ سَلَّمَ عَلَى اَلْحُرِّ وَ أَصْحَابِهِ وَ لَمْ یُسَلِّمْ عَلَى اَلْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِهِ وَ دَفَعَ إِلَى اَلْحُرِّ کِتَاباً مِنْ عُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ زِیَادٍ فَإِذَا فِیهِ: أَمَّا بَعْدُ: فَجَعْجِعْ بِالْحُسَیْنِ حِینَ یَبْلُغُکَ کِتَابِی وَ یَقْدَمُ عَلَیْکَ رَسُولِی وَ لاَ تُنْزِلْهُ إِلاَّ بِالْعَرَاءِ فِی غَیْرِ حِصْنٍ وَ عَلَى غَیْرِ مَاءٍ فَقَدْ أَمَرْتُ رَسُولِی أَنْ یَلْزَمَکَ وَ لاَ یُفَارِقَکَ حَتَّى یَأْتِیَنِی بِإِنْفَاذِکَ أَمْرِی وَ اَلسَّلاَمُ. فَلَمَّا قَرَأَ اَلْکِتَابَ قَالَ لَهُمُ اَلْحُرُّ هَذَا کِتَابُ اَلْأَمِیرِ عُبَیْدِ اَللَّهِ یَأْمُرُنِی أَنْ أُجَعْجِعَ بِکُمْ فِی اَلْمَکَانِ اَلَّذِی یَأْتِی کِتَابُهُ وَ هَذَا رَسُولُهُ وَ قَدْ أَمَرَهُ أَلاَّ یُفَارِقَنِی حَتَّى أُنَفِّذَ أَمْرَهُ. فَنَظَرَ یَزِیدُ بْنُ اَلْمُهَاجِرِ اَلْکِنَانِیُّ وَ کَانَ مَعَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِلَى رَسُولِ اِبْنِ زِیَادٍ فَعَرَفَهُ فَقَالَ لَهُ یَزِیدُ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ مَا ذَا جِئْتَ فِیهِ قَالَ أَطَعْتُ إِمَامِی وَ وَفَیْتُ بِبَیْعَتِی فَقَالَ لَهُ اِبْنُ اَلْمُهَاجِرِ بَلْ عَصَیْتَ رَبَّکَ وَ أَطَعْتَ إِمَامَکَ فِی هَلاَکِ نَفْسِکَ وَ کَسَبْتَ اَلْعَارَ وَ اَلنَّارَ وَ بِئْسَ اَلْإِمَامُ إِمَامُکَ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ مِنْ قَائِلٍ وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّهً یَدْعُونَ إِلَى اَلنّٰارِ وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَهِ لاٰ یُنْصَرُونَ فَإِمَامُکَ مِنْهُمْ. وَ أَخَذَهُمُ اَلْحُرُّ بِالنُّزُولِ فِی ذَلِکَ اَلْمَکَانِ عَلَى غَیْرِ مَاءٍ وَ لاَ قَرْیَهٍ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ دَعْنَا وَیْحَکَ نَنْزِلْ فِی هَذِهِ اَلْقَرْیَهِ أَوْ هَذِهِ یَعْنِی نَیْنَوَى وَ اَلْغَاضِرِیَّهَ أَوْ هَذِهِ یَعْنِی شِفْنَهَ قَالَ لاَ وَ اَللَّهِ مَا أَسْتَطِیعُ ذَلِکَ هَذَا رَجُلٌ قَدْ بُعِثَ إِلَیَّ عَیْناً عَلَیَّ فَقَالَ زُهَیْرُ بْنُ اَلْقَیْنِ إِنِّی وَ اَللَّهِ مَا أَرَاهُ یَکُونُ بَعْدَ اَلَّذِی تَرَوْنَ إِلاَّ أَشَدَّ مِمَّا تَرَوْنَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ إِنَّ قِتَالَ هَؤُلاَءِ اَلسَّاعَهَ أَهْوَنُ عَلَیْنَا مِنْ قِتَالِ مَنْ یَأْتِینَا بَعْدَهُمْ فَلَعَمْرِی لَیَأْتِینَا بَعْدَهُمْ مَا لاَ قِبَلَ لَنَا بِهِ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مَا کُنْتُ لِأَبْدَأَهُمْ بِالْقِتَالِ ثُمَّ نَزَلَ وَ ذَلِکَ یَوْمَ اَلْخَمِیسِ وَ هُوَ اَلْیَوْمُ اَلثَّانِی مِنَ اَلْمُحَرَّمِ سَنَهَ إِحْدَى وَ سِتِّینَ . فَلَمَّا کَانَ مِنَ اَلْغَدِ قَدِمَ عَلَیْهِمْ عُمَرُ بْنُ سَعْدِ بْنِ أَبِی وَقَّاصٍ مِنَ اَلْکُوفَهِ فِی أَرْبَعَهِ آلاَفِ فَارِسٍ فَنَزَلَ بِنَیْنَوَى فَبَعَثَ إِلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ عُرْوَهَ بْنَ قَیْسٍ اَلْأَحْمَسِیَّ فَقَالَ لَهُ اِئْتِهِ فَسَلْهُ مَا اَلَّذِی جَاءَ بِکَ وَ مَا ذَا تُرِیدُ. وَ کَانَ عُرْوَهُ مِمَّنْ کَتَبَ إِلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَاسْتَحْیَا مِنْهُ أَنْ یَأْتِیَهُ فَعَرَضَ ذَلِکَ عَلَى اَلرُّؤَسَاءِ اَلَّذِینَ کَاتَبُوهُ فَکُلُّهُمْ أَبَى ذَلِکَ وَ کَرِهَهُ فَقَامَ إِلَیْهِ کَثِیرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ اَلشَّعْبِیُّ وَ کَانَ فَارِساً شُجَاعاً لاَ یَرُدُّ وَجْهَهُ شَیْءٌ فَقَالَ أَنَا أَذْهَبُ إِلَیْهِ وَ وَ اَللَّهِ لَئِنْ شِئْتَ لَأَفْتِکَنَّ بِهِ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ مَا أُرِیدُ أَنْ تَفْتِکَ بِهِ وَ لَکِنِ اِئْتِهِ فَسَلْهُ مَا اَلَّذِی جَاءَ بِکَ. فَأَقْبَلَ کَثِیرٌ إِلَیْهِ فَلَمَّا رَآهُ أَبُو ثُمَامَهَ اَلصَّائِدِیُّ قَالَ لِلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَصْلَحَکَ اَللَّهُ یَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ قَدْ جَاءَکَ شَرُّ أَهْلِ اَلْأَرْضِ وَ أَجْرَؤُهُمْ عَلَى دَمٍ وَ أَفْتَکُهُمْ وَ قَامَ إِلَیْهِ فَقَالَ لَهُ ضَعْ سَیْفَکَ قَالَ لاَ وَ لاَ کَرَامَهَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولٌ فَإِنْ سَمِعْتُمْ مِنِّی بَلَّغْتُکُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَیْکُمْ وَ إِنْ أَبَیْتُمْ اِنْصَرَفْتُ عَنْکُمْ قَالَ فَإِنِّی آخِذٌ بِقَائِمِ سَیْفِکَ ثُمَّ تَکَلَّمْ بِحَاجَتِکَ قَالَ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ تَمَسُّهُ فَقَالَ لَهُ أَخْبِرْنِی بِمَا جِئْتَ بِهِ وَ أَنَا أُبَلِّغُهُ عَنْکَ وَ لاَ أَدَعُکَ تَدْنُو مِنْهُ فَإِنَّکَ فَاجِرٌ فَاسْتَبَّا وَ اِنْصَرَفَ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ فَأَخْبَرَهُ اَلْخَبَرَ. فَدَعَا عُمَرُ قُرَّهَ بْنَ قَیْسٍ اَلْحَنْظَلِیَّ فَقَالَ لَهُ وَیْحَکَ یَا قُرَّهُ اِلْقَ حُسَیْناً فَسَلْهُ مَا جَاءَ بِهِ وَ مَا ذَا یُرِیدُ فَأَتَاهُ قُرَّهُ فَلَمَّا رَآهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ مُقْبِلاً قَالَ أَ تَعْرِفُونَ هَذَا فَقَالَ لَهُ حَبِیبُ بْنُ مُظَاهِرٍ نَعَمْ هَذَا رَجُلٌ مِنْ حَنْظَلَهِ تَمِیمٍ وَ هُوَ اِبْنُ أُخْتِنَا وَ قَدْ کُنْتُ أَعْرِفُهُ بِحُسْنِ اَلرَّأْیِ وَ مَا کُنْتُ أَرَاهُ یَشْهَدُ هَذَا اَلْمَشْهَدَ فَجَاءَ حَتَّى سَلَّمَ عَلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ أَبْلَغَهُ رِسَالَهَ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ إِلَیْهِ فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ کَتَبَ إِلَیَّ أَهْلُ مِصْرِکُمْ هَذَا أَنِ اِقْدَمْ فَأَمَّا إِذْ کَرِهْتُمُونِی فَأَنَا أَنْصَرِفُ عَنْکُمْ ثُمَّ قَالَ حَبِیبُ بْنُ مُظَاهِرٍ وَیْحَکَ یَا قُرَّهُ أَیْنَ تَرْجِعُ إِلَى اَلْقَوْمِ اَلظَّالِمِینَ اُنْصُرْ هَذَا اَلرَّجُلَ اَلَّذِی بِآبَائِهِ أَیَّدَکَ اَللَّهُ بِالْکَرَامَهِ فَقَالَ لَهُ قُرَّهُ أَرْجِعُ إِلَى صَاحِبِی بِجَوَابِ رِسَالَتِهِ وَ أَرَى رَأْیِی قَالَ فَانْصَرَفَ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ فَأَخْبَرَهُ اَلْخَبَرَ فَقَالَ عُمَرُ أَرْجُو أَنْ یُعَافِیَنِی اَللَّهُ مِنْ حَرْبِهِ وَ قِتَالِهِ وَ کَتَبَ إِلَى عُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ زِیَادٍ بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ أَمَّا بَعْدُ: فَإِنِّی حِینَ نَزَلْتُ بِالْحُسَیْنِ بَعَثْتُ إِلَیْهِ رُسُلِی فَسَأَلْتُهُ عَمَّا أَقْدَمَهُ وَ مَا ذَا یَطْلُبُ فَقَالَ کَتَبَ إِلَیَّ أَهْلُ هَذِهِ اَلْبِلاَدِ وَ أَتَتْنِی رُسُلُهُمْ یَسْأَلُونَنِی اَلْقُدُومَ فَفَعَلْتُ فَأَمَّا إِذْ کَرِهُونِی وَ بَدَا لَهُمْ غَیْرُ مَا أَتَتْنِی بِهِ رُسُلُهُمْ فَأَنَا مُنْصَرِفٌ عَنْهُمْ. قَالَ حَسَّانُ بْنُ قَائِدٍ اَلْعَبْسِیُّ وَ کُنْتُ عِنْدَ عُبَیْدِ اَللَّهِ حِینَ أَتَاهُ هَذَا اَلْکِتَابُ فَلَمَّا قَرَأَهُ قَالَ: اَلْآنَ إِذْ عَلِقَتْ مَخَالِبُنَا بِهِ یَرْجُو اَلنَّجَاهَ وَ لاٰتَ حِینَ مَنٰاصٍ . وَ کَتَبَ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ بَلَغَنِی کِتَابُکَ وَ فَهِمْتُ مَا ذَکَرْتَ فَاعْرِضْ عَلَى اَلْحُسَیْنِ أَنْ یُبَایِعَ لِیَزِیدَ هُوَ وَ جَمِیعُ أَصْحَابِهِ فَإِذَا فَعَلَ هُوَ ذَلِکَ رَأَیْنَا رَأْیَنَا وَ اَلسَّلاَمُ. فَلَمَّا وَرَدَ اَلْجَوَابُ عَلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ قَالَ قَدْ خَشِیتُ أَنْ لاَ یَقْبَلَ اِبْنُ زِیَادٍ اَلْعَافِیَهَ. وَ وَرَدَ کِتَابُ اِبْنِ زِیَادٍ فِی اَلْأَثَرِ إِلَى عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ أَنْ حُلْ بَیْنَ اَلْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِهِ وَ بَیْنَ اَلْمَاءِ فَلاَ یَذُوقُوا مِنْهُ قَطْرَهً کَمَا صُنِعَ بِالتَّقِیِّ اَلزَّکِیِّ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ فَبَعَثَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ فِی اَلْوَقْتِ عَمْرَو بْنَ اَلْحَجَّاجِ فِی خَمْسِمِائَهِ فَارِسٍ فَنَزَلُوا عَلَى اَلشَّرِیعَهِ وَ حَالُوا بَیْنَ اَلْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِهِ وَ بَیْنَ اَلْمَاءِ أَنْ یَسْتَقُوا مِنْهُ قَطْرَهً وَ ذَلِکَ قَبْلَ قَتْلِ اَلْحُسَیْنِ بِثَلاَثَهِ أَیَّامٍ وَ نَادَى عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ حُصَیْنٍ اَلْأَزْدِیُّ وَ کَانَ عِدَادَهُ فِی بَجِیلَهَ بِأَعْلَى صَوْتِهِ یَا حُسَیْنُ أَ لاَ تَنْظُرُ إِلَى اَلْمَاءِ کَأَنَّهُ کَبِدُ اَلسَّمَاءِ وَ اَللَّهِ لاَ تَذُوقُونَ مِنْهُ قَطْرَهً وَاحِدَهً حَتَّى تَمُوتُوا عَطَشاً فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَللَّهُمَّ اُقْتُلْهُ عَطَشاً وَ لاَ تَغْفِرْ لَهُ أَبَداً. قَالَ حُمَیْدُ بْنُ مُسْلِمٍ وَ اَللَّهِ لَعُدْتُهُ بَعْدَ ذَلِکَ فِی مَرَضِهِ فَوَ اَللَّهِ اَلَّذِی لاَ إِلَهَ غَیْرُهُ لَقَدْ رَأَیْتُهُ یَشْرَبُ اَلْمَاءَ حَتَّى یَبْغَرَ ثُمَّ یَقِیئُهُ وَ یَصِیحُ اَلْعَطَشَ اَلْعَطَشَ ثُمَّ یَعُودُ فَیَشْرَبُ اَلْمَاءَ حَتَّى یَبْغَرَ ثُمَّ یَقِیئُهُ وَ یَتَلَظَّى عَطَشاً فَمَا زَالَ ذَلِکَ دَأْبُهُ حَتَّى لَفَظَ نَفْسَهُ .)
[۶] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام، جلد ۴۴، صفحه ۳۲۴ (قَالَ اَلسَّیِّدُ : کَتَبَ یَزِیدُ إِلَى اَلْوَلِیدِ یَأْمُرُهُ بِأَخْذِ اَلْبَیْعَهِ عَلَى أَهْلِهَا وَ خَاصَّهً عَلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ یَقُولُ إِنْ أَبَى عَلَیْکَ فَاضْرِبْ عُنُقَهُ وَ اِبْعَثْ إِلَیَّ بِرَأْسِهِ فَأَحْضَرَ اَلْوَلِیدُ مَرْوَانَ وَ اِسْتَشَارَهُ فِی أَمْرِ اَلْحُسَیْنِ فَقَالَ إِنَّهُ لاَ یَقْبَلُ وَ لَوْ کُنْتُ مَکَانَکَ ضَرَبْتُ عُنُقَهُ فَقَالَ اَلْوَلِیدُ لَیْتَنِی لَمْ أَکُ شَیْئاً مَذْکُوراً. ثُمَّ بَعَثَ إِلَى اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَجَاءَهُ فِی ثَلاَثِینَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ مَوَالِیهِ وَ سَاقَ اَلْکَلاَمَ إِلَى أَنْ قَالَ: فَغَضِبَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ ثُمَّ قَالَ وَیْلِی عَلَیْکَ یَا اِبْنَ اَلزَّرْقَاءِ أَنْتَ تَأْمُرُ بِضَرْبِ عُنُقِی کَذَبْتَ وَ اَللَّهِ وَ أَثِمْتَ. ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى اَلْوَلِیدِ فَقَالَ أَیُّهَا اَلْأَمِیرُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ اَلنُّبُوَّهِ وَ مَعْدِنُ اَلرِّسَالَهِ وَ مُخْتَلَفُ اَلْمَلاَئِکَهِ وَ بِنَا فَتَحَ اَللَّهُ وَ بِنَا خَتَمَ اَللَّهُ وَ یَزِیدُ رَجُلٌ فَاسِقٌ شَارِبُ اَلْخَمْرِ قَاتِلُ اَلنَّفْسِ اَلْمُحَرَّمَهِ مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ وَ مِثْلِی لاَ یُبَایِعُ مِثْلَهُ وَ لَکِنْ نُصْبِحُ وَ تُصْبِحُونَ وَ نَنْظُرُ وَ تَنْظُرُونَ أَیُّنَا أَحَقُّ بِالْبَیْعَهِ وَ اَلْخِلاَفَهِ ثُمَّ خَرَجَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ .)
[۷] سوره مبارکه نحل، آیه ۹۷ (مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ)
[۸] الأمالی (للصدوق) ، جلد ۱ ، صفحه ۱۵۰ (فَلَمَّا خَرَجْتُ مِنْ مَنْزِلِی مُتَوَجِّهاً نَحْوَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ نُودِیتُ ثَلاَثاً یَا حُرُّ أَبْشِرْ بِالْجَنَّهِ فَالْتَفَتُّ فَلَمْ أَرَ أَحَداً فَقُلْتُ ثَکِلَتِ اَلْحُرَّ أُمُّهُ یَخْرُجُ إِلَى قِتَالِ اِبْنِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ یُبَشَّرُ بِالْجَنَّهِ فَرَهِقَهُ عِنْدَ صَلاَهِ اَلظُّهْرِ فَأَمَرَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اِبْنَهُ فَأَذَّنَ وَ أَقَامَ وَ قَامَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَصَلَّى بِالْفَرِیقَیْنِ جَمِیعاً فَلَمَّا سَلَّمَ وَثَبَ اَلْحُرُّ بْنُ یَزِیدَ فَقَالَ اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ وَ رَحْمَهُ اَللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ فَقَالَ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ عَلَیْکَ اَلسَّلاَمُ مَنْ أَنْتَ یَا عَبْدَ اَللَّهِ فَقَالَ أَنَا اَلْحُرُّ بْنُ یَزِیدَ فَقَالَ یَا حُرُّ أَ عَلَیْنَا أَمْ لَنَا فَقَالَ اَلْحُرُّ وَ اَللَّهِ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ لَقَدْ بُعِثْتُ لِقِتَالِکَ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أُحْشَرَ مِنْ قَبْرِی وَ نَاصِیَتِی مَشْدُودَهٌ إِلَى رِجْلِی وَ یَدَیَّ مَغْلُولَهٌ إِلَى عُنُقِی وَ أُکَبَّ عَلَى حُرِّ وَجْهِی فِی اَلنَّارِ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ أَیْنَ تَذْهَبُ اِرْجِعْ إِلَى حَرَمِ جَدِّکَ فَإِنَّکَ مَقْتُولٌ)
[۹] سوره مبارکه طه، آیه ۴۳
[۱۰] سوره مبارکه طه، آیه ۴۴ (فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَیِّنًا لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَىٰ)
[۱۱] مثیر الأحزان ، جلد ۱ ، صفحه ۴۸ (قَالَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِمْعَانَ : وَ مَضَیْنَا حَتَّى إِذَا قَرُبْنَا مِنْ نَیْنَوَى وَ إِذَا رَجُلٌ مِنْ کِنْدَهَ اِسْمُهُ مَالِکُ بْنُ بَشِیرٍ مَعَهُ کِتَابٌ مِنْ عُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ زِیَادٍ إِلَى اَلْحُرِّ أَنْ جَعْجِعْ بِالْحُسَیْنِ وَ لاَ تُنْزِلْهُ إِلاَّ بِالْعَرَاءِ فِی غَیْرِ خَصْبٍ وَ لاَ نَهَرٍ. فَقَرَأَ اَلْکِتَابَ .)
[۱۲] عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال ، جلد ۱۷ ، صفحه ۲۲۹ (و قال المفید «ره»: فلمّا سمع الحرّ ذلک تنحّى عنه، و کان یسیر بأصحابه ناحیه، و الحسین علیه السّلام فی ناحیه [اخرى] حتّى انتهوا إلى عذیب الهجانات، ثمّ مضى الحسین علیه السّلام حتّى انتهى إلى قصر بنی مقاتل فنزل به فاذا هو بفسطاط مضروب، فقال: لمن هذا؟ فقیل لعبید اللّه بن الحرّ الجعفیّ، قال: ادعوه [إلیّ]، فلمّا أتاه الرسول، قال له: هذا الحسین بن علیّ بن أبی طالب علیهما السّلام یدعوک، فقال عبید اللّه: إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون، و اللّه ما خرجت من الکوفه إلاّ کراهیّه أن یدخلها الحسین علیه السّلام و أنا بها ،و اللّه ما ارید أن أراه و لا یرانی. فأتاه الرسول فأخبره، فقام [إلیه] الحسین علیه السّلام فجاء حتّى دخل علیه و سلّم و جلس، ثمّ دعاه إلى الخروج معه، فأعاد علیه عبید اللّه بن الحرّ تلک المقاله و استقاله ممّا دعاه إلیه، فقال له الحسین علیه السّلام: فإن لم تکن تنصرنا فاتّق اللّه أن لا تکون ممّن یقاتلنا، فو اللّه لا یسمع واعیتنا أحد ثمّ لم ینصرنا إلاّ هلک، فقال له: أمّا هذا فلا یکون أبدا إن شاء اللّه تعالى، ثمّ قام الحسین علیه السّلام من عنده حتّى دخل رحله. و لمّا کان فی آخر اللیل أمر فتیانه بالاستقاء من الماء، ثمّ أمر بالرحیل، فارتحل من قصر بنی مقاتل، فقال عاقبه بن سمعان: فسرنا معه ساعه فخفق علیه السّلام و هو على ظهر فرسه خفقه ثمّ انتبه و هو یقول:«إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون»[و] الحمد للّه ربّ العالمین، ففعل ذلک مرّتین أو ثلاثا، فأقبل إلیه ابنه علیّ بن الحسین فقال: ممّ حمدت اللّه و استرجعت؟(ف) قال: یا بنیّ إنّی خفقت خفقه فعنّ لی فارس على فرس و هو یقول: القوم یسیرون و المنایا تسیر إلیهم، فعلمت أنّها أنفسنا نعیت إلینا، فقال له: یا أبت لا أراک اللّه سوءا، أ لسنا على الحقّ؟ قال: بلى و اللّه الذی إلیه مرجع العباد، فقال: فإننا إذا ما نبالی أن نموت محقّین، فقال له الحسین علیه السّلام: جزاک اللّه من ولد خیر ما جزى ولدا عن والده. فلمّا أصبح نزل و صلّى بهم الغداه، ثمّ عجّل الرکوب و أخذ یتیاسر بأصحابه یرید أن یفرّقهم فیأتیه الحرّ بن یزید فیردّه و أصحابه، فجعل إذا ردّهم نحو الکوفه ردّا شدیدا امتنعوا علیه فارتفعوا، فلم یزالوا یتسایرون کذلک حتّى انتهوا إلى نینوى بالمکان الذی نزل به الحسین علیه السّلام، فإذا راکب على نجیب له علیه سلاح متنکّبا قوسا مقبلا من الکوفه فوقفوا جمیعا ینتظرونه، فلمّا انتهى إلیهم سلّم على الحرّ و أصحابه و لم یسلّم على الحسین علیه السّلام و أصحابه، و دفع إلى الحرّ کتابا من عبید اللّه بن زیاد لعنه اللّه فإذا فیه: أمّا بعد فجعجع بالحسین حین [ی] بلغک کتابی [هذا] و یقدم علیک رسولی و لا تنزله إلاّ بالعراء فی غیر خضر و على غیر ماء، و قد أمرت رسولی أن یلزمک و لا یفارقک حتى یأتینی بإنفاذک أمری و السلام. فلما قرأ الکتاب قال لهم الحرّ: هذا کتاب الأمیر عبید اللّه یأمرنی أن اجعجع بکم فی المکان الذی یأتینی کتابه، و هذا رسوله و قد أمره أن لا یفارقنی حتى أنفذ أمره فیکم، فنظر یزید بن مهاجر الکندیّ – و کان مع الحسین علیه السّلام – إلى رسول ابن زیاد فعرفه، فقال له: ثکلتک امّک ما ذا جئت فیه قال: أطعت إمامی و وفیت ببیعتی، فقال له ابن المهاجر: بل عصیت ربّک و أطعت إمامک فی هلاک نفسک و کسبت العار و النار و بئس الإمام إمامک، قال اللّه تعالى «وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّهً یَدْعُونَ إِلَى اَلنّٰارِ وَ یَوْمَ اَلْقِیٰامَهِ لاٰ یُنْصَرُونَ» فإمامک منهم، و أخذهم الحرّ بالنزول فی ذلک المکان على غیر ماء و لا فی قریه، فقال له الحسین علیه السّلام: دعنا ویحک ننزل [فی] هذه القریه أو هذه – یعنی نینوى و الغاضریه – أو هذه یعنی شفیّه ،قال: لا و اللّه ما أستطیع ذلک، هذا رجل قد بعث إلیّ عینا علیّ، فقال له زهیر بن القین: إنّی و اللّه لا أرى أن یکون بعد الّذی ترون إلاّ أشدّ ممّا ترون، یا ابن رسول اللّه إنّ قتال هؤلاء القوم الساعه أهون علینا من قتال من یأتینا من بعدهم، فلعمری لیأتینا من بعدهم مالا قبل لنا به، فقال الحسین علیه السّلام: ما کنت لأبدأهم بالقتال، ثم نزل و ذلک الیوم یوم الخمیس و هو الیوم الثانی من المحرّم سنه إحدى و ستّین .)
[۱۳] الکافی ، جلد ۴ ، صفحه ۱۴۷ (وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَبْدِ اَلْمَلِکِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ عَنْ صَوْمِ تَاسُوعَاءَ وَ عَاشُورَاءَ مِنْ شَهْرِ اَلْمُحَرَّمِ فَقَالَ تَاسُوعَاءُ یَوْمٌ حُوصِرَ فِیهِ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ أَصْحَابُهُ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمْ بِکَرْبَلاَءَ وَ اِجْتَمَعَ عَلَیْهِ خَیْلُ أَهْلِ اَلشَّامِ وَ أَنَاخُوا عَلَیْهِ وَ فَرِحَ اِبْنُ مَرْجَانَهَ وَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ بِتَوَافُرِ اَلْخَیْلِ وَ کَثْرَتِهَا وَ اِسْتَضْعَفُوا فِیهِ اَلْحُسَیْنَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ وَ أَصْحَابَهُ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمْ وَ أَیْقَنُوا أَنْ لاَ یَأْتِیَ اَلْحُسَیْنَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ نَاصِرٌ وَ لاَ یُمِدَّهُ أَهْلُ اَلْعِرَاقِ بِأَبِی اَلْمُسْتَضْعَفُ اَلْغَرِیبُ ثُمَّ قَالَ وَ أَمَّا یَوْمُ عَاشُورَاءَ فَیَوْمٌ أُصِیبَ فِیهِ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ صَرِیعاً بَیْنَ أَصْحَابِهِ وَ أَصْحَابُهُ صَرْعَى حَوْلَهُ عُرَاهً أَ فَصَوْمٌ یَکُونُ فِی ذَلِکَ اَلْیَوْمِ کَلاَّ وَ رَبِّ اَلْبَیْتِ اَلْحَرَامِ مَا هُوَ یَوْمَ صَوْمٍ وَ مَا هُوَ إِلاَّ یَوْمُ حُزْنٍ وَ مُصِیبَهٍ دَخَلَتْ عَلَى أَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلِ اَلْأَرْضِ وَ جَمِیعِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ یَوْمُ فَرَحٍ وَ سُرُورٍ لاِبْنِ مَرْجَانَهَ وَ آلِ زِیَادٍ وَ أَهْلِ اَلشَّامِ غَضِبَ اَللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ ذَلِکَ یَوْمٌ بَکَتْ عَلَیْهِ جَمِیعُ بِقَاعِ اَلْأَرْضِ خَلاَ بُقْعَهِ اَلشَّامِ فَمَنْ صَامَهُ أَوْ تَبَرَّکَ بِهِ حَشَرَهُ اَللَّهُ مَعَ آلِ زِیَادٍ مَمْسُوخُ اَلْقَلْبِ مَسْخُوطٌ عَلَیْهِ وَ مَنِ اِدَّخَرَ إِلَى مَنْزِلِهِ ذَخِیرَهً أَعْقَبَهُ اَللَّهُ تَعَالَى نِفَاقاً فِی قَلْبِهِ إِلَى یَوْمِ یَلْقَاهُ وَ اِنْتَزَعَ اَلْبَرَکَهَ عَنْهُ وَ عَنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ وُلْدِهِ وَ شَارَکَهُ اَلشَّیْطَانُ فِی جَمِیعِ ذَلِکَ .)
[۱۴] اللهوف علی قتلی الطفوف ، صفحه ۹۵
[۱۵] وقعه الطف ، جلد ۱ ، صفحه ۲۱۳ (لَمَّا زَحَفَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ قَالَ لَهُ اَلْحُرُّ بْنُ یَزِیدَ: أَصْلَحَکَ اَللَّهُ! مُقَاتِلٌ أَنْتَ هَذَا اَلرَّجُلَ؟ قَالَ: إِی وَ اَللَّهِ قِتَالاً أَیْسَرُهُ أَنْ تَسْقُطَ اَلرُّءُوسُ وَ تَطِیحَ اَلْأَیْدِی! قَالَ: أَ فَمَا لَکُمْ فِی وَاحِدَهٍ مِنَ اَلْخِصَالِ اَلَّتِی عُرِضَ عَلَیْکُمْ رِضًا؟ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ: أَمَا وَ اَللَّهِ لَوْ کَانَ اَلْأَمْرُ إِلَیَّ لَفَعَلْتُ، وَ لَکِنْ أَمِیرُکَ قَدْ أَبَى ذَلِکَ! فَأَقْبَلَ [اَلْحُرُّ] حَتَّى وَقَفَ مِنَ اَلنَّاسِ مَوْقِفاً، وَ مَعَهُ رَجُلٌ مِنْ قَوْمِهِ یُقَالُ لَهُ: قُرَّهُ بْنُ قَیْسٍ فَقَالَ: یَا قُرَّهُ! هَلْ سَقَیْتَ فَرَسَکَ اَلْیَوْمَ؟ قَالَ: لاَ، قَالَ: إِنَّمَا تُرِیدُ أَنْ تَسْقِیَهُ؟ قَالَ (قُرَّهُ): فَظَنَنْتُ – وَ اَللَّهِ – أَنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتَنَحَّى فَلاَ یَشْهَدَ اَلْقِتَالَ، وَ کَرِهَ أَنْ أَرَاهُ حِینَ یَصْنَعُ ذَلِکَ فَیَخَافُ أَنْ أَرْفَعَهُ عَلَیْهِ، فَقُلْتُ لَهُ: لَمْ أَسْقِهِ وَ أَنَا مُنْطَلِقٌ فَسَاقِیهِ. فَاعْتَزَلْتُ ذَلِکَ اَلْمَکَانَ اَلَّذِی کَانَ فِیهِ، فَوَ اَللَّهِ لَوْ أَنَّهُ أَطْلَعَنِی عَلَى اَلَّذِی یُرِیدُ لَخَرَجْتُ مَعَهُ إِلَى اَلْحُسَیْنِ [عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ]. [وَ أَمَّا اَلْحُرُّ فَإِنَّهُ] أَخَذَ یَدْنُو مِنَ حُسَیْنٍ [عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ] قَلِیلاً قَلِیلاً، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ قَوْمِهِ یُقَالُ لَهُ: اَلْمُهَاجِرُ بْنُ أَوْسٍ : مَا تُرِیدُ یَا اِبْنَ یَزِیدَ؟ أَ تُرِیدُ أَنْ تَحْمِلَ؟ فَسَکَتَ وَ أَخَذَهُ مِثْلُ اَلْعُرَوَاءِ فَقَالَ لَهُ: یَا اِبْنَ یَزِیدَ؟ وَ اَللَّهِ إِنَّ أَمْرَکَ لَمُرِیبٌ، وَ اَللَّهِ مَا رَأَیْتُ مِنْکَ فِی مَوْقِفٍ قَطُّ مِثْلَ شَیْءٍ أَرَاهُ اَلْآنَ، وَ لَوْ قِیلَ لِی: مَنْ أَشْجَعُ أَهْلِ اَلْکُوفَهِ رَجُلاً مَا عَدَوْتُکَ، فَمَا هَذَا اَلَّذِی أَرَى مِنْکَ!؟ قَالَ: إِنِّی – وَ اَللَّهِ – أُخَیِّرُ نَفْسِی بَیْنَ اَلْجَنَّهِ وَ اَلنَّارِ، وَ وَ اَللَّهِ لاَ أَخْتَارُ عَلَى اَلْجَنَّهِ شَیْئاً وَ لَوْ قُطِّعْتُ وَ حُرِّقْتُ! ثُمَّ ضَرَبَ فَرَسَهُ فَلَحِقَ بِحُسَیْنٍ [عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ] فَقَالَ لَهُ: جَعَلَنِیَ اَللَّهُ فِدَاکَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ! أَنَا صَاحِبُکَ اَلَّذِی حَبَسْتُکَ عَنِ اَلرُّجُوعِ وَ سَایَرْتُکَ فِی اَلطَّرِیقِ، وَ جَعْجَعْتُ بِکَ فِی هَذَا اَلْمَکَانِ، وَ اَللَّهِ اَلَّذِی لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ مَا ظَنَنْتُ أَنَّ اَلْقَوْمَ یَرُدُّونَ عَلَیْکَ مَا عَرَضْتَ عَلَیْهِمْ أَبَداً، وَ لاَ یَبْلُغُونَ مِنْکَ هَذِهِ اَلْمَنْزِلَهَ فَقُلْتُ فِی نَفْسِی: لاَ أُبَالِی أَنْ أُطِیعَ اَلْقَوْمَ فِی بَعْضِ أَمْرِهِمْ، وَ لاَ یَرَوْنَ أَنِّی خَرَجْتُ مِنْ طَاعَتِهِمْ، وَ أَمَّا هُمْ فَسَیَقْبَلُونَ مِنْ حُسَیْنٍ هَذِهِ اَلْخِصَالَ اَلَّتِی یَعْرِضُ عَلَیْهِمْ، وَ وَ اَللَّهِ لَوْ ظَنَنْتُ أَنَّهُمْ لاَ یَقْبَلُونَهَا مِنْکَ مَا رَکِبْتُهَا مِنْکَ، وَ إِنِّی قَدْ جِئْتُکَ تَائِباً مِمَّا کَانَ مِنِّی إِلَى رَبِّی وَ مُوَاسِیاً لَکَ بِنَفْسِی حَتَّى أَمُوتَ بَیْنَ یَدَیْکَ، أَ فَتَرَى ذَلِکَ لِی تَوْبَهً؟! قَالَ [اَلْإِمَامُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ]: نَعَمْ، یَتُوبُ اَللَّهُ عَلَیْکَ، وَ یَغْفِرُ لَکَ، مَا اِسْمُکَ؟ قَالَ: أَنَا اَلْحُرُّ بْنُ یَزِیدَ قَالَ: أَنْتَ اَلْحُرُّ کَمَا سَمَّتْکَ أُمُّکَ، أَنْتَ اَلْحُرُّ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ فِی اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَهِ. اِنْزِلْ. قَالَ: أَنَا لَکَ فَارِساً خَیْرٌ مِنِّی لَکَ رَاجِلاً، أُقَاتِلُهُمْ عَلَى فَرَسِی سَاعَهً وَ إِلَى اَلنُّزُولِ مَا یَصِیرُ آخِرُ أَمْرِی! قَالَ اَلْحُسَیْنُ [عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ]: فَاصْنَعْ مَا بَدَا لَکَ.)
[۱۶] الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد ، جلد ۲ ، صفحه ۹۵ (فَأَقْبَلَ اَلْحُرُّ حَتَّى وَقَفَ مِنَ اَلنَّاسِ مَوْقِفاً وَ مَعَهُ رَجُلٌ مِنْ قَوْمِهِ یُقَالُ لَهُ قُرَّهُ بْنُ قَیْسٍ فَقَالَ لَهُ یَا قُرَّهُ هَلْ سَقَیْتَ فَرَسَکَ اَلْیَوْمَ قَالَ لاَ قَالَ فَمَا تُرِیدُ أَنْ تَسْقِیَهُ قَالَ قُرَّهُ فَظَنَنْتُ وَ اَللَّهِ أَنَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتَنَحَّى فَلاَ یَشْهَدَ اَلْقِتَالَ وَ یَکْرَهُ أَنْ أَرَاهُ حِینَ یَصْنَعُ ذَلِکَ فَقُلْتُ لَهُ لَمْ أَسْقِهِ وَ أَنَا مُنْطَلِقٌ فَأَسْقِیهِ فَاعْتَزَلَ ذَلِکَ اَلْمَکَانَ اَلَّذِی کَانَ فِیهِ فَوَ اَللَّهِ لَوْ أَنَّهُ أَطْلَعَنِی عَلَى اَلَّذِی یُرِیدُ لَخَرَجْتُ مَعَهُ إِلَى اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَأَخَذَ یَدْنُو مِنَ اَلْحُسَیْنِ قَلِیلاً قَلِیلاً فَقَالَ لَهُ اَلْمُهَاجِرُ بْنُ أَوْسٍ مَا تُرِیدُ یَا اِبْنَ یَزِیدَ أَ تُرِیدُ أَنْ تَحْمِلَ فَلَمْ یُجِبْهُ وَ أَخَذَهُ مِثْلُ اَلْأَفْکَلِ وَ هِیَ اَلرِّعْدَهُ فَقَالَ لَهُ اَلْمُهَاجِرُ إِنَّ أَمْرَکَ لَمُرِیبٌ وَ اَللَّهِ مَا رَأَیْتُ مِنْکَ فِی مَوْقِفٍ قَطُّ مِثْلَ هَذَا وَ لَوْ قِیلَ لِی مَنْ أَشْجَعُ أَهْلِ اَلْکُوفَهِ مَا عَدَوْتُکَ فَمَا هَذَا اَلَّذِی أَرَى مِنْکَ فَقَالَ لَهُ اَلْحُرُّ إِنِّی وَ اَللَّهِ أُخَیِّرُ نَفْسِی بَیْنَ اَلْجَنَّهِ وَ اَلنَّارِ فَوَ اَللَّهِ لاَ أَخْتَارُ عَلَى اَلْجَنَّهِ شَیْئاً وَ لَوْ قُطِّعْتُ وَ حُرِّقْتُ. ثُمَّ ضَرَبَ فَرَسَهُ فَلَحِقَ بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَقَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ أَنَا صَاحِبُکَ اَلَّذِی حَبَسْتُکَ عَنِ اَلرُّجُوعِ وَ سَایَرْتُکَ فِی اَلطَّرِیقِ وَ جَعْجَعْتُ بِکَ فِی هَذَا اَلْمَکَانِ وَ مَا ظَنَنْتُ أَنَّ اَلْقَوْمَ یَرُدُّونَ عَلَیْکَ مَا عَرَضْتَهُ عَلَیْهِمْ وَ لاَ یَبْلُغُونَ مِنْکَ هَذِهِ اَلْمَنْزِلَهَ وَ اَللَّهِ لَوْ عَلِمْتُ أَنَّهُمْ یَنْتَهُونَ بِکَ إِلَى مَا أَرَى مَا رَکِبْتُ مِنْکَ اَلَّذِی رَکِبْتُ وَ إِنِّی تَائِبٌ إِلَى اَللَّهِ تَعَالَى مِمَّا صَنَعْتُ فَتَرَى لِی مِنْ ذَلِکَ تَوْبَهً فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ نَعَمْ یَتُوبُ اَللَّهُ عَلَیْکَ فَانْزِلْ قَالَ فَأَنَا لَکَ فَارِساً خَیْرٌ مِنِّی رَاجِلاً أُقَاتِلُهُمْ عَلَى فَرَسِی سَاعَهً وَ إِلَى اَلنُّزُولِ مَا یَصِیرُ آخِرُ أَمْرِی فَقَالَ لَهُ اَلْحُسَیْنُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَاصْنَعْ یَرْحَمُکَ اَللَّهُ مَا بَدَا لَکَ. فَاسْتَقْدَمَ أَمَامَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ ثُمَّ أَنْشَأَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ یَقُولُ – لَنِعْمَ اَلْحُرُّ حُرُّ بَنِی رِیَاحٍ وَ حُرٌّ عِنْدَ مُخْتَلَفَ اَلرِّمَاحِ وَ نِعْمَ اَلْحُرُّ إِذْ نَادَى حُسَیْنٌ وَ جَادَ بِنَفْسِهِ عِنْدَ اَلصَّبَاحِ. ثُمَّ قَالَ یَا أَهْلَ اَلْکُوفَهِ لِأُمِّکُمُ اَلْهَبَلُ وَ اَلْعَبَرُ أَ دَعَوْتُمْ هَذَا اَلْعَبْدَ اَلصَّالِحَ حَتَّى إِذَا أَتَاکُمْ أَسْلَمْتُمُوهُ وَ زَعَمْتُمْ أَنَّکُمْ قَاتِلُو أَنْفُسِکُمْ دُونَهُ ثُمَّ عَدَوْتُمْ عَلَیْهِ لَتَقْتُلُوهُ أَمْسَکْتُمْ بِنَفْسِهِ وَ أَخَذْتُمْ بِکَظْمِهِ وَ أَحَطْتُمْ بِهِ مِنْ کُلِّ جَانِبٍ لِتَمْنَعُوهُ اَلتَّوَجُّهَ فِی بِلاَدِ اَللَّهِ اَلْعَرِیضَهِ فَصَارَ کَالْأَسِیرِ فِی أَیْدِیکُمْ لاَ یَمْلِکُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لاَ یَدْفَعُ عَنْهَا ضَرّاً وَ حَلَأْتُمُوهُ وَ نِسَاءَهُ وَ صِبْیَتَهُ وَ أَهْلَهُ – عَنْ مَاءِ اَلْفُرَاتِ اَلْجَارِی یَشْرَبُهُ اَلْیَهُودُ وَ اَلنَّصَارَى وَ اَلْمَجُوسُ وَ تَمَرَّغُ فِیهِ خَنَازِیرُ اَلسَّوَادِ وَ کِلاَبُهُ فَهَا هُمْ قَدْ صَرَعَهُمُ اَلْعَطَشُ بِئْسَ مَا خَلَّفْتُمْ مُحَمَّداً فِی ذُرِّیَّتِهِ لاَ سَقَاکُمُ اَللَّهُ یَوْمَ اَلظَّمَإِ اَلْأَکْبَرِ فَحَمَلَ عَلَیْهِ رِجَالٌ یَرْمُونَ بِالنَّبْلِ فَأَقْبَلَ حَتَّى وَقَفَ أَمَامَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ .)
پاسخ دهید